طراحی آب، آبیاری تحت فشار، شبکه های آبیاری زهکشی
محمود فضلی؛ احمد زارع؛ عبدالرضا سیاهپوش؛ الهام الهی فرد
چکیده
بهمنظور بررسی اثر سامانه‌های مختلف آبیاری و تیمارهای مختلف کنترل علف‌های‌هرز، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرده شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1399 در موسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر خوزستان انجام گرفت. پنج سامانه آبیاری، شامل آبیاری قطرهای سطحی (I0)، دو نوع آبیاری قطرهای زیرسطحی با قطره‌چکان‌هایی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر سامانه‌های مختلف آبیاری و تیمارهای مختلف کنترل علف‌های‌هرز، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرده شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1399 در موسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر خوزستان انجام گرفت. پنج سامانه آبیاری، شامل آبیاری قطرهای سطحی (I0)، دو نوع آبیاری قطرهای زیرسطحی با قطره‌چکان‌هایی با دبی 2/3 و 3/6 لیتر بر ساعت و فواصل 50 و 60 سانتیمتری از یکدیگر (به ترتیب، I1 و I2)، آبیاری بارانی خطی (سامانه ماشین آبیاری با آبپاش‌های لپا I3) و آبیاری سطحی جویچه‌ای (روش آبیاری مرسوم، I4) به‌عنوان کرت اصلی و تیمارهای علف‌های‌هرز شامل تداخل در تمام دوره (W0)، کنترل یا وجین در تمام دوره (W1) و کولتیواسیون (W2) بود. بالاترین و پایین‌ترین سطح میانگین عملکرد نی (بهترتیب، 167و 117 تن بر هکتار) و عملکرد شکر (بهترتیب، 18/24 و 12/40تن بر هکتار) بهترتیب، در تیمارهای آبیاری I3 و I4 مشاهده شد. میانگین عملکرد نی و شکر در تیمار W0 بهطور معنیداری کمتر از تیمارهای W1 و W2بود (با اختلاف 18/34 و18/78 درصدی برای عملکرد نی و 17/84و 18/58 درصدی برای عملکرد شکر). صفات کیفی مطالعاتی، شامل بریکس، درصد ساکارز شربت، درصد خلوص شربت تحت تاثیر تیمارهای روش آبیاری و کنترل علف‌های هرز قرار نگرفت. وزن خشک کل علف‌های هرز در تیمارهای آبیاری I0 تا I4 در شرایط تیمارW0 بهترتیب 90، 78، 47، 43 و 173 گرم بر مترمربع و برای تیمار W2 بهترتیب، 30، 23، 16، 15 و 40 گرم بر مترمربع بود. نتایج این پژوهش نشان داد که در شرایط منطقه مطالعاتی، انتخاب سامانه آبیاری مناسب (سامانه آبیاری بارانی و آبیاری قطرهای زیرسطحی) در ترکیب با کاربرد کولتیواسیون در بازرویی اول (راتون اول)، علاوه بر کاهش آب کاربردی فصلی، می‌تواند به‌عنوان ابزاری مفید برای کاهش رقابت علف‌های هرز در کشت نیشکر توصیه گردد.
محمد رضا محبوبی؛ حسین علی نخعی؛ احمد رضوانفر؛ حمید موحد محمدی
چکیده
بهینهسازی و مدیریت منابع آبی و ارتقاء کارایی آبیاری بدون آموزش بهره برداران امکان پذیر نیست. در عین حال شناسایی نیازهای آموزشی بهره برداران، گام نخست در طراحی آموزش هایی است که با هدف بهینهسازی، مدیریت و ارتقاء کارایی آبیاری در سیستم های کلاسیک آبیاری تحت فشار به اجرا در می آید. این تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی و با هدف بررسی ...
بیشتر
بهینهسازی و مدیریت منابع آبی و ارتقاء کارایی آبیاری بدون آموزش بهره برداران امکان پذیر نیست. در عین حال شناسایی نیازهای آموزشی بهره برداران، گام نخست در طراحی آموزش هایی است که با هدف بهینهسازی، مدیریت و ارتقاء کارایی آبیاری در سیستم های کلاسیک آبیاری تحت فشار به اجرا در می آید. این تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی و با هدف بررسی نیازهای آموزشی بهره برداران سیستم کلاسیک آبیاری تحت فشار استان گلستان در سال 1390 به اجرا در آمد. منطقه جغرافیایی تحقیق نه شهرستان گرگان، گنبد کاووس، کلاله، مینودشت، علی آباد، کردکوی، آق قلا، بندر ترکمن و بندرگز در استان گلستان بود و نمونه تحقیق 84 نفر از بهره برداران سیستم کلاسیک آبیاری تحت فشار بودند که با روش نمونه گیری تصادفی متناسب انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که برای تعیین روایی آن از نظرات پنج نفر از اعضای هیئت علمی موسسات تحقیقاتی و 10 نفر از مسئولین و دست اندر کاران پروژه های آبیاری تحت فشار و ترویج استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد بیشترین نیازهای آموزشی بهره برداران در زمینه نگهداری سیستم شامل آموزش مراقبت و نگهداری پمپ و نحوه صحیح جدا سازی قطعات سیستم بود. همچنین بین سن، میزان تحصیلات، سابقه کار و متغیر وابسته نیازهای آموزشی سیستم کلاسیک همبستگی معنی داری وجود داشت. تدوین محتوای دوره های آموزشی سیستم های کلاسیک آبیاری تحت فشار با توجه نیازهای آموزشی بهره برداران از جمله پیشنهادهای این مطالعه بوده است.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
فرزین پرچمی عراقی؛ فریبرز عباسی؛ کرامت اخوان
چکیده
در پژوهش حاضر، با انجام اندازه‌گیری‌های صحرایی در فصل زراعی 1400-1399، آب کاربردی فصلی و بهرهوری فیزیکی و اقتصادی آب سویا در 37 مزرعه با مدیریت زارعین (با سامانه آبیاری شیاری/نواری) در دشت مغان، استان اردبیل ارزیابی شد. در فصل زراعی این پژوهش، میانگین نیاز آبی خالص سویا در مزارع مزبور 542 میلیمتر (بین 431 تا 691 میلیمتر) و میانگین 10 ساله ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، با انجام اندازه‌گیری‌های صحرایی در فصل زراعی 1400-1399، آب کاربردی فصلی و بهرهوری فیزیکی و اقتصادی آب سویا در 37 مزرعه با مدیریت زارعین (با سامانه آبیاری شیاری/نواری) در دشت مغان، استان اردبیل ارزیابی شد. در فصل زراعی این پژوهش، میانگین نیاز آبی خالص سویا در مزارع مزبور 542 میلیمتر (بین 431 تا 691 میلیمتر) و میانگین 10 ساله آن 543 میلیمتر (442 تا 671 میلیمتر) بود. میانگین کل آب کاربردی (مجموع بارش موثر فصلی و آب آبیاری) در مزارع مزبور 6554 مترمکعب در هکتار (5005 تا 10009 مترمکعب در هکتار) و میانگین عملکرد دانه سویا 2/90 تن در هکتار (2/05 تا 4/12 تن در هکتار) بهدست آمد. میانگین کل آب کاربردی در کشت بهاره سویا (7906 مترمکعب در هکتار) بهطور معـنی‌داری (P < 0.01) بیشتر از مقدار نظیر آن برای کشت تابستانه (6390 مترمکعب در هکتار) بود. نمایه‌های بهرهوری مجموع آب آبیاری و بارش موثر (WPI+Pe) و بهرهوری اقتصادی آب آبیاری (WP$) در مزارع مطالعاتی بهترتیب، با میانگین 24/0 کیلوگرم در مترمکعب و 33/19 هزار ریال در مترمکعب، بین 0/18 تا 0/30 کیلوگرم در مترمکعب و 15/21 تا 62/40 هزار ریال در مترمکعب متغیر بود. عملکرد دانه سویا در بخش عمده مزارع مطالعاتی (70% مزارع) فراتر از حداقل عملکرد قابل انتظار دانه سویا در کشت آبی (2/5 تن در هکتار) بود. نتایج نشان داد با اعمال پنج و سه نوبت آبیاری بهترتیب، برای سویای بهاره و تابستانه، سطح مطلوبی از عملکرد و نمایه‌های بهرهوری آب دست یافتنی است. میانگین نمایه راندمان کاربرد آب طی مراحل رشد سویا در مزارع مزبور در دامنه 50% تا 82% قرار داشت.
منصور غنیان؛ مسعود برادران؛ عرفان علی میرزایی؛ خدیجه سلیمانی هارونی؛ سردار پاشا
چکیده
اهمیت آب به عنوان مایه حیات و رکن اساسی شکلگیری و بقاء تمدنهای کهن بشری در اقصی نقاط این کره خاکی، لزوم مدیریت کارامد آن را ضروریتر می سازد. تجارب و شواهد جهانی نشان می دهد که دولت به تنهایی نمی تواند طلیعه دار مدیریت این مایه حیات باشد و تلاشها برای یافتن راه حل و راهکار مناسب برای مدیریت بهینه سیستم های آبیاری جملگی ...
بیشتر
اهمیت آب به عنوان مایه حیات و رکن اساسی شکلگیری و بقاء تمدنهای کهن بشری در اقصی نقاط این کره خاکی، لزوم مدیریت کارامد آن را ضروریتر می سازد. تجارب و شواهد جهانی نشان می دهد که دولت به تنهایی نمی تواند طلیعه دار مدیریت این مایه حیات باشد و تلاشها برای یافتن راه حل و راهکار مناسب برای مدیریت بهینه سیستم های آبیاری جملگی براین عقیده اند که مدیریت بهینه سیستم های آبیاری، تنها در گرو اتخاذ رویه ای کثرت گرا و مشارکتی خواهد بود. بنابراین در این مطالعه با هدف بررسی دیدگاه آببران نسبت به مدیریت مشارکتی منابع آب کشاورزی و مولفههای موثر بر آن ،داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده و تحلیل نتایج حاصل از بکارگیری نرم افزار SPSS در بخش کمی، و نیز یافته های تحقیق از برگزاری کارگاههای آموزشی ویژه آب بران در راستای اهداف مطالعه حاضر تلفیق و گزارش شده است. نتایج مطالعه نشان داد که از دیدگاه آب بران مشارکت آنان در ارزشیابی، بررسی و انجام مطالعات اجتماعی برای محیط پیرامون، و وضوح شرح وظایف آنان مهم‌ترین اولویت را در برنامه مدیریت آبیاری دارد. همچنین مؤلفههای مؤثر بر مدیریت آبیاری مولفه ها در سه گروه؛ فنی ـ مدیریتی، قوانین و مقررات و نیز گروه زمینهای قابل تفکیک هستند.
مجید رئوف
چکیده
در زمان انجام عملیات کاشت، داشت و برداشت در مزرعه، خاک زراعی تحت تاثیر نیروهای مختلف قرار گرفته و ویژگیهای آن دچار تغییرات میگردد. هدف از این پژوهش بررسی اثر فشردگی خاک روی ویژگیهای فیزیکی و هیدرولیکی آن میباشد. بدین منظور پس از انتخاب چهار تیمار (تیمار شاهد)، ، و (تیمارهایی که تراکتور به ترتیب 1، 3 و 5 بار از روی آنها ...
بیشتر
در زمان انجام عملیات کاشت، داشت و برداشت در مزرعه، خاک زراعی تحت تاثیر نیروهای مختلف قرار گرفته و ویژگیهای آن دچار تغییرات میگردد. هدف از این پژوهش بررسی اثر فشردگی خاک روی ویژگیهای فیزیکی و هیدرولیکی آن میباشد. بدین منظور پس از انتخاب چهار تیمار (تیمار شاهد)، ، و (تیمارهایی که تراکتور به ترتیب 1، 3 و 5 بار از روی آنها عبور کرده است) از خاک هر تیمار بعد از اعمال نیروی مورد نظر، نمونه برداری شد و ویژگیهای آنها در آزمایشگاه اندازهگیری گردید. میزان نفوذ آب در خاک در هر تیمار اندازهگیری و یک نقطه رطوبت – مکش نیز برداشت گردید. برای تعیین هدایت هیدرولیکی اشباع و غیر اشباع و پارامترهای نگهداشت آب خاک از کد Hydrus 3D و از روش حل معکوس استفاده شد. چگالی ظاهری در تیمارهای ، و نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 17/41، 26/87 و 35/65 درصد افزایش، میزان تخلخل کل به ترتیب 16/55، 25/36 و 33/04 درصد و هدایت هیدرولیکی اشباع به ترتیب 38/09، 59/05 و 61/43 درصد کاهش نشان داد اما چگالی حقیقی تقریبا ثابت ماند. با فشردگی خاک در اثر اعمال نیرو از سطح آن پارامترهای ، ، و (به ترتیب رطوبت باقیمانده و اشباع، هدایت هیدرولیکی اشباع و پارامتر تجربی مدل ونگنوختن) کاهش و پارامترهای و (به ترتیب پارامتر عکس مکش ورود هوا و پیوستگی منافذ) روند افزایشی داشتند. اثر اعمال نیرو روی پارامتر معنیدار نبوده ولی روی پارامترهای ، ، ، و معنیدار بود.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
رضا محمدی کیا؛ علی اشرف صدرالدینی؛ امیرحسین ناظمی؛ رضا دلیر حسن نیا؛ اژدر عُنّابی میلانی
چکیده
هدف این پژوهش بررسی امکان تعیین ضریب گیاهی چغندرقند با استفاده از پوشش گیاهی مستخرج از تصاویر رقومی در مدیریتهای مختلف آبیاری بود. ضریب گیاهی و پوشش گیاهی متغیرهایی بودند که در طول دوره رشد و هر 10 روز یکبار به صورت مستقیم و به ترتیب با روش بیلان آبی و پردازش تصویر اندازه گیری شدند. در این مطالعه، ضریب گیاهی چغندرقند در ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی امکان تعیین ضریب گیاهی چغندرقند با استفاده از پوشش گیاهی مستخرج از تصاویر رقومی در مدیریتهای مختلف آبیاری بود. ضریب گیاهی و پوشش گیاهی متغیرهایی بودند که در طول دوره رشد و هر 10 روز یکبار به صورت مستقیم و به ترتیب با روش بیلان آبی و پردازش تصویر اندازه گیری شدند. در این مطالعه، ضریب گیاهی چغندرقند در سه مدیریت آبیاری با بیشینه تخلیه مجاز 40%، 60% و 80% با استفاده از معادله رگرسیونی آن با پوشش گیاهی که در شرایط پتانسیل مدلسازی شده بود برآورد شد و با میانگین دادههای اندازه گیریشده در دو سال اعتبارسنجی شد. نتایج اعتبارسنجی داده ها نشان داد که در مدیریت های آبیاری با بیشینه تخلیه مجاز 40% و 60% ، ضرایب گیاهی برآوردشده توافق خوبی با مقادیر اندازه گیری شده داشتند. در مدیریت آبیاری با بیشینه تخلیه مجاز 40% ضریب تبیین (R2)، ریشه دوم میانگین مربعات خطای نرمال شده (NRMSE)، و ضریب کارایی مدل (EF) به ترتیب 0/95، 0/11 و 0/95 و در مدیریت آبیاری با بیشینه تخلیه مجاز 60% مقدار این ضرایب به ترتیب 0/9، 0/13 و 0/85 به دست آمد. نتایج ارزیابی مدل، کارایی استفاده از این روش را برای تعیین ضریب گیاهی چغندرقند در دامنه تغییرات رطوبتی بین ظرفیت زراعی تا بیشینه تخلیه مجاز 60% تائید کرد. در مدیریت آبیاری با بیشینه تخلیه مجاز 80%، ضریب تبیین (R2)، ریشه دوم میانگین مربعات خطای نرمال شده (NRMSE)، و ضریب کارایی مدل (EF) به ترتیب به 0/49، 0/37 و 0/63 کاهش یافت که نشاندهنده کارایی ضعیف مدل در شرایط تنش خشکی شدید بود. روش پیشنهادی از یک فناوری پردازش تصاویر رقومی برای شناسایی پوشش گیاهی استفاده می‌کند و از مزایایی مانند جمع آوری آسان و سریع داده ها، دقت بیشتر و هزینه کمتر، امکان تهیه تصویر به تعداد دلخواه و عدم نیاز به داده های هواشناسی برخوردار است، بنابراین میتوان رشد گیاه و تغییرات ضریب گیاهی را در طول دوره رشد بررسی کرد.
مسعود بخشایشی قشلاق؛ مرتضی شکارچی‌زاده
چکیده
خشکی از تنشهای بسیار مهم در کاهش رشد و تولید گیاهان میباشد. در این راستا به منظور شناسایی ژنوتیپهای تحمل به خشکی و غربال کردن شاخصهای کمی تحمل به خشکی تعداد 23 ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبی و دیم در ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی دیم مراغه مورد ...
بیشتر
خشکی از تنشهای بسیار مهم در کاهش رشد و تولید گیاهان میباشد. در این راستا به منظور شناسایی ژنوتیپهای تحمل به خشکی و غربال کردن شاخصهای کمی تحمل به خشکی تعداد 23 ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبی و دیم در ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی دیم مراغه مورد آزمایش قرار گرفتند. بهمنظور ارزیابی تحمل به خشکی در ارقام مورد بررسی از شش شاخص بر مبنای عملکرد آبی (Yp) و دیم (Ys) استفاده شد. شاخصهای کمی تحمل به خشکی شامل شاخص تحمل (TOL)، شاخص میانگین تولید (MP)، شاخص میانگین هندسی تولید (GMP)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص میانگین هارمونیک (HM) بهدست آمدند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین میانگین عملکرد در شرایط آبی و دیم بهترتیب متعلق به ژنوتیپ شماره 16 و 12 میباشد. بیشترین شاخص تحمل (TOL)، شاخص میانگین هارمونیک (HM)، شاخص میانگین هندسی تولید (GMP) و شاخص تحمل تنش (STI) متعلق به ارقام شماره 16، 17 و 6 بود. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین شاخصها و میانگین عملکرد در شرایط آبی و دیم نشان داد که مناسبترین شاخص برای غربال کردن ژنوتیپها در دو شرایط آبی و دیم، شاخص STI است. همچنین تجزیه به عاملها بر اساس روش تجزیه به مولفههای اصلی نشان داد که دو عامل اول 99/84 درصد ( عامل تحمل به خشکی 73/28 درصد و عامل حساسیت به تنش خشکی 26/56 درصد) از تغییرات متغییرهای مورد بررسی در شرایط تنش و بدون تنش را توجیه مینماید.
هاجر طاهری سودجانی؛ مهدی قبادی نیا؛ سیدحسن طباطبائی؛ حبیب بیگی هرچکانی؛ حسین کاظمیان
چکیده
کمبود آب باعث توجه به منابع آبهای نامتعارف از جمله پساب‌ها در کشاورزی شده است. برای استفاده از پساب‌ها با توجه به کیفیت نامناسب آنها، استفاده از مواد اصلاحی مانند زئولیت‌ها در خاک اهمیت پیدا می‌کند. در این پژوهش به بررسی اثر روش، میزان کاربرد و اندازه زئولیت، بر تغییرات ایجاد شده روی هدایت الکتریکی، pH، BOD5، ...
بیشتر
کمبود آب باعث توجه به منابع آبهای نامتعارف از جمله پساب‌ها در کشاورزی شده است. برای استفاده از پساب‌ها با توجه به کیفیت نامناسب آنها، استفاده از مواد اصلاحی مانند زئولیت‌ها در خاک اهمیت پیدا می‌کند. در این پژوهش به بررسی اثر روش، میزان کاربرد و اندازه زئولیت، بر تغییرات ایجاد شده روی هدایت الکتریکی، pH، BOD5، سدیم، مجموع کلسیم و منیزیم پساب ورودی هنگام عبور ازستونهای خاک پرداخته شد. آزمایشها روی دو روش کاربرد (مخلوط و لایهای)، دو نوع اندازه ذره (بین 125 و 63 میکرون و کوچکتر از 63 میکرون)، دو مقدار مختلف (2 و 4 درصد) و در چهار دور آبیاری (اول، چهارم، نهم و سیزدهم) در داخل 27 ستون پیویسی با قطر اسمی (خارجی) 11 سانتیمتر و ارتفاع 60 سانتیمتر انجام شد. این آزمایشها مشتمل بر 9 تیمار و 3 تکرار بود. تزریق پساب به داخل خاک 13 مرتبه با تناوب هفتگی تکرار شد. در دور آبیاری یک، چهار، نه و سیزدهم اندازهگیری پارامترهای ذکر شده، روی پساب ورودی و زه‌آب خروجی از هر ستون صورت گرفت. نتایج نشان داد که در شرایط انجام آزمایش، کاربرد زئولیت باعث افزایش میزان سدیم، pH و هدایت الکتریکی زه‌آب خروجی از ستون‌ها شد و در مقابل راندمان جذب مجموع کلسیم و منیزیم در تیمارهای مخلوط و لایهای نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 142 و 75/7 درصد افزایش یافت. همچنین افزایش راندمان حذف BOD5 در تیمار مخلوط و لایهای نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 43/1 و 87 درصد بود.
آبهای نامتعارف، آلودگی،آب شور
علیرضا عمادی؛ امید علیزاده؛ بهرام امیری؛ هادی پیرسته انوشه؛ مهدی زارع
چکیده
در مطالعه حاضر، تأثیر سطوح مختلف تنش های خشکی و شوری بر تولید ماده خشک، ویژگیهای بیوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی سورگوم Sorghum bicolor (L.) Moench][ رقم علوفهای پگاه در دو منطقه مرودشت و ارسنجان در سال 1396 بررسی شد. تیمارها شامل چهار سطح تنش خشکی 100%، 85%، 70% و 55 % ظرفیت مزرعه در کرت های اصلی و چهار سطح شوری آب آبیاری 1/5، 4/5، 7/5 و 10/5 ...
بیشتر
در مطالعه حاضر، تأثیر سطوح مختلف تنش های خشکی و شوری بر تولید ماده خشک، ویژگیهای بیوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی سورگوم Sorghum bicolor (L.) Moench][ رقم علوفهای پگاه در دو منطقه مرودشت و ارسنجان در سال 1396 بررسی شد. تیمارها شامل چهار سطح تنش خشکی 100%، 85%، 70% و 55 % ظرفیت مزرعه در کرت های اصلی و چهار سطح شوری آب آبیاری 1/5، 4/5، 7/5 و 10/5 دسی زیمنس در متر در کرت های فرعی بود که در یک آزمایش کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تنش های خشکی و شوری در هر دو منطقه با کاهش تولید ماده خشک و غلظت کلروفیل های a و b و کاروتنوئیدها همراه بود، ولی بسته به شدت تنش، غلظت پرولین آزاد و فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز را افزایش داد. فعالیت آنزیم آسکوربیک پراکسیداز تنها تحت تأثیر تنش خشکی افزایش یافت. بیشترین ماده خشک تولیدی از تیمار آبیاری 100% ظرفیت مزرعه با شوری 4/5 دسی زیمنس در متر برابر با 1/292 و 1/198 کیلوگرم در مترمربع بهترتیب در مرودشت و ارسنجان بهدست آمد. عدم تأثیر معنیدار رژیم آبیاری 85% ظرفیت مزرعه بر ماده خشک و ویژگی های بیوشیمیایی سورگوم نشان داد که تنها رژیم های آبیاری 70% و 55% ظرفیت مزرعه منجر به تنش آبی در سورگوم گردید. از دیگرسو، تفاوت معنیداری بین شرایط غیرشور و 4/5 دسیزیمنس در متر مشاهده نشد؛ که بیانگر تحمل به شوری سورگوم حداقل تا این سطح شوری است. نتایج این تحقیق نشان داد که به‌خاطر خاصیت هم افزایی، وجود هم‌زمان تنش های خشکی و شوری اثر سوء بیشتری بر کاهش عملکرد گیاه داشت. بنابراین، در شرایط استفاده از آب با شوری 7/5 دسیزیمنس در متر و بالاتر برای آبیاری سورگوم، استراتژی های کم آبیاری توصیه نمی‌گردد.
نصرالدین پارسافر؛ صفر معروفی
چکیده
در این تحقیق از فاضلاب خام و تصفیهشده، تصفیه خانه شهر سرکان در کشت سیب زمینی و در شرایط لایسیمتری استفاده گردید. لایسیمترها در گلخانه به مدت پنچ ماه بطور هفتگی آبیاری شدند و سپس به مدت چهار ماه آزمایش صورت گرفت. در این رابطه یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی (با دو فاکتور و سه تکرار) به اجرا درآمد. تیمارهای آبیاری ...
بیشتر
در این تحقیق از فاضلاب خام و تصفیهشده، تصفیه خانه شهر سرکان در کشت سیب زمینی و در شرایط لایسیمتری استفاده گردید. لایسیمترها در گلخانه به مدت پنچ ماه بطور هفتگی آبیاری شدند و سپس به مدت چهار ماه آزمایش صورت گرفت. در این رابطه یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی (با دو فاکتور و سه تکرار) به اجرا درآمد. تیمارهای آبیاری شامل فاضلاب خام (T1)، فاضلاب تصفیه شده (T2)، ترکیب 50 درصد فاضلاب خام و آب معمولی (T3)، ترکیب 50 درصد فاضلاب تصفیه شده و آب معمولی (T4) و آب معمولی (T5) بودند. همچنین دو عمق خاک سطحی (0-10 و 10-20 سانتیمتری) نیز در نظر گرفته شد. پس از برداشت محصول، از خاک لایسیمترها به منظور بررسی تجمع عناصر سنگین (کادمیوم، سرب و نیکل) نمونهبرداری گردید. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری بر غلظت عناصر سنگین کادمیوم، سرب و نیکل معنیدار بوده و اثر متقابل عمق خاک و کیفیت آب بر تجمع عناصر سنگین بیمعنی میباشد. بر اساس این نتایج، بیشترین و کمترین مقدار این عناصر به ترتیب در تیمارهای T1 و T T5 مشاهده گردید. به طور کلی با توجه به میزان تجمع عناصر سنگین در خاک، ترتیب بزرگی تیمارهای آبیاری به صورت T1> T3> T2> T4> T5بود. همچنین نتایج نشان داد که میزان غلظت عناصر سنگین با افزایش عمق خاک کاهش یافتهاند. بر اساس میزان تجمع عناصر سنگین در خاک، ترتیب بزرگی عناصر به صورت Pb> Ni> Cd مشاهده گردید.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
رضا سعیدی
چکیده
در برنامهریزی آبیاری، اجزاءِ تبخیر- تعرق شامل نیاز آبی واقعی گیاه (تعرق) و تلفات آب (تبخیر) نقش دارند. در این پژوهش، برای مدیریت کمآبیاری، مقادیر اجزاءِ تبخیر- تعرق ذرت در شرایط تنش آبی شبیهسازی شد. تنش آبی از طریق کاهش آب خاک نسبت به حد آب سهل‌الوصول اعمال شد. تیمارها شامل تخلیه مجاز آب خاک در چهار سطح (I0) 40%، (I1) 55%، (I2) 70% و (I3) 85% ...
بیشتر
در برنامهریزی آبیاری، اجزاءِ تبخیر- تعرق شامل نیاز آبی واقعی گیاه (تعرق) و تلفات آب (تبخیر) نقش دارند. در این پژوهش، برای مدیریت کمآبیاری، مقادیر اجزاءِ تبخیر- تعرق ذرت در شرایط تنش آبی شبیهسازی شد. تنش آبی از طریق کاهش آب خاک نسبت به حد آب سهل‌الوصول اعمال شد. تیمارها شامل تخلیه مجاز آب خاک در چهار سطح (I0) 40%، (I1) 55%، (I2) 70% و (I3) 85% از کل آب قابل استفاده خاک بود. مقادیر تبخیر- تعرق ذرت و اجزاءِ آن (مقدار تبخیر و مقدار تعرق بهطور جداگانه)، در بستر کشت مینی‌لایسیمتر اندازهگیری شد. جمع مقادیر تبخیر- تعرق، جزء تعرق و جزء تبخیر (در کل دوره رشد ذرت) بهترتیب برابر با 443، 319 و 124 میلیمتر (I0)، 401، 282 و 119 میلیمتر (I1)، 303، 211 و 92 میلیمتر (I2) و 201، 127 و 74 میلیمتر (I3) بود. کمبود آب خاک باعث کاهش مقدار تبخیر- تعرق و اجزاءِ آن نسبت به حالت رایج در منطقه (تیمار I0) شد. کاهش تلفات تبخیر از نکات مطلوب در این شیوه کمآبیاری (دور آبیاری بلند) بود. برای شبیهسازی مقادیر تعرق و تبخیر، از دادههای تبخیر- تعرق (در تیمار I0)، ضرایب تنش تبخیر- تعرق (Ks) و حساسیت مرحله رشد گیاه (Kpi) و کاربرد توابع خطی، نمایی، لگاریتمی، درجه دوم و توانی، به‌عنوان مدل‌های رگرسیونی استفاده شد. با استفاده از دادههای واقعی، ضرایب مجهول در توابع توسط نرم‌افزار SPSS برآورد شد و مدل‌های رگرسیونی ایجاد شد. آماره‌های ارزیابی مدل‌ها نشان دادند که تابع خطی با ضریب تبیین (R2) 0/91 و تابع درجه دوم با ضریب تبیین (R2) 0/874، بهترتیب، مدل‌های بهینه برای برآورد مقدار تعرق و تبخیر در شرایط تنش آبی بوده‌اند. از طریق برآورد جداگانه اجزاءِ تبخیر- تعرق ذرت، میتوان نیاز آبی واقعی گیاه و تلفات تبخیر را دقیق‌تر برآورد کرد. در این‌صورت معیار مناسبی برای برنامهریزی آبیاری و محاسبه راندمان مصرف آب در دست خواهد بود.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
نوراله جلالی کوتنایی؛ علی شاهنظری؛ میرخالق ضیاء تباراحمدی؛ مجتبی خوش روش؛ مجتبی رضایی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات مدیریت آبیاری بر روی مقدار آب مورد نیاز مزرعه برنج و ضریب‌گیاهی در کشت اول دو رقم هاشمی و کوهسار در شرایط مزرعه در شهرستان محمودآباد در استان مازندران بود. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 انجامشد. مقدار آب مورد نیاز مزرعه (از نشاءکاری تا برداشت) و ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات مدیریت آبیاری بر روی مقدار آب مورد نیاز مزرعه برنج و ضریب‌گیاهی در کشت اول دو رقم هاشمی و کوهسار در شرایط مزرعه در شهرستان محمودآباد در استان مازندران بود. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 انجامشد. مقدار آب مورد نیاز مزرعه (از نشاءکاری تا برداشت) و ضریب‌گیاهی این دو رقم در دو سامانه کشت سنتی غرقابی و مدیریت کشت فشرده برنج مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در کشت نخست، مقدار میانگین دوساله آب مورد نیاز مزرعه برای رقم های کوهسار و هاشمی در سامانهی مدیریت کشت فشردهی برنج به ترتیب 534 و 556 و برای سامانهی سنتی غرقابی 623 و 632 میلیمتر بود. مقدار آب مورد نیاز مزرعه در کشت سنتی غرقابی نیز به میزان 13/1% در سامانهی مدیریت کشت فشردهی برنج کاهش یافت. مقادیر ضریب‌گیاهی بر پایهی تبخیر- تعرق مرجع از روش تشتک تبخیر برای فازهای سه‌گانهی رویشی، زایشی و رسیدن، برای سامانهی سنتی غرقاب در کشت اول برای رقم کوهسار به ترتیب از راست به چپ برابر با (1/14-1/129 -0/92) و هاشمی (1/18-1/32-0/92) بهدست آمد. طبق نتایج بهدست آمده میتوان دریافت که به‌کارگیری سامانهی کشت فشردهی برنج باعث صرفهجویی قابل ملاحظه‌ای در مصرف آب شالیزار میشود. لذا با توجه به کمبود آب در کشور، میتوان از این روش به عنوان یکی از راهکارهای سازگاری با کمآبی در مناطق برنج‌خیز بهره برد.
سارا مردانی نژاد؛ حمید زارع ابیانه؛ سید حسن طباطبائی؛ عبدالرحمن محمدخانی
چکیده
تنش آبی و محدود نمودن آب مورد نیاز گیاهان تأثیرات متفاوتی بر مؤلفههای رشد اندام زیرزمینی گیاه دارد. در این تحقیق، اثرتنش کم آبی بر رشد ریشه گیاه فلفل در مقایسه با روش معمول آبیاری در شرایط گلخانهای بررسی شد. تنش کم آبی گیاه فلفل در قالب چهار تیمار آبیاری 40 ، 60 ، 80 و 100 درصد نیاز آبی اعمال گردید. پس از کامل شدن رشد گیاه، نمونهبرداری ...
بیشتر
تنش آبی و محدود نمودن آب مورد نیاز گیاهان تأثیرات متفاوتی بر مؤلفههای رشد اندام زیرزمینی گیاه دارد. در این تحقیق، اثرتنش کم آبی بر رشد ریشه گیاه فلفل در مقایسه با روش معمول آبیاری در شرایط گلخانهای بررسی شد. تنش کم آبی گیاه فلفل در قالب چهار تیمار آبیاری 40 ، 60 ، 80 و 100 درصد نیاز آبی اعمال گردید. پس از کامل شدن رشد گیاه، نمونهبرداری از ریشه گیاه انجام و برخی شاخصهای ریشه از قبیل وزن تر و خشک ریشه، سطح و حجم ریشه، طول و چگالی طول ریشه و نسبت سطح به وزن تر ریشه برای هر یک از تیمارها اندازهگیری و نسبت به تیمار شاهد (100 درصد نیاز آبی) مقایسه گردید. بررسی آماری آزمون چند دامنهای دانکن نشان داد مؤلفههای وزن، حجم، سطح و طول ریشه با افزایش مقدار آب آبیاری، افزایش و با کاهش آب آبیاری تمامی مؤلفههای فوق کاهش معنیداری داشتند. بهطوریکه تمامی صفات مورد بررسی در تیمار آبیاری 40 درصد نیاز آبی، بیشترین کاهش را نسبت به تیمار آبیاری شاهد تجربه کردهاند. از سویی با آنکه در تیمار 80 درصد نیاز آبی، وزن تر ریشه4/7 درصد، وزن خشک ریشه 31 درصد، در تیمار 60 درصد نیار آبی وزن تر و خشک ریشه بهترتیب 10/5 و 47/7 درصد و در تیمار 40 درصد نیاز آبی وزن تر ریشه 25/7 درصد و وزن خشک ریشه 62/5 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش داشته است. در خصوص حجم و سطح ریشه نیز در تیمار 80 درصد نیاز آبی، 6/9 درصد و 19/8 درصد، در تیمار 60 درصد نیاز آبی، 16/1 درصد و 33/8 درصد و در تیمار 40 درصد نیاز آبی 25/8 درصد و 47/3 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش رخ داده است. نتایج حاصل نشان داد که رشد متوسط ریشه در تیمار شاهد، 80 درصد نیاز آبی ، 60 درصد نیاز آبی و 40 درصد نیاز آبی تا عمق 50، 48، 43 و 39 سانتیمتری بهترتیب، 0/35، 0/33، 0/3 و 0/27 سانتیمتر در روز بود. مقایسه نتایج هر سه تیمار تنش آبی نشان داد، اعمال تیمار 80 درصد نیاز آبی در مقایسه با دو تیمار دیگر، از نظر نسبت کاهش صفات ریشه مناسبتر بود. این نتیجه بهمعنی صرفهجویی 19/4 لیتر آب مصرفی بود که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه میباشد. همچنین در همه تیمارها میزان چگالی طولی ریشه با پیشروی در عمق خاک کاهش یافت. به‌عبارت دیگر بیشترین تراکم ریشه ها در لایههای سطحی خاک مشاهده گردید.
طراحی آب، آبیاری تحت فشار، شبکه های آبیاری زهکشی
محمد عامریان؛ سید ابراهیم هاشمی گرم دره؛ عذرا کرمی
چکیده
کمبود منابع آب به ویژه در بخش کشاورزی یکی از معضلات متداول در توسعه پایدار محسوب میشود. به این منظور تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر کمآبیاری در روش آبیاری قطرهای بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف آب در گیاه ذرت سینگل کراس 704، در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران واقع در شهرستان پاکدشت اجرا شد. آزمایش ...
بیشتر
کمبود منابع آب به ویژه در بخش کشاورزی یکی از معضلات متداول در توسعه پایدار محسوب میشود. به این منظور تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر کمآبیاری در روش آبیاری قطرهای بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف آب در گیاه ذرت سینگل کراس 704، در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران واقع در شهرستان پاکدشت اجرا شد. آزمایش به صورت بلوک کامل تصادفی با سه سطح %100 (ِD1)، %75 (D2) و %55 (D3) نیاز آبی گیاه ذرت در سه تکرار انجام شد. بیشترین عملکرد زیست توده در بین سطوح مختلف آبیاری در تیمار %100 مشاهده شد و با اعمال کم آبیاری%75 و %55 ، عملکرد محصول %25 و %50 کاهش نشان داد. همچنین، بیشترین عملکرد دانه برابر 14805 کیلوگرم در هکتار در تیمار %100 آبیاری و کمترین آن با مقدار 10227 کیلوگرم در هکتار در تیمار %55 نیاز آبی بود. بیشترین کارآیی مصرف آب زیست توده برای تیمار %75 آبیاری قطرهای و برابر با 55/3 کیلوگرم بر مترمکعب آب مصرفی به دست آمد. بنابراین میتوان گفت که سامانه آبیاری قطره ای با %75 نیاز آبی، سامانه بهینه است و استفاده از آن توصیه میشود.
علی دهقان هراتی؛ محمدرضا زارع مهرجردی؛ امیرحسین توحیدی؛ مجتبی نیکزاد
چکیده
با توجه به مسئله بحران شدید آب در شرایط فعلی کشور و با توجه به بحران شدیدتر آن در استان کرمان، مطالعه حاضر به ارزشگذاری آبهای زیرزمینی در منطقه بهرمان شهرستان رفسنجان، پرداخته است. دادههای تحقیق با پرکردن 70 پرسشنامه در سال 1390از پستهکاران منطقه نامبرده جمعآوری گردید. بهمنظور محاسبه ارزش اقتصادی آب، از رهیافت برنامهریزی ...
بیشتر
با توجه به مسئله بحران شدید آب در شرایط فعلی کشور و با توجه به بحران شدیدتر آن در استان کرمان، مطالعه حاضر به ارزشگذاری آبهای زیرزمینی در منطقه بهرمان شهرستان رفسنجان، پرداخته است. دادههای تحقیق با پرکردن 70 پرسشنامه در سال 1390از پستهکاران منطقه نامبرده جمعآوری گردید. بهمنظور محاسبه ارزش اقتصادی آب، از رهیافت برنامهریزی ریاضی استفاده شد و قیمت سایهای برای نهاده آب مورد محاسبه قرار گرفت و بهمنظور براورد سطوح متفاوت کارایی، با استفاده از روش دالینوس، باغهای پسته به 3 طبقه کوچک، متوسط و بزرگ طبقه بندی شد و سپس، با استفاده از روش تحلیل فراگیر دادهها، کارایی فنی برای طبقات ذکر شده محاسبه شد. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که، باغهای کوچکتر کاراتر عمل میکنند، همچنین قیمت سایهای آب برای طبقه اول، دوم و سوم بهترتیب معادل 440، 417 و 315 تومان براورد شد و این مسئله نشاندهنده محدود بودن نهاده آب در منطقه بهرمان است. این موضوع بیانگر این است که، با افزایش مقدار کارایی فنی، میزان قیمت سایهای برای نهاده آب افزایش میابد. از اینرو، باید سیاستهایی اعمال شود که کشاورزی محصول پسته را از حالت سنتی به حالت صنعتی ارتقاء بخشد تا از هدررفت بیرویه آب جلوگیری به عمل آمده و از این نهاده ارزشمند، استفاده بهینه را داشته باشند. به همین منظور، اعمال سیاستهای حمایتی برای ارائه تسهیلات سیستم های آبیاری قطرهای، ترویج، فرهنگسازی و آشنایی بیشتر کشاورزان با مزایای این سیستم ها که بهتبع آن افزایش انگیزه کشاورزان برای اجرای این سیستم ها را در بر دارد، پیشنهاد میگردد
اقتصاد، ارزش آب
حسین ابراهیم نژاد؛ علی کرامت زاده؛ فرشید اشراقی؛ اعظم رضایی
چکیده
یکی از مهم‌ترین مسائل بخش کشاورزی پایین بودن بهره وری نهاده‌ها به‌ویژه آب است. در این مطالعه علاوه بر تعیین بهرهوری فیزیکی و اقتصادی آب، عوامل مؤثر بر بهرهوری فیزیکی و اقتصادی آب در تولید پرتقال در شهرستان قائم‌شهر استان مازندران نیز بررسی شد. در راستای اهداف تحقیق، از شاخصهای عملکرد به ازای مترمکعب آب آبیاری (CPD)، درآمد ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین مسائل بخش کشاورزی پایین بودن بهره وری نهاده‌ها به‌ویژه آب است. در این مطالعه علاوه بر تعیین بهرهوری فیزیکی و اقتصادی آب، عوامل مؤثر بر بهرهوری فیزیکی و اقتصادی آب در تولید پرتقال در شهرستان قائم‌شهر استان مازندران نیز بررسی شد. در راستای اهداف تحقیق، از شاخصهای عملکرد به ازای مترمکعب آب آبیاری (CPD)، درآمد ناخالص به ازای مترمکعب آب آبیاری (BPD) و درآمد خالص (سود) به ازای مترمکعب آب آبیاری (NBPD) استفاده شد. همچنین برای بررسی عوامل مؤثر بر بهرهوری آب از تحلیل‌های رگرسیونی بهره گرفته شد، اطلاعات لازم در این پژوهش نیز از طریق تکمیل 162 پرسشنامه از باغداران شهرستان قائم‌شهر در استان مازندران در سال زراعی 98-1397 گردآوری شد. تجزیه و تحلیل دادهها نیز با استفاده از نرم‌افزار Eviews7 انجام پذیرفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که برای پرتقال شهرستان قائم‌شهر، شاخص CPD معادل 6/9 کیلوگرم بر مترمکعب، شاخص BPD معادل 47500 ریال بر مترمکعب و شاخص NBPD در سه نرخ بهره 10، 12 و 15 درصد بهترتیب معادل 29000، 28000 و 26600 ریال بر مترمکعب است. دبی چاه، روزهای استفاده از چاه، مدت‌زمان صرف شده برای آبیاری، تعداد دفعات آبیاری، سن درختان، فاصله درختان، سن باروری درختان، هزینه سم و هزینه کود از عوامل مؤثر بر بهرهوری آب میباشند. در بین متغیرهای مذکور متغیر مدت زمان صرف شده برای آبیاری از طریق تأثیر بر میزان آب آبیاری، بیشترین تأثیر را بر بهرهوری فیزیکی آب داشته است. با توجه به تأثیر منفی متغیرهای دبی چاه، تعداد دفعات آبیاری و مدت زمان صرف شده برای آبیاری بر بهرهوری اقتصادی آب، پیشنهاد میگردد آبیاری متناسب با نیاز درختان و با روشی صورت گیرد که حجم آب کمتری مصرف شود.
مینا شکیبا؛ عبدالمجید لیاقت؛ فرهاد میرزایی
چکیده
دفع زه‌آب خروجی از زهکش با شوری بالا و اثر مخرب آن بر محیط زیست همواره به صورت یکی از چالش‌های اساسی در طرح‌های زهکشی و مسائل زیست‍محیطی در کشور مطرح میباشد. بنابراین بایستی با تجزیه و تحلیل شبکه جریان و تعیین مسیرهای واقعی خطوط جریان آب و املاح به سمت زهکش سعی درکاهش حجم زه‌آب تولیدی و بهبود کیفیت آن نمود. در این تحقیق به ...
بیشتر
دفع زه‌آب خروجی از زهکش با شوری بالا و اثر مخرب آن بر محیط زیست همواره به صورت یکی از چالش‌های اساسی در طرح‌های زهکشی و مسائل زیست‍محیطی در کشور مطرح میباشد. بنابراین بایستی با تجزیه و تحلیل شبکه جریان و تعیین مسیرهای واقعی خطوط جریان آب و املاح به سمت زهکش سعی درکاهش حجم زه‌آب تولیدی و بهبود کیفیت آن نمود. در این تحقیق به منظور تعیین عمق‌اختلاط و بررسی عوامل مؤثر بر آن به عنوان پارامتر مؤثر بر شوری زه‌آب خروجی، از یک مدل فیزیکی از جنس پلاکسی‍گلاس استفاده شد. عمق‌اختلاط، دورترین خط جریان در زیر محل نصب لوله زهکش میباشد. برای انجام آزمایشها ابتدا به آب داخل منبع آب زیرزمینی در مدل فیزیکی، پرمنگنات پتاسیم و NaCl اضافه شد تا EC آب به 20 دسیزیمنس بر متر برسد. با تغییر در دبی ورودی و اعمال سطح ایستابی‍های مختلف، تغییرات عمق‌اختلاط با عکس‌برداری اندازهگیری وثبت شد. نتایج به دست آمده نشان داد که با افزایش دبی آب‍آبیاری وارتفاع سطح ایستابی عمق‌اختلاط افزایش یافته و باعث افزایش شوری زه‌آب خروجی میشود. به عنوان نمونه وقتی سطح ایستابی از 8 سانتیمتر به 23 سانتیمتر افزایش می یابد مقدار نمک خروجی در حدود 80 درصد افزایش مییابد. در مرحله بعد به منظور اعتبار سنجی مدل با استفاده از داده های صحرایی اندازه گیری شده در اراضی تحقیقاتی مرکز تحقیقات نیشکر واحد امیر‍کبیر خوزستان مقایسه بین شوری پیش بینی شده توسط مدل و شوری اندازهگیری شده صورت گرفت. نتایج تأثیرعمق اختلاط را بر شوری زه‌آب خروجی از زهکش نشان می داد.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
الیاس استادی؛ عباس خاشعی سیوکی؛ امیر سالاری
چکیده
ضرورت افزایش بهرهوری اقتصادی کشاورزی و افزایش تقاضای جهانی برای مصرف گیاهان دارویی و همچنین کم بودن نیاز آبی این گیاهان باعث تغییر الگوی کشت به نفع گیاهان دارویی شده است. با توجه به مشخص نبودن نیاز آبی گیاه دارویی سیاهدانه در منطقه خشک بیرجند، این تحقیق با هدف تعیین ضرایب گیاهی (Kc) مراحل مختلف رشد و همچنین تعیین نیاز آبی (ETc) این ...
بیشتر
ضرورت افزایش بهرهوری اقتصادی کشاورزی و افزایش تقاضای جهانی برای مصرف گیاهان دارویی و همچنین کم بودن نیاز آبی این گیاهان باعث تغییر الگوی کشت به نفع گیاهان دارویی شده است. با توجه به مشخص نبودن نیاز آبی گیاه دارویی سیاهدانه در منطقه خشک بیرجند، این تحقیق با هدف تعیین ضرایب گیاهی (Kc) مراحل مختلف رشد و همچنین تعیین نیاز آبی (ETc) این گیاه در سال 1397 اجرا شد. بهمنظور اجرای طرح از سه عدد میکرولایسیمتر وزنی با قطر 20 و ارتفاع 16 سانتیمتر در سه تکرار استفاده شد. تبخیر و تعرق روزانه واقعی به روش بیلان آب در میکرولایسیمترها برآورد شد و تبخیر و تعرق مرجع با استفاده از گیاه چمن 12 سانتیمتری (گیاه مرجع) محاسبه گردید .نتایج نشان داد که در مرحله ابتدایی میزان تبخیر و تعرق پایین بود، در مراحل توسعه روند افزایشی داشت، در مرحله میانی به حداکثر مقدار خود رسید و در مرحله انتهایی رشد گیاه بهعلت فرآیند پیری میزان تبخیر و تعرق به حداقل مقدار کاهش یافت. مقدار تبخیر و تعرق مرجع برابر با ۱۴۳۹ میلیمتر، میانگین نیاز آبی سیاهدانه برابر با 670 میلیمتر و مقدار ضرایب گیاهی در مراحل مختلف اولیه، توسعه، میانی و انتهایی بهترتیب برابر با 0/39، 0/53، 0/59 و 0/28 بدست آمد. نتیجهگیری کلی تحقیق این است که با استفاده از مقادیر ضرایب گیاهی و نیاز آبی بدست آمده میتوان نسبت به کشت برنامهریزی شده این محصول با حداکثر بهرهوری آب در منطقه خشک بیرجند اقدام نمود.
پیمان افراسیاب؛ محمد‌مهدی چاری؛ حسین هاشم‌زاده وندی
چکیده
پلیاکریلآمید (PAM) یک ماده افزودنی به خاک است که باعث افزایش جذب آب و مواد غذایی در خاک میشود و به رشد مطلوب گیاه، کاهش اتلاف آب و کاهش هزینه های آبیاری کمک می نماید. در این تحقیق تاثیر مقادیر مختلف پلی اکریل آمید با دو آبیاری متوالی در کنترل رواناب، فرسایش و نفوذ پذیری در اراضی شیب دار مورد ارزیابی قرار گرفت. پلی اکریل آمید با ...
بیشتر
پلیاکریلآمید (PAM) یک ماده افزودنی به خاک است که باعث افزایش جذب آب و مواد غذایی در خاک میشود و به رشد مطلوب گیاه، کاهش اتلاف آب و کاهش هزینه های آبیاری کمک می نماید. در این تحقیق تاثیر مقادیر مختلف پلی اکریل آمید با دو آبیاری متوالی در کنترل رواناب، فرسایش و نفوذ پذیری در اراضی شیب دار مورد ارزیابی قرار گرفت. پلی اکریل آمید با غلظت های 0، 3، 6و 9 گرم در کیلوگرم در خاکی با بافت لومی رسی مخلوط شده و با دستگاه شبیه ساز آبیاری گردید. این مطالعه در سه شیب 2/5، 5 و 10 درصد صورت گرفت. نتیجه حاصل از این تحقیق نشان داد که با افزایش غلظت پلی اکریل آمید در شیب های مختلف، رواناب و فرسایش خاک کاهش مییابد و این کاهش رواناب و فرسایش خاک در آبیاری دوم بمراتب بیشتر از آبیاری اول است. در شیب 5 درصد بیشترین کاهش رواناب در آبیاری دوم مربوط به غلظت 6 و 9 گرم در کیلوگرم بمیزان 74 درصد می باشد. در آبیاری اول و دوم بیشترین کاهش فرسایش در غلظت 9 گرم در کیلوگرم صورت گرفته که مقدار آن ها بترتیب 63/6 و 84/3 درصد نسبت به تیمار شاهد مشاهده شده است. سرعت نفوذ نهایی آب به خاک با افزایش غلظت پلی اکریل آمید در هر دو آبیاری افزایش یافته است.
آبهای نامتعارف، آلودگی،آب شور
محسن سیلسپور
چکیده
به منظور بررسی تنش شوری آب بر ویژگیهای جوانه زنی بذر کینوا، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار در سال 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران اجرا شد. عامل شوری آب در پنج سطح (آبمقطر، 5، 10، 15 و 20 دسیزیمنس بر متر) و عامل رقم در دو سطح (تیتیکاکا و ردکاردینا) در نظر گرفته ...
بیشتر
به منظور بررسی تنش شوری آب بر ویژگیهای جوانه زنی بذر کینوا، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار در سال 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران اجرا شد. عامل شوری آب در پنج سطح (آبمقطر، 5، 10، 15 و 20 دسیزیمنس بر متر) و عامل رقم در دو سطح (تیتیکاکا و ردکاردینا) در نظر گرفته شد. اثر شوری آب و رقم و اثر متقابل آنها بر صفات درصد و سرعت جوانهزنی، طول ساقه چه، ریشه چه و گیاهچه، شاخص بنیه و شاخص تحمل ساقه چه و ریشه چه معنیدار بود. تنش شوری کلیه صفات اندازهگیری شده را بهطور معنیداری کاهش داد که این کاهش در رقم ردکاردینا بیشتر از رقم تیتیکاکا بود. تنش شوری آب تا سطح پنج دسیزیمنس بر متر تاثیر معنیداری بر درصد جوانهزنی بذر رقم تیتیکاکا نداشت، درحالی که در مورد رقم ردکاردینا تفاوت درصد جوانهزنی بین سطوح شاهد آب مقطر و شوری پنج دسیزیمنس بر متر معنیدار بود. بیشترین درصد جوانهزنی به میزان 100% از تیمار بدون تنش شوری (تیمار شاهد) در هر دو رقم تیتیکاکا و ردکاردینا بهدست آمد، درحالی که درصد جوانهزنی در تنش شوری آب 5، 10، 15 و 20 دسیزیمنس بر متر در رقم تیتیکاکا 1/4%، 4/9%، 14/3% و 21% و در رقم ردکاردینا به ترتیب2/6%، 6/6%، 18/3% و 29/7% نسبت به شاهد کاهش یافت. طول ساقهچه ارقام در سطح شوری 5، 10، 15 و 20 دسیزیمنس بر متر نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 6/8%، 14/0%، 27/6% و 39/6% برای رقم تیتیکاکا و 7/3%، 19/9%، 43/7% و 53/8% برای ردکاردینا نسبت به شاهد کاهش نشان داد که این درصد کاهش برای طول ریشهچه رقم تیتیکاکا، 2/1%، 12/6%، 32/6% و 44/2% و در رقم ردکاردینا 6/4%، 21/2%، 38/2% و 57/9% بود. تنش شوری آب 5، 10، 15 و 20 دسیزیمنس بر متر موجب شد تا وزن خشک گیاهچه رقم تیتیکاکا 12/7%، 27/1%، 36/8% و 46/6% و در رقم ردکاردینا 11/4%، 27/8%، 45/0% و 57/1% کاهش یابد. نتایج بهدست آمده حاکی از حساسیت بیشتر رقم ردکاردینا به تنش شوری آب در مرحله جوانهزنی در مقایسه با رقم تیتیکاکا بود.
مهسا صامتی؛ نوذر قهرمان؛ خلیل قربانی
چکیده
دراین تحقیق توانایی مدل درختی M5 برای تخمین تبخیر- تعرق مرجع در دو ایستگاه هواشناسی شیراز و کرمانشاه مورد ارزیابی قرار گرفت. دادههای مورد استفاده شامل متغیرهای متوسط دمای هوا ، ساعت آفتابی، بارش، دمای نقطه شبنم، رطوبت نسبی، سرعت باد و فشار بخار واقعی روزانه بود. در این تحقیق دو روش پنمن-مانتیث و هارگرویز-سامانی به منظور مقایسه انتخاب ...
بیشتر
دراین تحقیق توانایی مدل درختی M5 برای تخمین تبخیر- تعرق مرجع در دو ایستگاه هواشناسی شیراز و کرمانشاه مورد ارزیابی قرار گرفت. دادههای مورد استفاده شامل متغیرهای متوسط دمای هوا ، ساعت آفتابی، بارش، دمای نقطه شبنم، رطوبت نسبی، سرعت باد و فشار بخار واقعی روزانه بود. در این تحقیق دو روش پنمن-مانتیث و هارگرویز-سامانی به منظور مقایسه انتخاب و عملکرد مدل درختی M5 به عنوان روشی جدید برای برآورد تبخیر-تعرق بررسی شد. نتایج نشان داد که در هر دو ایستگاه، مدل درختی M5 در تخمین تبخیر- تعرق پتانسیل نسبت به هر دو روش دارای عملکرد مناسبی بود اما توانایی آن در تخمین تبخیر- تعرق به روش پنمن-مانتیث (ایستگاه شیراز: 0/346 ,RMSE=0/975=، ایستگاه کرمانشاه: 0/362 ,RMSE=0/973=) نسبت به روش هارگرویز-سامانی(ایستگاه شیراز: 0/844 ,RMSE=0/837=) ایستگاه کرمانشاه: 0/775 ,RMSE=0/98=) بالاتر شد. آنالیز حساسیت نشان داد در روش پنمن-مانتیث در ایستگاه شیراز متغیرهای متوسط دمای هوا، ساعت آفتابی، دمای نقطه شبنم، متوسط سرعت باد و در ایستگاه کرمانشاه دمای هوا، ساعت آفتابی، متوسط سرعت باد، رطوبت نسبی و دمای نقطه شبنم، بیشترین تاثیر را داشتند.
مسعود محمدی؛ بیژن قهرمان؛ کامران داوری؛ مجید وظیفه دوست؛ حمیده نوری
چکیده
انجام آزمایشهای مزرعهای به منظور تعیین مقدار بهینه آب مصرفی برای تولید حداکثر محصول، وقتگیر و پرهزینه میباشد. به همین منظور در این تحقیق مدل اگرو هیدرولوژیکی SWAP 3.03 در برآورد عملکرد گندم زمستانه تحت شرایط کمیت و کیفیتهای مختلف آب آبیاری مورد ارزیابی قرار گرفت و تابع بهینه تولید آب- شوری- عملکرد برای گندم تعیین شد. در ...
بیشتر
انجام آزمایشهای مزرعهای به منظور تعیین مقدار بهینه آب مصرفی برای تولید حداکثر محصول، وقتگیر و پرهزینه میباشد. به همین منظور در این تحقیق مدل اگرو هیدرولوژیکی SWAP 3.03 در برآورد عملکرد گندم زمستانه تحت شرایط کمیت و کیفیتهای مختلف آب آبیاری مورد ارزیابی قرار گرفت و تابع بهینه تولید آب- شوری- عملکرد برای گندم تعیین شد. در این تحقیق سه سطح آبیاری با عمقهای 80=W1، 100=W2 و 120=W3 میلیمتر و چهار سطح شوری 0/8=S1، 2=S2، 4=S3 و 6=S4 دسیزیمنس بر متر برای شش مقدار تخلیه مجاز رطوبت خاک (0/3=M1، 0/4=M2، 0/5=M3، 6/0=M4، 0/7=M5 و 0/8=M6) در نظر گرفته شد. مقادیر عملکرد و کارآیی مصرف آب در حالتهای مختلف محاسبه گردید و بهترین مقدار برای تخلیه مجاز رطوبت خاک برابر با ۵/۰ بدست آمد. سپس دادههای عملکرد بر شکلهای مختلف توابع تولید (خطی ساده، خطی لگاریتمی، درجه دوم و نمایی) برازش داده شد و تابع بهینه تولید گندم تعیین گردید. بیشترین و کمترین محصول بترتیب با 6619 و 2048 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار آبیاری W1S1M2 و تیمار آبیاری W1S4M6 بود. نتایج نشان داد که تابع تولید درجه دوم برای گندم به عنوان تابع بهینه تولید، قابل توصیه میباشد. بررسی مقادیر حداکثر خطا (ME) نشان میدهند که بیشترین خطا مربوط به توابع خطی لگاریتمی و خطی ساده میباشد. تیمارهای آبیاری W1S1M3 و W1S1M4 با 0/61 کیلوگرم بر مترمکعب پر بازده ترین سطوح آبیاری بودند، اما با افزایش تنش خشکی و شوری بهرهوری آب کاهش مییابد. منحنیهای هم محصول نشان میدهند که با افزایش میزان آبیاری، میتوان از آب آبیاری با شوری بالاتری در آبیاری گندم استفاده نمود، به نحوی که عملکرد نیز تغییر نکند.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
یاسر حسینی
چکیده
خیار (Cucumis sativus L) یکی از مهم‌ترین تولیدات گلخانهای در ایران و جهان محسوب میشود. خیار محصول فصل گرم معتدل بوده و به تغییرات رطوبت خاک بسیار حساس است. بهمنظور مدلسازی تأثیر اختلاط خاک با خاک‌اره بر عملکرد خیار گلخانهای در شرایط تیمارهای رطوبتی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل ...
بیشتر
خیار (Cucumis sativus L) یکی از مهم‌ترین تولیدات گلخانهای در ایران و جهان محسوب میشود. خیار محصول فصل گرم معتدل بوده و به تغییرات رطوبت خاک بسیار حساس است. بهمنظور مدلسازی تأثیر اختلاط خاک با خاک‌اره بر عملکرد خیار گلخانهای در شرایط تیمارهای رطوبتی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل نمونه بدون خاک اره (شاهد) و ترکیب 5%، 10%، 20% و 40% خاک اره بود و رژیم‌های رطوبتی در دو سطح 45% و 65% ظرفیت زراعی و سطح بدون تنش منظور گردید. با استفاده از روش سطح پاسخ، نتایج نشان داد که بهترین مدل عملکرد بر‌اساس متغیرهای درصد خاک‌اره و میزان رطوبت، مدل درجه دو با ضریب تبیین 0/85 است. همچنین تأثیر میزان سطوح رطوبت در دسترس بر عملکرد به صورت خطی بوده و در مقابل تأثیر عامل درصد خاک‌اره بر عملکرد به صورت تابع درجه دو است. نیز، بیشترین عملکرد با فرض کمترین رطوبت در دسترس و کمترین درصد اختلاط خاک‌اره، برابر 86/6 (تن بر هکتار) با درجه مقبولیت[1] برابر 0/6، در تیمار 13/7% خاک‌اره و 43/6% تخلیه رطوبتی بهدست آمد. بیشترین عملکرد با فرض کمترین رطوبت در دسترس و تغییر میزان خاک‌اره بین صفر تا 40%، برابر 93/6 (تن بر هکتار) با درجه مقبولیت 0/8، در تیمار 27/6% خاک‌اره و 47% تخلیه رطوبتی بهدست آمد. نتایج نشان داد که با کاهش رطوبت در دسترس و همچنین در یک رژیم رطوبتی مشخص با افزایش میزان خاک‌اره، شاخصهای ریشه، به غیر از طول ریشه اصلی، روندی افزایشی داشت. همچنین در هر یک از تیمارهای رطوبتی، روند افزایشی عملکرد با افزایش میزان خاک‌اره مشاهده گردید. بنابراین، با توجه به تأثیر غیرخطی متغیرهای رژیم رطوبتی و میزان اختلاط خاک‌اره بر عملکرد خیار گلخانهای، برای رسیدن به بهترین عملکرد، می‌بایست نسبت مناسب اختلاط آن برای هر خاک تعیین شود.
[1] -Desirability
آرش تافته؛ نیازعلی ابراهیمی پاک؛ حسین بابازاده؛ فریدون کاوه
چکیده
از آنجایی که برنامه ریزی توزیع آب در دشت قزوین به صورت ماهانه انجام می گیرد توابعی مورد نیاز است که در بازه های زمانی ماهانه با دقت مناسب میزان کاهش محصول را در شرایط کم آبیاری ارزیابی نماید. لذا این پژوهش با هدف ارزیابی توابع تولید حداقل، میانگین، حاصل ضربی، حاصل ضرب اصلاح شده توسط ریس و حاصل ضربی با توان ضریب واکنش عملکرد (Ky) در ...
بیشتر
از آنجایی که برنامه ریزی توزیع آب در دشت قزوین به صورت ماهانه انجام می گیرد توابعی مورد نیاز است که در بازه های زمانی ماهانه با دقت مناسب میزان کاهش محصول را در شرایط کم آبیاری ارزیابی نماید. لذا این پژوهش با هدف ارزیابی توابع تولید حداقل، میانگین، حاصل ضربی، حاصل ضرب اصلاح شده توسط ریس و حاصل ضربی با توان ضریب واکنش عملکرد (Ky) در منطقه قزوین انجام شد. به منظور تخمین میزان عملکرد گوجه فرنگی در شرایط کمآبیاری از داده های طرح بلوک های کامل تصادفی با تیمار های آبیاری، T4, T3, T2, T1 به ترتیب 60 ،90 ،120 و150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی فیض آباد اجراء شده بود، استفاده گردید. نتایج نشان داد که بیشترین نیاز آبی گیاه گوجه فرنگی در دوره رشد برابر با 1073 میلی متر بود و تیمار T1 با محصول برابر 88500 کیلوگرم در هکتار حداکثر و تیمارT4 با محصول برابر 57000 کیلوگرم در هکتار حداقل عملکرد را داشتند. با توجه به مطابقت آماری، روش پیشنهادی که روشی حاصل ضربی بر اساس توان (Ky) ماهانه می باشد، نسبت به روش های دیگر کمترین مقدار ریشه مربعات خطای استاندارد (RMSE)، ریشه مربعات خطای استاندارد نرمال شده (NRMSE) و بیشترین مقدار ضریب توافق (d) و ضریب تبیین (2R ) را داشت. در نتیجه روش پیشنهادی، روش مناسبی برای منطقه است . با استفاده از روش پیشنهادی مقدار ضریب واکنش عملکرد گیاه در ماه های خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر به ترتیب برابر با 0/7، 1/1، 1/1، 1/14 و 0/4 و برای مراحل رشد ابتدایی، توسعه گیاه، میانی و نهایی به ترتیب برابر با 0/7، 1/1، 1/14 و 0/4 و متوسط آن برای کل دوره رشد گوجه فرنگی برابر با 0/89 بدست آمد.
استفاده از مدل ها، معادلات انتقالی، شبکه عصبی
فرانک برادران هزاوه؛ حسین بابازاده؛ ابراهیم امیری؛ حسین ابراهیمی
چکیده
حبوبات بعد از گندم و برنج سهم عمدهای در رژیم غذایی در کشور دارند. رشد این گیاهان خیلی سریع بوده و تنش خشکی نقش مهمی در عملکرد آن دارد. هدف از این بررسی، ارزیابی مدل DSSAT در شبیهسازی رشد و عملکرد لوبیای چشم بلبلی در شرایط سطوح مختلف آب کاربردی است. بدین منظور، طرح آزمایشی اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان ...
بیشتر
حبوبات بعد از گندم و برنج سهم عمدهای در رژیم غذایی در کشور دارند. رشد این گیاهان خیلی سریع بوده و تنش خشکی نقش مهمی در عملکرد آن دارد. هدف از این بررسی، ارزیابی مدل DSSAT در شبیهسازی رشد و عملکرد لوبیای چشم بلبلی در شرایط سطوح مختلف آب کاربردی است. بدین منظور، طرح آزمایشی اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان کیاشهر و در دو سال 1396 و 1397 انجام شد. تیمارهای اصلی شامل آبیاری با سطوح کاربردی 40% ،60% ،80%، 100% و120% نیاز آبی گیاه و تیمار فرعی شامل آبیاری در مرحله رویشی، آبیاری در مرحله زایشی و آبیاری کامل بود. مقادیر شبیهسازی و اندازهگیری شده عملکرد دانه با استفاده از آماره‌های ضریب تبیین، آزمون t، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده(nRMSE)، ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تفاوت عملکرد دانه برآورد شده با عملکرد مشاهده شده (RMSE = 92 و nRMSE = 12.62%) قابل قبول بود. در مورد زیست‌توده نیز با توجه به شاخصهای آماری ارزیابی، تفاوت مزبور در حد خوبی تبیین گردید. (RMSE = 130 وnRMSE = 5.91%). با استفاده از عملکرد دانه اندازهگیری شده و اجزای بیلان آب شبیهسازی شده از مدل DSSAT، مقدار بهرهوری آب مبتنی بر تبخیر و تعرق (WPET) حدود 33% کمتر از بهرهوری مبتنی بر تعرق (WPT) محاسبه شد. با توجه به نتایج تحقیق، تیمار آبیاری در هر دو مرحله رویشی و زایشی برابر 100% نیاز آبی بیشترین میزان تعرق (383 میلیمتر) را داشت و به عنوان مدیریت بهینه آبیاری در مراحل رشد انتخاب شد.