برآورد نیاز آبی و ضریب‌گیاهی برنج رقم‌های کوهسار و هاشمی در سامانه‌های مختلف کشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

2 استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

3 دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

4 عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات ترویج و آموزش کشاورزی، رشت، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات مدیریت آبیاری بر روی مقدار آب مورد نیاز مزرعه برنج و ضریب‌گیاهی در کشت اول دو رقم هاشمی و کوهسار در شرایط مزرعه در شهرستان محمودآباد در استان مازندران بود. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام­شد. مقدار آب مورد نیاز مزرعه (از نشاءکاری تا برداشت) و ضریب‌گیاهی این دو رقم در دو سامانه کشت سنتی غرقابی و مدیریت کشت فشرده برنج مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در کشت نخست، مقدار میانگین دوساله آب مورد نیاز مزرعه برای رقم های کوهسار و هاشمی در سامانه­ی مدیریت کشت فشرده­ی برنج به ترتیب 534 و 556 و برای سامانه­ی سنتی غرقابی 623 و 632 میلی­متر بود. مقدار آب مورد نیاز مزرعه در کشت سنتی غرقابی نیز به میزان 13/1% در سامانه­ی مدیریت کشت فشرده­ی برنج کاهش یافت. مقادیر ضریب‌گیاهی بر پایه­ی تبخیر- تعرق مرجع از روش تشتک تبخیر برای فازهای سه‌گانه­ی رویشی، زایشی و رسیدن، برای سامانه­ی سنتی غرقاب در کشت اول برای رقم کوهسار به ترتیب از راست به چپ برابر با (1/14-1/129 -0/92) و هاشمی (1/18-1/32-0/92) به‌دست آمد. طبق نتایج به‌دست آمده می‌توان دریافت که به‌کارگیری سامانه­ی کشت فشرده­ی برنج باعث صرفه‌جویی قابل ملاحظه‌ای در مصرف آب شالیزار می‎شود. لذا با توجه به کمبود آب در کشور، می‌توان از این روش به عنوان یکی از راهکارهای سازگاری با کم­آبی در مناطق برنج‌خیز بهره برد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Estimation of Water Requirement and Crop Coefficients of Rice Cultivars Kuhsar and Hashemi in Different Cultivation Systems

نویسندگان [English]

  • Norollah Jalali 1
  • Ali Shahnazari 2
  • MZ Ahamadi 2
  • Mojtaba Khoshravesh 3
  • Mojtaba Rezaie 4
1 PhD Student, Water Engineering Department, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University.
2 Professor, Water Engineering Department, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University.
3 Associate Professor, Water Engineering Department, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
4 Research Instructor, Rice Research Institute of Iran, Rasht, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effects of irrigation management on water requirement and crop coefficient of Hashemi and Kuhsar cultivars in the first crop. This experiment was carried out in Mahmoudabad District of Mazandaran Province in Iran in the form of factorial in a randomized complete block design, in two growing seasons of 2016-2018. The water requirements for the fields (from transplanting to harvest) and the crop coefficient of these two cultivars were studied in two systems of traditional flooding and system of rice intensification (SRI).  The results showed that, in the first crop, the two-year average water requirements of Kohsar and Hashemi in SRI were 534 and 556 mm and for the traditional flooding system 623 and 632 mm, respectively. The water required by the farm in traditional flooding decreased by 13.1% in the SRI. Based on reference evapotranspiration using pan evaporation method for the three stages of vegetative, reproductive, and maturing, crop coefficient values for the flooding system for Kuhsar were, respectively, 1.14, 1.29, and 0.92; and for Hashemi, they were 1.18, 1.32, and 0.92. According to the obtained results, SRI causes significant savings in paddy water consumption, therefore, it is suggested that, due to water shortage in the country, this method be used as one of the adaptation strategies in rice fields.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Paddy fields
  • Reference evapotranspiration
  • Pan Evaporation method
  • Traditional rice cultivation

مراجع

  1. احمدی، ک. عبادزاده، ح. ر. حاتمی، ف. عبدشاه، ه. و ا. کاظمیان . 1399. آمارنامه کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی جلد اول- محصولات زراعی.
  2. اسدی، ر. و م. نصیری. 1388. بررسی تعیین آب مصرفی برنج لاین ‎7328‎ با روش لایسیمتری و کرت‌های کنترل‌شده و مقایسه آن با مدل های تجربی. شماره طرح (پروژه): ۰۲۸-۷۹-۱۸-‎۱۲۰ کد: ۳۲۲۸۵. معاونت موسسه برنج آمل
  3. اکبری نودهی، د. 1389. برآورد ضریب تشت تبخیر به منظور محاسبه تبخیر- تعرق ( مطالعه موردی ایستگاه سینوپتیک ساری). مجله پژوهش در علوم زراعی. سال دوم. شماره 7
  4. باباپورگل افشانی ، م.، شاهنظری، ع.، ضیاتباراحمدی ، م خ.، آقاجانی، ق. 1391. مقایسه پارامترهای بیلان آبی در اراضی شالیزاری سنتی و تسطیح شده شهرستان قائمشهر. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). دوره  (2). شماره(4). ص : 1017 -1010 
  5. باقری، م. نیک­نامی، م. و ح. شعبانعلی فمی . 1393. راهکارها و گزینه­های نوین بهره­برداری از منابع آب کشاورزی جهت مقابله با خشکسالی. دومین همایش ملی مدیریت آب در مزرعه. کرج.
  6. بابایی، م. مشعل، م. شاهنظری، ع. و ب. آزادگان . 1398. مقایسه نیازآبی و ضریب‌گیاهی کشت­های اول و دوم برنج رقم طارم هاشمی (منطقه­ی خزرآباد). فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران. سال (9). شماره (35). ص: 159.
  7. پیرمرادیان، ن. ذکری، ف. رضایی، م. و و. عبدالهی . 1392. استخراج ضرایب گیاهی سه رقم برنج بر پایه­ی روش برآورد تبخیر-تعرق در منطقه رشت، مجله­ی تحقیقات غلات. سال (3)، شماره­ی (2). ص: 106-95.
  8. پوریزدان­خواه، ه. رضوی­پور، ت. خالدیان، م. و م. رضایی . 1393. تعیین ضریب‌گیاهی برنج، رقم بینام و خزر با استفاده از لایسیمتر و کرت­های کنترل­شده در منطقه رشت. نشریه بوم­شناسی کشاورزی. جلد (6). شماره (2). ص: 249-238.
  9. تقوی قاسمخیلی، ف. و ه.ا.پیردشتی. 1395. ارزیابی پذیرش سیستم مدیریت فشرده کشت برنج (SRI) و اثرات آن بر عملکرد برنج. هفدهمین همایش ملی برنج کشور. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری-پژوهشکده ژنتیک و زیست‌فناوری طبرستان
  10. جلالی کوتنایی، ن. 1394. تجهیز، نوسازی و یکپارچه سازی اراضی شالیزاری. موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی. کتاب. شابک 3-30-6570-600-978
  11. جلالی کوتنایی، ن. ناصری، ع. ع. و ج. سلحشور . 1387. برآورد ضریب­گیاهی (Kc) برنج (مطالعه موردی رقم طارم) توسط لایسیمتر و N-Type در شهرستان محمودآباد. دومین همایش ملی مدیریت شبکه­های آبیاری و زهکشی. دانشگاه شهید چمران اهواز.
  12. غلامی سفیدکوهی، م.ع. باقری خلیلی، ز. و ا. قلعه نوی. 1399. بررسی تبخیر-تعرق واقعی و ضرایب گیاهی برنج ارقام هاشمی و شیرودی در شهرستان ساری. نشریه پژوهش آب در کشاورزی / ب / جلد(34). شماره (4).
  13. فرشی، ع.ا. شریعتی، م.ر. وجاراللهی، ر. قائمی، م.ر. شهابی­فر، م. و م.م. تولایی . 1376. برآورد آب موردنیاز گیاهان عمده­ی زراعی و باغی کشور. جلد (1). گیاهان زراعی.
  14. مدبری، ه. میر لطیفی، س.م. و م.ع. غلامی. 1393. تعیین تبخیر- تعرق و ضریب گیاهی ارقام هاشمی و خزر برنج در دشت مرداب ( گیلان). مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. علوم آب و خاک. سال (18). شماره (67).
  15. Allen, R. G. Pereira, L. S. Raes, D. and M. Smith. (1998). Crop evapotranspiration-Guidelines for computing crop water requirements-FAO Irrigation and drainage paper 56. Fao. Rome. 300(9). D05109.
  16. Xinchun, C. Mengyang, W. Rui, S. La, Z. Dan, C. Guangcheng, S. and T. Shuhai. (2018). Water footprint assessment for crop production based on field measurements: a case study of irrigated paddy rice in East China. Science of the Total Environment. 610. 84-93.
  17. The Food and Agriculture organization (2019).http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/visualize
  18. Hidayah, S. Agustina, D.A. and M.D. Joubert. (2008). Intermittent irrigation in system of rice intensification potential as an adaptation and mitigation option of negative impacts of rice cultivation in irrigated paddy field. Indonesia.
  19. Hofste, R.W. Reig, P. and T. Schleifer. (2019). 17 Countries, Home to One-Quarter of the World's Population, Face Extremely High Water Stress.
  20. Kuo, S.F. Ho, S.S. and C.W. Liu. (2006). Estimation irrigation water requirements with derived crop coefficients for upland and paddy crops in ChiaNan Irrigation Association, Taiwan. Agricultural water management. 82(3). 433-451.
  21. Shah, M. Bhatti, M. and J. JENSEN.(1986). “Crop coefficient over a rice field in the central plain of Thailand”. Field Crops Research. 13: 251-256. ISSN: 0378-4290.
  22. Toyoda, H. (1981). Irrigation, Irrigation and drainage course, Tsukuba international agricultural training center. Japan international cooperation agency. JICA.
  23. Tyagi, N. Sharma, D. and S. LUTHRA. (2000). “Determination of evapotranspiration and crop coefficients of rice and sunflower with lysimeter”, Agricultural water management. 45(1): 41-54. ISSN: 0378-3774.
  24. Yu, W.  Li, Z.  QingYu, J. and  W.Y. Yu .(2017). Water use efficiency of a rice paddy field in liaohe delta, northeast china. agricultural water management. 187. 222-231.
  25. Walaa, Y. Nashar,eman, E. and A.Hussien. (2013). Estimating the potential evapo-transpiration and Crop coefficient from climatic data in Middle Delta of Egypt. Alexandria Engineering Journal. 52. 35-42
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 35، شماره 3
جلد 35 شماره 3 سال 1400
آذر 1400
صفحه 235-245

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار