مقاله پژوهشی
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
سید محسن سیدی؛ مصطفی گودرزی؛ صدیقه اشتری؛ مریم حاتم آبادی فراهانی؛ ابوالقاسم سرلک
چکیده
به منظور ارزیابی اثر روش های مختلف آبیاری بر عملکرد دانه لوبیا چیتی و کارایی مصرف آب پژوهشی در سالهای 1401 و 1402 در پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین اجرا گردید. آزمایش به صورت ناحیه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روش‌های آبیاری در چهار سطح (آبیاری بارانی به صورت کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک، بارانی نیوفیت، رین ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر روش های مختلف آبیاری بر عملکرد دانه لوبیا چیتی و کارایی مصرف آب پژوهشی در سالهای 1401 و 1402 در پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین اجرا گردید. آزمایش به صورت ناحیه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روش‌های آبیاری در چهار سطح (آبیاری بارانی به صورت کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک، بارانی نیوفیت، رین فلت و قطرهای نواری) در عامل ناحبه قرار گرفتند و ارقام لوبیاچیتی (لاین 21492 و ارقام کوشا و صالح) با سه تیپ رشدی مختلف در این ناحیه‌ها به صورت تصادفی کشت گردیدند. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین میزان مصرف آب (12500 متر مکعب در هکتار) متعلق به روش آبیاری بارانی کلاسیک بود. کمترین میزان مصرف آب (6600 متر مکعب در هکتار) نیز در روش آبیاری قطرهای مشاهده شد و روش‌های آبیاری نیوفیت و رین فلت که مصرف آب تقریبا مشابهی داشتند (حدود 11000 مترمکعب در هکتار) در بین دو روش پرمصرف و کم‌مصرف قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر روش آبیاری بر اجزای عملکرد و عملکرد دانه لوبیاچیتی معنیدار بود. ولی اثر رقم تنها بر عملکرد دانه معنیدار شد. بیشترین مقدار عملکرد دانه (9/296 گرم در متر مربع) به روش آبیاری قطرهای تعلق داشت و کمترین میزان این ویژگی (7/228 گرم در متر مربع) در تیمار آبیاری بارانی کلاسیک مشاهده شد. در بین ارقام نیز بیشترین و کمترین عملکرد دانه (به ترتیب 1/274 و 3/236 گرم در متر مربع) به ترتیب متعلق به رقم کوشا و صالح بود. همچنین بیشترین (45/0 کیلوگرم بر مترمکعب) و کمترین مقدار کارایی مصرف آب (18/0 کیلوگرم بر مترمکعب) بهترتیب در روش‌های آبیاری قطرهای و بارانی کلاسیک بدست آمد. بطور کلی نتایج آزمایش نشان داد که روش آبیاری قطرهای علاوه بر کاهش مصرف آب موجب بهبود شاخصهای عملکرد لوبیاچینی و افزایش کارایی مصرف آب شد.
مقاله پژوهشی
طراحی آب، آبیاری تحت فشار، شبکه های آبیاری زهکشی
نادر نادری؛ سید محسن طباطبائیان
چکیده
چکیده
یکی از روش‌های مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی آبیاری قطرهای زیرسطحی است. این پژوهش با هدف بررسی عملکرد فنی و وضعیت شوری خاک در سامانه‌های آبیاری قطرهای زیرسطحی اجرا شده در استان سمنان طی سالهای 1399 تا 1400 انجام شد. تعداد 5 سامانه در شهرستان‌های شاهرود، دامغان و سمنان مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین‌منظور خصوصیات هیدرولیکی ...
بیشتر
چکیده
یکی از روش‌های مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی آبیاری قطرهای زیرسطحی است. این پژوهش با هدف بررسی عملکرد فنی و وضعیت شوری خاک در سامانه‌های آبیاری قطرهای زیرسطحی اجرا شده در استان سمنان طی سالهای 1399 تا 1400 انجام شد. تعداد 5 سامانه در شهرستان‌های شاهرود، دامغان و سمنان مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین‌منظور خصوصیات هیدرولیکی سامانه، پروفیل رطوبت و شوری خاک بررسی شد. در مجموع نتایج ارزیابی نشان داد ضریب تغییرات دبی از 4 تا 8 درصد، ضریب یکنواختی آماری از 85 تا 7/90 درصد و عملکرد کلی قطره‌چکان از 09/0 تا 15/0 متغیر بود. عملکرد هیدرولیکی سامانه‌ها از وضعیت نسبتاً مطلوبی برخوردار بود. نتایج ارزیابی نشان داد که در برخی قطعات فشار در انتهای لاترال‌ها کمتر از حد لازم بود اما استفاده از قطره‌چکان‌های جبران کننده فشار باعث تنظیم دبی در این قسمت‌ها شده بود. در باغ‌های مورد بررسی عمق نصب لاترال‌ها غیر یکنواخت و بین 15 تا 45 سانتیمتر بود. مقدار رطوبت خاک، از سطح تا عمق روندی افزایشی داشت. بررسی پروفیل شوری عصاره اشباع خاک نشان داد مقدار شوری با افزایش عمق روند کاهشی و با افزایش فاصله افقی از لوله لترال روندی افزایشی داشته است. مقدار شوری در عمق نصب 30 و 40 سانتیمتر، در عمق‌های 30-0 و 60-30 سانتی‌متری بیشترین مقدار را داشت. علت افزایش شوری در این ناحیه کاهش رطوبت خاک در اثر صعود مویینه رطوبت و تبخیر آن از سطح خاک و جذب سریع‌تر رطوبت توسط ریشه بوده است. مهمترین عوامل بهبود عملکرد سامانه‌ها عبارتند از: اجرای صحیح سامانه‌ها و تأمین فشار لازم در مانیفولدها و لترال‌ها، آبشویی خاک در فصل زمستان با آبیاری سنگین غرقابی و کارگذاری لترال‌ها در عمق مناسب بهطور یکنواخت.
مقاله پژوهشی
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
علی مختاران؛ حسین دهقانی سانیج؛ رامین نیکان فر؛ امیر نورجو؛ محمدعلی شاهرخ نیا؛ پیمان ورجاوند؛ نادر سلامتی؛ بهمن یارقلی؛ محمد علی به آیین؛ جعفر حبیبی اصل
چکیده
امروزه با توجه به بحران کمبود منابع آب برای تولیدات کشاورزی، موضوع صرفه‌جویی واقعی آب مطرح شده است. صرفه‌جویی واقعی آب شامل فعالیت‌هایی است که مقدار مشخصی آب را برای سایر مصارف مانند تالاب‌ها آزاد می‌کند. براین اساس، استفاده از تکنیک‌هایی که منجر به کاهش آب مصرفی واقعی(ETa) در مزرعه شوند، بر ارتقا بهرهوری آب در سطح حوضه اثربخش ...
بیشتر
امروزه با توجه به بحران کمبود منابع آب برای تولیدات کشاورزی، موضوع صرفه‌جویی واقعی آب مطرح شده است. صرفه‌جویی واقعی آب شامل فعالیت‌هایی است که مقدار مشخصی آب را برای سایر مصارف مانند تالاب‌ها آزاد می‌کند. براین اساس، استفاده از تکنیک‌هایی که منجر به کاهش آب مصرفی واقعی(ETa) در مزرعه شوند، بر ارتقا بهرهوری آب در سطح حوضه اثربخش خواهند بود. در پژوهش حاضر با هدف شناسایی اثربخش‌ترین تکنیک‌ها درجهت کاهشETa برای کمک به احیای دریاچه‌های ارومیه، طشک-بختگان فارس و تالاب شادگان خوزستان، پایشی در سال زراعی 1401-1400 با اعمال تکنیک‌های به‌زراعی در سطح مزارع و باغات کشاورزان انجام شد. در این پژوهش، تعداد 55، 17 و 18 مزرعه و باغ بهترتیب از حوضه‌های دریاچه ارومیه، طشک-بختگان و مارون-جراحی در نظر گرفته شد. نتایج پایش نشان داد که هرچند اعمال تمامی تکنیک‌ها توانسته بر کاهش آب آبیاری به‌میزان متوسط 67/24 درصد، افزایش عملکرد با متوسط 3/18 درصد و افزایش بهرهوری آب کاربردی با متوسط 4/60 درصد برای هر سه حوضه آبریز مؤثر باشند، اما همه این تکنیک‌ها در کاهش میزان ETa محصول، اثربخش نبودند. پایش مزارع نشان داد، تکنیک‌هایی که بر پایه "برنامه‌ریزی دقیق مبتنی بر نمایه‌های خاک و گیاه در کنار اصلاح و مدیریت بهینه سامانه آبیاری موجود" بودند، توانسته‌اند علاوه بر اثربخشی در نمایه‌های کاربردی آب در مزرعه و یا باغ، باعث کاهش ETa به‌میزان متوسط 5/15 درصد و ارتقا بهرهوری آب مصرفی(WPET) با متوسط 40 درصد در هر سه حوضه آبریز شوند. براین اساس، اثربخش‌ترین تکنیک‌ها در حوضه دریاچه ارومیه، ایجاد شیارهای دوطرفه ردیف درختان در آبیاری سطحی و برنامه‌ریزی آبیاری قطرهای براساس نمایه خاک و گیاه در محصولات ردیفی و درختان بود که ETa را 18 درصد کاهش داد. همچنین کوچک‌کردن کرت‌های آبیاری تا سطح سایه‌انداز برای درختان انار و پسته درحوضه طشک-بختگان، ایجاد طشت در اطراف سطح سایه‌انداز درختان نخل به‌همراه مالچ برگ نخل و بالاخره روش مدیریتی کات‌بک در سامانه آبیاری سطحی نواری برای زراعت در حوضه مارون-جراحی، توانستند با کاهش دادن ETa بهترتیب به‌میزان 21 ،13 و 14 درصد از مهمترین تکنیک‌ها به شمار آیند. بنابراین، توجه به تکنیک‌های پایش شده در سطح یک حوضه با مشارکت محلی و ترویج آنها می‌تواند ضمن استقرار کشاورزی پایدار، در حفاظت زیست‌بوم منطقه مؤثر باشد.
مقاله پژوهشی
آبهای نامتعارف، آلودگی،آب شور
محمد عبدوس؛ محمدرضا یزدانی
چکیده
یکی از روش‌های بهبود خصوصیات کیفی آبهای مورد استفاده در بخش کشاورزی استفاده از میدان مغناطیسی است. کمبود آب در کشور و تداوم خشکسالی‌ها به مهمترین عامل محدود کننده‌ی رشد گیاهان منجر شده است. در این تحقیق با هدف بررسی تأثیر آب مغناطیسی بر رشد و عملکرد دو گیاه ذرت و چای ترش، سه تیمار آب مغناطیسی به همراه شاهد در مزرعه‌ی آموزشی و پژوهشی ...
بیشتر
یکی از روش‌های بهبود خصوصیات کیفی آبهای مورد استفاده در بخش کشاورزی استفاده از میدان مغناطیسی است. کمبود آب در کشور و تداوم خشکسالی‌ها به مهمترین عامل محدود کننده‌ی رشد گیاهان منجر شده است. در این تحقیق با هدف بررسی تأثیر آب مغناطیسی بر رشد و عملکرد دو گیاه ذرت و چای ترش، سه تیمار آب مغناطیسی به همراه شاهد در مزرعه‌ی آموزشی و پژوهشی دانشگاه سمنان مورد استفاده گرفت. بهمنظور بررسی اثر تیمارهای مختلف آب مغناطیسی شامل تیمار مغناطیسی T1، تیمار الکترومغناطیسی با دامنه بالا T2و تیمار الکترومغناطیس با دامنه کوتاه T3 بر روی صفات مورفولوژیکی ذرت و چای ترش، بهمراه تیمار شاهدT4، آزمایشی در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج حاصل از بررسی تأثیر تیمارهای آب مغناطیسی بر رشد و محصول گیاه ذرت نشان داد که میزان محصول در تیمار T3 برابر با 1663 گرم بوده و 147گرم از شاهد بیشتر بوده است. میزان محصول چای ترش در تیمارهای T1، T2 و T3 به ترتیب برابر با 3/259، 6/268 و4/235 گرم و از محصول شاهد(234گرم) بیشتر بوده است. ولی اثر سه تیمار آب مغناطیسی بر عملکرد رشد محصول ذرت و چای ترش با شاهد تفاوت آماری معنیدار در سطح اطمینان 95 درصد نشان نداد. بهطور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که آب مغناطیسی شده تأثیر چندان زیادی در افزایش رشد و محصول‌دهی گیاه ذرت نداشته است، ولی آبیاری گیاه چای ترش به وسیله‌ی آب مغناطیسی شده موثرتر بوده به نحوی که موجب افزایش رشد و محصول‌دهی بهتردر طول ایام کشت شده است.
مقاله پژوهشی
استفاده از مدل ها، معادلات انتقالی، شبکه عصبی
علی کلاهدوزان؛ حامد نوذری؛ صفر معروفی
چکیده
در سالهای اخیر تضاد منافع زیست‌محیطی با معیشت کشاورزان به یکی از مهمترین مسائل روی میز حکمرانی محیط زیست و کشاورزی در حوضه آبریز زاینده‌رود تبدیل شده‌است. بنابراین دستیابی به نقطه تعادل میان سود اقتصادی با استفاده از الگوی کشت‌بهینه و جلوگیری از برداشت بی‌رویه منابع آب‌زیر‌زمینی از اهمیت بالایی برای سیاست‌گذاران این حوزه ...
بیشتر
در سالهای اخیر تضاد منافع زیست‌محیطی با معیشت کشاورزان به یکی از مهمترین مسائل روی میز حکمرانی محیط زیست و کشاورزی در حوضه آبریز زاینده‌رود تبدیل شده‌است. بنابراین دستیابی به نقطه تعادل میان سود اقتصادی با استفاده از الگوی کشت‌بهینه و جلوگیری از برداشت بی‌رویه منابع آب‌زیر‌زمینی از اهمیت بالایی برای سیاست‌گذاران این حوزه برخوردار است. در این پژوهش تابع محیط زیست با استفاده از محدودیت منابع آبی و تابع اقتصادی با استفاده از سود اقتصادی محصولاتی که در دشت کوهپایه‌سگزی کشت میگردد در بازه زمانی 1376 – 1390 مدل‌سازی گردید. تابع نش با استفاده از بهینه سازی غیر خطی مقید با توجه به محدودیت منابع آبی در هرسال بهینه شد. پس از بهینه‌سازی تابع نش، الگوی کشت محصولات با روش تئوری بازی‌ها و روش برنامه‌ریزی‌خطی محاسبه شد. نتایج نشان داد که کاهش مصرف آب در روش تئوری بازی ها 31 درصد و برای روش برنامه ریزی خطی 17 درصد است. در این حالت میزان کاهش سود برای این دو روش به ترتیب 17 و 4 درصد نسبت به حالت مبنا است. نتایج نشان داد افت آب‌زیر‌زمینی برای هیدروگراف معرف دشت و روش برنامه‌ریزی‌خطی به ترتیب برابر با 69/3 و 04/2 متر است درحالی که در روش تئوری بازی‌های بهینه شده با وزن تابع اقتصادی 5/0 ، تراز آب زیرزمینی دشت افزایش 45/7 متری دارد. با توجه به میزان کاهش مصرف آب، میزان کاهش سود و افزایش تراز آب‌زیر‌زمینی، روش تئوری بازی‌های بهینه شده با وزن 5/0 نسبت به روش برنامه‌ریزی خطی برتری دارد.
)