تعیین آستانه تحمل به شوری پروونانس‌های انتخابی پده (Populus euphratica Oliv) و هیبرید مفید (P. euphratica x P. alba)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران.

2 دانشیار بخش تحقیقات صنوبر و درختان سریع الرشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران. ایران.

چکیده

به­منظور تعیین آستانه تحمل به شوری و شیب کاهش عملکرد در برخی از پروونانس­های انتخابی پده، پژوهشی به‌صورت طرح اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با فاکتور اصلی شوری خاک در پنج سطح، (2/80،5/96، 9/47، 13/20 و 16/7 دسی­زیمنس بر متر)، و فاکتور فرعی پرووناس­های پده و هیبرید مفید در 13 سطح، (یزد یک، یزد دو، حمیدیه، اصفهان، دزفول، لرستان، کرمان، گرمسار، زابل، قرخلار، منجیل، گتوند و هیبرید مفید) و با سه تکرار در سال­های 1403-1401 در ایستگاه حسین‌آباد مرکز ملی تحقیقات شوری اجرا شد. بر اساس نتایج به دست آمده، کمترین میزان آستانه تحمل به شوری در پروونانس­کرمان، هیبرید مفید و پروونانس حمیدیه (به­ترتیب 2/81 ، 2/89 و 3/76 دسی­زیمنس بر متر)، مشاهده شد. نیز، بیشترین آستانه تحمل به شوری در پروونانس­های گرمسار و دزفول (به­ترتیب 57/6 و 05/6 دسی­زیمنس ­بر متر) بود. بیشترین مقدار شیب کاهش عملکرد به ازای افزایش هر دسی­زیمنس بر متر در هیبرید مفید، پروونانس­های منجیل، گرمسار، کرمان و حمیدیه، (به­ترتیب 8/19%، 7/42%، 7/15 %، 6/89% و6/80%)، مشاهده شد. در نقطه مقابل، کمترین شیب کاهش عملکرد به ازای افزایش هر واحد شوری، در پروونانس­های گتوند (4/53%)، اصفهان (4/57%)، قرخلار (4/88%)، زابل (5/16%) و دزفول (5/30%)، به دست آمد. کاهش 50 % عملکرد در پروونانس­های گتوند، قرخلار، دزفول، زابل، اصفهان و یزد یک به ترتیب در شوری­های­ 15/55، 15/51، 15/32، 15/27، 14/99 و 14/05دسی­زیمنس بر متر بود. در مجموع، پروونانس­های گتوند، قرخلار، دزفول، زابل، اصفهان و یزد یک در گروه متحمل و هیبرید مفید، پروونانس­های حمیدیه و کرمان در گروه نیمه متحمل به شوری بودند. بنا براین، پروونانس‏های دزفول، گتوند و زابل برای تولید چوب در شرایط شور توصیه می‏شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Salinity Tolerance Threshold of 12 Selected Populus euphratica Oliv Provenances and Mofid Hybrid (P. euphratica x P. Alba)

نویسندگان [English]

  • Ali Momenpour 1
  • Hossein Parvizi 1
  • Mohsen Calagari 2
  • Amin Anagholi 1
1 Assistant Professor, National Salinity Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran
2 Associate Professor, Research Division of Natural Resources, Yazd Agricultural and Natural Resource Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran
چکیده [English]

In order to determine salinity tolerance threshold and yield decreases per unit increase of soil salinity in selected Populus euphratica Oliv provenances, a split plot experiment based on randomized complete block design (RCBD) with two factors of provenances in 13 types (1- Mofid hybrid (P. euphratica x P. alba), 2- Dezfoul, 3-Zabol, 4-Gotvand, 5-Lorestan, 6-Hamidiyeh, 7- Yazd 1, 8- Yazd 2, 9-Gharekhlar, 10-Kerman, 11-Garmsar, 12- Manjil, 13-Esfahn) and soil salinity at five levels (2.8, 5.96, 9.47, 13.2 and 16.47 dS.m-1). The study was performed with 3 replications during 2022-2024 at Hosein Abad Station, National Salinity Research Center, in 2023 and 2024. The results showed, the lowest salinity tolerance threshold was observed in Kerman (2.81 dS/m), Hamidiyeh (3.76 dS/m) provenances and Mofid hybrid (2.89 dS/m). On the contrary, the highest salinity tolerance threshold was observed in Garmsar (6.57 dS/m) and Dezful (6.05 dS/m) provenances, respectively. The highest yield reduction slope was observed in Mofid hybrid (8.19%), Manjil (7.42%), Garmsar (7.15%), Kerman (6.89%), and Hamidiyeh (6.80%), respectively. The lowest yield reduction slope was observed in Gotvand (4.53%), Esfahan (4.57%), Gharekhlar (4.88%), Zabol (5.16%) and Dezful (5.30%), respectively. Overall, the results showed that reduction in yield by 50% in Gotvand, Gharekhlar, Dezful, Zabol, Esfahan and Yazd 1, were observed at salinity levels of 15.55, 15.51, 15.32, 15.27, 14.99, and 14.05 dS/m, respectively. In general, Gotvand, Qarekhlar, Dezful, Zabol, Isfahan, and Yazd-1 provenances were classified as tolerant, whereas the Mofid Hybrid, Hamidiyeh, and Kerman provenances were classified as semi-tolerant to salinity. Therefore, considering the level of tolerance to salinity and other growth traits, the provenances of Dezful, Gotvand, and Zabol are recommended for wood production in saline conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Forest species
  • Dezful provenance
  • Mofid hybrid
  • Total biomass
  • Yield reduction slope

مراجع

  1. حیدری شریف‌آباد، حسین. 1380. گیاه و شوری. موسسه تحقیقات جنگل­ها و مراتع. 76 صفحه.
  2. مؤمن­پور، علی، ایمانی، علی، بخشی، داود، و رنجبر، غلامحسن 1397. تعیین آستانه تحمل به شوری 11 رقم و پروونانس انتخابی بادام. مجله پژوهش آب در کشاورزی. 32 (4)،صص. 529-541.

10.22092/jwra.2019.118522 Doi:

  1. مؤمن­پور، علی، ایمانی، علی، بخشی، داود، و حامد. رضایی. ارزیابی تحمل به شوری در برخی از ژنوتیپ­های بادام پیوند شده روی پایه GF677 بر اساس صفات مورفولوژیک و فلورسانس کلروفیل. فرآیند و کارکرد گیاهی. 3 (10)،صص. 9-28.
  2. مؤمن­پور، علی، دهستانی اردکانی، مریم، سلطانی گردفرامرزی، ولی، راد، محمدهادی، وظیفه‌شناس، محمدرضا، آناقلی، امین، احمدی، فاطمه، و زهرا. جماعتی، 1399. تعیین آستانه تحمل شوری ژنوتیپ­های مختلف انار. پژوهش آب در کشاورزی. 34 (1)،صص. 1-14. Doi: 22092/jwra.2020.121904
  3. مؤمن­پور، علی، سلطانی گردفرامرزی، ولی، پیراسته ﺍﻧﻮﺷﻪ، هادی، ﺭﺣﻴﻤﻴﺎﻥ، محمدحسن، راد، محمدهادی، پرویزی، حسین، و ﺷﻴﺮﺍﻥ تفتی، مهدی. 1404. ﻣﻌﺮﻓﻲ مناسب‌ترین پروﻭﻧﺎﻧﺲ­ﻫﺎﻱ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﺷﻮﺭﻱ گوﻧﻪ پده Populus euphratica Oliv به‌منظور کاربرد ﺩﺭ سامانه‌های ﺷﻮﺭﻭﺭﺯی. گزارش نهایی. نشریات سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی. 57 صفحه..
  4. ولی‌پور، مژگان، کریمیان اقبال، مصطفی، ملکوتی، محمدجعفر، و خوشگفتارمنش، امیرحسین. 1387. روند توسعه شوری و تخریب اراضی ‏کشاورزی در منطقه شمس‌آباد استان قم. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 12 (46)،صص. 691-683.‏
  5. Calagari, M., Modirrahmati, A., Asadi, F., and Bagheri, R. 2010. Selection of superior trees of Populus euphratica Oliv. in the natural sites and establishment of collection for germplasm reservation. Final Report of Research Plan, Published by Research Institute of Forests and Rangelands of Iran, 84 p.
  6. Calagari, M., Salehi Shanjani, P. and Banj Shafiei, S. 2017. Growth comparison of two poplar species (Populus alba and Populus euphratica) and their hybrid in the saline and non-saline soils. Journal of Plant Researches, 30 (1): 173-185.
  7. Daneshvar, H.A., Modirrahmati, A.R. 2009. Effect of NaCl and CaCl2 on growth characteristics and ions accumulation in the leaves of four poplar genotypes. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 17 (2): 200-209.
  8. Karimi, H.R., and Hasanpour, Z. 2014. Effects of salinity and water stress on growth and macro nutrients concentration of pomegranate (Punica granatum L.). Journal of Plant Nutrition. 37:1937-1951. https://doi.org/10.1080/01904167.2014.920363
  9. Liu, C., Ming, Y., Xianbin, H., and Zhaohe, Y. 2018. Effects of salt stress on growth and physiological characteristics of pomegranate (Punica granatum L.) cuttings. Pakistan Journal of Botany. 50 (2): 457-464.
  10. Maas, E. V. 1990. Crop salt tolerance. pp. 262-303. In:K.K. Tanji (ed.) Agricultural Salinity Assessment and Management. ASCE. Publication. 619 pp.
  11. Maas, E.V, and G.J, Hoffman. 1977. Crop salt tolerance: current assessment. Journal of Irrigation and Drainage Engineering. 103: 115- 134.
  12. Maas, E.V. and S.R. Grattan. 1999. Crop yield as affected by salinity. Agric. Drain. Agron. Monograph. 38: 55-107.
  13. Mastrogiannidou, E., Chatzissavvidis, C., Antonopoulou, C., Tsabardoukas, V., Giannakoula, A., and Therios, I. 2016. Response of pomegranate cv. wonderful plants tο salinity. Journal of Soil Science and Plant Nutrition. 16 (3): 621-636.
  14. Mohammadi, A., Calagari, M., Ladan-Moqaddam, A.R., and Mirakhori, R. 2013. Investigation on growth and physiological characteristics of Populus euphratica Oliv. Provenances at Garmsar Desert Station. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 21; 115-125.
  15. Momenpour, A., and Imani, A. 2018. Evaluation of salinity tolerance in fourteen selected pistachio (Pistacia vera L.) cultivars. Advances in Horticultural Science. 32 (2): 249-264. DOI:13128/ahs-22261
  16. Momenpour, A., Imani, A., Bakhshi, D., and Akbarpour, E. 2018. Evaluation of salinity tolerance of some selected almond genotypes budded on GF677 International Journal of Fruit Science. 18 (4): 410-435.

https://doi.org/10.1080/15538362.2018.1468850

  1. Munns, R., and M. Tester. 2008 Mechanisms of salinity tolerance. Annual. 59: 651–681. DOI: 1146/annurev.arplant.59.032607.092911
  2. Okhovatian-Ardakani, A.R., Mehrabanian, M., Dehghani, F., and Akbarzadeh, A. 2010. Salt tolerance evaluation and relative comparison in cuttings of different pomegranate cultivars. Plant, Soil and Environment. 56 (4): 176-185. DOI:17221/158/2009-PSE
  3. Szczerba, M.W., D. T. Britto, and H. J. Kronzucker. 2009. K+ transport in plants: physiology and molecular biology. Plant Physiology. 166: 447-466.

DOI: 10.1016/j.jplph.2009.12.009

  1. Szczerba, M.W., DT. Britto, KD. Balkos., and H. J. Kronzucker. 2008. NH4+ stimulated and -inhibited components of K+ transport in rice (Oryza sativa L.). Experimental Botany. 59: 3415–3423. DOI: 1016/j.jplph.2008.12.009
  2. Van Genuchtan, M. Th. and G. J. Hoffman. 1984. Analysis of crop salt tolerance data. Soil Salinity under Irrigation- process and management. Ecological Studies 51, Springer-Verlag, N. Y. pp. 258-271.
  3. Yadava, R.B. 1995. Effect of soil salinity and sodality on growth and mineral nutrition of some poplar clones. Indian Forester, 121(4): 283-288.
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 39، شماره 3
آذر 1404
صفحه 237-249

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار