مقاله پژوهشی
عبدالحمید محبی؛ مجید علی حوری
چکیده
بحران کم آبی در مناطق مختلف کشور و کاهش کیفیت و شور شدن منابع خاک و آب موجب شده است تا سطح وسیعی از اراضی کشاورزی در معرض نابودی قرار گیرد. با توجه به این محدودیت‌ها، افزایش تولید محصول به ازای واحد حجم آب مصرفی نیازمند برنامهریزی دقیق‌تر برای انتخاب روش مناسب آبیاری جهت استفاده بهینه از منابع آب موجود در بخش کشاورزی است. بدین منظور ...
بیشتر
بحران کم آبی در مناطق مختلف کشور و کاهش کیفیت و شور شدن منابع خاک و آب موجب شده است تا سطح وسیعی از اراضی کشاورزی در معرض نابودی قرار گیرد. با توجه به این محدودیت‌ها، افزایش تولید محصول به ازای واحد حجم آب مصرفی نیازمند برنامهریزی دقیق‌تر برای انتخاب روش مناسب آبیاری جهت استفاده بهینه از منابع آب موجود در بخش کشاورزی است. بدین منظور این آزمایش طی چهار سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی حاجی آباد هرمزگان در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار آبیاری شامل روش آبیاری سطحی و قطره‌ای با میزان آب معادل 75 و 100 درصد تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد به رغم مصرف مقادیر متفاوت آب در تیمارهای آبیاری، اختلاف معنی‌داری در عملکرد میوه و صفات رویشی شامل تعداد برگ، تعداد برگ‌چه، محیط تنه و سطح سایهانداز وجود نداشت. علت احتمالی این موضوع میتواند برآورد بیشتر نیاز آبی نخل در روش تشت تبخیر از نیاز واقعی آن باشد. اما بین مقدار بهرهوری آب در تیمارهای آبیاری اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. بیشترین و کمترین مقدار بهرهوری آب به ترتیب از تیمار آبیاری قطره‌ای با میزان آب معادل 75% و تیمار آبیاری سطحی با میزان آب معادل 100% تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A به دست آمد. بنابراین آبیاری با روش قطره‌ای و به عمق معادل 75% تبخیر تجمعی از تشت کلاس A برای آبیاری نخلستان‌ها توصیه گردید.
مقاله پژوهشی
سیمین دخت قاسمیان؛ علی دریجانی؛ صفدر حسینی
چکیده
مصرف بالای گازوییل و برق در استخراج منابع آبی و سهم بالای نهاده آب کشاورزی از کل آب مصرفی کشور، یکی از مهمترین مشکلات اقتصادی بخش کشاورزی محسوب میشود. لذا، این نهاده در کشور ایران به دلایل محدودیت منابع آبی، مصرف بی‌رویه و پایین بودن راندمان آبیاری از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. هدف این پژوهش ، تعیین و بررسی تغییر قیمت حامل‌های ...
بیشتر
مصرف بالای گازوییل و برق در استخراج منابع آبی و سهم بالای نهاده آب کشاورزی از کل آب مصرفی کشور، یکی از مهمترین مشکلات اقتصادی بخش کشاورزی محسوب میشود. لذا، این نهاده در کشور ایران به دلایل محدودیت منابع آبی، مصرف بی‌رویه و پایین بودن راندمان آبیاری از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. هدف این پژوهش ، تعیین و بررسی تغییر قیمت حامل‌های انرژی (برق و گازوییل) در استخراج هر مترمکعب آب کشاورزی، سهم هزینه‌ی حامل‌های انرژی (گازوییل و برق)، سهم هزینه‌ی آب‌بها و قیمت تمام شده محصول گندم استان گلستان بود، در این راستا، از تکنیک حسابداری صنعتی تعدیل یافته و رهیافت دلفی در قالب سه سناریوی "قبل از اجرای سیاست" (با قیمت گازوئیل 165 ریالی و قیمت برق 20 ریالی)، "حین اجرای سیاست" (با قیمت گازوئیل 1500 و 3500 ریالی و قیمت برق 140 ریالی) و "پس از اجرای سیاست" ( با قیمت گازوییل 7900 ریالی و قیمت برق 550 ریالی)، تعدیل یارانه استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد سهم هزینه آب‌بها به ترتیب از چهار و 12 درصد "قبل از اجرای سیاست" به رقم 42 (حذف کامل یارانه گازوییل) و 84 درصد (حذف کامل یارانه‌ی برق) افزایش یافت. در نتیجه، در اثر این افزایش، قیمت تمام شده گندم از 2120 به 4420 (حذف کامل یارانه گازوییل) و 16890 ریال (حذف کامل برق) افزایش نشان داد. لذا پیشنهاد می‌گردد در اجرای سیاست هدفمندی یارانه‌ها محتاطانه و کارشناسانه صورت گیرد.
مقاله پژوهشی
مصطفی قاسمی؛ کاظم ارزانی؛ عباس یداللهی؛ حسین حکم آبادی
چکیده
فلورسانس کلروفیل یک ابزار غیر تخریبی برای تخمین کارایی فتوشیمیایی و موقعیت فتوسنتزی در گیاهان می باشد و به طور گسترده ای در ارزیابی پاسخ گیاهان به تنش های محیطی مورد استفاده قرار گرفته است. در این راستا این پژوهش با هدف ارزیابی اثر تنش خشکی روی فلورسانس، مقادیر و شاخص کلروفیل و همچنین بیوماس چهار پایه دانهالی پسته رشد یافته در شرایط ...
بیشتر
فلورسانس کلروفیل یک ابزار غیر تخریبی برای تخمین کارایی فتوشیمیایی و موقعیت فتوسنتزی در گیاهان می باشد و به طور گسترده ای در ارزیابی پاسخ گیاهان به تنش های محیطی مورد استفاده قرار گرفته است. در این راستا این پژوهش با هدف ارزیابی اثر تنش خشکی روی فلورسانس، مقادیر و شاخص کلروفیل و همچنین بیوماس چهار پایه دانهالی پسته رشد یافته در شرایط گلخانه انجام گرفت. پایه های مورد بررسی شامل بادامی زرند Pistacia vera cv. Badami-e-Zarand))، قزوینی (cv. Ghazvini P. vera)، سرخس (cv. Sarakhs P. vera) و بنه P. mutica بودند. نتایج نشان داد که تنش آبی نسبت FV/Fm (که نشان دهنده حداکثر کارایی فتوسیستم ΙΙ می باشد)، مقادیر کلروفیل و بیوماس گیاهان را کاهش داد. بیشترین میزان نسبت FV/Fm در گیاهان شاهد (آبیاری کامل) مشاهده شد و تفاوت معنی داری با تنش شدید داشت. تفاوت بین پایه های مورد بررسی به جز پایه P. mutica که بالاترین عملکرد کوانتومی PSII را نشان داد، در اغلب موارد معنی دار نبود. بیشترین و کمترین غلظت کلروفیل نیز در تیمارهای آبیاری به ترتیب متعلق به شاهد و تنش شدید بود. اثر ژنوتیپ نیز بر مقادیر کلروفیل (کلروفیل a، b، کل و شاخص کلروفیل) معنی دار بود و بیشترین و کمترین مقدار این پارامترها به ترتیب متعلق به پایه بنه و سرخس بود. از نظر وزن خشک ساقه، ریشه و برگ، پایه‌های، بنه و بادامی کمتر تحت تأثیر خشکی قرار گرفتند. بر اساس نتایج تنش خشکی اثرات منفی بر پایه های دانهالی پسته داشت و پایه بنه نسبت به سایر پایه ها مقاومت بیشتری نشان داد.
مقاله پژوهشی
محمدجواد فریدونی؛ هوشنگ فرجی؛ حمیدرضا اولیایی
چکیده
برای ارزیابی اثر استفاده از پساب شهری و کود ازت بر غلظت عناصر غذایی در ذرت شیرین، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در سال 1388 در مزرعه پژوهشی شهر یاسوج انجام شد. عامل اصلی آزمایش پنج تیمار آبیاری بود شامل: 1I: آبیاری مزرعه با آب معمولی در کل فصل رشد ؛ 2I: از مرحله سبز شدن گیاه (مرحله ...
بیشتر
برای ارزیابی اثر استفاده از پساب شهری و کود ازت بر غلظت عناصر غذایی در ذرت شیرین، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در سال 1388 در مزرعه پژوهشی شهر یاسوج انجام شد. عامل اصلی آزمایش پنج تیمار آبیاری بود شامل: 1I: آبیاری مزرعه با آب معمولی در کل فصل رشد ؛ 2I: از مرحله سبز شدن گیاه (مرحله 10) تا مرحله ظهور نر خوشه یا تاسل (مرحله 50)، آبیاری با پساب و از مرحله ظهور تاسل (مرحله 50) تا مرحله شیری دانه (مرحله 82)، آبیاری با آب معمولی ؛ 3I:از مرحله سبز شدن گیاه (مرحله 10) تا مرحله ظهور تاسل (مرحله 50)، آبیاری با آب معمولی و از مرحله ظهور تاسل (مرحله 50) تا مرحله شیری دانه (مرحله 82)، آبیاری با پساب ؛ 4I: آبیاری یک در میان با آب معمولی و پساب ؛ 5I: آبیاری مزرعه با پساب در کل فصل رشد. عامل فرعی شامل کود ازت در سه سطح (0=0N، 80=80N و 160=160N کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) بود. نتایج نشان داد که تاثیر آبیاری بر غلظت عناصر پرمصرف و کم‌مصرف علوفه و دانه ذرت شیرین معنیدار شد. بیشترین جذب عناصر گیاه در سطوح آبیاری 5I و 4I و کمترین جذب عناصر در سطح آبیاری 1I بدست آمد. تاثیر کود ازته بر غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، آهن و منگنز علوفه و غلظت عنصر نیتروژن دانه گیاه در سطح پنج درصد معنیدار شد. به طوری که بیشترین غلظت عناصر یاد شده در سطح کودی 80N و کمترین غلظت عناصر مطرح شده در سطح کودی 0N بدست آمد. برهمکنش آبیاری و کود ازته بر غلظت عنصر نیتروژن دانه در سطح یک درصد معنیدار شد. بیشترین غلظت نیتروژن دانه در تیمار 160N5I معادل 2/17 درصد و کمترین میزان نیتروژن دانه در تیمار 0N1I معادل 1/2 درصد بدست آمد. نتایج بیانگر این مطلب است که کاربرد پساب باعث کاهش مصرف کود شیمیایی نیتروژن در تولید علوفه ذرت شیرین میشود. به طور کلی کاربرد پساب برای مواد خوراکی قابل توصیه نمیباشد و در این زمینه هشدار داده میشود.
مقاله پژوهشی
داود اکبری نودهی؛ علی اکبر عزیزی زهان؛ رضا رضایی سوخت آبندانی
چکیده
به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری بر عملکرد گوجه فرنگی، تعیین تابع تولید و بازده مصرف آب، آزمایشی بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار و به مدت دو سال بر روی گوجه فرنگی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایعکلاء (نکاء) اجرا شد. تیمارهای آبیاری پس از انتقال نشاء گوجه فرنگی بر اساس 1I، 2I، 3I، 4I، 5I و 4 I(به ترتیب 0 (بدون آبیاری) ، 20، 40، 60، ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری بر عملکرد گوجه فرنگی، تعیین تابع تولید و بازده مصرف آب، آزمایشی بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار و به مدت دو سال بر روی گوجه فرنگی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایعکلاء (نکاء) اجرا شد. تیمارهای آبیاری پس از انتقال نشاء گوجه فرنگی بر اساس 1I، 2I، 3I، 4I، 5I و 4 I(به ترتیب 0 (بدون آبیاری) ، 20، 40، 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی) اجرا گردید. نتایج نشان داد که تیمار I1 (بدون آبیاری) و I6 (100 درصد نیاز آبی) به ترتیب دارای کمترین و بیشترین عملکرد در هکتار میباشند. بازدهی مصرف آب در تیمار 100 درصد نیاز آبی از دیگر تیمارهای آبیاری بیشتر از بود. و همچنین حداکثر محصول گوجه فرنگی با تأمین کامل نیاز آبی گیاه اتفاق میافتد. لذا، تیمار 100 درصد نیاز آبی با مقدار 5635 مترمکعب آب در هکتار و تولید 45020 کیلوگرم گوجه فرنگی در هکتار از سایر تیمارها برتری داشته که برای مناطقی که محدودیت منابع آبی وجود نداشته باشد، برای حصول حداکثر عملکرد قابل توصیه به کشاورزان میباشد. مقدار بازده مصرف آب (WUE) و بازده مصرف آب آبیاری (IWUE) به ترتیب بین 9/2-5 و 14/6-9/2 کیلوگرم بر مترمکعب بدست آمد. متوسط دو ساله فاکتور عکس العمل محصول (Ky) برای گوجه فرنگی در منطقه مورد نظر 1/18 تعیین شد.
مقاله پژوهشی
مریم مزیدی؛ عیسی معروف پور
چکیده
روشهای مختلفی برای تخمین رطوبت خاک وجود دارد. روش TDR (Time domain Reflectometery) روشی نسبتاً جدید است که در آن بر اساس سرعت حرکت امواج الکترومغناطیسی، میزان رطوبت حجمی خاک تخمین زده میشود. تأثیر ترکیبات خاک روی منحنی دستگاه، منجر به کالیبراسیون مجدد دستگاه میشود. هدف از این تحقیق ارائه معادله کالیبراسیون برای خاک‌های حاوی ماده آلی میباشد. ...
بیشتر
روشهای مختلفی برای تخمین رطوبت خاک وجود دارد. روش TDR (Time domain Reflectometery) روشی نسبتاً جدید است که در آن بر اساس سرعت حرکت امواج الکترومغناطیسی، میزان رطوبت حجمی خاک تخمین زده میشود. تأثیر ترکیبات خاک روی منحنی دستگاه، منجر به کالیبراسیون مجدد دستگاه میشود. هدف از این تحقیق ارائه معادله کالیبراسیون برای خاک‌های حاوی ماده آلی میباشد. این تحقیق در شرایط آزمایشگاهی در سه نوع خاک با بافت سبک، متوسط و سنگین و در پنج تیمار شامل درصدهای مختلف ماده آلی (کود لاشبرگ) و در سه تکرار انجام شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که برای هر سه بافت، رطوبت اندازهگیری شده در پنجره 10 نانوثانیه از دقت بالاتری برخوردار بود. همچنین TDR در رطوبتهای پایین، مقدار رطوبت را بیشتر از روش وزنی تخمین میزد. این میزان تفاوت با افزایش درصد رس و ماده آلی افزایش می یافت. با افزایش درصد ماده آلی مقادیر RMSE نیز افزایش یافت که نشان دهنده تأثیر ماده آلی خاک روی دقت دستگاه TDR بود. بین مقادیر رطوبتی مشاهده شده به روشهای وزنی و TDR، در درصدهای مختلف ماده آلی و در سطح احتمال 5 درصد، تفاوت معنی‌داری وجود داشت. در نهایت برای هر بافت معادله کالیبراسیون با ضرایب رگرسیون بالا به دست آمد.
مقاله پژوهشی
هادی وروانی؛ محمدامین مرادی؛ جواد وروانی
چکیده
تبخیر و تعرق یکی از اجزای اصلی چرخه هیدرولوژی و تخمین نیاز آبیاری است . در سال های اخیر استفاده از سیستم های هوش مصنوعی برای برآورد پدیده های هیدرولوژی افزایش چشمگیری داشته است .از این رو این تحقیق با هدف امکان سنجی استفاده از مدل رگرسیون درختی در برآورد تبخیر و تعرق ماهانه گیاه مرجع(ETo) و مقایسه آن با روش پنمن مانتیث فائو ...
بیشتر
تبخیر و تعرق یکی از اجزای اصلی چرخه هیدرولوژی و تخمین نیاز آبیاری است . در سال های اخیر استفاده از سیستم های هوش مصنوعی برای برآورد پدیده های هیدرولوژی افزایش چشمگیری داشته است .از این رو این تحقیق با هدف امکان سنجی استفاده از مدل رگرسیون درختی در برآورد تبخیر و تعرق ماهانه گیاه مرجع(ETo) و مقایسه آن با روش پنمن مانتیث فائو در سه ناحیه اقلیمی ایران انجام شد. از مزایای مدل رگرسیون درختی نسبت به دیگر مدل های هوش مصنوعی از قبیل شبکه های عصبی، عدم نیاز به فرایند وقت گیر آزمون و خطا و نیز ارائه نتایج بهصورت روابط ریاضی است. در مطالعه ی حاضر، متوسط ماهانه ی داده های حداقل و حداکثر دما، رطوبت نسبی، سرعت باد و تابش خورشیدی به عنوان داده های ورودی به مدل در نظر گرفته شده است. نتایج حاصله نشان داد که ضرایب تعیین مدل های تولید شده توسط مدل رگرسیون درختی در برآورد پارامتر تبخیر و تعرق مرجع برای نواحی گرمسیر، معتدل .و سردسیر به-ترتیب برابر است با 0/78 ، 0/80 و 0/89 که حاکی از توانایی بالای مدل مذکور است.
مقاله پژوهشی
راضیه سرابادانی؛ محمدرضا بی همتا؛ زهرا سادات شبر؛ مریم شهبازی؛ امین کرمی؛ محمدرضا نقوی؛ حمیدرضا نیکخواه؛ حسین دهقانی سانیج
چکیده
به منظور بررسی اثرات تنش خشکی انتهای فصل بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی جو، چهار رقم نصرت، فجر30 ، یوسف و موروکو و دو لاین پیشرفته 67 و 17 در شرایط قطع آبیاری در شروع گلدهی مورد مقایسه قرار گرفتند. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در بسترگلخانه (به عنوان محیط بسته کنترل شده) واقع در پژوهشکده ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات تنش خشکی انتهای فصل بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی جو، چهار رقم نصرت، فجر30 ، یوسف و موروکو و دو لاین پیشرفته 67 و 17 در شرایط قطع آبیاری در شروع گلدهی مورد مقایسه قرار گرفتند. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در بسترگلخانه (به عنوان محیط بسته کنترل شده) واقع در پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش معنی دار زیست توده، عملکرد دانه و تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت، محتوی نسبی آب برگ، پتانسیل آبی برگ، هدایت روزنه ای، محتوای کلروفیل a و b و کاروتنوئیدها و افزایش میزان تلفات نسبی آب برگ، دمای پوشش گیاهی، نشت الکترولیتی و پوکی دانه ها شد. نتایج به دست آمده بر بالاترین میزان تحمل به خشکی در رقم یوسف و بیشترین حساسیت در رقم موروکو دلالت دارد که به ترتیب عملکرد دانه آن ها در شرایط تنش (575 و 142 گرم در متر مربع)، محتوای نسبی آب برگ (78/2 و 69 درصد) و میزان کاهش هدایت روزنه ای (63 و 93 درصد) بود. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که صفات محتوی نسبی آب برگ، دمای پوشش گیاهی و هدایت روزنه ای تحت شرایط تنش، از اجزای مولفه اصلی اول محسوب می شوند، از این رو این صفات می توانند در غربالگری ژنوتیپ ها ی جو تحت شرایط تنش خشکی انتهای فصل بکار روند.
مقاله پژوهشی
جعفر نیکبخت؛ مرضیه خنده رویان؛ افشین توکلی؛ مهدی طاهری
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی اثر کمآبیاری با آب مغناطیسی بر عملکرد و بهرهوری مصرف آب گیاه ذرت به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در 4 تکرار در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان از تیر تا مهرماه سال 1390 اجرا شد. عامل آبیاری در چهار سطح شاهد (کامل) ( T1)، 80 درصد (T2)، 60 درصد (T3) و 40 درصد (T4) نیاز آبی گیاه و عامل نوع ...
بیشتر
این پژوهش به منظور بررسی اثر کمآبیاری با آب مغناطیسی بر عملکرد و بهرهوری مصرف آب گیاه ذرت به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در 4 تکرار در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان از تیر تا مهرماه سال 1390 اجرا شد. عامل آبیاری در چهار سطح شاهد (کامل) ( T1)، 80 درصد (T2)، 60 درصد (T3) و 40 درصد (T4) نیاز آبی گیاه و عامل نوع آب در دو سطح آب مغناطیسی (عبور داده شده از میدان مغناطیسی) و آب معمولی (بدون عبور از میدان مغناطیسی) بود. بر اساس نتایج، عبور دادن آب از میدان مغناطیسی باعث کاهش 41/11 و 35/5 میلی‌گرم در لیتر در یون‌های کلسیم و کلر (به ترتیب) گردید. سطح برگ، محتوای کلروفیل برگ، وزن تر کل، وزن خشک کل و بهرهوری مصرف آب در گیاهان تحت آبیاری با آب مغناطیسی نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 9/5، 10/68، 8/31، 17/41 و 9 درصد افزایش داشت که این تفاوت‌ها از نظر آماری معنیدار بود. نتایج تحقیق حاضر نشان داد، اعمال کمآبیاری باعث ایجاد تفاوت معنیدار در چهار سطح متفاوت در مقدار صفات وزن تر و خشک کل، سطح برگ و محتوای کلروفیل برگ شد. وزن تر کل و بهرهوری مصرف آب بر اساس وزن تر کل در تیمار آب مغناطیسی 31/56 تن در هکتار و 14/22 کیلوگرم بر مترمکعب (به ترتیب) بود. مقادیر اخیر در تیمار آب مغناطیس نشده به ترتیب 28/94 تن در هکتار و 12/94 کیلوگرم بر مترمکعب بود.
مقاله پژوهشی
حامد نوذری؛ مجید حیدری؛ سعید آزادی
چکیده
یکی از راهکارهای توسعه کشاورزی، استفاده از شبکههای آبیاری و زهکشی است که منجر به بهرهوری بالاتر و سود اقتصادی بیشتری خواهد شد. در تحقیق حاضر به کمک روش تحلیل پویایی سیستم مدل کامپیوتری بسط داده شد که بتواند عملکرد محصولات کشاورزی یک شبکه آبیاری را با توجه به کمیت و کیفیت آب آبیاری، شبیهسازی و سود خالص ناشی از محصولات را برآورد ...
بیشتر
یکی از راهکارهای توسعه کشاورزی، استفاده از شبکههای آبیاری و زهکشی است که منجر به بهرهوری بالاتر و سود اقتصادی بیشتری خواهد شد. در تحقیق حاضر به کمک روش تحلیل پویایی سیستم مدل کامپیوتری بسط داده شد که بتواند عملکرد محصولات کشاورزی یک شبکه آبیاری را با توجه به کمیت و کیفیت آب آبیاری، شبیهسازی و سود خالص ناشی از محصولات را برآورد نماید. به منظور واسنجی و اعتباریابی نتایج مدل از دادههای جمعآوری شده اراضی تحقیقاتی شبکه آبیاری سمت راست آبشار استفاده گردید. پس از تجزیه و تحلیل آماری و محاسبه RMSE، خطای نسبی، خطای استاندارد و ضریب همبستگی میزان برازش میان مقادیر واقعی و شبیهسازی شده عملکرد محصولات شبکه محاسبه شد. مقدار این شاخصها با توجه به شرایط موجود در شبکه به ترتیب 209/98 کیلوگرم بر هکتار، 1/36 درصد، 0/007 و 0/99 برآورد گردید. نتایج نشان داد مدل حاضر در شبیهسازی شبکه آبیاری، الگوی کشت آن و تعریف سایر سناریوها از دقت خوبی برخوردار است. اما بررسیهای اولیه نشان داد میزان برداشت آب زیرزمینی در منطقه مذکور بیشتر از حد مجاز میباشد. لذا با توجه به اهمیت منابع آب، دو سناریوی آبیاری به میزان نیاز آبی محصولات و آبیاری با توجه به محدودیت میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی تعریف شد و نتایج آنها تحلیل گردید. نتایج نشان داد که متوسط نسبت درآمد به هزینه محصولات برای شرایط آبیاری شبکه در سال زراعی 86-1385،برای شبیه سازی سناریو اول و در سناریو دوم به ترتیب 2/58، 2/88 و 2/75 میباشد.
مقاله پژوهشی
محمد کافی؛ فرزاد حسین پناهی
چکیده
این آزمایش به منظور ارزیابی ارقام مقاوم و حساس گندم به تنش خشکی، در قالب طرح کرت های خرد شده با هفت تیمار آبیاری به عنوان کرت اصلی، دو رقم گندم(در کرت فرعی) و سه تکرار در سال زراعی 1390-1389 در دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری کامل شاهد(FI)، بدون آبیاری در فصل بهار (NI)، آبیاری در دو مرحلة ساقهدهی و گرده افشانی (SP)، ...
بیشتر
این آزمایش به منظور ارزیابی ارقام مقاوم و حساس گندم به تنش خشکی، در قالب طرح کرت های خرد شده با هفت تیمار آبیاری به عنوان کرت اصلی، دو رقم گندم(در کرت فرعی) و سه تکرار در سال زراعی 1390-1389 در دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری کامل شاهد(FI)، بدون آبیاری در فصل بهار (NI)، آبیاری در دو مرحلة ساقهدهی و گرده افشانی (SP)، آبیاری در دو مرحلة ساقهدهی و اوایل پرشدن دانه (SG)، آبیاری در دو مرحلة گرده افشانی و اوایل پرشدن دانه (PG)، آبیاری در سه مرحلة ساقهدهی، گرده افشانی و اوایل پرشدن دانه (SPG) و آبیاری در چهار مرحلة ساقهدهی، گرده افشانی، اوایل و اواسط پرشدن دانه (SPGG) و ارقام مورد مطالعه نیز پیشگام (مقاوم به خشکی) و گاسکوژن (حساس به خشکی) بودند. نتایج نشان داد که عملکرد اقتصادی محصول در تیمارهای SP، SG، PG، SPG و SPGG در مقایسه با شاهد اول (FI) به ترتیب 36%، 40%، 47%، 31% و 17% کاهش یافت لیکن مصرف آب در تیمار به ترتیب 59%، 58%، 57%، %49 و 38% کاهش پیدا داشت. رقم متحمل به خشکی پیشتاز دارای عملکرد بیولوژیکی و اقتصادی بالاتری از رقم حساس گاسکوژن بود ولی اختلاف بین عملکرد بیولوژیکی آنها بیش از اختلاف عملکرد اقتصادی بود. نتایج بیانگر این بود که در دشت مشهد گندم بدون آبیاری در فصل بهار عملکرد رضایت بخشی ندارد و مراحل ساقهدهی و گلدهی حساسترین مراحل نموی گندم نسبت به تنش خشکی بود و آبیاری در هر دو مرحله مذکور برای حصول عملکرد بالا در شرایط محدودیت آب ضروری است.
مقاله پژوهشی
علیرضا توکلی
چکیده
به منظور بهبود شاخص‌بهره‌وری آب آبیاری و تخصیص آب صرفه‌جویی شده به آبیاری محدود اراضی دیم مجاور، روشهای مختلف کمآبیاری در دو سامانه آبیاری سطحی و بارانی برای گندم آبی ارقام شیراز و پیشتاز و در مزارع زارعین شهرستان سلسله در سال زراعی 86-1385 مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش مربوط به آبیاری بارانی با قرار دادن تعدادی قوطی در ارتفاع ...
بیشتر
به منظور بهبود شاخص‌بهره‌وری آب آبیاری و تخصیص آب صرفه‌جویی شده به آبیاری محدود اراضی دیم مجاور، روشهای مختلف کمآبیاری در دو سامانه آبیاری سطحی و بارانی برای گندم آبی ارقام شیراز و پیشتاز و در مزارع زارعین شهرستان سلسله در سال زراعی 86-1385 مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش مربوط به آبیاری بارانی با قرار دادن تعدادی قوطی در ارتفاع 90 سانتی‌متری و متناسب با ارتفاع گندم، اقدام به اندازهگیری آب آبیاری در فواصل مختلف از تک‌‌آبپاش با چهار نمونه شد و عملکرد نیز در همان نقاط اندازهگیری شد. در آزمایش مربوط به آبیاری سطحی نیز تیمارهای قطع آبیاری شامل آبیاری کامل، قطع اوّلین آبیاری بهاره و قطع اوّلین و سوّمین آبیاری بهاره، اعمال و عملکرد گندم در این تیمارها تعیین گردید. با مشخص بودن عملکرد محصول و آب مصرفی کل (بارش و آب آبیاری)، شاخص بهرهوری کل آب مصرفی تعیین شد. نتایج نشان داد در شرایط آبیاری بارانی و با استفاده از توابع تولید، کاهش 29/4 درصد آب مصرفی در طول دوره آبیاری بیشینه بهرهوری کل آب مصرفی را علیرغم اندکی کاهش عملکرد محصول بیشینه بهره وری کل آب مصرفی را به دنبال داشت. در شرایط آبیاری سطحی نیز، قطع اولین آبیاری بهاره (تیمار 78 درصد آبیاری کامل)، سبب افزایش 3/3 درصدی عملکرد در مقایسه با شاهد شد که علت آن را می‌توان به عدم ضرورت انجام اولین آبیاری بهاره دانست. در تیمار کمآبیاری توسعه عمقی ریشه به میزان 10/5 درصد بیشتر از شرایط آبیاری کامل مشاهده شد و این منجر به افزایش عمق خاک موثر و اثربخشی آن در تامین نیاز آبی گیاه شد و در نتیجه سبب گردید که کاهش عمق آب آبیاری با کمآبیاری، منجر به کاهش قابل ملاحظه عملکرد نشود. با تخصیص آب صرفه‌جویی شده ناشی از انجام کمآبیاری، برای انجام تک‌آبیاری زمان کاشت یا تک‌آبیاری بهاره در اراضی گندم دیم مجاور، بهرهوری کل آب کاربردی به میزان 9/3 درصد افزایش یافت.
مقاله پژوهشی
محسن دهقانی؛ مجید جعفر آقایی؛ رضا محمدی کیا
چکیده
با توجه به کمبود منابع آب موجود در کشور استفاده از آب‌های غیرمتعارف امری ضروری به نظر می رسد. در این راستا و به منظور بررسی تاثیر شوری آب آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد سه رقم پنبه آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب بلوک های کامل تصادفی و به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات شوری رودشت اصفهان اجرا گردید. در این آزمایش چهار سطح شوری ...
بیشتر
با توجه به کمبود منابع آب موجود در کشور استفاده از آب‌های غیرمتعارف امری ضروری به نظر می رسد. در این راستا و به منظور بررسی تاثیر شوری آب آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد سه رقم پنبه آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب بلوک های کامل تصادفی و به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات شوری رودشت اصفهان اجرا گردید. در این آزمایش چهار سطح شوری آب آبیاری4، 7 ،10 و13 دسی زیمنس بر متر به عنوان عامل اصلی و سه رقم پنبه به نامهای B557، تابلادیلا و دلتاپاین 16 به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که تأثیر شوری آب آبیاری و احتمالا وجود نسبتا زیاد برخی از املاح در آب آبیاری بویژه یون سدیم بر عملکرد وش، آب مصرفی، کارآیی مصرف آب آبیاری ، وزن ده غوزه، تعداد غوزه در بوته و تعداد بوته سبز شده معنی دار بود. ارقام مورد مطالعه از نظر عملکرد وش، کارآیی مصرف آب آبیاری، وزن ده غوزه، تعداد غوزه در بوته و تعداد بوته سبز شده با یکدیگر اختلاف معنی دار داشتند.
مقاله پژوهشی
ابراهیم بابائیان؛ مهدی همایی؛ علی اکبر نوروزی
چکیده
پایش رطوبت خاک به عنوان یکی از مؤلفههای مهم پایش خشکسالی به ویژه در بخش کشاورزی، در مطالعه روند تغییر اقلیم در ایران اهمیت فراوان دارد. در این پژوهش، یک روش کاربردی بهمنظور برآورد رطوبت خاک سطحی با استفاده از دادههای میکروموج ارائه شد. بدین منظور، تعداد هشت تصویر سنجنده ASAR (باند C) با روش تصویربرداری Global Mode (GM) در پلاریزاسیون ...
بیشتر
پایش رطوبت خاک به عنوان یکی از مؤلفههای مهم پایش خشکسالی به ویژه در بخش کشاورزی، در مطالعه روند تغییر اقلیم در ایران اهمیت فراوان دارد. در این پژوهش، یک روش کاربردی بهمنظور برآورد رطوبت خاک سطحی با استفاده از دادههای میکروموج ارائه شد. بدین منظور، تعداد هشت تصویر سنجنده ASAR (باند C) با روش تصویربرداری Global Mode (GM) در پلاریزاسیون HH از اواخر سال 1390 تا اوایل سال 1391 از بخشی از حوزه آبخیز زنجانرود واقع در استان زنجان تهیه شد. پس از پردازش تصاویر، مقدار پس انتشار کل از خاک ( ) محاسبه و با استفاده از روشهای آمار مکانی شاخص مورانز و روش حداقل مربعات معمولی (OLS) ارتباط آن با مقادیر رطوبت حجمی خاک اندازه گیری شده با دستگاه TDR و منطبق با زمان اخذ تصاویر ASAR، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده حاکی از ضریب تبیین (R2) برابر با 0/68 و معنیدار (سطح 1درصد) بین رطوبت حجمی اندازهگیری شده خاک و ضریب پسانتشار کل بود. نتایج اعتبارسنجی مدل نشان داد روش ارائه شده از دقت نسبتاً مناسبی (0/032 RMSE= سانتیمتر مکعب بر سانتیمتر مکعب و خطای نسبی 11 درصد) در تخمین رطوبت خاک سطحی برخوردار بوده و تا حدودی تمایل به بیشبرآوردی (0/011MBE= سانتیمتر مکعب بر سانتیمتر مکعب) دارد. بر اساس نتایج بدست آمده، مُد GM دادههای سنجنده ASAR میتواند در مناطق نیمه خشک و در شرایط عدم پوشش گیاهی، در برآورد رطوبت سطحی خاک مورد استفاده قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
محبوبه آقاجانی؛ مریم نوابیان؛ مجید وظیفه دوست؛ مجتبی رضایی
چکیده
در سال‌های اخیر، تشدید خشکسالی موجب کاهش آبدهی رورخانه سفیدرود به عنوان منبع اصلی تامین آب اراضی شالیزاری در استان گیلان شده است. در چنین شرایطی، تولید برنج به رویکرد بهینه‌سازی مصرف آب در اراضی شالیزاری وابسته است. در این پژوهش، تلاش شد با هدف حداکثرسازی بهرهوری آب مصرفی در اراضی شالیزاری، دو مدل بهینه‌یابی مدیریت آبیاری تناوبی ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، تشدید خشکسالی موجب کاهش آبدهی رورخانه سفیدرود به عنوان منبع اصلی تامین آب اراضی شالیزاری در استان گیلان شده است. در چنین شرایطی، تولید برنج به رویکرد بهینه‌سازی مصرف آب در اراضی شالیزاری وابسته است. در این پژوهش، تلاش شد با هدف حداکثرسازی بهرهوری آب مصرفی در اراضی شالیزاری، دو مدل بهینه‌یابی مدیریت آبیاری تناوبی با دوره آبیاری ثابت در طول فصل رشد و دوره آبیاری متناسب با فیزیولوژی مراحل مختلف رشد برنج رقم هاشمی، با راهکار تلفیق مدل شبیه‌سازSWAP و روش حل الگوریتم ژنتیک ارائه شود. پس از اعتبارسنجی مدل SWAP، با استفاده از روش حل الگوریتم ژنتیک به تعیین مقادیر بهینه متغیرهای تصمیم مدل‌های بهینه‌یابی اقدام شد. در مدل‌های بهینه‌یابی، آبیاری تناوبی برنج، عمق آب و دوره تناوب آبیاری در مراحل مختلف رشد به عنوان متغیرهای تصمیم انتخاب شدند. در مدیریت آبیاری تناوبی با دوره تناوب ثابت، دوره تناوب ثابت 7/33 روز در طول فصل رشد، حداکثر بهرهوری آب آبیاری را در بر داشت. این در حالی است که مقادیر بهینه دوره تناوب متغیر 6/53، 4/60، 4/31 و7/47 روز به ترتیب در مراحل استقرار، پنجه‌زنی، زایشی و رسیدگی بدست آمد. در نهایت پس از بررسی مدل‌های بهینه‌یابی، به دلیل صرفه‌جویی در مصرف آب، سهولت اندازهگیری حجم آب ورودی، الگوی آبیاری با دوره تناوب ثابت هشت روز و عمق آب آبیاری به ترتیب 52، 30، 40 و 12 میلی‌متر در مراحل یاد شده بهینه تشخیص داده شد. بهترین نمایه بهرهوری آب آبیاری به میزان 1/59 کیلوگرم در مترمکعب به دست آمد. استفاده از دادههای چند ساله برای افزایش اعتبار نتایج مدل شبیهسازی- بهینه‌یابی توصیه میشود.