نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد کافی ¹
• فرزاد حسین پناهی ²

¹ استاد دانشگاه فردوسی،مشهد، دانشگاه فردوسی، دانشکده کشاورزی

² دانشجوی دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد ، دانشکده کشاورزی

چکیده

این آزمایش به منظور ارزیابی ارقام مقاوم و حساس گندم به تنش خشکی، در قالب طرح کرت های خرد شده با هفت تیمار آبیاری به عنوان کرت اصلی، دو رقم گندم(در کرت فرعی) و سه تکرار در سال زراعی  1390-1389 در دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری کامل شاهد(FI)، بدون آبیاری در فصل بهار (NI)، آبیاری در دو مرحلة ساقه­دهی و گرده افشانی (SP)، آبیاری در دو مرحلة ساقه­دهی و اوایل پرشدن دانه (SG)، آبیاری در دو مرحلة گرده افشانی و اوایل پرشدن دانه (PG)، آبیاری در سه مرحلة ساقه­دهی، گرده افشانی و اوایل پرشدن دانه (SPG) و آبیاری در چهار مرحلة ساقه­دهی، گرده افشانی، اوایل و اواسط پرشدن دانه (SPGG) و ارقام مورد مطالعه نیز پیشگام (مقاوم به خشکی) و گاسکوژن (حساس به خشکی) بودند. نتایج نشان داد که عملکرد اقتصادی محصول در تیمارهای SP، SG، PG، SPG و SPGG در مقایسه با شاهد اول (FI) به ترتیب 36%، 40%، 47%، 31% و 17% کاهش یافت  لیکن مصرف آب در تیمار به ترتیب 59%، 58%، 57%، %49 و 38% کاهش پیدا داشت. رقم متحمل به خشکی پیشتاز دارای عملکرد بیولوژیکی و اقتصادی بالاتری از رقم حساس گاسکوژن بود ولی اختلاف بین عملکرد بیولوژیکی آنها بیش از اختلاف عملکرد اقتصادی بود. نتایج بیانگر این بود که در دشت مشهد گندم بدون آبیاری در فصل بهار عملکرد رضایت بخشی ندارد و مراحل ساقه­دهی و گلدهی حساسترین مراحل نموی گندم نسبت به تنش خشکی بود و آبیاری در هر دو مرحله مذکور برای حصول عملکرد بالا در شرایط محدودیت آب ضروری است. 

کلیدواژه‌ها

• رقم پیشگام
• تنش خشکی
• رقم گاسکوژن

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Yield, Yield Components, and Water Use Efficiency of Drought-Resistant and Susceptible Wheat Varieties under Deficit Irrigation in Mashhad Plain

نویسندگان [English]

• Mohammad Kafi ¹
• Farzad Hoseinpanahi ²

چکیده [English]

A field experiment was conducted to evaluate wheat response to low irrigation at the Ferdowsi University of Mashhad, in 2011. Experimental design was split plot with 7 irrigation treatments (main plot), 2 cultivars (sub plot), and 3 replications. Irrigation treatments included full irrigation (FI), without irrigation during spring (NI), irrigation at stem elongation and pollination stages (SP), irrigation at stem elongation and beginning of grain filling stages (SG), irrigation at pollination and beginning of grain filling stages (PG), irrigation at stem elongation, pollination and beginning of grain filling stages (SPG), irrigation at stem elongation, pollination and beginning and middle part of grain filling stages (SPGG). The varieties included Pishgam (drought-resistant) and Gascogne (drought-susceptible). The Results showed that the grain yield of SP، SG، PG، SPG و SPGG treatments decreased by 36%, 40%, 47%, 31%, and 17% compared with the control (FI), whereas their water use decrement were 59%, 58%, 57%, 49%, and 38%, respectively. The drought-resistant cultivar had higher biological and economic yield than the drought-susceptible one, but the biological yield difference between them was more than their economic yield (14% vs. 5%). The highest and the lowest rates of WUE were related to SPGG (1.71) and NI (0.69) treatments. In overall, stem elongation and pollination were the most drought sensitive stages based on this experiment results, therefore, in order to reach high yield under water shortage, irrigation at both of these stages are essential.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Drought stress
• Gascogne variety
• Pishgam variety