شناسنامه علمی شماره
مقاله پژوهشی
صابر جمالی؛ حسین انصاری
چکیده
به منظوربررسی اثر آبیاری با روش تلفیق آب شور و آب چاه بر عملکرد و خواص رشدی و بیوشیمیایی گیاه کینوا، آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی با شش تیمار (آب چاه با هدایت الکتریکی 2/1 دسیزیمنس بر متر (شاهد)، آب شور با هدایت الکتریکی 15 دسیزیمنس بر متر، اختلاط 50:50 آب شور با آب چاه با هدایت الکتریکی 2/7 دسیزیمنس بر متر، آبیاری یک در میان با آب ...
بیشتر
به منظوربررسی اثر آبیاری با روش تلفیق آب شور و آب چاه بر عملکرد و خواص رشدی و بیوشیمیایی گیاه کینوا، آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی با شش تیمار (آب چاه با هدایت الکتریکی 2/1 دسیزیمنس بر متر (شاهد)، آب شور با هدایت الکتریکی 15 دسیزیمنس بر متر، اختلاط 50:50 آب شور با آب چاه با هدایت الکتریکی 2/7 دسیزیمنس بر متر، آبیاری یک در میان با آب شور و آب چاه، آبیاری زیر سطحی آب شور، آبیاری زیر سطحی آب چاه) تحت شرایط گلخانهای در دانشگاه فردوسی مشهد با سه تکرار در زمستان سال 1396 اجرا شد. نتایج نشان داد که اثر رژیمهای مختلف آبیاری بر طول و وزن تر ریشه، کل کربوهیدرات محلول در برگ و ساقه در سطح احتمال یک درصد معنیدار بوده ولی بر وزن تر برگ و ساقه در سطح احتمال پنج درصد معنیدار بود. آبیاری زیر سطحی با آب شور منجر به کاهش وزن تر برگ، ساقه و ریشه؛ عملکرد دانه و وزن هزار دانه به میزان 0/14%، 1/12%، 9/47%، 5/6 % و 6/5 درصدی شد. آبیاری زیر سطحی با آب شور منجر به افزایش کربوهیدرات محلول برگ و ساقه نسبت به تیمار شاهد به میزان 3/55 % و 1/70 درصدی شد. آبیاری یک در میان با آب شور و چاه نیز منجر به کاهش وزن تر برگ، ساقه و ریشه؛ عملکرد دانه و وزن هزار دانه به میزان 8/22%، 7/23%، 1/34% ، 1/8% و 7/7 درصدی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از تیمار آب شور با شوری 15 دسیزیمنس بر متر در کل دوره رشد بهترتیب منجر به کاهش 8/20% و 0/20 درصدی عملکرد دانه و وزن هزار دانه شد. در این پژوهش تیمار آبیاری زیر سطحی با آب چاه عملکرد بیشتری داشت و تیمار بهینه بود. در صورت استفاده از آب شور تیمار آبیاری یک در میان نسبت به دیگر تیمارها توصیه میشود.
مقاله پژوهشی
امیرحسین ناظمی؛ محمدامین پرندین؛ علی اشرف صدرالدینی؛ هوشنگ قمرنیا
چکیده
برای بررسی تاثیر آبیاری موجی بر عملکرد ذرتدانهای در منطقه اسلامآبادغرب و همچنین تعیین بهره وری آب و راندمان کاربرد آب، آزمایشی در اطراف ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان اسلام آباد غرب انجام شد. طرح آماری مربوط به پژوهش، بلوک کامل تصادقی با چهار تیمار و در سه تکرار (بصورت تجزیه مرکب طی دو سال زراعی 1395 و 1396 بود. تیمارها ...
بیشتر
برای بررسی تاثیر آبیاری موجی بر عملکرد ذرتدانهای در منطقه اسلامآبادغرب و همچنین تعیین بهره وری آب و راندمان کاربرد آب، آزمایشی در اطراف ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان اسلام آباد غرب انجام شد. طرح آماری مربوط به پژوهش، بلوک کامل تصادقی با چهار تیمار و در سه تکرار (بصورت تجزیه مرکب طی دو سال زراعی 1395 و 1396 بود. تیمارها نیز به روش آبیاری پیوسته(C)، روش آبیاری موجی با نسبت قطع و وصل جریان یک به 1(S1-1)، روش آبیاری موجی با نسبت قطع و وصل جریان دو به 1(S1-2) و روش آبیاری موجی با نسبت قطع و وصل جریان 3به 1 (S1-3) و در سه تکرار بود. برای کاشت از ذرت با رقم سینگل کراس 704 استفاده شد. مقایسه تیمارهای مختلف با درنظر گرفتن 8 پارامتر وزن کل بلالها، طول بلال ، وزن دانه بلالها، وزن هزار دانه، رطوبت و پارامترهای کیفی مقدار چربی، نشاسته و پروتئین، تجزیه واریانس (Anova) انجام شد. نتایج نشان داد در سالهای 1395 و 1396، در مقایسه با آبیاری پیوسته (C)، آبیاری موجی S1-1بترتیب 8/10% و 4/10% و آبیاری موجی S1-2، بترتیب 4/10% و 5/10% و آبیاری موجی S1-3، بترتیب 11% و 5/10% صرفه جوئی در مصرف آب داشت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد کلیه پارامترهای عملکرد در بین تیمارها طی سالهای مختلف در سطح 5% تفاوت معنیداری نداشت. همچنین نتایج نشان داد در خصوص بهره وری آب برای وزن کل و وزن دانههای بلالها، تیمارهای آبیاری موجی نسبت به تیمار آبیاری پیوسته برتر بوده و در آبیاری موجی بهره وری آب بر اساس وزن کل بلالها مقدار 69/0 کیلوگرم در مترمکعب و بر اساس وزن دانه مقدار 54/0کیلوگرم در مترمکعب بوده و بهره وری را نسبت به آبیاریپیوسته به ترتیب 07/0و 06/0 کیلوگرم در مترمکعب افزایش میدهد و این موُید برتری آبیاری موجی نسبت به آبیاری پیوسته است. راندمان کاربرد آب نیز بطور متوسط برای آبیاری پیوسته 3/32 درصد و برای آبیاری موجی 36 درصد بود که نسبت به آبیاری پیوسته حدود 7/3 درصد بیشتر بود. در مجموع نتایج تحقیق نشان داد آبیاری موجی با نسبت فرکانس یک به دو روش مناسب تری برای آبیاری میباشد.
مقاله پژوهشی
محمد جلینی؛ حمیدرضا شریفی
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی عملکرد و بهرهوری آب گندم در سیستم تناوب زراعی رایج (گندم- چغندرقند) منطقه سرد، در ایستگاه تحقیقات جلگه رخ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی به اجرا درآمد. آزمایش با استفاده از کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و با سه تکرار طی سالهای زراعی 1392 الی 1395 اجرا شد. ...
بیشتر
این تحقیق به منظور بررسی عملکرد و بهرهوری آب گندم در سیستم تناوب زراعی رایج (گندم- چغندرقند) منطقه سرد، در ایستگاه تحقیقات جلگه رخ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی به اجرا درآمد. آزمایش با استفاده از کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و با سه تکرار طی سالهای زراعی 1392 الی 1395 اجرا شد. تیمارها شامل روشهای مختلف خاکورزی (خاکورزی متداول، کمخاکورزی و بیخاکورزی) در کرتهای اصلی و مدیریت بقایای گیاهی (بدون بقایا، حفظ 30 درصد و 60 درصد بقایا) در کرتهای فرعی و سطوح مختلف کاربرد آب آبیاری شامل50%، 75% و 100% آب مورد نیاز در کرتهای فرعی فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که روش خاکورزی و مدیریت بقایا بر عملکرد و بهرهوری مصرف آب گندم اثر معنیدار نداشت، ولی اثر سطوح مختلف آب آبیاری معنی دار بود (P<0.01). مقدار عملکرد در دو سطح کاربرد آب 75% و 100% بهترتیب 4751 و 4961 کیلوگرم در هکتار بود که با هم اختلاف معنی دار نداشتند ولی عملکرد در سطح 50 درصد آب مصرفی حدود 3574 کیلوگرم در هکتار بود که کاهش قابل توجهی داشت. میزان بهرهوری آب در سطوح 50%، 75% و 100% آب مصرفی بهترتیب 062/1، 960/0 و 875/0 کیلوگرم بر متر مکعب آب به دست آمد. بیشترین میزان عملکرد از تیمار کم خاکورزی با حفظ 30% بقایا و سطح آبیاری 100% به میزان 6331 کیلوگرم در هکتار بدست آمد و بیشترین میزان بهرهوری آب گندم از تیمار بدون خاکورزی، حفظ 30% بقایا و سطح آبیاری 75% به میزان 173/1 کیلوگرم بر مترمکعب آب حاصل شد. تیمار بدون خاک ورزی، 60% بقایا و 50% آب مصرفی و تیمار خاکورزی مرسوم، بدون بقایا و 50% آب مصرفی بهترتیب با میزان بهرهوری آب 136/1 و 132/1 کیلوگرم بر مترمکعب آب در مقام دوم و سوم قرار گرفتند.
مقاله پژوهشی
علی عبدزاد گوهری؛ امید صادقی پور
چکیده
کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محیطی محدودکننده در تولید محصولات کشاورزی است. مصرف کودهای طبیعی میتواند باعث استفاده بهینه از آب در آبیاری شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر کم آبیاری و اسیدهیومیک بر عملکرد و کارآیی مصرف آب در لوبیا بود و به صورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در استان گیلان در سال 1395 ...
بیشتر
کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محیطی محدودکننده در تولید محصولات کشاورزی است. مصرف کودهای طبیعی میتواند باعث استفاده بهینه از آب در آبیاری شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر کم آبیاری و اسیدهیومیک بر عملکرد و کارآیی مصرف آب در لوبیا بود و به صورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در استان گیلان در سال 1395 انجام شد. عامل اصلی شامل آبیاری در سه سطح (دیم، 50% و 100 درصد نیاز آبی) و عامل فرعی شامل محلولپاشی اسیدهیومیک در چهار سطح (صفر، دو، چهار و شش لیتر در هکتار) بود. در تیمارهای آبیاری، بیشترین مقدار عملکرد دانه با میانگین 2610 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری کامل (100 درصد نیاز آبی) بدست آمد. در محلولپاشی اسیدهیومیک، بیشینه مقدار عملکرد دانه در سطح شش لیتر در هکتار با میانگین 2661 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. در اثر متقابل آبیاری و اسیدهیومیک، بیشترین مقدار عملکرد دانه در شرایط آبیاری کامل و مصرف شش لیتر در هکتار اسید هیومیک با میانگین 3547 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در شرایط 50 درصد نیاز آبی و با مصرف شش لیتر در هکتار اسیدهیومیک، بیشترین میزان عملکرد دانه با میانگین 3030 کیلوگرم در هکتار ثبت شد. بیشترین مقدار عملکرد دانه در شرایط دیم نیز، در مصرف چهار و شش لیتر در هکتار اسید هیومیک، به ترتیب با میانگین 1461 و 1406 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در تیمارهای مختلف آبیاری، بالاترین کارآیی مصرف آب با میانگین 78/1 کیلوگرم بر متر مکعب در تیمار دیم بود. تیمارهای مصرف اسید هیومیک در مقایسه با عدمکاربرد آن، اثر مثبتی بر کارآیی مصرف آب داشت، اما بین تیمارهای دو، چهار و شش لیتر در هکتار، اختلاف معنیداری در سطح یک و پنج درصد مشاهده نشد. به طور کلی، نتایج این پژوهش، حاکی از اثرات مفید مصرف اسیدهیومیک بر تنش کمآبی در کشت لوبیا در منطقه مورد مطالعه بود.
مقاله پژوهشی
علی شینی دشتگل؛ سعید برومند نسب؛ عبد علی ناصری
چکیده
برای اطمینان از کارکرد بهینهی سامانههای آبیاری قطرهای، باید بهصورت دورهای عملکرد آنها را مورد ارزیابی قرار داد. این پژوهش،باهدفارزیابیفنی و هیدرولیکیسامانهآبیاریقطرهایزیرسطحی روی گیاه نیشکردرایستگاه پژوهشی مؤسسه تحقیقات و آموزش نیشکر خوزستان،درسالهای زراعی96-1395 و 97-1396،انجامشد.بدینمنظور،چهارلترال(ابتدایی،یکسوم،دوسوموانتهایی)، ...
بیشتر
برای اطمینان از کارکرد بهینهی سامانههای آبیاری قطرهای، باید بهصورت دورهای عملکرد آنها را مورد ارزیابی قرار داد. این پژوهش،باهدفارزیابیفنی و هیدرولیکیسامانهآبیاریقطرهایزیرسطحی روی گیاه نیشکردرایستگاه پژوهشی مؤسسه تحقیقات و آموزش نیشکر خوزستان،درسالهای زراعی96-1395 و 97-1396،انجامشد.بدینمنظور،چهارلترال(ابتدایی،یکسوم،دوسوموانتهایی)، انتخابو رویهرلترالچهارقسمتابتدایی،یکسوم،دوسوموانتهاییمشخصشد. سپس،بهمدتسهدقیقه،حجمآبخروجیدرهرنقطهاندازهگیری و پارامترهای ارزیابی سامانه محاسبه شد.نتایج ارزیابی قطرهچکانها در آزمایشگاه نشاندادکه ضریبتغییرات ساخت (Cv)،ضریبیکنواختی (Cu)ویکنواختی پخش(Eu)، بهترتیب 15% ، 90% و 84 درصد و مقادیر توان x و ضریب k در معادله دبی- فشار بهطور میانگین بهترتیب 043/0- و 41/2 بود. میانگین مقادیر ضریب یکنواختی (Cu)،یکنواختی پخش(Eu)، ضریب تغییرات دبی (Vqs) و ضریب یکنواختی آماری (Uqs)، طی دو فصل زراعی، بهترتیب 2/89%، 8/87%، 3/10% و 7/89 درصد بود که بر اساس این نتایج، عملکرد سامانه بهطور کلی در محدوده خوب قرار میگیرد. همچنین، با اندازهگیری فشار در نقاط مختلف سامانه در اواسط فصل زراعی دوم، شاخصهای ارزیابی ASAEشامل Vqs، Uqs، ضریب تغییرات فشارVhs)) و عملکرد کلی قطرهچکانها (Vpf)، بهترتیب 9%، 91%، 25% و 13 درصد بودند. به این ترتیب، سامانه آبیاری مورد مطالعه از نظر عملکرد کلی قطرهچکانها و یکنواختی توزیع، در محدوده نسبتاً خوب و خوب قرار گرفت.
مقاله پژوهشی
جلیل کرمان نژاد؛ الهام قنبری عدیوی
چکیده
یکی از مهمترین عوامل طراحی و استفاده از این روش آبیاری قطرهای زیرسطحی، تعیین پیاز رطوبتی تحت تاثیر بافت خاک و مشخصات قطره چکانها میباشد. بهمنظور بررسی توزیع رطوبت و شوری خاک و تعیین بهترین عمق نصب لوله آبده و فاصله قطرهچکانهای آن، خاکی با بافت سنگین (رسیسیلتی)، در مزرعه نیشکر تحت آبیاری قطرهای زیرسطحی با یک ...
بیشتر
یکی از مهمترین عوامل طراحی و استفاده از این روش آبیاری قطرهای زیرسطحی، تعیین پیاز رطوبتی تحت تاثیر بافت خاک و مشخصات قطره چکانها میباشد. بهمنظور بررسی توزیع رطوبت و شوری خاک و تعیین بهترین عمق نصب لوله آبده و فاصله قطرهچکانهای آن، خاکی با بافت سنگین (رسیسیلتی)، در مزرعه نیشکر تحت آبیاری قطرهای زیرسطحی با یک ردیف لوله قطرهچکاندار موردبررسی قرار گرفت. در این آزمایش از لولههای قطرهچکاندار با دبی ۲/۱ لیتر در ساعت استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه عمق نصب لوله آبده (۱۵، ۲۰، ۳۰ سانتیمتر) و دو فاصله قطرهچکانها (۵۰ و ۶۰ سانتیمتر) در سه تکرار انجامشد. بیشترین توسعه عرضی و عمقی رطوبت به ترتیب برابر 60 (هر سمت لوله آبده) و 90 سانتیمتر در تیمار عمق نصب لوله 20 سانتیمتری مشاهده شد. نتایج نشان داد، شوری خاک در لایه 30-0 سانتیمتری در طول دوره اندازهگیری (یک سال) روندی افزایشی و در عمقهای 60-30 و 90-60 در این دوره روندی کاهشی داشته همچنین به ازای یک دوره مشخص با افزایش فاصله افقی از لوله آبده مقادیر شوری خاک افزایش داشته است. بیشترین میزان شوری در تیمار مربوط به فاصله 50 سانتیمتر بین قطرهچکانها روی لوله آبده و در نقطهای با فاصله افقی 60 سانتیمتر از لوله آبده در لایه با عمق 15 سانتیمتری از سطح، معادل 13 دسیزیمینس بر متر بدست آمد. همچنین به منظور تخمین رطوبت، روابطی بین فاصله از لوله و مقدار رطوبت خاک در دو جهت افقی و قائم ارائه گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که این روابط در جهت افقی و قائم عمکرد قابل قبولی دارند. درنهایت بهترین عمق نصب لوله آبده و فاصله قطرهچکانهای آن با توجه به گسترش پیاز رطوبتی و توسعه شوری در خاک به ترتیب معادل 20 و 50 سانتیمتر بهدستآمد.
مقاله پژوهشی
مهدی مکاری؛ هادی دهقان؛ میثم عابدین پور
چکیده
تنش شوری و خشکی از مشکلات تولید فراوردههای کشاورزی در بسیاری از نقاط دنیا و به ویژه مناطق خشک و نیمهخشک است. بر این اساس پژوهشی گلدانی به منظور بررسی اثر توأمان تنش شوری و خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد شلغم (رقم پرپل تاپ وایت گلاب) در منطقه کاشمر اجرا شد. این مطالعه به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار شامل ...
بیشتر
تنش شوری و خشکی از مشکلات تولید فراوردههای کشاورزی در بسیاری از نقاط دنیا و به ویژه مناطق خشک و نیمهخشک است. بر این اساس پژوهشی گلدانی به منظور بررسی اثر توأمان تنش شوری و خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد شلغم (رقم پرپل تاپ وایت گلاب) در منطقه کاشمر اجرا شد. این مطالعه به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار شامل دو فاکتور شوری و مقدار آب آبیاری اعمال شد. چهار سطح شوری آب آبیاری شامل (آب شرب) 7/0= S1، 4= S2، 8= S3و 12= S4دسیزیمنس بر متر و سه سطح مقدار آب آبیاری شامل آبیاری کامل (100% نیاز آبی)= W1، W175%= W2و W1 50%= W3بود که در یک خاک با بافت لومی شنی اعمال شدند. نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد که شوری، کمآبیاری و اثر متقابل آنها بر عملکرد بیولوژیک شلغم، وزن زیست توده تر اندام هوایی، وزن غده و وزن خشک برگها در سطح یک درصد معنیدار بود. تیمارهای W1S1و W2S1نسبت به سایر تیمارها عملکرد بیولوژیک بیشتری داشتند. در تمام سطوح شوری مشخص گردید که بین عملکرد بیولوژیک شلغم در سطوح آبیاری W1و W2تفاوت معنیداری وجود نداشت. با توجه به یافتههای این پژوهش میتوان گفت که حساسیت گیاه شلغم به تنش شوری بیشتر از تنش خشکی است. از طرفی نتایج این پژوهش نشان داد که بهترین سطح شوری برای رسیدن به بیشینه عملکرد بیولوژیک در گیاه شلغم همان سطح شوری S1 است. لذا بهترین تیمار قابل توصیه برای کاشت شلغم در منطقه مورد مطالعه تیمار W2S1میباشد.
مقاله پژوهشی
کاظم کامرانی؛ عباس روزبهانی؛ سید مهدی هاشمی شاهدانی
چکیده
این پژوهش به بررسی تأثیر مدرنسازی شبکه تحویل و توزیع آب سطحی در کاهش برداشت از آب زیرزمینی پرداخته است. برای این منظور، علاوه بر شبیهسازی وضعیت موجود بهرهبرداری از کانال اصلی شبکه آبیاری رودشت در استان اصفهان، دو روش شامل بهرهبرداری دستی بهبود یافته و روش کنترل خودکار پیشبین توسعه داده شد و بهبود مدیریت تحویل و توزیع ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی تأثیر مدرنسازی شبکه تحویل و توزیع آب سطحی در کاهش برداشت از آب زیرزمینی پرداخته است. برای این منظور، علاوه بر شبیهسازی وضعیت موجود بهرهبرداری از کانال اصلی شبکه آبیاری رودشت در استان اصفهان، دو روش شامل بهرهبرداری دستی بهبود یافته و روش کنترل خودکار پیشبین توسعه داده شد و بهبود مدیریت تحویل و توزیع آب در کانال بررسی گردید. روشهای مذکور تحت دو سناریوی بهرهبرداری، شامل دبی ورودی به کانال در شرایط نرمال و کمآبی، شبیهسازی شد. بهبود فرآیند تحویل و توزیع آب در کانال با استفاده از شاخصهای کفایت و پایداری تحویل و توزیع آب ارزیابی شد. در ادامه تحقیق، میزان آب سطحی جایگزین شده با آب زیرزمینی، بهواسطه بهبود فرآیند تحویل و توزیع آب در کانال اصلی توسط نقشههای مکانی شاخص کفایت و تحلیل آنها محاسبه گردید. نتایج به دست آمده در سناریوی شرایط نرمال حاکی از بهبود شاخص کفایت تحویل و توزیع آب به میزان 5%و 32% و بهبود شاخص پایداری تحویل و توزیع آب در کانال اصلی به میزان 7% و 21% به ترتیب برای روشهای دستی بهبود یافته و کنترل خودکار بود. همچنین، میزان بهبود مذکور در این سناریو سبب 3% و 25% کاهش برداشت از آبخوان بهترتیب برای روش دستی بهبود یافته و خودکار شد. در سناریوی کمآبی نیز شاخص کفایت 2% و 13% و شاخص پایداری 11% و 25% بهبود را به ترتیب برای روشهای دستی بهبود یافته و کنترل خودکار نشان داد. این بهبود، اثربخشی یک درصدی برای روش دستی بهبودیافته و اثربخشی نه درصدی برای روش خودکار در سناریوی کمآبی در کاهش برداشت از آبخوان را در پی داشت. همچنین، با توجه به نقشههای مکانی شاخص کفایت، روشکنترل خودکار، مخصوصا در حالت کم آبی با توزیع یکنواخت آب بین آبگیرها قادر است که آب را به مراتب عادلانه تر بین کشاورزان تقسیم کند.
مقاله پژوهشی
حسین بدیع برزین؛ محمود هاشمی تبار؛ سید مهدی حسینی
چکیده
از آنجا که بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب است، ارائه شیوههای مدیریت منابع آب و تدوین سیاستهای صحیح در این بخش به منظور افزایش بهرهوری این نهاده ضروری به نظر میرسد.در مطالعه حاضر، تحلیل اقتصادی اثرات سهمیهبندی و قیمتی آب آبیاری بر الگوی کشت و مدیریت تقاضای آب در دشت سیستان با استفاده از مدل برنامهریزی ریاضی مثبت ...
بیشتر
از آنجا که بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب است، ارائه شیوههای مدیریت منابع آب و تدوین سیاستهای صحیح در این بخش به منظور افزایش بهرهوری این نهاده ضروری به نظر میرسد.در مطالعه حاضر، تحلیل اقتصادی اثرات سهمیهبندی و قیمتی آب آبیاری بر الگوی کشت و مدیریت تقاضای آب در دشت سیستان با استفاده از مدل برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP)[1]در سال زراعی 95-1394 مورد بررسی قرار گرفت. برای تحقق این هدف، در این مطالعه یک سامانه مدلسازی اقتصادی شامل مدل تولید محصولات کشاورزی منطقهای (SWAP)[2] به کار رفت و برای حل این سامانه مدلسازی از نرمافزار کاربردی GAMSنسخه 1/24 استفاده شد. نتایج نشان داد که اعمال سیاستهای قیمتگذاری و سهمیهبندی آب آبیاری منجر به کاهش مجموع سطح زیرکشت محصولات منتخب و کاهش بازده ناخالص کشاورزان دشت سیستان میشود. این در حالی است که سیاستهای مذکور به ترتیب منجر به صرفهجویی 594/4 تا 456/24 و 123/7 تا 484/29 میلیون مترمکعب آب مصرفی در الگوی کشت منطقه میشود. کاهش مجموع سطح زیرکشت محصولات منتخب زراعی تحت سناریوهای مختلف سیاست سهمیهبندی آب آبیاری، به خصوص محصولات با صرفه اقتصادی بالاتر مانند هندوانه، خربزه و پیاز میزان مجموع بازده ناخالص کشاورزان سیستانی از 1425694 به 1292677 میلیون ریال میرسد که کاهش میزان سود ناخالصی معادل با 17/2 تا 33/9 درصد را در الگوی زراعی منطقه به همراه دارد. بدین ترتیب اعمال سیاست سهمیهبندی آب آبیاری با توجه به صرفهجویی حدود 30 میلیون مترمکعب آب در دسترس کشاورزان، در مقایسه با سیاست قیمتگذاری آب راهکار مناسبتری برای حفظ و صیانت از منابع آب موجود در دشت سیستان است.
[1]- Positive Mathematical Programming
[2]- State Wide Agricultural Production
مقاله پژوهشی
مختار صالحی طبس؛ مصطفی یعقوب زاده؛ سید رضا هاشمی؛ حامد منصوری؛ سعید قوام سعیدی
چکیده
رطوبتخاکسطحی، متغیریمهمدرچرخۀآبیطبیعتاستکهنقشمهمی در تعادلجهانیآبوانرژیبه واسطهتأثیربرفرآیندهای هیدرولوژیک،اکولوژیکوهواشناسیدارد. رطوبت خاک یک پارامتر تعیینکننده در بسیاری از فرآیندهای پیچیده زیست محیطی است و نقش تعیینکنندهای در وقوع خشکسالی کشاورزی دارد. در این تحقیق، با استفاده از دادههای برآورد شده رطوبت خاک ...
بیشتر
رطوبتخاکسطحی، متغیریمهمدرچرخۀآبیطبیعتاستکهنقشمهمی در تعادلجهانیآبوانرژیبه واسطهتأثیربرفرآیندهای هیدرولوژیک،اکولوژیکوهواشناسیدارد. رطوبت خاک یک پارامتر تعیینکننده در بسیاری از فرآیندهای پیچیده زیست محیطی است و نقش تعیینکنندهای در وقوع خشکسالی کشاورزی دارد. در این تحقیق، با استفاده از دادههای برآورد شده رطوبت خاک توسط مدل SWAPو دادههای گزارش پنجم تغییراقلیم، خشکسالی کشاورزی بهکمک شاخص کمبود رطوبت خاک برای دوره پایه (2011-1992) و دوره آتی (2039-2020) تعیین شد. دادههای اقلیمی بهکمک شش مدل GCMو دو سناریوی انتشار RCP4.5و RCP8.5برآورد گردید و بهکمک مدل LARS-WGریزمقیاس شد و وارد مدل SWAPگردید. در آخر، با استفاده از دادههای رطوبت عمق 30 سانتیمتری خاک مزرعه فاروب نیشابور، خشکسالی کشاورزی بهکمک شاخص SMDIمورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تغییرات پارامترهای اقلیمی نشان داد که دمای مینیمم، ماکزیمم و بارش در دوره آتی نسبت به دوره پایه افزایش می یابد و سناریوی RCP8.5نسبت به سناریوی RCP4.5، دمای بیشتر و بارش کمتری را برآورد می کند. نتایج مقادیر SMDI برآورد شده برای دوره آتی نیز مشخص کرد که سناریویRCP4.5 نسبت به سناریوی RCP8.5 دارای مقادیر متوسط SMDIبیشتری میباشد. همچنین هر دو سناریو، رطوبت نرمال را برای دوره آتی نشان میدهند و میزان SMDIپیشبینی شده برای دوره آتی نسبت به دوره پایه بیشتر است.
مقاله پژوهشی
سعید قوام سعیدی نوقابی؛ حسین حمامی؛ عباس خاشعی سیوکی
چکیده
آب یکی از مهمترین عوامل محدودکننده توسعه کشاورزی بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک است. یکی از مهمترین دادهها برای مدیریت آب، مقدار آب مورد نیاز گیاهان است. در این رابطه، با اندازهگیری ورودیها و خروجیها، از روش بیلان آبی بهکمک لایسیمترها استفاده میشود. در این پژوهش، بهمنظور تعیین نیاز آبی گیاه خارمریم(Silybum marianum ...
بیشتر
آب یکی از مهمترین عوامل محدودکننده توسعه کشاورزی بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک است. یکی از مهمترین دادهها برای مدیریت آب، مقدار آب مورد نیاز گیاهان است. در این رابطه، با اندازهگیری ورودیها و خروجیها، از روش بیلان آبی بهکمک لایسیمترها استفاده میشود. در این پژوهش، بهمنظور تعیین نیاز آبی گیاه خارمریم(Silybum marianum L.)بهعنوان یک گیاه دارویی مهم، آزمایشی بهمدت یک سال زراعی در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1397 انجام شد. در این رابطه، از شش عدد لایسیمتر وزنی استفاده شد که سه لایسیمتر به محاسبه تبخیر-تعرق پتانسیل گیاه مرجع (چمن) اختصاص یافت و در سه لایسیمتر دیگر گیاه خارمریم کشت شد. بر اساس نتایج بدست آمده، میزان تبخیر-تعرق پتانسیل و تبخیر-تعرق واقعی بهترتیب برابر 5/1179 و 2/920 میلیمتر در طی 177 روز دوره رشد گیاه خارمریم برآورد شد. طول مراحل مختلف رشد گیاه شامل مراحل ابتدایی، توسعه، میانی و انتهایی بهترتیب برابر 22، 35، 70 و 50 روز بدست آمد. میانگین ضریب گیاهی در مراحل چهارگانه رشد گیاه بهترتیب برابر 34/0، 69/0، 93/0 و 77/0 حاصل شد.
مقاله پژوهشی
اکبر علیپور؛ کامران داوری؛ محمد موسوی بایگی؛ محمود صبوحی صابونی؛ عزیر الله ایزدی
چکیده
آبزیرزمینی بزرگترین منبع آبشیرین در دسترس بر روی کره زمین بوده که در بسیاری از کشورها به دلیل اضافه برداشت در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. تعیین الگوی کشت بهینه ای که همراه با کاهش تخصیص منابع آب منجر به کاهش درآمد کشاورزان نشود، میتواند راهکاری مناسب در راستای پایداری آب زیرزمینی باشد. در پژوهش حاضر روشی ارائه شده که علاوه ...
بیشتر
آبزیرزمینی بزرگترین منبع آبشیرین در دسترس بر روی کره زمین بوده که در بسیاری از کشورها به دلیل اضافه برداشت در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. تعیین الگوی کشت بهینه ای که همراه با کاهش تخصیص منابع آب منجر به کاهش درآمد کشاورزان نشود، میتواند راهکاری مناسب در راستای پایداری آب زیرزمینی باشد. در پژوهش حاضر روشی ارائه شده که علاوه بر پایداری آب زیرزمینی، کاهش درآمد کشاورزان به حداقل برسد. برای این منظور، ابتدا چهار سناریوی برداشت از آبخوان تعریف و با استفاده از مدل "سامانه پشتیبان تصمیمگیری نیشابور" برای هر سناریو، تغییرات سطح آب زیرزمینی محاسبه شد. همچنین با استفاده از پرسشنامه، بهرهوری اقتصادی آب از 242حلقه چاه کشاورزی و برای نه محصول غالب دشت نیشابور در سال 1395 برآورد شد.برای حداقلسازی کاهش درآمد کشاورزان، بازتخصیص آب به محصولات مختلف و تعیین سطح زیرکشت هر کدام، بر اساس بهرهوری اقتصادی هر محصول انجام شد. با توجه به تغییرات سطح آب و شرایط موجود، سناریوی برداشت به اندازه آب تجدیدپذیر (9/414 میلیون مترمکعب)، به عنوان سناریوی برتر گزیده شد. در صورت اجرایی شدن این سناریو، برای پایداری آبزیرزمینی میزان 5/227 میلیون مترمکعب از تخصیص کاسته میشود. نتایج نشان داد، کاهش تخصیص آب منجر به کاهش 27061 هکتار سطح زیرکشت و کاهش حدود 5/83 میلیارد تومان درآمد خواهد شد. برای جبران کاهش درآمد، استفاده از کشتهای جایگزین پسته و زعفران با توجه به بالاترین بهرهوری اقتصادی و مصرف آب کمتر پیشنهاد شد. در الگوی پیشنهادی 18000 هکتار زعفران یا 4473 هکتار پسته جایگزین کشتهای فعلی میشود و جالیز و چغندرقند بیشترین درصد کاهش سطح زیرکشت را دارند.