شناسنامه علمی شماره
مقاله پژوهشی
مهدی فلاح؛ محمد شایان نژاد؛ محمدحسن رحیمیان
چکیده
پسته مهمترین محصول صادراتی بخش کشاورزی ایران است. این محصول، به دلیل ارزآوری، ایجاد اشتغال، ایجاد ارزش افزوده و همچنین تحمل در مقابل شوری و خشکی،بسیار با اهمیت است. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل تبخیر و تعرق پتانسیل و واقعی پسته (ETc و ETa)، نیاز آبی ناخالص (IWR)و عمق یا حجم آب مصرفی پسته (AW)در چندین باغ منتخب واقع در منطقه بهادران در استان ...
بیشتر
پسته مهمترین محصول صادراتی بخش کشاورزی ایران است. این محصول، به دلیل ارزآوری، ایجاد اشتغال، ایجاد ارزش افزوده و همچنین تحمل در مقابل شوری و خشکی،بسیار با اهمیت است. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل تبخیر و تعرق پتانسیل و واقعی پسته (ETc و ETa)، نیاز آبی ناخالص (IWR)و عمق یا حجم آب مصرفی پسته (AW)در چندین باغ منتخب واقع در منطقه بهادران در استان یزد بود. منطقه مطالعاتی یکی از محل‌های پسته‌کاری استان یزد است. نتایج حاصله نشان داد که مجموع عمق ناخالص آب آبیاری سالانه در باغات انتخابی بین 823 تا 1600 میلیمتر متغیر (برابر با هیدرومدول 30/0 تا 57/0 لیتر بر ثانیه بر هکتار) است. این در حالی است که با توجه به شوری آب آبیاری و برای غلبه بر مشکلات تجمع املاح در خاک، هیدرومدول لازم برای تامین آب مورد نیاز پسته بین 6/0 تا بیشتر از 1 لیتر بر ثانیه بر هکتار متغیر خواهد بود که با توجه به وضعیت بحرانی منابع آبی دشت، امکان تامین آن عملاً غیرممکن است. همچنین با استفاده از الگوریتم توازن انرژی برای سطح (سبالSEBAL)، تبخیر و تعرق واقعی پسته در طول فصل رشد برابر با 556 میلیمتر برای کل منطقه مطالعاتی و 672 میلیمتر برای باغات منتخب برآورد شد. با توجه به مقایسه‌های صورت گرفته بین نیاز آبی پسته، تبخیر و تعرق واقعی و حجم آب مصرفی باغات منتخب، میتوان استراتژی کمآبیاری مدیریت شده درختان پسته برای منطقه مطالعاتی را توصیه کرد. بهینهسازی سیستم‌های آبیاری سنتی، تغییر در نظام بهره‌برداری آب با هدف کاهش دور آبیاری، توجه به تغییرات مکانی نیاز آبی پسته در منطقه، آبشوئی املاح خاک در خارج از فصل و مدیریت زراعی درست در سطح باغ از راهکارهایی است که میتواند در غلبه بر مشکلات شوری و کم‌آبی مفید واقع شده و از افت محصول جلوگیری نماید.
مقاله پژوهشی
مجید رئوف
چکیده
اگر چه تغییر اقلیم در بیشتر مناطق دنیا باعث تغییر در مقدار آب مصرفی گیاهان شده است، اما هنوز هم برای برنامهریزی آبیاری و تعیین و تخصیص حجم آب آبیاری، دادههای مختلف سازمان فائو مورد استفاده قرار میگیرد. هدف از این تحقیق ارزیابی دقت دادههای جهانی فائو برای تعیین ضریب گیاهی چغندرقند در دشت اردبیل بود. پارامترهای معادله بیلان ...
بیشتر
اگر چه تغییر اقلیم در بیشتر مناطق دنیا باعث تغییر در مقدار آب مصرفی گیاهان شده است، اما هنوز هم برای برنامهریزی آبیاری و تعیین و تخصیص حجم آب آبیاری، دادههای مختلف سازمان فائو مورد استفاده قرار میگیرد. هدف از این تحقیق ارزیابی دقت دادههای جهانی فائو برای تعیین ضریب گیاهی چغندرقند در دشت اردبیل بود. پارامترهای معادله بیلان آب شامل بارش و آب آبیاری، آب زهکشی شده، آب ذخیره شده در خاک و تبخیر تعرق گیاه چغندرقند با استفاده از سه دستگاه لایسیمتر حجمی تعیین شد. پس از آمادهسازی لایسیمترها، در اردیبهشت 1396، گیاه چغندرقند در خاک لایسیمترها و اطراف آنها کشت و آبیاری گردید. رطوبت حجمی خاک قبل از هر آبیاری و آب زهکشی شده از لایسیمترها بعد از هر آبیاری، اندازهگیری شد. در نهایت با استفاده از دادههای اندازهگیری شده، معادله بیلان برای بازههای زمانی مختلف کامل شده و میزان تبخیر تعرق گیاه و ضریب گیاهی برای مراحل مختلف چهارگانه رشد تعیین گردید. مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون آماری t استیودنت و در دو سطح احتمال یک و پنج درصد انجام شد. نتایج نشان داد تبخیر تعرق گیاه چغندرقند در کل دوره رشد برابر 1013 میلیمتر بود. متوسط ضریب گیاهی برای دورههای اول، دوم، سوم، چهارم و کل دوره رشد به ترتیب 33/0، 9/0، 16/1، 88/0 و 9/0به دست آمد. در تمام مراحل رشد، متوسط مقادیر اندازهگیری شده نسبت به مقادیر ارائه شده توسط فائو، در دو سطح احتمال یک و پنج درصد دارای اختلاف معنیدار نبود. اعداد به دست آمده در مقایسه با اعداد منتشر شده در نشریه فائو 56 برای مناطق سردسیر انطباق خوبی را نشان میدهد، بنابراین میتوان برای برنامهریزی آبیاری در منطقه مورد مطالعه از دادههای جهانی منتشر شده توسط فائو استفاده کرد.
مقاله پژوهشی
علی اشرف صدرالدینی؛ محمدامین پرندین؛ امیرحسین ناظمی
چکیده
به منظور تعیین واکنش گیاه ذرتدانهای نسبت به استراتژی کمآبیاری و تأثیر آن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرتدانهای در منطقه اسلامآبادغرب تحت آبیاری جویچهای و همچنین تعیین بهرهوری آب، پژوهشی در اطراف ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان اسلامآبادغرب انجام شد. طرح آماری پژوهش، بلوک کامل تصادفی (طرح آماری ...
بیشتر
به منظور تعیین واکنش گیاه ذرتدانهای نسبت به استراتژی کمآبیاری و تأثیر آن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرتدانهای در منطقه اسلامآبادغرب تحت آبیاری جویچهای و همچنین تعیین بهرهوری آب، پژوهشی در اطراف ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان اسلامآبادغرب انجام شد. طرح آماری پژوهش، بلوک کامل تصادفی (طرح آماری تجزیه ساده سالانه و تجزیه مرکب دوساله) بود و برای دو سال زراعی 1395 و 1396 اجرا شد. تیمارها شامل آبیاری به میزان 100% ، 75% ، 50% و 25% نیاز آبی به روش آبیاری جویچهای و در سه تکرار بود. برای کاشت ذرت از رقم سینگل کراس704 استفاده شد. مقایسه تیمارهای مختلف با درنظر گرفتن هفت پارامتر اجزای عملکرد با استفاده از تجزیه واریانس (ANOVA) انجام شد نتایج نشان داد که صفت وزن دانه بلال ها در تیمار 100 % نیازآبی نسبت به سایر تیمارها برتری معنیداری داشت و برای صفات وزن کل بلالها، طول بلالها، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف بلالها، وزن چوب و وزن هزار دانه بلالها بین تیمارهای 100% نیازآبی و 75%نیازآبی تفاوت معنیداری وجود ندارد درحالی که دو تیمار دیگر در کلیه صفات با تیمارهای اول و دوم تفاوت معنیداری داشتند. در خصوص بهرهوری آب برای وزن کل و وزن دانه های بلال ها، تیمار 75% نیاز آبی نسبت به سایر تیمارهای برتر بود و با سایر تیمارها تفاوت معنیداری داشت. در تیمار آبیاری به میزان 75% نیازآبی، بهرهوری آب بر اساس وزن کل بلالها 8/0 کیلوگرم در مترمکعب و بر اساس وزن دانه بلالها 62/0کیلوگرم در مترمکعب بود و به ترتیب 17% و 13% نسبت به آبیاری کامل افزایش داشت. نتایج نشان داد بیشترین بهرهوری آب زمانی روی میدهد که آبیاری به میزان 71% تا 72% نیازآبی انجام شود و لذا برای افزایش بهرهوری آب بهتر است حدود30% از نیازآبی محاسبه شده را کاهش داد. لازم به ذکر است که کمآبیاری میتواند منجر به افزایش شوری (انباشت املاح آب) در خاک منطقه ریشه دوانی گیاه شود.
مقاله پژوهشی
فخرالدین قاسمی صاحبی؛ ام‌البنی محمدرضا پور؛ معصومه دلبری؛ عباس خاشعی سیوکی؛ علی چراتی
چکیده
به منظور بررسی اثر آبهای نامتعارف و زئولیت بر عملکرد و کارایی مصرف آب آبیاری سورگوم آزمایشی بصورت اسپلیت پلات براساس بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی قراخیل قائمشهر اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای اصلی کیفیت آب آبیاری شامل (آب چاه W1، ترکیب یک به سه آب دریای خزر با چاهW2، ترکیب سه به یک آب دریای خزر با آب چاه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر آبهای نامتعارف و زئولیت بر عملکرد و کارایی مصرف آب آبیاری سورگوم آزمایشی بصورت اسپلیت پلات براساس بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی قراخیل قائمشهر اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای اصلی کیفیت آب آبیاری شامل (آب چاه W1، ترکیب یک به سه آب دریای خزر با چاهW2، ترکیب سه به یک آب دریای خزر با آب چاه W3، ترکیب یک به یک فاضلاب تصفیه شده با آب دریای خزر W4، آبیاری تناوبی فاضلاب تصفیه شده و آب دریای خزر W5و فاضلاب تصفیه شده شهری W6) و تیمار فرعی شامل سه سطح زئولیت به عنوان اصلاح کننده خاک ( بدون زئولیت Z1، زئولیت کلسیک Z2و زئولیت پتاسیک Z3) بودند. نتایج حاصل از تجزیه دادهها نشان داد که اثر تیمارهای کیفیت آب آبیاری و سطوح زئولیت بر عملکرد گیاه تاثیر معنیداری در سطح احتمال پنج درصد داشته است. با افزایش شوری کارایی علوفه تر و خشک کاهش یافت اما تفاوت معنیداری بین تیمار W5و W4 مشاهده نگردید. عملکرد علوفه تر و خشک در تیمار فاضلاب تصفیه شده با زئولیت کلسیک بیشتر از بقیه تیمارها بود. بیشترین میزان شاخص سطح برگ در تیمار W6Z2به میزان 62/7 و کمترین در تیمار W3Z1به میزان 80/3 مشاهده شد. بیشترین میزان کارایی مصرف آب علوفه تر نیز در تیمار W6Z2 به میزان 71/12 کیلوگرم بر متر مکعب و کمترین در تیمار W3Z1 به میزان 62/4 کیلوگرم بر متر مکعب مشاهده گردید.
مقاله پژوهشی
رحیم مطلبی‌فرد
چکیده
تنش آبی به‌عنوان مهمترین تنش غیر زیستی، اثرهای بسیار نامطلوب بر جذب عناصر غذایی، رشد و عملکرد گیاهان دارد. عناصر غذایی از جمله نیتروژن در مقابله با تنش آبی مؤثر هستند و مصرف مناسب نیتروژن میتواند از کاهش شدید عملکرد در شرایط تنش آبی جلوگیری نماید. پژوهش حاضر برای بررسی تأثیر نیتروژن و آبیاری بر عملکرد و کیفیت سیب‌زمینی (Solanum tuberosum ...
بیشتر
تنش آبی به‌عنوان مهمترین تنش غیر زیستی، اثرهای بسیار نامطلوب بر جذب عناصر غذایی، رشد و عملکرد گیاهان دارد. عناصر غذایی از جمله نیتروژن در مقابله با تنش آبی مؤثر هستند و مصرف مناسب نیتروژن میتواند از کاهش شدید عملکرد در شرایط تنش آبی جلوگیری نماید. پژوهش حاضر برای بررسی تأثیر نیتروژن و آبیاری بر عملکرد و کیفیت سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) اجرا شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی و با دو فاکتور آبیاری در چهار سطح (با فواصل 3-0، 6-3، 9-6 و 12-9 متر از خط اصلی آبیاری) و نیتروژن در 3 سطح (90، 135 و 180 کیلوگرم در هکتار) و در سه تکرار با استفاده از سیستم آبیاری بارانی تک‌شاخه اجرا شد. برای اندازهگیری کل آب رسیده به هر واحد آزمایشی از قوطی‌هایی که در وسط آن مستقر شده بود، استفاده شد. آنالیز آماری نتایج با استفاده از روشی که توسط هنکز تشریح شده است انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که مصرف نیتروژن باعث افزایش معنیدار عملکرد، طول ساقه، تعداد برگ، بهرهوری آب و غلظت نیتروژن بخش هوایی سیب‌زمینی شد. افزایش فاصله از خط آبیاری باعث کاهش عملکرد، طول ساقه، تعداد برگ و بهرهوری آب شد. اثر دوجانبه آبیاری و نیتروژن بر هیچ کدام از ویژگی‌های اندازهگیری شده معنیدار نبود. مناسبترین تیمار از نظر بهرهوری آب (91/3 کیلوگرم بر مترمکعب آب) مصرف 621 میلیمتر آب آبیاری همراه با مصرف 180 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص بود و قابل توصیه میباشد. حداکثر عملکرد سیب‌زمینی (42158 کیلوگرم در هکتار) هم از تیمار کاربرد 180 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و مصرف 811 میلیمتر آب آبیاری به دست آمد.
مقاله پژوهشی
مهری سعیدی نیا؛ سید حمزه حسینیان؛ فرهاد بیرانوند؛ علی حیدر نصراللهی
چکیده
با توجه به ارزش فراوان آب، برنامهریزی آبیاری و کشت گیاهان دارویی، این تحقیق در دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، با هدف برنامهریزی آبیاری گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis)، با استفاده از شاخص(CWSI) تحت تنشهای مختلف آبی و بدون تنش (در شرایط گلدانی) انجام گرفت. در این تحقیق، گیاه دارویی مرزه در یک سری گلدان، تحت چهار تیمار آبیاری (IR100، IR80، ...
بیشتر
با توجه به ارزش فراوان آب، برنامهریزی آبیاری و کشت گیاهان دارویی، این تحقیق در دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، با هدف برنامهریزی آبیاری گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis)، با استفاده از شاخص(CWSI) تحت تنشهای مختلف آبی و بدون تنش (در شرایط گلدانی) انجام گرفت. در این تحقیق، گیاه دارویی مرزه در یک سری گلدان، تحت چهار تیمار آبیاری (IR100، IR80، IR60و IR40)به ترتیب معادل با 100%، 80%، 60% و 40 درصد آب سهل الوصول (RAW=0.5 AWC) در سه تکرار، کشت شد. آبیاری تیمار شاهد (IR100) به طور مرتب به هنگام تخلیه RAWخاک صورت گرفت و سه تیمار دیگر نیز همزمان منتها به مقادیر ذکر شده آبیاری شدند. برای اندازه گیری شاخص CWSI، دمای پوشش سبز، دمای هوا (خشک و تر) در روزهای بعد(ساعت 8 تا 14) و قبل(ساعت12 تا 15 ) از هر آبیاریدر طول دوره رشد اندازهگیری گردید. مطابق نتایج، معادله خط مبنای بالا (بدون تعرق) به صورت (𝑇𝑐−𝑇𝑎) UL= 0.69و خط مبنای پایین (با تعرق بالقوه) به صورت (𝑇𝑐−𝑇𝑎)L.L= 0.2787 – 0.1134(VPD)حاصل گردید. نتایج نشان داد اثر تنش آبی بر روی عملکرد معنی دار گردید، به گونه ای که بیشترین عملکرد در تیمار IR100 (756/1 گرم در هر بوته) و کمترین عملکرد در تیمارIR40 (421/1 گرم در هر بوته) مشاهده گردید. میانگین CWSI در روز قبل از آبیاری، در چهار تیمار ذکر شده بالا، به ترتیب برابر 19/0، 21/0، 28/0 و 46/0 به دست آمد. براساس این اطلاعات حد مجاز شاخص CWSI برای برنامهریزی آبیاری گونه مرزه در گلدان، برابر 19/0 حاصل گردید. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که تفاوت CWSI و دمای پوشش سبز بین تیمار شاهد (IR100) و IR80معنیدار نشد ولی تفاوت CWSI و دمای پوشش سبز بین تیمارهای IR60و IR40 با تیمار شاهدمعنیدار گردید. افزایش شاخص تنش سه تیمار IR80، IR60وIR40نسبت به تیمار شاهدبرابر 10% ، 47% و 142درصد به دست آمد. در این تحقیق همبستگی قوی (r = -0.978*) بین شاخص تنش آبی و هدایت روزنهای به دست آمد.
مقاله پژوهشی
حلیمه پیری؛ ابوالفضل بامری
چکیده
در این تحقیق اثر سطوح مختلف آب آبیاری، کود نیتروژن و کود گاوی بر گیاه سیر مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت طرح کرتهای دوبار خرد شده با چهار سطح عمق آب آبیاری (I1 ، I2 ، I3و I4 به ترتیب معادل40%، 60%، 80% و 100 درصد نیاز‌آبی‌گیاه) و سه سطح نیتروژن(N1، N2وN3 به ترتیب معادل 50، 75 و 100 درصد نیاز‌کودی نیتروژن) به عنوان کرت فرعی و سه سطح کود دامی(D1، ...
بیشتر
در این تحقیق اثر سطوح مختلف آب آبیاری، کود نیتروژن و کود گاوی بر گیاه سیر مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت طرح کرتهای دوبار خرد شده با چهار سطح عمق آب آبیاری (I1 ، I2 ، I3و I4 به ترتیب معادل40%، 60%، 80% و 100 درصد نیاز‌آبی‌گیاه) و سه سطح نیتروژن(N1، N2وN3 به ترتیب معادل 50، 75 و 100 درصد نیاز‌کودی نیتروژن) به عنوان کرت فرعی و سه سطح کود دامی(D1، D2وD3 به ترتیب به مقدار 25، 5/37 و 50 تن در هکتار) به عنوان کرت فرعی فرعی انجام شد. آبیاری به صورت قطرهای نواری انجام گرفت. کود نیتروژن در دو مرحله و کود گاوی در یک مرحله قبل از کاشت به گیاه داده شد. در پایان آزمایش پارامترهای ارتفاع گیاه، وزن سیرچه، تعداد سیرچه، عملکرد و بهرهوری آب آبیاری اندازهگیری شد. نتایج آزمایش نشان داد اثرات ساده مقدار آب آبیاری، کود نیتروژن و کود دامی در سطح احتمال یک و پنج درصد بر تمامی پارامترهای اندازهگیری شده معنیدار گردید. بیشترین عملکرد از تیمارهای 100 درصد مصرف کود و 100درصد نیاز آبی به دست آمد اما از این نظر بین تیمار 100 و 80 درصد نیاز آبی تأثیر معنیدار مشاهده نشد. بیشترین مقدار بهرهوری آب آبیاری در سطح آبیاری 60 درصد و سطح کودی 100 درصد (48/1 کیلوگرم بر متر مکعب در هکتار) به دست آمد که از این نظر بین تیمار 60% و 80 درصد نیاز آبی گیاه تفاوت معنیدار حاصل نشد. مقدار آلیسین با کاهش آب آبیاری و کاهش مصرف کود کاهش یافت. افزایش کود نیتروژن تا مقدار 75 درصد نیاز کودی یعنی به مقدار 150 کیلوگرم در هکتار باعث افزایش آلیسین شد ولی مقادیر بالاتر از آن باعث کاهش مقدار آلیسین گردید. بنابراین با توجه به وضعیت آب موجود در منطقه و کاهش منابع آبی، کاربرد 80 درصد نیاز آبی باعث صرفه‌جویی در مصرف آب میگردد بدون آن که تأثیر معنیدار در کاهش عملکرد داشته باشد. همچنین با توجه به شرایط آب و هوایی خشک منطقه سیستان استفاده از کود گاوی و نیتروژن میتواند باعث تعدیل خسارات ناشی از تنش خشکی در سیر شود.
مقاله پژوهشی
مهدی اکبری؛ حامد نجفی علمدارلو؛ سید حبیب اله موسوی
چکیده
تغییر اقلیم یکی از رخدادهای طبیعی در حال وقوع است که موجب افزایش دما، کاهش بارندگیها، تغییرات بیلان آبی، کاهش سطح تولید و وقوع خشکسالیهای پی‌درپی میشود. لذا پیشبینی و بررسی اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی بهمنظور تصمیمگیری مدیران و برنامهریزی آینده بسیار ضروری است. با توجه به این رویکرد، در مطالعه حاضر به بررسی اثرات ...
بیشتر
تغییر اقلیم یکی از رخدادهای طبیعی در حال وقوع است که موجب افزایش دما، کاهش بارندگیها، تغییرات بیلان آبی، کاهش سطح تولید و وقوع خشکسالیهای پی‌درپی میشود. لذا پیشبینی و بررسی اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی بهمنظور تصمیمگیری مدیران و برنامهریزی آینده بسیار ضروری است. با توجه به این رویکرد، در مطالعه حاضر به بررسی اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی بر الگوی کشت و اثرات ریسک درآمدی آن در دشت قزوین پرداخته شد. در این تحقیق، برای شبیهسازی متغیرهای اقلیمی دما و بارش در آینده و میزان تغییرات آنها در ادوار آتی در غالب سناریوهای اقلیمی A1B، A2و B1از مدل LARS-WGاستفاده شده است. همچنین از شاخص SPIبهمنظور تعیین دورههای خشکسالی و تغییر حجم آب استفاده گردید. در ادامه، با بهکارگیری رهیافت برنامهریزی ریاضی و تدوین مدل تلفیقی موتاد-هدف با رهیافت برنامهریزی اثباتی، الگوی کشت منطقه در سناریوهای اقلیمی و دورههای خشکسالی شبیهسازی و اثرات ریسکی این سناریوها موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که در هر سه سناریوی اقلیمی در طی سالهای آینده، دما افزایش و بارش کاهش مییابد و الگوی کشت به سمت محصولات باثبات درآمدی بالاتر سوق پیدا میکند و تنها سطح زیر کشت گندم کاهش مییابد و سطح زیر کشت دیگر محصولات افزایش مییابد. در سناریوی خشکسالی نیز به دلیل کاهش حجم آب، الگوی کشت به سمت محصول با آببری کمتر میرود و محصولات باثبات درآمدی بالاتر تغییرات کمتری دارند. ریسک درآمدی با تغییر اقلیم و خشکسالی کاهش مییابد و در بدترین سناریوی خشکسالی (خشکسالی خیلی شدید) و تغییر اقلیم (سناریو A2در دوره 2049-2040) به ترتیب به میزان 68.1% و 6.377% کاهش یافته است. بازده برنامهای نیز همزمان با کاهش ریسک درآمدی به‌صورت غیرخطی کاهش خواهد یافت. با توجه به اثرات اقتصادی تغییر اقلیم و خشکسالی در برنامهریزیهای بلندمدت، بهمنظور افزایش تولیدات کشاورزی منطقه، استفاده از واریتههای جدید محصولات کشاورزی بهمنظور بهبود عملکرد، توسعه سطح زیر کشت محصولات با نیاز آبی کمتر نظیر جو آبی در زمان خشکسالی، و محصولات باثبات درآمدی بالاتر مانند جو آبی، ذرت دانهای، چغندر و گوجه در طی سالهای آینده پیشنهاد میگردد.
مقاله پژوهشی
پویا اعلایی بازکیایی؛ بهنام کامکار؛ ابراهیم امیری؛ حسین کاظمی؛ مجتبی رضایی
چکیده
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر دورههای آبیاری و تاریخ‌های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی در سالهای زراعی 1395 و 1396 به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. آبیاری در چهار سطح (غرقاب کامل، دورهای آبیاری 5، 10 و 15 روزه) به عنوان عامل اصلی و ...
بیشتر
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر دورههای آبیاری و تاریخ‌های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی در سالهای زراعی 1395 و 1396 به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. آبیاری در چهار سطح (غرقاب کامل، دورهای آبیاری 5، 10 و 15 روزه) به عنوان عامل اصلی و تاریخ کاشت در سه سطح (اول اردیبهشت، 20 اردیبهشت و 10 خرداد) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر آبیاری و تاریخ کاشت بر عملکرد شلتوک در سطح یک درصد معنیدار شد. بیشترین مقادیر عملکرد زیستی در تیمار دور آبیاری غرقابو پنج‌روزه با میانگین به ترتیب 10960 و 10238 کیلوگرم در هکتار و در تاریخ کاشت یک و 20 اردیبهشت با میانگین 10553 و 10397 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. بیشترین وزن صد دانه در تاریخ کاشت 20 اردیبهشت و 10 خرداد ، بیشترین تعداد خوشه در بوته در تیمار غرقاب و در تاریخ کاشت دوم و بیشترین دانه پر در خوشه در تیمار غرقاب دائم مشاهده شد. همچنین بیشترین تعداد دانه پوک در تیمار آبیاری 15 و 10 روزه و تاریخ کاشت 10 خرداد مشاهده گردید.نتایج نشان داد که آبیاری غرقاب با عملکرد دانه 4271 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه را داشت. تیمارهای دور آبیاری 10 و 15 روزه عملکرد دانه کمتری نسبت به تیمار غرقاب و دورآبیاری 5 روزه داشتند. در دو سال زراعی آزمایش، تاریخ کاشت 20 اردیبهشت بیشترین عملکرد دانه با میانگین 3820 کیلوگرم در هکتار را داشت. در این آزمایش، تاریخ کاشت 20 اردیبهشت مطلوبترین شرایط محیطی برای رشد را داشت و از ثبات عملکرد خوبی برخوردار بود.
مقاله پژوهشی
مسعود محمدی؛ کامران داوری؛ بیژن قهرمان
چکیده
باتوجهبهمحدودیتهایتولیددرمناطق خشک و نیمهخشک،بهینهسازی مقدارآبیاری و آبشویی ازاهمیتزیادی برخورداراست. در این پژوهش از مدل AquaCrop واسنجی و صحتسنجی شده برای دو رقم گندم زمستانه (قدس و روشن) در منطقه بیرجند و یک رقم گندم بهاره (روشن بهاره) در منطقه مشهد، بهمنظور بهینهسازی مقدار آب آبیاری و آبشویی استفاده شد. تیمارهای ...
بیشتر
باتوجهبهمحدودیتهایتولیددرمناطق خشک و نیمهخشک،بهینهسازی مقدارآبیاری و آبشویی ازاهمیتزیادی برخورداراست. در این پژوهش از مدل AquaCrop واسنجی و صحتسنجی شده برای دو رقم گندم زمستانه (قدس و روشن) در منطقه بیرجند و یک رقم گندم بهاره (روشن بهاره) در منطقه مشهد، بهمنظور بهینهسازی مقدار آب آبیاری و آبشویی استفاده شد. تیمارهای آبیاری برای گندمهای زمستانه ۱۲۵%، ۱۰۰%، ۷۵% و ۵۰ درصد نیاز آبی و شوری آب ۴/۱، ۵/۴ و ۶/۹ دسیزیمنس بر متر بود. تیمارهای آبیاری برای گندم بهاره ۱۰۰%، ۹۰%، ۶۵% و ۴۰ درصد نیاز آبی و شوری آب ۵/۰، ۹/۱، ۲۵/۵، ۶/۸ و ۱۰ دسیزیمنس بر متر بود. کدنویسی انجام‌شده در نرم‌افزار MATLAB بهمنظور دستیابی به مقدار بهینه آبیاری و آبشویی در شرایط محدودیت زمین، با مدل AquaCrop پیوند شد. نتایج بهینهسازی نشان داد که سود خالص برای مدیریت آبیاری و آبشویی مناسب در تمام سطوح شوری و رقمهای مختلف گندم به‌جز سطوح شوری ۶/۸ و ۱۰ دسیزیمنس بر متر رقم روشن بهاره، بیشتر از مدیریتهای فعلی در شرایط مزرعه بود. مقدار افزایش سود در مدیریتهای بهینه نسبت به مدیریت موجود برای رقم قدس در سطوح شوری ۴/۱، ۵/۴ و ۶/۹ دسیزیمنس بر متر به ترتیب ۴/۵۱%، ۹/۷۸% و ۵/۱۴۲ درصد و برای رقم روشن برای همین سطوح شوری به ترتیب ۷/۴۲%، ۸/۲۰% و ۳/۰%- بدست آمد. همچنین مقدار افزایش سود در مدیریتهای بهینه نسبت به مدیریت موجود برای رقم روشن بهاره در سطوح شوری ۵/۰، ۹/۱، ۲۵/۵، ۶/۸ و ۰/۱۰ دسیزیمنس بر متر به ترتیب ۰/۵%، ۷/۱۳%، ۳/۳۴%، ۴/۲۷%- و ۴/۵۱- % بدست آمد. به‌طورکلی نتایج بهینهسازی نشان داد که در مناطقی که زهآب تولیدی حاصل از آبیاری یکی از مشکلات مهم محیطزیستی و عامل نارضایتی کشاورزان پاییندست آن منطقه است، میتوان با کاهش آب آبیاری و قبول مقدار ناچیزی کاهش سود (کمینه صفر و بیشینه ۲۹ درصد) این مشکل را برطرف نمود.
مقاله پژوهشی
محمد نوروزیان؛ سید مهدی حسینی؛ احمد اکبری
چکیده
درشرایط فعلی که کشور بامحدودیت منابعآب مواجهاست،تدوینراهکارهای اصلاحیبا قابلیتعملیاتی، اهمیت حیاتیوبنیادیدارد. در مطالعه حاضر با استفاده از شاخص‌های مزیت نسبی (یعنی شاخص هزینه منابع داخلی(DRC)، شاخص نسبت هزینه به منفعت اجتماعی(SCB) و شاخص سود خالص اجتماعی(NSP)) رتبهبندی محصولات زراعی و انطباق تولیدات با محدودیت منابع آب و الگوی ...
بیشتر
درشرایط فعلی که کشور بامحدودیت منابعآب مواجهاست،تدوینراهکارهای اصلاحیبا قابلیتعملیاتی، اهمیت حیاتیوبنیادیدارد. در مطالعه حاضر با استفاده از شاخص‌های مزیت نسبی (یعنی شاخص هزینه منابع داخلی(DRC)، شاخص نسبت هزینه به منفعت اجتماعی(SCB) و شاخص سود خالص اجتماعی(NSP)) رتبهبندی محصولات زراعی و انطباق تولیدات با محدودیت منابع آب و الگوی کشت فعلی با الگوهای مزیت نسبی در شهرستان کاشمر مورد بررسی قرارگرفت و سپس، با تغییر میزان هزینه مصرف نهاده آب در سطوح 15%، 35% و 60% به تحلیل حساسیت این نهاده پرداخته شد. دادههای زراعی و بازرگانی مورد نیاز به ترتیب از بانک هزینه تولید وزارت جهاد کشاورزی و آمار موجود در گمرگ در سال زراعی 96-1395 جمع‌آوری گردید. پس از تعیین مقادیر بهینه شاخصها نتایج نشان داد که زعفران، انگور و انار در دو نرخ ارز بازار آزاد و تعادلی دارای مزیت نسبی هستند. گندم و جو آبی در نرخ ارز بازار آزاد فاقد مزیت نسبی بوده اما در نرخ ارز تعادلی دارای مزیت نسبی می‌باشند. همچنین، نتیجه تحلیل حساسیت نهاده آب نشان داد که مزیت نسبی و رتبهبندی محصولات در سه سناریو (15%، 35% و 60%) متغیر است. نهایتا، به منظور تناسب مزیت نسبی محصولات با شرایط منطقه، اجرای طرح‌های تحقیقی و ترویجی و افزایش حمایت از آنها پیشنهاد شد.
مقاله پژوهشی
بختیار کریمی؛ فریبا علی نظری
چکیده
الگوی پیاز رطوبتی به عنوان یک فاکتور مهم در طراحی و مدیریت سامانههای آبیاری قطرهای سطحی و زیرسطحی مورد توجه است. آگاهی از ابعاد پیاز رطوبتی در انتخاب فاصله دقیق بین قطرهچکانها و فاصله مناسب بین لاترالها ضروری است. در این پژوهش،آزمایشها در یک مدل فیزیکی پلکسی گلاس شفاف با ابعاد 3×1.22×0.5متر به انجام رسید. از سه نوع بافت ...
بیشتر
الگوی پیاز رطوبتی به عنوان یک فاکتور مهم در طراحی و مدیریت سامانههای آبیاری قطرهای سطحی و زیرسطحی مورد توجه است. آگاهی از ابعاد پیاز رطوبتی در انتخاب فاصله دقیق بین قطرهچکانها و فاصله مناسب بین لاترالها ضروری است. در این پژوهش،آزمایشها در یک مدل فیزیکی پلکسی گلاس شفاف با ابعاد 3×1.22×0.5متر به انجام رسید. از سه نوع بافت (رسی-شنی، لوم- رسی- شنی و شنی- لومی) به طور مجزا استفاده شد. در این رابطه، قطرهچکانها در سه عمق (15، 30 و 45 سانتیمتری از سطح خاک) نصب شد وهمچنین قطرهچکانهایی با آبدهی 4/2، 4 و 6 لیتر بر ساعت انتخاب و زمان آبیاری، شش ساعت اعمال شد. با استفاده از دادههای به دست آمده از بررسیهای آزمایشگاهی و با استفاده از روش رگرسیون غیرخطی، یک مدل تجربی به منظور برآورد توزیع افقی جبهه رطوبتی در زمانهای مختلف ارائه شد. در این مدل تجربی، با در نظر گرفتن پارامترهای دبی قطرهچکان، هدایت هیدرولیکی اشباع خاک، زمان آبیاری،جرم ویژه ظاهری خاک، عمق نصب قطرهچکان، رطوبت حجمی اولیه، درصد شن، سیلت و رس، شعاع خیسشدگیدر بالا و پایین محور قطرهچکان برآورد شد. همچنین، با در نظر گرفتن مدل پیشنهادی یادشده، شعاع خیسشده پیاز رطوبتی در اعماق مختلف تعیین شد (بهینهسازی ضرایب معادلات) و متناسب با آن شکل کامل پیازرطوبتی برآورد شد. بهترین کارایی مدل مربوط به عمق صفر (روی محور قرارگیری قطرهچکان) است که مقادیر RMSE، MAEو به ترتیب 15/2، 7/1سانتیمتر و 85/14% و مقدار R2برابر 92/0 بدست آمد و کمترین کارایی مدل مربوط به عمق 20 سانتیمتری از محل قطرهچکان بوده که مقادیر RMSE، MAEو برای آنها به ترتیب مقادیر 93/3 و 26/3 سانتیمتر و 55/37% و مقدار R2 (در سطح پنج درصد معنیدار) نیز 75/0 محاسبه شد. نتایج این پژوهش نشان داد مدل پیشنهادی، شکل کامل الگوی خیسشدگی را با دقت معقولی برآورد کرده است. لحاظ این مدل در طراحی سامانههای آبیاری قطرهای زیرسطحی میتواند باعث بهبود عملکرد آنها شود.