محمد علی اسعدی؛ صادق خلیلیان؛ سید حبیب اله موسوی
چکیده
مطالعه حاضر به دنبال تعیین الگوی کشت بهینه محصولات زراعی شبکه آبیاری دشت قزوین با تأکید بر سیاست کمآبیاری و کاهش مصرف کود و سموم شیمیایی است. برای این منظور، از رهیافت برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و حداکثر بینظمی (ME) استفاده شده است. نتایج گزینه اول (کمآبیاری پنج درصد در محصولات گندم، جو، ذرت علوفه‌ای، ذرت دانه‌ای و چغندرقند ...
بیشتر
مطالعه حاضر به دنبال تعیین الگوی کشت بهینه محصولات زراعی شبکه آبیاری دشت قزوین با تأکید بر سیاست کمآبیاری و کاهش مصرف کود و سموم شیمیایی است. برای این منظور، از رهیافت برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و حداکثر بینظمی (ME) استفاده شده است. نتایج گزینه اول (کمآبیاری پنج درصد در محصولات گندم، جو، ذرت علوفه‌ای، ذرت دانه‌ای و چغندرقند در مرحله رسیدن و کمآبیاری پنج درصد در مرحله رشد رویشی برای یونجه توأم با کاهش پنج درصد کود و سموم شیمیایی) نشان داد که محصولات چغندرقند، یونجه، ذرت دانه‌ای و ذرت علوفه‌ای به دلیل بالا بودن بازده اقتصادی نسبت به دو محصول گندم و جو وارد الگوی کشت می‌شوند. همچنین اعمال این سیاست منجر به افزایش بازده ناخالص مزرعه (5/4 درصد ) و کاهش آب مصرفی (1/5 درصد) اراضی زراعی منطقه شد. در اثر اعمال گزینه دوم نیز الگوی کشت به سمت محصولاتی که صرفه اقتصادیبالاتری به ازای مصرف هر مترمکعب آب آبیاری دارند،پیش می‌رود، به‌طوری‌که اعمال این گزینه باعث افزایش بازده ناخالص مزرعه و کاهش آب مصرفی به ترتیب به میزان6/3 و 2/17 درصد شده است. دیگر نتایج تحقیق نشان داد که شاخصهای پایداری منابع آب، انواع کودو سموم شیمیایی در اثر اعمال سیاستهای مذکور در الگوی PMP، کمتر از وضعیت فعلی الگوی کشت منطقه است. شاخصهای مذکور مبین این واقعیت است که مصرف زیاد آب،کود و سموم شیمیایی مانع رسیدن به یک کشاورزی پایدار می‌گردد.
مانی مجدم؛ محمد رضا معمارباشی؛ اصلان اگدرنژاد؛ نازلی دروگر
چکیده
به منظور بررسی اثرات فواصل آبیاری و مقادیر مختلف سوپرجاذب بر میزان انتقال مجدد کنجد در شرایط آب و هوایی شهرستان حمیدیه، آزمایشی در سال زراعی 1393 در شهرستان حمیدیه به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل فواصل آبیاری در سه سطح (60، 100 و 140) میلیمتر تبخیر از تشت ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات فواصل آبیاری و مقادیر مختلف سوپرجاذب بر میزان انتقال مجدد کنجد در شرایط آب و هوایی شهرستان حمیدیه، آزمایشی در سال زراعی 1393 در شهرستان حمیدیه به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل فواصل آبیاری در سه سطح (60، 100 و 140) میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A در کرتهای اصلی و مقادیر مختلف سوپر جاذب در سه سطح (0، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار) در کرتهای فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر فواصل آبیاری و سوپر جاذب، باعث افزایش معنیدار عملکرد دانه، میزان انتقال مجدد، و فتوسنتز جاری گردید. بیشترین عملکرد دانه، انتقال مجدد و فتوسنتز جاری، سهم انتقال مجدد و سهم فتوسنتز جاری از تیمار 100 میلیمتر تبخیر از تشت و 150 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب بدست آمد. در بررسی برهمکنش فواصل آبیاری و سوپر جاذب، بیشترین عملکرد دانه (1216 کیلوگرم در هکتار) به تیمار100 میلیمتر تبخیر و 150 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب تعلق گرفت. با توجه به کمبود آب در کشور به نظرمیرسد تیمار100 میلیمتر تبخیر از تشت وکاربرد 150 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب، افزون بر صرفهجویی در مصرف آب عملکرد اقتصادی قابل قبولی را نیز تولید میکند.
پریا راشکی؛ حلیمه پیری؛ عیسی خمری
چکیده
در این تحقیق، اثر مقادیر مختلف آب آبیاری و کود پتاسیم بر چای ترش مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش درقالبطرح کرتهای یکبارخرد شده به صورت بلوک کامل تصادفی در سه تکرار با چهار تیمار آب آبیاری (I1 ، I2 ، I3و I4به ترتیب معادل 40%، 60%، 80% و 100% نیاز‌آبی‌گیاه) سه سطح پتاسیم (K1، K2وK3 به ترتیب معادل 50%، 75% و 100% نیاز‌کودی پتاسیم) بهعنوان کرت فرعی ...
بیشتر
در این تحقیق، اثر مقادیر مختلف آب آبیاری و کود پتاسیم بر چای ترش مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش درقالبطرح کرتهای یکبارخرد شده به صورت بلوک کامل تصادفی در سه تکرار با چهار تیمار آب آبیاری (I1 ، I2 ، I3و I4به ترتیب معادل 40%، 60%، 80% و 100% نیاز‌آبی‌گیاه) سه سطح پتاسیم (K1، K2وK3 به ترتیب معادل 50%، 75% و 100% نیاز‌کودی پتاسیم) بهعنوان کرت فرعی انجام شد. در پایان آزمایش، پارامترهای کمی شامل ارتفاع گیاه، وزن و تعداد کپسول، عملکرد خشک و کارآیی مصرف آب آبیاری اندازهگیری شد. همچنین، پارامترهای کیفی شامل مقدار آنتوسیانین، پروتئین و کربوهیدرات برای بررسی اثرات تنش آبی و کودی بر کیفیت چای ترش اندازهگیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که اثرات ساده آب آبیاری و کود پتاسیم بر تمامی پارامترهای اندازهگیری شده در سطح احتمال 1% و 5% معنیدار گردید. بیشترین عملکرد از تیمارهای 100 % مصرف کود پتاسیم و 80 % نیاز آبی بهدست آمد. بیشترین بهرهوری آب آبیاری در تیمار 60 % نیاز آبی 100% مصرف کود پتاسیم بهدست آمد اما از این نظر بین تیمارهای 60% و 80% نیاز آبی گیاه تفاوت معنیدار حاصل نشد. از نظر کیفی، با کاهش مقدار آب آبیاری تا 60% نیاز آبی گیاه و کاهش مصرف کود پتاسیم، مقدار آنتوسیانین، درصد پروتئین و کربوهیدرات افزایش یافت. اما از این نظر بین تیمار 50% و 75% مصرف کود پتاسیم تفاوت معنیدار مشاهده نشد. بنابراینباتوجهبهوضعیتآبمنطقهوکاهشمنابع آبی،به‌کاربردن80% نیازآبیباعث صرفهجویی در مصرف آب و مصرف 75% کود پتاسیم باعث افزایش کیفیت و تعدیل خسارات ناشی از تنش خشکی در چای ترش می‌گردد.
آرش رنجبر؛ علی رحیمی خوب؛ حامد ابراهیمیان؛ مریم وراوی پور
چکیده
تغییر شکل و انتقال کود اوره، نیترات و آمونیوم در خاک بصورت زنجیرهای از واکنشهای متصل به هم صورت میگیرد که برای مدیریت دقیقتر آب و کود در مزرعه باید این واکنشها توامان باهم در نظر گرفته شوند. در این پژوهش مدل HYDRUS-2Dبه منظور پیشبینی توزیع و انتقال توأمان رطوبت، نیترات و آمونیوم در زیر جویچه و پشتههای آبیاری طی دوره رشد ...
بیشتر
تغییر شکل و انتقال کود اوره، نیترات و آمونیوم در خاک بصورت زنجیرهای از واکنشهای متصل به هم صورت میگیرد که برای مدیریت دقیقتر آب و کود در مزرعه باید این واکنشها توامان باهم در نظر گرفته شوند. در این پژوهش مدل HYDRUS-2Dبه منظور پیشبینی توزیع و انتقال توأمان رطوبت، نیترات و آمونیوم در زیر جویچه و پشتههای آبیاری طی دوره رشد ذرت ارزیابی شد. نخست، گیاه ذرت تحت سه تیمار کود اوره صفر، 150 و 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در سه تکرار کشت شد. مقادیر جذب نیتروژن توسط گیاه به علاوه میزان رطوبت و غلظت نیترات و آمونیوم خاک در اعماق مختلف زیر پشته و جویچهها طی فصل رشد، قبل و بعد از هر نوبت کوددهی اندازهگیری شدند. از این دادهها برای واسنجی و صحتسنجی پارامترهای هیدرولیکی و انتقال املاح موجود در مدل استفاده شد. نتایج ارزیابی مدل در طول مرحله صحتسنجی نشان دادند که بین مقادیر رطوبت، نیترات و آمونیوم شبیهسازی شده و اندازهگیری شده در خاک تطابق خوبی وجود داشت. شاخصهای ضریب تبیین و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده برای پیشبینی رطوبت خاک در محدوده توسعه ریشه به ترتیب برابر با 772/0 و 37/4 % بدست آمدند. علاوه بر این، شاخصهای مذکور برای پیشبینی غلظت آمونیوم خاک در زیر جویچه و پشتههای هر سه تیمار به ترتیب بین 645/0 تا 798/0 و 23/ 14% تا 4/29% و برای نیترات به ترتیب بین 716/0 تا 829/0 و 57/ 23% تا 2/25% تغییر نمودند. در مجموع نتایج این مطالعه حاکی از آن بود که مدل HYDRUS علاوه بر انتقال رطوبت، توزیع نیترات و آمونیوم را در زیر جویچه و پشتههای آبیاری با دقت مناسبی شبیهسازی میکند و به همین دلیل میتواند ابزار مفیدی برای مدیریت آب و کود در آبیاری جویچهای باشد.
علیرضا حسن‌اقلی؛ عادل اسمعیلی امینلویی؛ حسین سخایی راد
چکیده
اجرای سامانه زهکشی زیرزمینی از اولویتهای مهم یک طرح تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی بهشمار میآید.در این سامانهها، هزینه بالای تهیه پوشش شن و ماسهای اطراف لوله زهکش، تداوم فعالیتهای اجرایی در اینبخش و بهویژه در استان خوزستان را با مشکلاتی مواجه کرده است. از گزینههای موجود برای رفع این معضل،استفاده از پوششهای مصنوعی و یا، در مواردی ...
بیشتر
اجرای سامانه زهکشی زیرزمینی از اولویتهای مهم یک طرح تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی بهشمار میآید.در این سامانهها، هزینه بالای تهیه پوشش شن و ماسهای اطراف لوله زهکش، تداوم فعالیتهای اجرایی در اینبخش و بهویژه در استان خوزستان را با مشکلاتی مواجه کرده است. از گزینههای موجود برای رفع این معضل،استفاده از پوششهای مصنوعی و یا، در مواردی که خصوصیات خاک منطقه بر اساس توصیههای فنی اجازه دهد،زهکشی زیرزمینی بدون کاربرد پوشش است. لذا در این تحقیق در مزرعهای آزمایشی به مساحت تقریبی 20هکتار و با کشت گندم، عملکرد زهکشی بدون استفاده از مواد پوششی در مقایسه با زهکشی رایج، در اراضیتجهیز و نوسازی شده دشت شادگان (استان خوزستان) مورد ارزیابی قرار گرفت. هر واحد آزمون دارای پنج1 متر و طول تقریبی 220 متر بود. برای / خط زهکش (لترال) با فواصل 50 متر، عمق کارگذاری متوسط 7بررسی نوسان سطح ایستابی، از پیزومترهایی در راستای عمود بر زهکش در وسط لترال میانی استفاده شد.همچنین مقادیر دبی زهکش و کیفیت زهاب خروجی از لترال میانی و در محل چاهک بازرسی اجرا شده رویاین زهکش اندازهگیری شد. حداکثر شوری زهاب در زهکشهای دارای پوشش معدنی (تکرارهای اول و دوم) و23 و /6 ،25/ 52 و 47 دسیزیمنس بر متر و حداقل آن برابر 7 /1 ،36/ زهکش بدون پوشش بهترتیب برابر 90 لیتر بر / 12/6 دسیزیمنس بر متر اندازهگیری شد. حداکثر دبی خروجی در تکرار اول پوشش معدنی 590 لیتر بر ثانیه بود. بررسی / 0 لیتر بر ثانیه و در لترال بدون پوشش 23 / ثانیه، در تکرار دوم همین نوع پوشش 28از خاک نشان داد که عمل آبشویی در طول فصل زراعی درحال انجام بود. (SEI) مقادیر شاخص نمک خروجیبررسی دبی زهکشها نشان از عملکرد قابل قبول زهکشهای بدون پوشش در تخلیه زهاب از نیمرخ خاک وعملکرد مناسبتر زهکشهای دارای پوشش معدنی در طول فصل زراعی داشت و خروج رسوب از زهکش درهیچیک از تیمارها مشاهده نشد.
مهرداد نوروزی؛ بهزاد قربانی؛ بهرام بهزادی
چکیده
آلوئه ورا (Aloe Vera L.) گیاهی دارویی است که با شرایط آب و هوایی گرم، خشک و کم‌آب سازگاری خوبی داشته و میتواند در الگوی کشت مناطق گرمسیری جنوب ایران قرار گیرد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات فاصله و میزان آبیاری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب آلوئه‌ورا در منطقه دشتستان بوشهر بود. آزمایش بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
آلوئه ورا (Aloe Vera L.) گیاهی دارویی است که با شرایط آب و هوایی گرم، خشک و کم‌آب سازگاری خوبی داشته و میتواند در الگوی کشت مناطق گرمسیری جنوب ایران قرار گیرد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات فاصله و میزان آبیاری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب آلوئه‌ورا در منطقه دشتستان بوشهر بود. آزمایش بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه فاصله آبیاری شامل دو، چهار و شش روز و چهار ضریب تشتک تبخیر کلاس A شامل 2/0، 4/0، 6/0 و 8/0 با سه تکرار و طی دو سال زراعی (89-1388 و 90-1389) اجراء شد. طبق نتایج بدست آمده با افزایش فاصله آبیاری از دو به شش روز تغییرات معنیداری در عملکرد و کارآیی مصرف آب مشاهده نشد. اثرات میزان آبیاری بر میزان عملکرد، تعداد برگ و ارتفاع بوته معنیدار بود و کمترین آنها مربوط به ضریب 2/0 بود، ولی در ضرائب 6/0 و 8/0 تفاوت معنیداری مشاهده نگردید. با کاهش میزان آبیاری، کارایی مصرف آب بطور معنیداری افزایش پیدا کرد، بطوریکه کمترین آن مربوط به ضریب 8/0 و بیشترین آن مربوط به ضریب 2/0 بود. بطورکلی برای حصول حداکثر عملکرد (7/5 کیلوگرم در بوته)، ضریب تشتک تبخیر 6/0 معادل 656 میلیمتر و برای حصول حداکثر کارایی مصرف آب (5/15 گرم بر لیتر)، ضریب تشتک تبخیر 2/. معادل 8/218 میلیمتر آب و به لحاظ سهولت مدیریت آبیاری دور آبیاری شش روز توصیه گردید.
مسعود محمدی؛ کامران داوری؛ بیژن قهرمان
چکیده
باتوجهبهمحدودیتهایتولیددرمناطق خشک و نیمهخشک،بهینهسازی مقدارآبیاری و آبشویی ازاهمیتزیادی برخورداراست. در این پژوهش از مدل AquaCrop واسنجی و صحتسنجی شده برای دو رقم گندم زمستانه (قدس و روشن) در منطقه بیرجند و یک رقم گندم بهاره (روشن بهاره) در منطقه مشهد، بهمنظور بهینهسازی مقدار آب آبیاری و آبشویی استفاده شد. تیمارهای ...
بیشتر
باتوجهبهمحدودیتهایتولیددرمناطق خشک و نیمهخشک،بهینهسازی مقدارآبیاری و آبشویی ازاهمیتزیادی برخورداراست. در این پژوهش از مدل AquaCrop واسنجی و صحتسنجی شده برای دو رقم گندم زمستانه (قدس و روشن) در منطقه بیرجند و یک رقم گندم بهاره (روشن بهاره) در منطقه مشهد، بهمنظور بهینهسازی مقدار آب آبیاری و آبشویی استفاده شد. تیمارهای آبیاری برای گندمهای زمستانه ۱۲۵%، ۱۰۰%، ۷۵% و ۵۰ درصد نیاز آبی و شوری آب ۴/۱، ۵/۴ و ۶/۹ دسیزیمنس بر متر بود. تیمارهای آبیاری برای گندم بهاره ۱۰۰%، ۹۰%، ۶۵% و ۴۰ درصد نیاز آبی و شوری آب ۵/۰، ۹/۱، ۲۵/۵، ۶/۸ و ۱۰ دسیزیمنس بر متر بود. کدنویسی انجام‌شده در نرمافزار MATLAB بهمنظور دستیابی به مقدار بهینه آبیاری و آبشویی در شرایط محدودیت زمین، با مدل AquaCrop پیوند شد. نتایج بهینهسازی نشان داد که سود خالص برای مدیریت آبیاری و آبشویی مناسب در تمام سطوح شوری و رقمهای مختلف گندم به‌جز سطوح شوری ۶/۸ و ۱۰ دسیزیمنس بر متر رقم روشن بهاره، بیشتر از مدیریتهای فعلی در شرایط مزرعه بود. مقدار افزایش سود در مدیریتهای بهینه نسبت به مدیریت موجود برای رقم قدس در سطوح شوری ۴/۱، ۵/۴ و ۶/۹ دسیزیمنس بر متر به ترتیب ۴/۵۱%، ۹/۷۸% و ۵/۱۴۲ درصد و برای رقم روشن برای همین سطوح شوری به ترتیب ۷/۴۲%، ۸/۲۰% و ۳/۰%- بدست آمد. همچنین مقدار افزایش سود در مدیریتهای بهینه نسبت به مدیریت موجود برای رقم روشن بهاره در سطوح شوری ۵/۰، ۹/۱، ۲۵/۵، ۶/۸ و ۰/۱۰ دسیزیمنس بر متر به ترتیب ۰/۵%، ۷/۱۳%، ۳/۳۴%، ۴/۲۷%- و ۴/۵۱- % بدست آمد. به‌طورکلی نتایج بهینهسازی نشان داد که در مناطقی که زهآب تولیدی حاصل از آبیاری یکی از مشکلات مهم محیطزیستی و عامل نارضایتی کشاورزان پاییندست آن منطقه است، میتوان با کاهش آب آبیاری و قبول مقدار ناچیزی کاهش سود (کمینه صفر و بیشینه ۲۹ درصد) این مشکل را برطرف نمود.
محمد حسن لی؛ پیمان افراسیاب؛ محمود صبوحی صابونی؛ حامد ابراهیمیان
چکیده
ارزش اقتصادی آب بهعنوان یکی از عوامل مهم تخصیص این عامل بین مصارف گوناگون و همچنین، تحریک کاربران برای اجرای اقدامات موردنیاز به منظور افزایش سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با ارتقاء بهرهوری آب است. روشهای متعددی برای ارزشگذاری اقتصادی آب وجود دارد که با توجه به نقش تولیدی آب زیرزمینی در آبیاری محصولات کشاورزی، در این تحقیق از ...
بیشتر
ارزش اقتصادی آب بهعنوان یکی از عوامل مهم تخصیص این عامل بین مصارف گوناگون و همچنین، تحریک کاربران برای اجرای اقدامات موردنیاز به منظور افزایش سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با ارتقاء بهرهوری آب است. روشهای متعددی برای ارزشگذاری اقتصادی آب وجود دارد که با توجه به نقش تولیدی آب زیرزمینی در آبیاری محصولات کشاورزی، در این تحقیق از روش ارزشگذاری باقیمانده برای ارزشگذاری اقتصادی آب در چاههای کشاورزی شهرستان ورامین با طیف گستردهای از شوری آب استفاده شد. میانگین ارزش اقتصادی آب در صیفی‌جات، گندم، جو و یونجه به ترتیب برابر با 1/2513، 5/5334، 0/1933 و 6/5647 ریال بر مترمکعب بود.قیمت مبادلهای فروش آب در میان کشاورزان منطقه مورد مطالعه 8/5231 ریال در متر مکعب محاسبه شد که نزدیک به ارزش باقیمانده آب در محصولات گندم و یونجه بود. ضریب تبیین رابطه ارزش اقتصادی و شوری آب آبیاری برای محصولات فوق به ترتیب برابر 806/0، 878/0، 865/0 و 702/0 به دست آمد که نشان‌دهنده توضیح بخش قابل‌توجه تغییرات ارزش اقتصادی آب نسبت به شوری آب بود. با توجه به رابطه به دست آمده میان شوری و ارزش آب آبیاری در منطقه مورد مطالعه برای محصولات صیفی، گندم، جو و یونجه به ترتیب در شوریهای3/61، 7/30، 5/20 و 8/24 دسیزیمنس بر متر، ارزش باقیمانده آب به مقدار صفر میرسد. در نتیجه سیاست نرخگذاری آب در منطقه باید بهگونهای باشد که در شوریهای بیشتر از مقادیر ذکر شده برای محصولات، متناسب با آن شوری، قیمت فروش آب کمتر از مقادیر فعلی باشد تا زیانی برای کشاورزان حاصل نشود و یا انتخاب محصول بر اساس مقاومت بیشتر به شوری و ارزش اقتصادی آن در نظر گرفته شود.
خدیجه فتاحی دولت آبادی؛ حسین بابازاده؛ پیام نجفی؛ حسین صدقی
چکیده
تعیین سریع و دقیق زمان آبیاری بهمنظور جلوگیری از تنش آبی گیاه، از مهم‌ترین مسائل مدیریت پایدار آب در مزرعه است. اندازهگیری رطوبت خاک و درجه حرارت سطح برگ، دو روش تعیین زمان آبیاری است. در این تحقیق با ترکیب این دو روش مدلی برای برنامهریزی و مدیریت آبیاری ذرت علوفه‌ای (SC-701) ارائه شده است. رطوبت نسبی (RH)، دمای هوا (Ta)، دمای سطح برگ ...
بیشتر
تعیین سریع و دقیق زمان آبیاری بهمنظور جلوگیری از تنش آبی گیاه، از مهم‌ترین مسائل مدیریت پایدار آب در مزرعه است. اندازهگیری رطوبت خاک و درجه حرارت سطح برگ، دو روش تعیین زمان آبیاری است. در این تحقیق با ترکیب این دو روش مدلی برای برنامهریزی و مدیریت آبیاری ذرت علوفه‌ای (SC-701) ارائه شده است. رطوبت نسبی (RH)، دمای هوا (Ta)، دمای سطح برگ (TL) و رطوبت خاک (SM) در سال1392 اندازهگیری شد و با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی ورگرسیون خطی چندگانهآزمون (stepwise Method)، مدلی ارائه شد. در سال 1393 پنج تیمار شامل 35،% 65%، 75%، 85% و 100% کل آب قابل دسترس با چهار تکرار تعریف شد، زمانی که رطوبت خاک به رطوبت‌های مزبور می‌رسید آبیاری صورت می‌گرفت. اندازه‌گیری‌های سال قبل تکرار و مدل واسنجی شد. نتایج سال اول، همبستگی بین پارامترهای RH، Ta، TL، Ta-TLبهعنوان متغیر مستقل و SMبهعنوان متغیر وابستهR2=0.87را نشان داد. ضریب تبیین مدل رطوبت خاک با سه پارامتر ورودی دمای هوا، دمای سطح برگ و رطوبت نسبی، R2=0.92به دست آمد. در این مدل، رطوبت خاک رابطه معکوس با متغیرهای (Ta) و (TL-Ta) و رابطه مستقیم با RH دارد. رطوبت خاک با استفاده از مدل برای تیمارهای سال دوم به‌کار رفت و با مقادیر اندازهگیری شده مقایسه شد. اختلاف میانگین رطوبت خاک اندازهگیری و برآورد شده با مدل در زمان اوج تشعشع خورشید (هنگام ظهر) کمتر از 10± درصد بود. مدل مزبور دادههای تیمار 75% کل آب قابل دسترس را به‌خوبی و با اختلاف بسیارکم تخمین زد.
چکیده
در این پژوهش اثر روش آبیاری قطره ای زیر سطحی تحت شیوههای مدیریتی آبیاری متناوب یک در میان (M1) و متناوب نیم در میان (M2) با شوریهای مختلف بر خاک و عملکرد گوجه فرنگی بررسی شده است. تحقیق حاضر در زمینی به مساحت تقریبی m2320 و در 30 کرت انجام شد و قطره چکانها در عمق 15 سانتی متری از سطح خاک قرار داده شد. بهمنظور در نظر گرفتن اثر متقابل سطوح ...
بیشتر
در این پژوهش اثر روش آبیاری قطره ای زیر سطحی تحت شیوههای مدیریتی آبیاری متناوب یک در میان (M1) و متناوب نیم در میان (M2) با شوریهای مختلف بر خاک و عملکرد گوجه فرنگی بررسی شده است. تحقیق حاضر در زمینی به مساحت تقریبی m2320 و در 30 کرت انجام شد و قطره چکانها در عمق 15 سانتی متری از سطح خاک قرار داده شد. بهمنظور در نظر گرفتن اثر متقابل سطوح شوری و شیوه مدیریتی ( M1و M2)، از طرح آماری کرتهای خرد شده با سه تکرار استفاده شده که در آن شیوه مدیریتی بهعنوان فاکتور اصلی و سطوح مختلف شوری فاکتور فرعی بود. سطوح مختلف شوری dS/m 8 ، 6 ، 4 ،2 ،68/0 (S0, S1, S2, S3, S4) بود. نتایج نشان داد که با افزایش شوری آب آبیاری عملکرد گیاه گوجه فرنگی کاهش یافته و بیشترین و کمترین عملکرد بترتیب مربوط به تیمار M2S0 (ton/ha437/52) و M1S4(ton/ha363/23) میباشد. همچنین شیوه مدیریتی یک در میان نسبت به مدیریت نیم در میان 77/17 درصد عملکرد کمتری داشته است. میزان آب کاربردی با افزایش سطح شوری کاهش یافته و در نتیجه بازدهی مصرف آب افزایش یافته است. بیشترین بازده کاربردآب مربوط به تیمارهای M1S4و M2S4 (بهترتیب kg/m378/7 و 77/7) میباشد. مقادیر ECe در اعماق مختلف تا عمق 90 سانتی متری نشان داد که حداکثر ECeدر اعماق مختلف در تیمار M2S4 (dS/m 36/3) رخ داده است.
حمیدرضا جوانی؛ عبدالمجید لیاقت؛ علیرضا حسن‌اقلی
چکیده
کاربرد مجدد فاضلاب شهری تصفیه شده در کشاورزی و تغذیه مصنوعی در مناطق خشک و نیمه خشک، مورد توجه متخصصان قرار دارد. اجرای عملیات تغذیه مصنوعی به منظور تصفیه فاضلاب، سرنوشت مواد اضافه شده به خاک به وسیله فاضلاب از نظر انتقال آلایندهها به آبخوان و میزان تصفیه و حذف آلودگیها به وسیله خاک از موارد بسیار مهم است. در اجرای این تحقیق از ...
بیشتر
کاربرد مجدد فاضلاب شهری تصفیه شده در کشاورزی و تغذیه مصنوعی در مناطق خشک و نیمه خشک، مورد توجه متخصصان قرار دارد. اجرای عملیات تغذیه مصنوعی به منظور تصفیه فاضلاب، سرنوشت مواد اضافه شده به خاک به وسیله فاضلاب از نظر انتقال آلایندهها به آبخوان و میزان تصفیه و حذف آلودگیها به وسیله خاک از موارد بسیار مهم است. در اجرای این تحقیق از ستونی استوانهای و L شکل از جنس PVC به قطر 30 سانتیمتر، برای شبیهسازی حرکت قائم و نیز حرکت آب در لایه آبدار کم عمق در عملیات تغذیه مصنوعی استفاده شد. طول قسمت افقی 300 سانتیمتر و طول قسمت عمودی250 سانتیمتر در نظر گرفته شد. ستون مورد نظر از خاک لوم شنی پر شد و از فاضلاب تصفیه شده تصفیه خانه ماهدشت استان البرز برای اجرای عملیات تغذیه مصنوعی استفاده شد. تأثیر استفاده از راهبرد مدیریتی غرقابی دائم به مدت 40 روز و یک دوره خشکی در حذف آلایندههای پساب در طول ستون خاک، در مدت زمان انجام آزمایش مورد بررسی قرار گرفت. مقادیرBOD5 ،COD ، EC، کلیفرم، کلیفرم مدفوعی، فسفر و نیترات در پساب ورودی و در نمونههای جمعآوری شده از طول مسیر حرکت به فواصل یکمتر اندازهگیری گردید. نتایج بهدست آمده حاکی از کارایی بالای ستون خاک در حذف آلایندههای فوق وکارایی پایین ستون خاک در حذف نیترات میباشد، بهصورتی که مقادیر حذفBOD5 ، COD، EC، کلیفرم، کلیفرم مدفوعی، فسفر و نیترات در بهترین حالات بهترتیب 4/96%، 8/91%، 4/15%، 3/99%، 4/99%، 4/92 % و 2/17 % بهدست آمد. مقایسه مقادیر این شاخصها با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران نشان میدهد که میتوان از پساب خروجی از سیستم در آبیاری استفاده نمود. البته به این نکته باید توجه شود که اصولا استفاده از پسابها و فاضلابها در آبیاری محصولات خوراکی کشاورزی توصیه نمیشود.
احسان توکلی؛ بهزاد قربانی؛ مهدی رادفر؛ حسین صمدی بروجنی؛ بیژن قهرمان
چکیده
افزایش بازده آبرسانی و کاهش تلفات آب در کانالهای انتقال، اهمیت بسیار زیادی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی معادلات تجربی و مدل SEEP/Wدر برآورد نشت از کانالهای خاکی انجام شد. کانال خاکی بلداجی با خاک لومی واقع در پاییندست شبکه آبیاری و زهکشی گندمان و بلداجی، شهرستان بروجن استان چهارمحال و بختیاری، به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب ...
بیشتر
افزایش بازده آبرسانی و کاهش تلفات آب در کانالهای انتقال، اهمیت بسیار زیادی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی معادلات تجربی و مدل SEEP/Wدر برآورد نشت از کانالهای خاکی انجام شد. کانال خاکی بلداجی با خاک لومی واقع در پاییندست شبکه آبیاری و زهکشی گندمان و بلداجی، شهرستان بروجن استان چهارمحال و بختیاری، به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شد. ابعاد کانال یادشده و دبیهای مورد بررسی براساس روابط تشابه ابعادی و با درنظر گرفتن مقیاس 13/0 به مدل آزمایشگاهی انتقال یافت. در این پژوهش، نه دبی (40 تا 161 لیتر در ثانیه) به دبی قابل کاربرد در مدل تبدیل شد. آزمایشها برای چهارسطح ایستابی مختلف، دو مقطع مثلثی و ذوزنقه ای، در سه تکرار انجام شد و مقدار نشت با معادلات تجربی واسنجی شده موریتز، اینگهام، هندوستان، مولسورس و ینیدومیا، آفنگندن و دیویس-ویلسون نشت و مدل SEEP/W برآورد شد. نتایج نشانگر آن است که در همه حالت های بررسی شده، با درنظر گرفتن معیارهایR2، r، RMSEوMAE،روش موریتز تخمین بهتری از نشت را ارائه میدهد(R2=0.992، r=0.996،RMSE=0.48 و MAE=0.44 لیتر بر مترمربع بر دقیقه). همچنین، معادلات مولسورس و ینیدومیا و هندوستان به دلیل نتایج ضعیف برای منطقه مورد نظر قابل توصیه نیستند. مدل SEEP/Wبا وجود برآورد مطلوب در مقطع ذوزنقه ای، برای مقطع مثلثی عملکرد مطلوبی نداشت. با توجه به کاهش هزینه و صرفهجویی در وقت در نتیجه استفاده از تشابه ابعادی، بکارگیری این روش در شرایط کنترل شده آزمایشگاه برای مناطق مشابه پیشنهاد میشود.
حامد نوذری؛ آذین پورصدری؛ سعید آزادی؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
پس از نصب سیستم زهکشی زیرزمینی، از شروع بهرهبرداری از شبکه‌آبیاری و زهکشی تا پیش از رسیدن به حالت کم و بیش پایدار، کیفیت زهاب اراضی شور پیوسته در حال تغییر میباشد. زمان رسیدن به حالت تعادل در مناطق با آب زیرزمینی شور ممکن است چندین سال به طول بیانجامد. در این راستا آزمایشهای مزرعهای بهمنظور شناخت شرایط موجود حاکم بر سامانههای ...
بیشتر
پس از نصب سیستم زهکشی زیرزمینی، از شروع بهرهبرداری از شبکه‌آبیاری و زهکشی تا پیش از رسیدن به حالت کم و بیش پایدار، کیفیت زهاب اراضی شور پیوسته در حال تغییر میباشد. زمان رسیدن به حالت تعادل در مناطق با آب زیرزمینی شور ممکن است چندین سال به طول بیانجامد. در این راستا آزمایشهای مزرعهای بهمنظور شناخت شرایط موجود حاکم بر سامانههای آبی مفید میباشند، لیکن محدودیتهای قابل توجهی نیز دارند. در این شرایط مدلهای شبیهسازی از جمله روشهایی میباشند که این محدودیتها را تا حدود زیادی مرتفع میسازند. در این تحقیق عملکرد مدل DRAINMOD-Sدر شبیهسازی حجم زهاب تولیدی، شوری زهاب خروجی و نوسانات سطح ایستابی، مورد ارزیابی قرار گرفت. برای اعتباریابی نتایج مدل از دادههای جمعآوری شده در سال زراعی 87-1386 مزرعه ARC1-18واقع در اراضی تحقیقاتی مرکز تحقیقات نیشکر (واحد توسعه کشت نیشکر و صنایع جانبی امیرکبیر، استان خوزستان) استفاده گردید. این اطلاعات شامل داده های هواشناسی و خاک، دبی خروجی زهکشها، شوری آب آبیاری، شوری آب درون پیزومترها و شوری زهاب بودند. پس از تجزیه و تحلیل آماری و محاسبه ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و خطای استاندارد (SE)، میزان برازش میان مقادیر واقعی و شبیهسازی شده شوری زهاب خروجی، شوری آب زیرزمینی، نوسانات سطح ایستابی و دبی خروجی زهکش بررسی شد. از این نظر، شاخص آماری RMSEبرای شوری زهاب خروجی 76/4 دسیزیمنس بر متر، شوری آب زیرزمینی 82/0 دسیزیمنس بر متر، تراز سطح ایستابی 2/21 سانتیمتر و دبی خروجی زهکش 2/1 لیتر بر ثانیه برآورد گردید که دقت نسبتاً خوبی را نسبت به شرایط واقعی نشان میداد. بر پایه نتایج، مدل حاضر می تواند نوسانات سطح ایستابی، دبی زهاب خروجی از لولههای زهکش و شوری آن را در خوزستان (با سطح ایستابی کم عمق و شور) شبیهسازی کند.
مشارکت کشاورزان، ترویجی، نظرخواهی از تولیدکنندگان
محمد رضا محبوبی؛ مهدیه بزی؛ محمد شریف شریف زاده؛ جابر پاریاب
چکیده
اینتحقیقبا هدف شناسایی موانع و حمایتهای موردنیاز برای مشارکت کشاورزان در طرح انتقال و توزیع آب به اراضی کشاورزی دشت سیستان انجام شد و در آن علاوه بر بکارگیری شیوههای کیفی جمعآوری اطلاعات همچون مشاهده و بررسی اسناد و مدارک مرتبط با طرح، از شیوهی کمی جمعآوری اطلاعات با کمک ابزار پرسشنامه استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه ...
بیشتر
اینتحقیقبا هدف شناسایی موانع و حمایتهای موردنیاز برای مشارکت کشاورزان در طرح انتقال و توزیع آب به اراضی کشاورزی دشت سیستان انجام شد و در آن علاوه بر بکارگیری شیوههای کیفی جمعآوری اطلاعات همچون مشاهده و بررسی اسناد و مدارک مرتبط با طرح، از شیوهی کمی جمعآوری اطلاعات با کمک ابزار پرسشنامه استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه از طریق مصاحبه با برخی کارشناسان جهاد کشاورزی زابل و تیم تحقیق مورد تأیید قرار گرفت و پایایی پرسشنامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای موانع مشارکت و حمایتهای مورد نیاز کشاورزان برای مشارکت در طرح به ترتیب 887/0 و 973/0 به دست آمد و مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری شامل کشاورزان دشت سیستان بود (6000N= )، که 360 نفر از آنان به عنوان نمونههای تحقیق انتخاب شدند. تحلیل عاملی موانع مشارکت کشاورزان در طرح انتقال آب، به استخراج چهار عامل با عنوان"اعتماد"، "اطلاعات و معلومات"، "ناکارآمدی و نقص" و "شرایط اقلیمی و خشکسالی" منجر شد که این عوامل 9/57% از واریانس کل متغیرها را تبیین کردند. همچنین تحلیل عاملی حمایتهای موردنیاز کشاورزان برای مشارکت درطرح انتقال آب، به استخراج سه عامل با عنوان "حمایت فنی ونهادی"، "حمایت عاطفی" و "حمایت حقوقی" منجر شد که این عوامل 3/67% از واریانس کل متغیرها را تبیین و به خود اختصاص دادند.
مختار صالحی طبس؛ مصطفی یعقوب زاده؛ سید رضا هاشمی؛ حامد منصوری؛ سعید قوام سعیدی
چکیده
رطوبتخاکسطحی، متغیریمهمدرچرخۀآبیطبیعتاستکهنقشمهمی در تعادلجهانیآبوانرژیبه واسطهتأثیربرفرآیندهای هیدرولوژیک،اکولوژیکوهواشناسیدارد. رطوبت خاک یک پارامتر تعیین‌کننده در بسیاری از فرآیند‌های پیچیده زیست محیطی است و نقش تعیین‌کننده‌ای در وقوع خشکسالی کشاورزی دارد. در این تحقیق، با استفاده از دادههای برآورد شده رطوبت خاک ...
بیشتر
رطوبتخاکسطحی، متغیریمهمدرچرخۀآبیطبیعتاستکهنقشمهمی در تعادلجهانیآبوانرژیبه واسطهتأثیربرفرآیندهای هیدرولوژیک،اکولوژیکوهواشناسیدارد. رطوبت خاک یک پارامتر تعیین‌کننده در بسیاری از فرآیند‌های پیچیده زیست محیطی است و نقش تعیین‌کننده‌ای در وقوع خشکسالی کشاورزی دارد. در این تحقیق، با استفاده از دادههای برآورد شده رطوبت خاک توسط مدل SWAPو دادههای گزارش پنجم تغییراقلیم، خشکسالی کشاورزی بهکمک شاخص کمبود رطوبت خاک برای دوره پایه (2011-1992) و دوره آتی (2039-2020) تعیین شد. دادههای اقلیمی بهکمک شش مدل GCMو دو سناریوی انتشار RCP4.5و RCP8.5برآورد گردید و بهکمک مدل LARS-WGریزمقیاس شد و وارد مدل SWAPگردید. در آخر، با استفاده از دادههای رطوبت عمق 30 سانتی‌متری خاک مزرعه فاروب نیشابور، خشکسالی کشاورزی بهکمک شاخص SMDIمورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تغییرات پارامترهای اقلیمی نشان داد که دمای مینیمم، ماکزیمم و بارش در دوره آتی نسبت به دوره پایه افزایش می یابد و سناریوی RCP8.5نسبت به سناریوی RCP4.5، دمای بیشتر و بارش کمتری را برآورد می کند. نتایج مقادیر SMDI برآورد شده برای دوره آتی نیز مشخص کرد که سناریویRCP4.5 نسبت به سناریوی RCP8.5 دارای مقادیر متوسط SMDIبیشتری میباشد. همچنین هر دو سناریو، رطوبت نرمال را برای دوره آتی نشان می‌دهند و میزان SMDIپیشبینی شده برای دوره آتی نسبت به دوره پایه بیشتر است.
سیده طیبه حسینی؛ مجتبی خوش روش؛ میرخالق ضیاتبار احمدی
چکیده
تغییر اقلیم باعث تغییراتی در الگوهای بارش و دما و مقدار آنها میشود و این تغییرات میتواند عملکرد گیاهان راتحتتاثیرقراردهد. در این پژوهش با استفاده از مدل AquaCropبه شبیهسازی مقدار عملکرد دانه و زیست توده گیاه سویا تحت اقلیم آینده، در تیمارهای مختلف آبیاری و تاریخهای کشت مختلف بهعنوان یک راهکار سازگاری، پرداخته شد. به ...
بیشتر
تغییر اقلیم باعث تغییراتی در الگوهای بارش و دما و مقدار آنها میشود و این تغییرات میتواند عملکرد گیاهان راتحتتاثیرقراردهد. در این پژوهش با استفاده از مدل AquaCropبه شبیهسازی مقدار عملکرد دانه و زیست توده گیاه سویا تحت اقلیم آینده، در تیمارهای مختلف آبیاری و تاریخهای کشت مختلف بهعنوان یک راهکار سازگاری، پرداخته شد. به این منظور، از دادههای تولیدی بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و ساعت آفتابی مدل ریز مقیاس نمایی آماری LARS-WG با استفاده از مدل گردش عمومی جو HADCM3 و تحت سناریوهای انتشار A2 و B1، در دورههای 2038-2011، 2066-2039 و 2094-2067 استفاده شد. مدل AquaCrop قبل از استفاده، توسط دادههای مزرعهای جمعآوری شده در منطقه، واسنجی و صحتسنجی شد. سپس مقادیر عملکرد دانه و زیست توده در دورههای آتی، برای شش تاریخ کشت مختلف و برای تیمارهای 100%، 75% و 55% نیاز آبی گیاه، شبیهسازی شد. با توجه به نتایج، تحت سناریوهای انتشارA2و B1در تاریخ کشت 27 خرداد، برای دوره 2038-2011 نسبت به دوره پایه، مقادیر زیست توده و عملکرد دانه شبیهسازی شده بهترتیب بین 5 تا 5/11 درصد و 3/8 تا 7/13 درصد کاهش، برای دوره 2066-2039 بین 6/18 تا 24 درصد و 16 تا 4/24 درصد افزایش و برای دوره 2094-2067 بین 9 تا 8/21 درصد و 2/7 تا 2/21 درصد افزایش نشان داد. همچنین با انتخاب تاریخ کشت 30 خرداد، بیشترین افزایش برای مقادیر زیست توده و عملکرد دانه برای دورههای 2038-2011، 2066-2039 و 2094-2067، تحت سناریوهای A2 و B1شبیهسازی شد. این نتایج برای برنامهریزی آینده آبیاری در شهرستان گرگان مفید خواهد بود.
مهدی ملک پور؛ حسین بابازاده؛ فریدون کاوه؛ نیازعلی ابراهیمی پاک
چکیده
بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب شناخته شده است. با توجه به محدودیت منابع آب لازم است اصلاح بهرهوری آب در این بخش صورت گرفته و مفهوم بهرهوری آب در بخش کشاورزی در بین سیاستگذاران بخش آب و غذا در سطح وسیع و در حوضه آبریز دشت ها مورد توجه قرار گیرد. سنجش از دور ابزاری است که در دهههای اخیر در ارزیابی و مدیریت آب و خاک مورد استفاده ...
بیشتر
بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب شناخته شده است. با توجه به محدودیت منابع آب لازم است اصلاح بهرهوری آب در این بخش صورت گرفته و مفهوم بهرهوری آب در بخش کشاورزی در بین سیاستگذاران بخش آب و غذا در سطح وسیع و در حوضه آبریز دشت ها مورد توجه قرار گیرد. سنجش از دور ابزاری است که در دهههای اخیر در ارزیابی و مدیریت آب و خاک مورد استفاده قرار گرفته است. در این تحقیق نیز از این ابزار برای برآورد بهرهوری آب استفاده شده است. مقادیر تبخیر و تعرق و ماده خشک تولیدی در دشت قزوین با استفاده از الگوریتم سبال و برای 5 تصویر گرفتهشده از ماهواره لندست 5 محاسبه شد. نتایج اجرای الگوریتم سبال در هر پنج تصویر با دادههای لایسیمتر زهکشدار موجود در منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت که مقدار ضریب تبیین ( ) آنها 9948/0 و میانگین تفاضل مطلق آنها 446/0 میلیمتر بر روز به دست آمد. این نتیجه نشان از دقت مناسب روش سنجش از دور در تخمین تبخیر و تعرق در سطح دشت دارد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که بهرهوری آب در سطح دشت از 18/0 تا 35/1 کیلوگرم بر مترمکعب متغیر است. میزان بهرهوری آب برای گندم در سطح دشت با تصاویر ماهوارهای لندست 5 به طور متوسط 73/0 کیلوگرم بر مترمکعب و از طریق لایسیمتر گندم، 85/0 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد که همدیگر را تأیید میکنند.
سکینه رضوی قلعه جوق؛ علی رسول‌زاده؛ محمدرضا نیشابوری
چکیده
دانستن ویژگیهای هیدرولیکی خاک نظیر منحنی رطوبتی خاک پیش شرط لازم در مدل کردن حرکت آب و انتقال املاح در خاک است. روشهای مستقیم به منظور برآورد این ویژگیهای هیدرولیکی پرهزینه و زمانبر است. لذا، در این رابطه روشهای غیرمستقیم نظیر توابع انتقالی مورد استفاده قرار میگیرد. به منظور برآورد منحنی رطوبتی خاک، توابع ...
بیشتر
دانستن ویژگیهای هیدرولیکی خاک نظیر منحنی رطوبتی خاک پیش شرط لازم در مدل کردن حرکت آب و انتقال املاح در خاک است. روشهای مستقیم به منظور برآورد این ویژگیهای هیدرولیکی پرهزینه و زمانبر است. لذا، در این رابطه روشهای غیرمستقیم نظیر توابع انتقالی مورد استفاده قرار میگیرد. به منظور برآورد منحنی رطوبتی خاک، توابع انتقالی رزتا ، سویل پار-2 و توابع انتقالی رگرسیونی مختلف مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. منحنی رطوبتی خاک با استفاده از ستون آب آویزان برای مکشهای کمتر از یک متر آب و صفحه فشاری برای مکشهای بیش از یک متر آب تا 15 بار اندازهگیری شد. برای ارزیابی توابع انتقالی یادشده از معیارهای آماری ریشه مربعات خطا (RMSE)، میانگین خطای مطلق (MAE)، ضریب کارآیی اصلاح شده (E') و شاخص مطابقت اصلاح شده (d') استفاده شد. نتایج نشان داد نرمافزار رزتا با میانگین مقادیر معیارهای آماری RMSE، MAE، E'وd' به ترتیب برابر با 0310/0، 0247/0، 7956/0 و 9037/0 در شبیه سازی منحنی رطوبتی خاک برای منطقه مورد پژوهش از دقت بالایی نسبت به بقیه توابع انتقالی برخوردار است. نتایج پژوهش حاضر ارجحیت شبکههای عصبی مصنوعی را برای برآورد منحنی رطوبتی خاک نسبت به توابع انتقالی رگرسیونی با تعداد پارامترهای ورودی بیشتر را نشان داد. نتایج همچنین نشان داد تابع انتقالی کمپل تعدیل شده در این پژوهش بعد از رزتا با مقادیر RMSE، MAE، E'وd' به ترتیب برابر با 0685/0، 0530/0، 5561/0 و 8075/0 برآورد مناسبتری از منحنی رطوبتی برای خاکهای منطقهی مورد پژوهش ارایه میدهد.
سعیده مرادی؛ احمد گلچین؛ ابراهیم سپهر؛ مصیب وفایی
چکیده
با افزایش جمعیت جهان و نیاز بیشتر به غذا، بهرهبرداری از زمینهای شور برای تولید محصول امری اجتناب ناپذیر است. خرفه گیاهی است یکساله و علفی که به خوبی در خاکهای شور رشد میکند. بور از عناصر ضروری برای گیاهان است که ممکن است تا غلظت های مسموم کننده در خاکهای شور وجود داشته باشد، اما نیاز گیاهان به آن اندک است. به منظور بررسی ...
بیشتر
با افزایش جمعیت جهان و نیاز بیشتر به غذا، بهرهبرداری از زمینهای شور برای تولید محصول امری اجتناب ناپذیر است. خرفه گیاهی است یکساله و علفی که به خوبی در خاکهای شور رشد میکند. بور از عناصر ضروری برای گیاهان است که ممکن است تا غلظت های مسموم کننده در خاکهای شور وجود داشته باشد، اما نیاز گیاهان به آن اندک است. به منظور بررسی تأثیر شوری و میزان بور آب آبیاری بر عملکرد و غلظت عناصر غذایی کم مصرف در بخش هوایی گیاه خرفه، آزمایش گلخانهای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با هفت سطح شوری (5/0، 5/2، 5، 10، 15، 20 و 25 دسیزیمنس بر متر)، پنج سطح بور (صفر، 5/0، 1، 2 و 4 میلی گرم در لیتر) و سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان دادکه بیشترین مقدار وزن خشک بخش هوایی(29/1 گرم) و ریشه (24/0 گرم)، غلظت مس بخش هوایی (1/29 میلیگرم در کیلوگرم) و ارتفاع بوته (16/31 سانتیمتر) از شوری 5/0دسیزیمنس بر متر و سطح بور صفر میلیگرم بر لیتر بدست آمد. بیشترین غلظت عنصر آهن (65/93 میلیگرم در کیلوگرم) در بخش هوایی گیاه خرفه از تیمارهای آبیاری شده با آب دارای شوری 10 دسی زیمنس بر متر و 5/0 میلیگرم بور در لیتر بدست آمد. بیشترین غلظت روی (26/64 میلیگرم در کیلوگرم) بخش هوایی در گیاهان آبیاری شده با آب دارای شوری 5/2 دسی زیمنس بر متر و دو میلیگرم بور در لیتر اندازه گیری شد. بیشترین غلظت منگنز (23/98 میلیگرم در کیلوگرم) بخش هوایی گیاه خرفه از تیمار آب آبیاری با شوری 5/0دسی زیمنس بر متر و دو میلیگرم بور در لیتر بدست آمد. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که برای حصول عملکرد های بالا در گیاه خرفه، شوری آب آبیاری نباید از 5/2 دسی زیمنس بر متر تجاوز کند و میزان بور آن باید کمتر از 5/0میلیگرم بر لیتر باشد.
حسن ابراهیمی راد؛ حسین بابازاده؛ ابراهیم امیری؛ حسین صدقی
چکیده
کمبود منابع آب و کم بودن راندمان آبیاری در مزارع برنج، استفاده بهینه و افزایش بهرهوری از منابع موجود را ضروری میسازد. این پژوهش به منظور بررسی اثر متقابل مدیریتآبیاری و تراکم کشت بر عملکرد و بهرهوری آب برنج رقم هاشمی، در منطقه کوشال- لاهیجان، واقع در شمال ایران، به اجرا در آمد. طرح به صورت کرتهای خرد شده، بر پایه طرح بلوکهای ...
بیشتر
کمبود منابع آب و کم بودن راندمان آبیاری در مزارع برنج، استفاده بهینه و افزایش بهرهوری از منابع موجود را ضروری میسازد. این پژوهش به منظور بررسی اثر متقابل مدیریتآبیاری و تراکم کشت بر عملکرد و بهرهوری آب برنج رقم هاشمی، در منطقه کوشال- لاهیجان، واقع در شمال ایران، به اجرا در آمد. طرح به صورت کرتهای خرد شده، بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار،طی فصلهای زراعی 1393 و 1394 انجام شد. تیمارهایآبیاری در پنج سطح(غرقابI1=، اشباعI2=، آبیاری با دور هشت روز تا گلدهیI3= ، آبیاری با دور هشت روز بعد از گلدهیI4= ، آبیاری با دور هشت روز در کل دوره رشدI5= ) و تراکم در سه سطح(15×15D1=، 20 ×20D2= و 25×25D3= سانتیمتر) بودند. براساس نتایج، تأثیر تنش خشکی و تراکم بوته بر صفات مورد مطالعه معنیدار بود(01/0P <). از نظر عملکرد محصول، تیمار I1 با 4151 کیلوگرم در هکتار بیشترین میزان را داشت و تیمارهای I2، I3، I4و I5با مقادیر 4054، 3949، 3244 و 2787 کیلوگرم در هکتار در ردههای بعدی قرار داشتند. بر پایه عملکرد زیست توده، تیمارهای I3 و I5 به ترتیب بیشترین و کمترین بهرهوری آب (آبیاری + بارش) را داشتند که برابر 90/1 و 45/1 کیلوگرم به ازای مصرف یک مترمکعب آب بود. آبیاری با دور هشت روز تا گلدهی تنها با 4% کاهش عملکرد نسبت به روش معمول غرقاب باعث کمتر شدن مصرف آب و صرفهجویی معادل 16% در آب مصرفی شد. در بررسی تراکم کشتهای مختلف، در تراکم زیاد(D1) اجزای عملکرد در بوته کاهش یافت و با افزایش فاصله یا کاهش تراکم(D3) عملکرد در واحد سطح و کارآیی کاهش یافت. بنابراین، تراکم D2 بهینه و مطلوب بود.
مجید علی حوری
چکیده
یکی از روشهای مدیریتی در استفاده از منابع آب شور، اختلاط یا تلفیق آب شور و غیرشور میباشد. این تحقیق به منظور بررسی اثرات استفاده تلفیقی از آب شور و غیرشور روی رشد پاجوش‌های خرمای رقم برحی، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت یک سال اجرا شد. شش تیمار آزمایشی شامل: =T1آبیاری با آب رودخانه کارون (3/2 دسی زیمنس بر متر)، ...
بیشتر
یکی از روشهای مدیریتی در استفاده از منابع آب شور، اختلاط یا تلفیق آب شور و غیرشور میباشد. این تحقیق به منظور بررسی اثرات استفاده تلفیقی از آب شور و غیرشور روی رشد پاجوش‌های خرمای رقم برحی، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت یک سال اجرا شد. شش تیمار آزمایشی شامل: =T1آبیاری با آب رودخانه کارون (3/2 دسی زیمنس بر متر)، =T2آبیاری با آب رودخانه کارون و آب شور پنج دسی زیمنس بر متر (با نسبت حجمی دو به یک)، =T3آبیاری با آب رودخانه کارون و آب شور هشت دسی زیمنس بر متر (با نسبت حجمی دو به یک)، =T4آبیاری با آب رودخانه کارون و آب شور پنج دسی زیمنس بر متر (با نسبت حجمی یک به دو)، =T5آبیاری با آب رودخانه کارون و آب شور هشت دسی زیمنس بر متر (با نسبت حجمی یک به دو) و =T6آبیاری با آب شور پنج دسی زیمنس بر متر بودند. میزان آب آبیاری با روش تشت تبخیر فائو برآورد شد. نتایج نشان داد که تیمارهای آبیاری بر صفات رویشی گیاه اثر معنیداری در سطح احتمال یک درصد داشتند. طول برگ، تعداد برگچه و ماده تر و خشک اندام هوایی گیاه در تیمار T1 فقط با تیمار T2 اختلاف معنیداری نداشت. میزان کاهش تعداد برگ و برگچه گیاه در تیمار T6 به ترتیب 9/64% و 2/58% نسبت به آبیاری با تیمار T1 بود، در حالی که این میزان در تیمار T2 به ترتیب به صفر و 2/8% رسید. همچنین ماده تر و خشک گیاه در تیمار T6 به ترتیب 7/64% و 5/67% کاهش یافت، ولی در آبیاری با تیمار T2 به ترتیب فقط 7/7% و 6/8% نسبت به آبیاری با آب رودخانه کارون کمتر شد.
علی قدمی فیروزآبادی؛ مجتبی خوش‌روش؛ پویا شیرازی؛ حمید زارع ابیانه
چکیده
افزایش بهرهوری آب، عامل کلیدی برای رفع بزرگترین چالش بخش کشاورزی در مناطق کم آب است. بهمنظور بررسی تاثیر سطوح مختلف آب آبیاری و شوری با استفاده از آب مغناطیسی و غیرمغناطیسی بر خصوصیات عملکرد، بیوماس، ارتفاع گیاه، درصد روغن و درصد پروتئین سویا رقم DPX، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ...
بیشتر
افزایش بهرهوری آب، عامل کلیدی برای رفع بزرگترین چالش بخش کشاورزی در مناطق کم آب است. بهمنظور بررسی تاثیر سطوح مختلف آب آبیاری و شوری با استفاده از آب مغناطیسی و غیرمغناطیسی بر خصوصیات عملکرد، بیوماس، ارتفاع گیاه، درصد روغن و درصد پروتئین سویا رقم DPX، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1392 در یک مزرعه کشاورزی واقع در شهرستان علیآباد استان گلستان اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح 100 درصد، 75 درصد و 50 درصد آب مورد نیاز گیاه سویا و سه سطح شوری 7/0، 5 و 10 دسیزیمنس بر متر بودند. نتایج نشان داد که با مغناطیسی کردن آب آبیاری مقدار عملکرد، بیوماس، ارتفاع گیاه، درصد روغن و درصد پروتئین در تمامی تیمارهای خشکی و شوری، بهطور معنیداری افزایش یافت (001/0p <). متوسط مقدار کاهش عملکرد در تیمار شوری آب پنج دسیزیمنس بر متر برابر 44/8 درصد و در تیمار شوری آب 10 دسیزیمنس بر متر برابر 68/24 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. همچنین متوسط مقدار کاهش عملکرد در سطح 75 درصد آبیاری برابر 68/30 درصد و در سطح 50 درصد آبیاری برابر 40/44 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. در مجموع، بالاترین میزان عملکرد دانه برابر 5/5 تن در هکتار از تیمار 100 درصد نیاز آبی مربوط به تیمار آب مغناطیسی بود.
غلامحسین عبدالله زاده؛ لیلا جهانگیر؛ محمد رضا محبوبی؛ عبدالوهاب قزل
چکیده
یکی از عناصر اصلی مدیریت پایدار آب جلب مشارکت بهره‌برداران در مدیریت و نگه‌داری شبکههای آبی میباشد. از طرفی، بهره‌گیری از مشارکت مردم در تمامی مراحل برنامهریزی، طراحی، ساخت و بهرهبرداری پروژه‌ها(در قالب تشکل‌ها و سازمان‌های مردمی) میتواند در مدیریت بهینه آب تأثیرگذار باشد. هدف این تحقیق بررسی تأثیر الگوی مدیریت مشارکتی ...
بیشتر
یکی از عناصر اصلی مدیریت پایدار آب جلب مشارکت بهره‌برداران در مدیریت و نگه‌داری شبکههای آبی میباشد. از طرفی، بهره‌گیری از مشارکت مردم در تمامی مراحل برنامهریزی، طراحی، ساخت و بهرهبرداری پروژه‌ها(در قالب تشکل‌ها و سازمان‌های مردمی) میتواند در مدیریت بهینه آب تأثیرگذار باشد. هدف این تحقیق بررسی تأثیر الگوی مدیریت مشارکتی در مدیریت بهینه آب است که به صورت موردی در تعاونی تولید پیوند شهرستان آق‌قلا، استان گلستان انجام شده است. روش تحقیق از نوع پیمایشی و از پرسشنامه برای جمعآوری دادههای مورد نیاز استفاده شد. جامعه آماری شامل ۴۰۰ نفر از کشاورزان عضو تعاونی در هفت روستای تحت پوشش طرح مدیریت مشارکتی آب در شهرستان آق‌قلا بود. تعداد نمونه از طریق فرمول کوکران 196 نفر تعیین شد و بهره‌برداران به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. روایی پرسشنامه‌های تحقیق بر مبنای دیدگاه متخصصان و پایایی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای مقیاس مدیریت بهینه (8/0)، رضایت از پروژه (77/0)، مدیریت مشارکتی پروژه (83/0) و آگاهی از وضعیت موجود (73/0) تأیید شد. مقایسه وضعیت مدیریت بهینه آب قبل و پس از اجرای پروژه با استفاده از آزمون ویلکاکسون نشان داد که میانگین رتبه‌ای وضعیت مدیریت بهینه آب پس از اجرای پروژه تفاوت معنیداری با وضعیت قبل از پروژه داشت. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که بیشترین تأثیر بر متغیر وابسته نهایی مدیریت بهینه آب مربوط به متغیر مستقل آگاهی از وضعیت موجود سامانه آبیاری است. متغیرهای سطح مشارکت و رضایت از اجرای پروژه، سابقه عضویت در تعاونی، جاده دسترسی به مزارع، نوع روش آبیاری و تحصیلات به ترتیب در رتبههای بعدی قرار داشتند. در حالی که برخورداری از شغل جانبی تأثیر کاهشی بر مدیریت بهینه آب داشته باشد.
علی بیکی؛ عباس خاشعی سیوکی
چکیده
این پژوهش با هدف مطالعه و بررسی اثر بر همکنش تنش آبی و سطوح مختلف زئولیت بر خصوصیات رشد و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه در طول یک فصل زراعی (1397-1396) انجام شد. طرح آزمایش بلوکهای کاملاً تصادفی و بصورت کرت های خرد شده بود و تیمار آبیاری به عنوان تیمار فرعی در دو سطح (I1و I2: بهترتیب آبیاری با تأمین 100 درصد و 50 درصد نیاز آبی) و تیمار زئولیتبه ...
بیشتر
این پژوهش با هدف مطالعه و بررسی اثر بر همکنش تنش آبی و سطوح مختلف زئولیت بر خصوصیات رشد و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه در طول یک فصل زراعی (1397-1396) انجام شد. طرح آزمایش بلوکهای کاملاً تصادفی و بصورت کرت های خرد شده بود و تیمار آبیاری به عنوان تیمار فرعی در دو سطح (I1و I2: بهترتیب آبیاری با تأمین 100 درصد و 50 درصد نیاز آبی) و تیمار زئولیتبه عنوان تیمار اصلی در سه سطح (Z0: بدون مصرف و Z1 و Z2: بهترتیب با استفاده از زئولیت پتاسیمی در سطح دو و چهار گرم به ازای هر کیلوگرم خاک) با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. تحت اثر بر همکنش زئولیت و تنش آبی، بیشترین مقادیر پارامترهای ارتفاع بوته 88/16 سانتیمتر، وزن تر و خشک، و وزن هزاردانه بهترتیب 96/11، 33/9، و 19/13 گرم، و تعداد کپسول در بوته و دانه در کپسول بترتیب 11/10 و 44/52 و عملکرد دانه 77/874 کیلوگرم در هکتار و کارآیی مصرف آب 135/0 کیلوگرم بر مترمکعب و کمترین مقادیر حاصله بهترتیب با مقادیر 33/13 سانتیمتر، 4/7، 05/5، 95/11 گرم، 33/8 و 44/44 برای تعداد کپسول در بوته و دانه در کپسول، 748 کیلوگرم در هکتار و 118/0 کیلوگرم بر مترمکعب حاصل شد. تنش آبی منجر به کاهش خصوصیات رشد و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه گردید بر این اساس، کاربرد زئولیت در سطوح زیاد (15 تن در هکتار) و علیالخصوص تحت اثر آبیاری کامل گیاه میتواند منجر به حداکثر میزان عملکرد و خصوصیات رشد سیاهدانه شود.
نادر سلامتی؛ پیمان ورجاوند؛ شکراله آبسالان؛ آذرخش عزیزی؛ محی الدین گوشه
چکیده
به منظور بهرهوریبهینهاز آب در کشاورزی، دانستن میزان نشت آب از کانالها ضروری است. در این پژوهش، ارزیابی کانالهای خاکی و کانالتهای شبکههای آبیاری و زهکشی استان خوزستان با محاسبه راندمان انتقال آب و تلفات نشت انجام شد. در این رابطه، تعداد30 کانال در شبکههای اصلی آبیاری و زهکشی استان خوزستان شامل:کارون بزرگ، شمال خوزستان، ...
بیشتر
به منظور بهرهوریبهینهاز آب در کشاورزی، دانستن میزان نشت آب از کانالها ضروری است. در این پژوهش، ارزیابی کانالهای خاکی و کانالتهای شبکههای آبیاری و زهکشی استان خوزستان با محاسبه راندمان انتقال آب و تلفات نشت انجام شد. در این رابطه، تعداد30 کانال در شبکههای اصلی آبیاری و زهکشی استان خوزستان شامل:کارون بزرگ، شمال خوزستان، کرخه، شاوور، زهره، جراحی و کانالهای تحت مدیریت کشاورزان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. تعداد 17 کانالت و شش کانال خاکی در شبکههای آبیاری از درجات سه و چهار بوده و همچنین یک کانالت و شش کانال خاکی تحت مدیریت کشاورز قرار داشت.دامنه تغییرات راندمان انتقال در کانالتها از 9/38% در شهرستان رامشیر تا 7/99% در شهرستان شوشتر و در کانالهای خاکی از 9/46% در شهرستان باغملک تا 3/89% در شهرستان شوش در نوسان بود. مقایسه میانگین شاخصهای اندازهگیری و محاسبه شده با آزمونt نشان داد کهمقدار تلفات در هر کیلومتر طول کانال خاکی با مقدار 7/3017 مترمکعب در روز نسبت به کانالتها با مقدار 2/2166 مترمکعب در روز اختلاف معنیداری نداشت.نتایج ضرایب همبستگی پیرسون نشان دادکه همبستگی منفی و معنیداری در سطح یک درصد بین راندمان انتقال با مقدار تلفات در هر کیلومتر طول کانال و نیز بین میزان تلفات با دبی ورودی در هر کیلومتر کانال وجود دارد. 7/16% از کل کانالتهای مورد بررسی، راندمان انتقال کمتر از 8/67% (بین 9/38% تا 8/67%) داشتند، در حالی که در 50 % کانالهای خاکی، راندمان انتقال کمتر از 6/68% بود.میزان کم تلفات آب در نیمی از کانالتها و زیاد بودن بیش از حد تلفات در 11% کانالتها که حتی از تلفات آب در کانالهای خاکی هم بیشتر بود، ضرورت توجه هر چه بیشتر به مدیریت بهینه استفاده از کانالتها را نمایان میسازد. این مدیریت، هم در مراحل طراحی و ساخت این سازه و هم در مراحل نصب و قرارگیری در اراضی کشاورزی باید مدنظر قرار گیرد. همچنین باید به واشرهای آب بندی و دیگر تجهیزات مناسب جلوگیری از نشت آب توجه ویژه شود.