اثر سیاست‌های پیشنهادی قیمت‌گذاری آب بر مزیت نسبی محصولات کشاورزی شهرستان کاشمر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم زیست‌محیطی و کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران

2 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم زیست‌محیطی و کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران.

3 استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم زیست‌محیطی و کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران.

چکیده

درشرایط فعلی که کشور بامحدودیت منابعآب مواجهاست،تدوینراهکارهای اصلاحیبا قابلیتعملیاتی، اهمیت حیاتیوبنیادیدارد. در مطالعه حاضر با استفاده از شاخص‌های مزیت نسبی (یعنی شاخص هزینه منابع داخلی(DRC)، شاخص نسبت هزینه به منفعت اجتماعی(SCB)  و شاخص سود خالص اجتماعی(NSP)) رتبه­بندی محصولات زراعی و انطباق تولیدات با محدودیت منابع آب و الگوی کشت فعلی با الگوهای مزیت نسبی در شهرستان کاشمر مورد بررسی قرار­گرفت و سپس، با تغییر میزان هزینه مصرف نهاده آب در سطوح 15%، 35% و 60% به تحلیل حساسیت این نهاده پرداخته شد. داده‌های زراعی و بازرگانی مورد نیاز به ترتیب از بانک هزینه تولید وزارت جهاد کشاورزی و آمار موجود در گمرگ در سال زراعی 96-1395 جمع‌آوری گردید. پس از تعیین مقادیر بهینه شاخص­ها نتایج نشان داد که زعفران، انگور و انار در دو نرخ ارز بازار آزاد و تعادلی دارای مزیت نسبی هستند. گندم و جو آبی در نرخ ارز بازار آزاد فاقد مزیت نسبی بوده اما در نرخ ارز تعادلی دارای مزیت نسبی می‌باشند. همچنین، نتیجه تحلیل حساسیت نهاده آب نشان داد که مزیت نسبی و رتبه‌بندی محصولات در سه سناریو (15%، 35% و 60%) متغیر است. نهایتا، به منظور تناسب مزیت نسبی محصولات با شرایط منطقه، اجرای طرح‌های تحقیقی و ترویجی و افزایش حمایت از آن‌ها پیشنهاد شد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Proposed Water Pricing Policies on the Comparative Advantage of Agricultural Products in Kashmar

نویسندگان [English]

  • mohammad norozian 1
  • seyed mehdi hosseini 2
  • Ahmad Akbari 3
1 Ph.D. student of Agricultural Economics, Faculty of Environmental Sciences and Agriculture, Sistan and Baluchestan University, Iran
2 Agricultural Economics, Faculty of Environmental and Sustainable Agriculture, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran
3 Professor of Agricultural Economics, Faculty of Environmental Sciences and Agriculture, Sistan and Baluchestan University, Iran.
چکیده [English]

Presently, the country has a problem of water scarcity, therefore, development of alternative approaches with operational capabilities can be considered as a matter of utmost importance. In this study, using comparative advantage indexes (i.e. domestic resource cost (DRC), social cost benefit ratio (SCB) and net social profit (NSP)), the ranking of crops and adaptation of products with limited water resources and current cropping pattern with comparative advantage patterns in the district of Kashmar were studied. Then, by analyzing the cost of consuming water input at the rate of 15%, 35% and 60%, the sensitivity analysis of this input was analyzed. Agricultural and trade data were collected from the Ministry of Agriculture Jihad and the Customs, respectively, in the years 2016-2017. After determining the optimal values of the indices, the results showed that saffron and grapes had comparative advantage with both free market and official exchange rates, while wheat and barley had a comparative advantage only in the official exchange rate. Also, the sensitivity analysis of water input showed that comparative advantage and product ranking varied in the three different scenarios (15%, 35% and 60%). Finally in order to adapt the comparative advantages of the products with the region's conditions, enhancement of support and implementation of suitable research and promotion plans were suggested.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crops
  • Sensitivity Analysis
  • Domestic resource cost
  • Social cost benefit ratio
  • Net social profit

مراجع

  1. بیگی، ق. 1390. بررسی حاشیه بازاریابی و تحلیل مزیت نسبی زعفران در شهرستان تربت حیدریه. پایان نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل.ص 34-38
  2. دشتی، ق.، م.، خداوردیزاده و ر.، رضایی. 1389. تحلیل مزیت نسبی و ساختار بازار صادرات جهانی پسته. اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، شماره 1: 106-99.
  3. رضایی، ا.، ا.، چیذری و ن.، نخعی. 1389. بررسی سیاست‌های حمایتی و مزیت نسبی تولید و صادرات پیاز: (مطالعه موردی: استان اصفهان). اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، شماره 2(24): 150-141.
  4. سازمان آب منطقه‌ای استان خراسان رضوی. 1396.
  5. خالدی, ک. و م.، طوسی. 1391. بررسی شاخص های حمایتی در فرآیند تولید دانه های روغنی در استان کرمانشاه. فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی4(15): 169-184.
  6. خداوردیزاده, م. و س.، محمدی. 1396. تعیین مزیت نسبی و ساختار بازار صادرات جهانی گیاهان‌دارویی ( مطالعه موردی: رازیانه، بادیان، انیسون و گشنیز. فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 9 (34): 153-174.
  7. حسینی, س. م., ج.، شهرکی و ص.، خزاعی. 1395. تحلیل اثر‌های هدفمند‌سازی یارانه آب کشاورزی بر بخش کشاورزی ایران (مدل تعادل عمومی محاسبه‌پذیر(. فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 8(32)، 61-78.
  8. سلامی، ج. 1377. مفاهیم و اندازه گیری بهره‌وری در کشاورزی. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 18: 31-7.
  9. علیجانی، ف.، م.، سالارپور و م.، صبوحی. 1391. ارزیابی اثر حذف یارانه تولید بر بخش کشاورزی در قالب مدل تعادل عمومی. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی. شماره 3. : 227-218.
  10. عزیزی، ج و س.، یزدانی. 1383تعیین مزیت نسبی محصولات عمده باغبانی. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 46: 72-41.
  11. محمودی، ا.، م.، شوکت فدایی و س.، علی رحیمی. 1393. ارزیابی رقابت پذیری و مزیت نسبی تولید محصولات زراعی با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی در استان اصفهان. تحقیقات اقتصاد کشاورزی 6(2): 95-114.
  12. مهدی پور، ا.، م.، صدرالاشرفی و م.، کاظم نژاد. 1385. بررسی مزیت نسبی تولید سیب زمینی در ایران. مجله علمی-پژوهشی علوم کشاورزی. سال دوازدهم. شماره (1): 25-15
  13. مهربانیان، ا. و س.، مؤذنی. 1382. بررسی یارانه­های پرداختی و اعتبارات دولت به بخش کشاورزی در ایران و تجارب سایر کشور‌ها، گروه پژوهشی سیاست­های حمایتی، مؤسسه پژوهش­های برنامه­ریزی و اقتصاد کشاورزی،
  14. وزارت جهاد کشاورزی، جهاد کشاورزی شهرستان کاشمر 1396
  15. نجفی, ا., و ه.، حسین پور. 1397. تحلیل مزیت نسبی و فرصت های سرمایه گذاری در بخش کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد. مجله برنامه ریزی و توسعه پایدار، 1 (1): 37-52.
  16. Bruno, M. 1972. Domestic Resource Cost and effective protection: Clarification and synthesis, Journal of Political Economy, 80:33-16.
  17. Burianova, J. 2010. The Trends of the Agrarian Foreign Trade of CR after Accession to EU, Competitiveness of Commodities. Agris on-line Papers in Economics and Informatics, Vol 2: 3-11.
  18. Cardenete, M. and Hewings, G. 2011. Water Price and Water Sectoral Reallocation in Andalusia: a Computable General Equilibrium Approach. Environmental Economics. 2. 17-27.
  19. F.A.O. 2017. Trade reports. www.fao.org
  20. Kapaj, A. M. Kapaj, I. Chan-Halbrendt, C. and Totajani, O. 2010. Assessing the Comparative Advantage of Albanian Olive Oil Production. International Food and Agribusiness Management Review, Volume 13(1): 15-26.
  21. Monke.E.A. and Pearson, S.R. 1989. The policy analysis and matrix for agriculture development, Ithaca, N.Y.USA: Cornell university press.
  22. Shujie, Y. 1997. Comparative Advantage and crop diversification: a policy analysis for the agriculture, Journal of Agricultural Economics, 48(2):211-222.
  23. Yousefi, A. Khalilian, p. and Bilali, h. 2011. Investigating the Strategic Importance of Water Resources in Iran's Economy Using General Equilibrium Model. Journal of Agricultural Economics and Development. No. 1. p. 120-109.
  24. Website of Agriculture Jahad, 2017. www.maj.ir
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 33، شماره 2
تیر 1398
صفحه 315-326

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار