نعمت‌اله صداقت؛ همت‌اله پیردشتی؛ رضا اسدی؛ سید یوسف موسوی طغانی
چکیده
به منظور مقایسه وبررسیامکانکاربرد روشهای مختلف آبیاریدرمقایسهباروشسنتی وارزیابیروشهایمختلفآبیاریپژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار با دو فاکتور آبیاری در چهار سطح و رقم در دو سطح در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور (آمل) در سال 1390 به اجرا درآمد. تیمارها شامل ...
بیشتر
به منظور مقایسه وبررسیامکانکاربرد روشهای مختلف آبیاریدرمقایسهباروشسنتی وارزیابیروشهایمختلفآبیاریپژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار با دو فاکتور آبیاری در چهار سطح و رقم در دو سطح در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور (آمل) در سال 1390 به اجرا درآمد. تیمارها شامل روشهای مختلف آبیاری شامل تناوب خشکی و رطوبت (AWD)،کشت نیمهخشک (SDC)، ترکیب آب کمعمق با تناوب خشکی و رطوبت (SWD)، روش سنتی یا غرقابی (TI) و دو رقم بومی (طارم محلی) و اصلاحشده ( فجر) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها نشان داد که ارقام مورد استفاده و همچنین روشهای مختلف آبیاری از نظر مصرف آب تفاوت کاملاٌ معنیداری داشتند. با این وجود برهمکنش بین روشهای مختلف آبیاری و ارقام، معنیدار نبود. بر اساس نتایج، تیمار مدیریت SDC با مصرف آب 5/4042 متر مکعب در هکتار (حدود 55 درصد صرفهجویی در مصرف آب)، بهرهوری آب آبیاری (WPi) 68/1 کیلوگرم بر متر مکعب و بهرهوری آب آبیاری+ بارش (WPi+w) 38/1 کیلوگرم بر متر مکعب، در مقایسه با دیگر روشهای آبیاری (به ویژه آبیاری سنتی) بیشترین کارآیی را داشته است. بنابراین بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، کاهش ارتفاع آب در سطح مزرعه در روشهای مختلف آبیاری موجب کاهش قابل ملاحظه عملکرد شلتوک نگردید، بنابراین میتوان یکی از روشهای کمآبیاری (SDC، AWD و SWD) را به ترتیب اولویت در آبیاری برنج در شرایط مشابه این پژوهش بهکار گرفت.
نیلوفر وحدی؛ اسماعیل قلی نژاد
چکیده
به منظور ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپهای رشد نامحدود سویا در منطقه ارومیه، آزمایشی به صورت کرتهای یکبار خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی در سال زراعی 1391 اجرا شد. تیمار اصلی در این بررسی شامل سه سطح تنش آبی(بدون تنش، تنش متوسط و شدید که در آنها به ترتیب آبیاری در زمان وقوع 60، ...
بیشتر
به منظور ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپهای رشد نامحدود سویا در منطقه ارومیه، آزمایشی به صورت کرتهای یکبار خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی در سال زراعی 1391 اجرا شد. تیمار اصلی در این بررسی شامل سه سطح تنش آبی(بدون تنش، تنش متوسط و شدید که در آنها به ترتیب آبیاری در زمان وقوع 60، 110 و 160 میلی مترتبخیر از سطح تشتک کلاس A، انجام شد) و تیمارفرعی شامل سه رقم سویا (کلارک، ویلیامز و آنیون) بود. پنج شاخص تحمل به خشکی شامل: شاخص حساسیت به تنش(SSI)، شاخص تحمل به خشکی(STI)، شاخص تحمل(TOL)، میانگین بهره وری یا تولید(MP) و شاخص میانگین بهره وری(GMP) بر اساس عملکرد دانه در دو محیط تنش و بدون تنش محاسبه شد. شدت تنش(SI)برای تنش ملایم 44/0 بوددر حالیکه برای تنش شدید 62/0 بود.کمترین میزان شاخص SSI وTOL درهر دو شرایط تنش در این آزمایش مربوط به رقم ویلیامز بود. در شرایط آبیاری بعد از 160میلیمتر رقم ویلیامز در سه شاخص MP، GMP، STI پایینترین رتبه را دارا بود و حساسیت زیادی به تنش خشکی داشت. در این آزمایش رقم آنیون با دارا بودن بیشترین میزان شاخصهای MP، GMP،STI در شرایط تنش ملایم و تنش شدید نسبت به دیگر ژنوتیپها متحمل به تنش بود.
محمد تقی دستورانی؛ سمانه پورمحمدی؛ محمدحسن رحیمیان
چکیده
برآورد دقیق میزان تبخیر - تعرق واقعی محصولات زراعی و باغی اهمیت ویژه ای در برنامه ریزی و بهینه سازی آب خصوصاً در مناطق خشک و کم آب دارد. در این تحقیق، ارزیابی الگوریتم سبال (توازن انرژی سطحی زمین) در برآورد تبخیر - تعرق واقعی به تخمین تبخیر - تعرق واقعی گیا ه باغی پسته منطقه اردکان در استان یزد انجام شد. برای این کار از یک سری زمانی تصاویر ...
بیشتر
برآورد دقیق میزان تبخیر - تعرق واقعی محصولات زراعی و باغی اهمیت ویژه ای در برنامه ریزی و بهینه سازی آب خصوصاً در مناطق خشک و کم آب دارد. در این تحقیق، ارزیابی الگوریتم سبال (توازن انرژی سطحی زمین) در برآورد تبخیر - تعرق واقعی به تخمین تبخیر - تعرق واقعی گیا ه باغی پسته منطقه اردکان در استان یزد انجام شد. برای این کار از یک سری زمانی تصاویر ماهواره ای مودیس مشتمل بر 12 تصویر در طول دوره رشد پسته استفاده و نقشه تبخیر - تعرق درختان پسته در منطقه مطالعاتی تهیه شد. نتایج تحقیق نشان داد که متوسط تبخیر - تعرق واقعی پسته در سال مورد نظر و در طول یک فصل کامل رشد در منطقه مطالعاتی 1133 میلیمتر است که در مقایسه با مقدار آب مصرفی در منطقه مطالعاتی بسیار کمتر است. نتایج حاکی از ضرورت برنامه ریزی به منظور تدوین تقویم مناسب آبیاری، و نیز توصیه دور و عمق مناسب برای آبیاری باغات پسته اردکان است. با این اقدامات، ضمن افزایش بهرهوری، از هدر رفت مقادیر قابل توجه آب به دلیل آبیاریهای بیش از حد نیز جلوگیری خواهد شد.
دوره 38، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 1-15
حسین بابازاده؛ علی عبدزادگوهری؛ آرش خنک
چکیده
پوشش مالچ از راهکارهایی است که می تواند ضمن کاهش تبخیر از سطح خاک، میزان مصارف خالص آب آبیاری گیاهان را کاهش دهد. بدین منظور، در این پژوهش تاثیر آبیاری و مالچ کاه بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا، آزمایش کرتهای خرد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان آستانه اشرفیه در سال 1391 اجرا شد. در این پژوهش، مدیریت آبیاری شامل بدون ...
بیشتر
پوشش مالچ از راهکارهایی است که می تواند ضمن کاهش تبخیر از سطح خاک، میزان مصارف خالص آب آبیاری گیاهان را کاهش دهد. بدین منظور، در این پژوهش تاثیر آبیاری و مالچ کاه بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا، آزمایش کرتهای خرد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان آستانه اشرفیه در سال 1391 اجرا شد. در این پژوهش، مدیریت آبیاری شامل بدون آبیاری و آبیاری با دورهای 6 ، 12 و 18 روز و مقادیر مختلف مالچ کاه شامل 0 ،1 ،2 و 3 سانتی متر ضخامت در هر پلات بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که مدیریت آبیاری و سطوح مختلف مالچ بر عملکرد دانه در سطح پنج درصد معنیدار بود.ولی اثر متقابل آنها بر عملکرد دانه معنیدار نشد. نتایج بررسی روند تغییرات نشان داد که بیشترین مقدار عملکرد دانه در دور آبیاری شش روز به مقدار 3/2431 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین مقدار عملکرد دانه در سطوح مختلف مالچ با تولید 6/1585 و 4/1518 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در تیمار 2 و 1 سانتی متر به دست آمد و مصرف مالچ کاه در شرایط آبیاری از افت شدید عملکرد در مقایسه با شرایط بدون مالچ جلوگیری به عمل آورد. بیشترین مقدار کارآیی مصرف آب در دور آبیاری 18 روز با میانگین 58/0 کیلوگرم بر متر مکعب به دست آمد. مقدار کارایی مصرف آب در سطوح مختلف مالچ کاه در تیمار یک و دو سانتی متر در هر پلات به ترتیب با میانگین 63/0 و 60/0 کیلوگرم بر متر مکعب مشاهده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مالچ کاه با جلوگیری از تبخیر آب از سطح خاک، مانع از افت عملکرد شد و دور آبیاری شش روز مدیریت مناسب آبیاری در منطقه مورد مطالعه است.
سید ابوالقاسم حقایقی مقدم؛ مسعود فرزام نیا
چکیده
در این پژوهش، اثر مدیریت رایج آبیاری بر اجزای بیلان آب و شاخصهای مختلف بهره وری آب در مزارع گندم، جو، چغندرقند، پنبه، ذرت علوفه‌ای و گوجه فرنگی در دشت نیشابور با استفاده از مدل SWAP بررسی گردید و تأثیر اعمال سناریوی برنامه‌ریزی آبیاری بر کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی تخمین زده شد. نتایج نشان داد که در شرایط مدیریت آبیاری فعلی زارعین، ...
بیشتر
در این پژوهش، اثر مدیریت رایج آبیاری بر اجزای بیلان آب و شاخصهای مختلف بهره وری آب در مزارع گندم، جو، چغندرقند، پنبه، ذرت علوفه‌ای و گوجه فرنگی در دشت نیشابور با استفاده از مدل SWAP بررسی گردید و تأثیر اعمال سناریوی برنامه‌ریزی آبیاری بر کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی تخمین زده شد. نتایج نشان داد که در شرایط مدیریت آبیاری فعلی زارعین، تبخیر از سطح خاک موجب کاهش بهرهوری آب از WPT (عملکرد به تعرق) به WPET (عملکرد به تبخیر و تعرق) گردید. کاهش بهرهوری آب به دلیل تبخیر برای مزارع گندم، جو، چغندرقند، پنبه، ذرت علوفه‌ای و گوجه فرنگی به ترتیب به اندازه 24، 26، 27، 21، 8 و 16 درصد بود. کاهش بهرهوری آب به دلیل نفوذ عمقی، از WPETQ (عملکرد به تبخیر و تعرق و نفوذ عمقی) در مقایسه با WPETشدیدتر بود به طوری که مقدار WPETQ به اندازه 50، 44، 33، 37، 14 و 56 درصد به ترتیب برای مزارع فوق در مقایسه با WPET کاهش نشان داد. نتایج شبیهسازی با مدل در حالت آبیاری برنامه‌ریزی شده نشان داد که مقدار آبیاری در طول فصل رشد برای دست یافتن به حداکثر عملکرد گندم، جو، چغندرقند، پنبه، ذرت علوفه‌ای و گوجه فرنگی به ترتیب معادل 520، 440، 1010، 930، 870 و 1050 میلیمتر است. انجام آبیاری برنامه‌ریزی شده میتواند موجب 26% کاهش در مقدار آبیاری در مقایسه با شرایط رایج زارعین گردیده و مقدار بهرهوری آب (WPI) را به میزان 2/1 کیلوگرم بر متر مکعب برای گندم، 7/0 برای جو، 6/1 برای چغندرقند، 7/6 برای ذرت علوفه‌ای و 3/8 برای گوجه فرنگی افزایش دهد. با توجه به سطح زیر کشت شش محصول عمده دشت نیشابور (هشتاد هزار هکتار)، مقدار کاهش در برداشت از منابع آب زیرزمینی به دلیل اجرای برنامه بهینه آبیاری حدود 165 میلیون متر مکعب تخمین زده میشود.
علی مختاران؛ پیمان ورجاوند؛ حسین دهقانی سانیج؛ شکراله آبسالان؛ آذرخش عزیزی؛ علیرضا جعفرنژادی
چکیده
این تحقیق به‌منظور مقایسه و پایش دو سامانه آبیاری قطره‌ای و سطحی برای کشت‌های ذرت و گندم در سه فصل کاشت از تابستان 1395 تا بهار 1397 در یکی از ایستگاه‌های تحقیقات کشاورزی خوزستان واقع در اهواز طراحی و اجرا شد. منبع آب آبیاری رودخانه کارون با شوری سه دسی‌زیمنس بر متر در مقطع اهواز بود. این پژوهش بهصورت طرح آماری بلوکهای کامل ...
بیشتر
این تحقیق به‌منظور مقایسه و پایش دو سامانه آبیاری قطره‌ای و سطحی برای کشت‌های ذرت و گندم در سه فصل کاشت از تابستان 1395 تا بهار 1397 در یکی از ایستگاه‌های تحقیقات کشاورزی خوزستان واقع در اهواز طراحی و اجرا شد. منبع آب آبیاری رودخانه کارون با شوری سه دسی‌زیمنس بر متر در مقطع اهواز بود. این پژوهش بهصورت طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. تیمارها و مبنای بلوک‌بندی در کشت ذرت، رژیم آبیاری دو و چهار روزه و در کشت گندم، فواصل 60،40 و 75 سانتی‌متری بین نوارهای قطره‌ای بود. نتایج نشان داد که حجم آب کاربردی در سامانه قطره‌ای برای کشت‌های ذرت و گندم بهترتیب %24 و %32 نسبت به سامانه سطحی کمتر بود. همچنین بهرهوری آب در سامانه قطره‌ای برای کشت ذرت در عملکرد علوفه‌ای و دانه‌ای بهترتیب 16% و 21% و برای کشت گندم به میزان %35 نسبت به سامانه آبیاری سطحی بیشتر بود. در کشت گندم میزان بهرهوری آب برای فواصل مختلف نوارهای قطره‌ای از همدیگر نیز اختلاف معنیداری نداشت بنابراین میتوان در خاک‌هایی با بافت سنگین، از نوارهای آبیاری قطره‌ای با فواصل 75 سانتی‌متری برای کشت گندم بهره‌برداری کرد. در تحلیل پایش خاک، سامانه قطره‌ای موجب کاهش کیفیت خاک شد. به‌نحوی‌که خاک غیرشور- غیرسدیمی (ECe=3.09dS/m, ESP=6.18%) ابتدای تحقیق، بعد از سه فصل کاشت با این سامانه، شور شد (ECe=7.63dS/m, ESP=12.63%). اما، با وجود انباشت نمک ها در پیرامون خاک خیس شده زیر قطره‌چکان‌ها، رشد و عملکرد گیاهان در سامانه قطره‌ای نسبت به سامانه آبیاری سطحی بهتر بود و دلیل آن بالا نگه‌داشتن پتانسیل آب خاک در محیط اطراف ریشه و در زیر قطره‌چکان‌ها بود که تجمع نمک را کاهش داده و رشد بهتر گیاه را با وجود آب‌شور محقق ساخت. نتایج این پژوهش نشان داد که در صورت استفاده از سامانه قطره‌ای برای اقلیم مشابه مناطق مرکزی و جنوبی خوزستان، زهکشی اراضی و عملیات آبشویی در انتهای فصل کشت برای حفاظت خاک ضرورت دارد.
عباس خوارزمی؛ محمود مشعل؛ قاسم زارعی؛ مریم وراوی پور
چکیده
روش نفوذسنج گلف یکی از روشهای مناسب جهت اندازهگیری هدایت هیدرولیکی اشباع خاک (Kfs) در بالای سطح ایستابی است. این مطالعه به وسیله دستگاه پرمامتر گلف مدل 1k2800، برای20 چاهک در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان انجام شد. بافت رسی خاک مزرعه تحقیقاتی با روش هیدرومتری مشخص گردید. دبی خروجی از پرمامتر در ...
بیشتر
روش نفوذسنج گلف یکی از روشهای مناسب جهت اندازهگیری هدایت هیدرولیکی اشباع خاک (Kfs) در بالای سطح ایستابی است. این مطالعه به وسیله دستگاه پرمامتر گلف مدل 1k2800، برای20 چاهک در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان انجام شد. بافت رسی خاک مزرعه تحقیقاتی با روش هیدرومتری مشخص گردید. دبی خروجی از پرمامتر در چهار مرحله تحت بار ثابت آبی (H) ، 5، 10، 15 و20 سانتی متر اندازهگیری شد. سپس هدایت هیدرولیکی اشباع صحرایی (Kfs) و پتانسیل جریان ماتریک (Øm)، بر اساس آزمایشهای موفق و توسط آنالیز دو عمقی گلف مورد ارزیابی قرار گرفت. طبق نتایج بدست آمده مشخص شد که در خاکهای سنگین افزایش عمق استغراق H2 نسبت به H1، راهکاری مناسب برای کاهش نتایج ناموفق آنالیز دو عمقی گلف جهت تعیین هدایت هیدرولیکی خاک میباشد. در این مطالعه همچنین ضریب شکل چاهک (C) با پنج روش متفاوت محاسبه شد و تأثیر ضرایب C بدست آمده از راه حلهای مختلف در نتایج آنالیز دو عمقی گلف مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که وقتی اثر غیر اشباع در محاسبات قرار گیرد، امکان بدست آوردن مقادیر منفی Kfs و Øm با استفاده از راهحل زیانگ کمتر است و همبستگی بسیار زیادی بین مقادیر آنالیزهای موفق دو عمقی گلف که از دو راه حل زیانگ و عددی در تعیین ضریب C استفاده شده است، وجود دارد (98/0r=).
حسین جعفری؛ علی مرشدی
چکیده
به دلیل برخی مشکلات در استفاده از لایسیمتر برای برآورد تبخیر- تعرق، مانند هزینه‌های فراوان، زمان‌بر بودن و تعمیم دادهها به سطح وسیعی از مزرعه، فناوری سنجش از دور برای این منظور در کانون توجه قرار گرفته است. این مطالعه با هدف برآورد تبخیر- تعرق گیاه یونجه با استفاده از تصاویر ماهوارهای و مقایسه و صحتسنجی آنها با دادههای ...
بیشتر
به دلیل برخی مشکلات در استفاده از لایسیمتر برای برآورد تبخیر- تعرق، مانند هزینه‌های فراوان، زمان‌بر بودن و تعمیم دادهها به سطح وسیعی از مزرعه، فناوری سنجش از دور برای این منظور در کانون توجه قرار گرفته است. این مطالعه با هدف برآورد تبخیر- تعرق گیاه یونجه با استفاده از تصاویر ماهوارهای و مقایسه و صحتسنجی آنها با دادههای برآورد شده از لایسیمتر، در طول سه سال زراعی (1399-1396)، در دو استان البرز و چهارمحال و بختیاری اجرا شد. در این پروژه مقدار تبخیر- تعرق یونجه در طول دوره رشد به دو روش: استفاده از ماهواره لندست8 در قالب الگوریتم سبال و استفاده از لایسیمتر زهکشدار برآورد و نتایج مقایسه شد. چون تصاویر ماهوارهای تبخیر- تعرق گیاهان را در شرایط واقعی و لایسیمترها تبخیر- تعرق را در شرایط استاندارد ارائه میدهند، برای جلوگیری از ورود خطا، در این پروژه، تبخیر- تعرق پیکسلهای سرد که دارای شرایط استاندارد هستند استفاده شد. میانگین مقدار نیاز خالص آب آبیاری یونجه در دو استان البرز و چهارمحال و بختیاری توسط لایسیمتر زهکشدار به ترتیب 1383 و 1087 میلیمتر به دست آمد. تبخیر- تعرق به‌دست‌آمده از ماهواره و لایسیمتر در هر دو استان نشان از همبستگی نسبتاً مناسب بین تبخیر- تعرق حاصل از لایسیمتر و ماهواره داشت. در استان البرز و استان چهارمحال و بختیاری ضریب تبیین (R2) به ترتیب 0/73 و 0/76 حاصل شد. افزون بر این، پراکندگی دادههای این دو روش نسبت به میانگین کم بود و مقدار تبخیر- تعرق برآورد شده توسط لایسیمتر بیشتر از مقدار تبخیر- تعرق برآورد شده توسط ماهواره بود. در مجموع با توجه به مزایای فراوانی که ماهواره در برآورد تبخیر- تعرق دارد، از جمله ساده و ارزان بودن و دربر گرفتن سطح وسیعی از مزرعه، توصیه میشود از این فناوری برای برآورد آب مصرفی گیاهان زراعی استفاده شود.
سعید سعادت؛ فرهاد دهقانی؛ حامد رضایی
چکیده
نیتروژن نخستین عنصر غذائی است که کمبود آن در مناطق شور مطرح است، لذا مدیریت صحیح مصرف کودهای نیتروژنه از راهکارهای مهم در جهت نیل به افزایش عملکرد دانهی گندم در این شرایط میباشد. به همین منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار بر روی گندم رقم روشن در مزرعهای دارای خاک و آب شور در اراضی ...
بیشتر
نیتروژن نخستین عنصر غذائی است که کمبود آن در مناطق شور مطرح است، لذا مدیریت صحیح مصرف کودهای نیتروژنه از راهکارهای مهم در جهت نیل به افزایش عملکرد دانهی گندم در این شرایط میباشد. به همین منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار بر روی گندم رقم روشن در مزرعهای دارای خاک و آب شور در اراضی منطقه رستاق در 25 کیلومتری شهر یزد انجام گردید. فاکتور اول منابع نیتروژن شامل اوره، نیترات آمونیم و سولفات آمونیم و فاکتور دوم عامل مدیریت مصرف کود شامل چهار سطح:1- شاهد(بدون مصرف کود نیتروژنی) ،2- مقدار توصیه شده در سه قسط مساوی در هنگام کاشت، پنجه رفتن و خوشه رفتن ،3- مقدار توصیه شده در سه قسط و 30 درصد بیش از توصیه در مرحله پنجه رفتن و 4- مقدار توصیه شده در سه قسط و 30 درصد بیش از توصیه در مرحله خوشه رفتن بود.نتایج نشان داد که مصرف اضافی کود در مراحل مختلف رشد، اثر معنی داری بر عملکرد و اجزای آن نداشته است. در مقایسه بین کود اوره و دو کود دیگر، مصرف نیترات آمونیم نتوانست اختلاف معنیداری را در عملکرد کل گندم در مدیریتهای مختلف مصرف کود ایجاد نماید، لیکن مصرف 30 درصد کود سولفات آمونیم بیش از میزان توصیه شده در مرحله پنجه زدن تفاوتی معنیدار در عملکرد کل گندم نسبت به کود اوره ایجاد نمود. بر اساس نتایج این آزمایش تقسیط نیتروژن در زمان اوج نیاز گیاه(در پنجه زنی و خوشه رفتن)، می تواند افزون بر کاهش هدر رفتن نیتروژن از خاک، سبب افزایش عملکرد دانه و کاه در شرایط استفاده از آب شور شود.
مسعود محمدی؛ کامران داوری؛ بیژن قهرمان؛ حسین انصاری؛ امیر حق‌وردی
چکیده
مدلهای شبیهسازی رشد گیاه از جمله مدل AquaCrop برای پیشبینی اثرات آب و شوری بر روی عملکرد دانه، زیست توده و کارایی مصرف آب گیاهان مختلفی توسعه یافتهاند. این مدلها برای مناطق مختلف با استفاده از دادههای اندازهگیری شده در مزرعه واسنجی و صحتسنجی میشوند. این مطالعه به منظور اعتبار سنجی مدل AquaCropتحت تنش همزمان شوری و ...
بیشتر
مدلهای شبیهسازی رشد گیاه از جمله مدل AquaCrop برای پیشبینی اثرات آب و شوری بر روی عملکرد دانه، زیست توده و کارایی مصرف آب گیاهان مختلفی توسعه یافتهاند. این مدلها برای مناطق مختلف با استفاده از دادههای اندازهگیری شده در مزرعه واسنجی و صحتسنجی میشوند. این مطالعه به منظور اعتبار سنجی مدل AquaCropتحت تنش همزمان شوری و کمآبی، در دو سال زراعی 89-1388 و 90-1389 بر روی گندم بهاره در مشهد اجرا گردید. از دادههای زراعی سال اول برای واسنجی مدل و دادههای زراعی سال دوم برای صحتسنجی مدل استفاده شدند. مقادیر متوسط ریشه دوم میانگین مربعات خطای نرمال شده (NRMSE)، حداکثر خطای نرمال شده (NME)، شاخص سازگاری(d)، ضریب باقیمانده (CRM) و ضریب تعیین (R2) در دو حالت واسنجی و صحتسنجی (در دو سال) برای عملکرد دانه به ترتیب 3/۱۳ درصد، 1/۳۶ درصد، 95/۰، ۰۷۲/0- و 87/۰ و برای زیست توده به ترتیب ۵۹/12 درصد، 46/۳۴ درصد، 92/۰، ۰۵۷/0 و 77/۰ بدست آمد. همچنین مقادیر متوسط NRMSE، ME، dو CRM برای رطوبت خاک به ترتیب 84/۱۱ درصد، 72/۲۵ درصد، 93/۰و ۰۳۲/0 و برای شوری خاک به ترتیب 25/۲۶ درصد، 5/۵۸ درصد، 91/۰و ۱۲/0- بدست آمد. نتایج نشان داد که عملکرد محصول، زیست توده، کارایی مصرف آب، شاخص برداشت، رطوبت و شوری نیمرخ خاک برای گندم در شرایط شوری و کمآبی به خوبی شبیهسازی شدند هر چند که دقت مدل در شبیهسازی شاخص برداشت و شوری نیمرخ خاک کمتر از سایر پارامترها بود. تحلیل حساسیت نشان داد که مدل نسبت به ضریب گیاهی مربوط به تعرق (KC-Tr)، بهرهوری آب نرمال شده (WP*)، شاخص برداشت (HIO)، رطوبت در ظرفیت زراعی، شرایط اولیه رطوبت خاک و دمای هوا حساستر از سایر پارامترهاست. هر چند دقت پیشبینی مدل با افزایش تنشهای شوری و خشکی کمی کاهش یافت اماAquaCrop میتواند مدلی ارزشمند برای شبیهسازی عملکرد گندم بهاره و شبیهسازی رطوبت و شوری در منطقه مشهد باشد. زیرا مدل به پارامترهای ورودی کم نیاز دارد که به آسانی قابل دسترس هستند و یا قابل جمعآوری میباشند.
کریم نوری؛ حشمت امیدی؛ حسنعلی نقدیبادی؛ حسین ترابی
چکیده
در مناطق خشک و نیمهخشک، شوری آب و خاک تولید محصولات زراعی را محدود مینماید. ارزیابی تحمل به شوری گیاهان دارویی به منظور کشت در مناطق شور از اهمیت ویژهای برخوردار است. به منظور بررسی تأثیر شوری آب و خاک بر عملکرد گیاه دارویی بابونه، آزمایشی گلخانهای با پنج سطح شوری شامل آب غیرشور، 3/5، 6/5، 9/5 و12/5 دسی زیمنس بر متر در سه تکرار در ...
بیشتر
در مناطق خشک و نیمهخشک، شوری آب و خاک تولید محصولات زراعی را محدود مینماید. ارزیابی تحمل به شوری گیاهان دارویی به منظور کشت در مناطق شور از اهمیت ویژهای برخوردار است. به منظور بررسی تأثیر شوری آب و خاک بر عملکرد گیاه دارویی بابونه، آزمایشی گلخانهای با پنج سطح شوری شامل آب غیرشور، 3/5، 6/5، 9/5 و12/5 دسی زیمنس بر متر در سه تکرار در گلخانه پژوهشی گروه زیست دانشگاه شاهد تهران، در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. در این پژوهش صفاتی از جمله، خصوصیات مرفولوژیکی، محتوی پرولین و پروتئین، میزان عناصر سدیم، پتاسیم، کلسیم و کلر گیاه و درصد اسانس و کامازولن بابونه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد با افزایش شوری، پارامترهای رشدی گیاه بابونه به طور معنیداری کاهش یافتند. تغییرات میزان متابولیتهای ثانویه نیز نسبت به شاهد معنیدار بود به طوری که شوری اسانس را کاهش (35/23 درصد) و درصد کامازولن را افزایش (26/31) داد. با افزایش سطوح شوری، میزان یونهای سدیم ساقه (54/34 %) و ریشه(60%)، و همچنین کلر ساقه (68/42 %) و ریشه(76/19%) گیاه بابونه نسبت به شاهد افزایش یافت و باعث کاهش جذب عناصر پتاسیم و کلسیم در بابونه گردید. نتایج نشان داد که استفاده از گیاه دارویی نسبتا متحمل به شوری بابونه ، علاوه بر اصلاح و بهبود وضعیت خاکهای شور، میتواند از عملکرد کمی و کیفی نسبتا خوبی در این خاکها برخوردار گردد
محمد قاسمی نصر؛ فاطمه کاراندیش؛ عبداله درزی نفت چالی؛ علی مختصی بیدگلی
چکیده
یکی ازروشهای بهبود بهرهوری آب آبیاری در کشت برنج(Oryza sativa L.)، استفاده از روش آبیاری متناوب میباشد. در این تحقیق، اثر این نوع آبیاری در تلفیق با دو بار زهکشی میانفصل بر شاخصهای رشد دو رقم برنج در شالیزارهای مجهز به زهکشی زیرزمینی به صورت آزمایش کرت خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در فصل زراعی 1393 بررسی شد. عامل ...
بیشتر
یکی ازروشهای بهبود بهرهوری آب آبیاری در کشت برنج(Oryza sativa L.)، استفاده از روش آبیاری متناوب میباشد. در این تحقیق، اثر این نوع آبیاری در تلفیق با دو بار زهکشی میانفصل بر شاخصهای رشد دو رقم برنج در شالیزارهای مجهز به زهکشی زیرزمینی به صورت آزمایش کرت خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در فصل زراعی 1393 بررسی شد. عامل اصلی شامل سیستمهای زهکشی موجود در مزرعه متشکل از سه سیستم زهکشی زیرزمینی معمولی با عمق 9/0 متر بافاصله 30 متر (D0.9L30)، عمق 65/0 متر بافاصله 15 متر(D0.65L15)و عمق 65/0 متر بافاصله 30 متر(D0.65L30)، یک سیستم زهکشی زیرزمینی دو عمقی با چهار خط زهکش بهفاصله 15 متر با اعماق 65/0 متر و 9/0 متر بهصورت یک‌درمیان (Bilevel)و یک تیمار زهکش سطحی به عنوان تیمار شاهد میباشند. عامل فرعی شامل ارقام برنج طارم دیلمانی و هاشمی بود که در اراضی مورد مطالعه کشت شد. زهکشی میانفصل در دو دوره 10 روزه (25 تا 34 روز پس از نشاکاری) و 5 روزه (43 تا 47 روز پس از نشاکاری) اعمال شد. در طول فصل رشد، برای تعیین شاخص سطح برگ (LAI)، وزن خشک کل اندام هوایی (TDW)، سرعت رشد گیاه (CGR)، سرعت نسبی رشد(RGR)، نسبت سطح برگ (LAR)و سرعت جذب خالص (NAR)، نمونه‌برداری‌های لازم انجام شد. اعمال این نوع مدیریت آب از طریق سیستمهای زهکشی زیرزمینی، سبب افزایش غالب شاخصهای مورد بررسی برای رقم هاشمی شد بهطوریکه اختلاف معنیداری بین مقادیر CGR، NARو RGR در تیمارهای D0.9L30و شاهد وجود داشت. حداکثر وزن خشک ارقام هاشمی و دیلمانی بهترتیب برابر 8/858 و 6/1006 گرم بر متر مربع بود که در تیمار D0.65L15 رخ داد و حداکثر شاخص سطح برگ این ارقام به ترتیب برابر 87/4 و 43/5 بود که در تیمارهای دو عمقی و شاهد مشاهده شد، هرچند اختلاف معنیداری بین تیمارهای مختلف در هر رقم مشاهده نشد. براساس نتایج، در صورت رعایت زمان مناسب زهکشی، اعمال دو دوره زهکشی میانفصل از طریق زهکشی زیرزمینی، نقش موثری در بهبود شاخصهای رشد برنج خواهد داشت.
اژدر عُنّابی میلانی؛ صدقعلی زمانی
چکیده
این پژوهش به‌منظور ارزیابی تأثیر روشهای برنامه‌ی آبیاری روی عملکرد و کارآیی مصرف آب گندم و تعیین روش مناسب برنامه‌ریزی آبیاری آن در منطقه‌ی سعیدآباد آذربایجانشرقی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 10 تیمار و 4 تکرار انجام شد. آبیاریها در تیمارهای I1 و I2 بهترتیب زمانیکه نسبت عمق آبیاری به تبخیر از تشت کلاس A به 8/0 و 1 می‌رسید ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور ارزیابی تأثیر روشهای برنامه‌ی آبیاری روی عملکرد و کارآیی مصرف آب گندم و تعیین روش مناسب برنامه‌ریزی آبیاری آن در منطقه‌ی سعیدآباد آذربایجانشرقی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 10 تیمار و 4 تکرار انجام شد. آبیاریها در تیمارهای I1 و I2 بهترتیب زمانیکه نسبت عمق آبیاری به تبخیر از تشت کلاس A به 8/0 و 1 می‌رسید شروع می‌شد، در تیمارهای I3 و I4 آبیاریها بهترتیب در پتانسیل آب خاک معادل 40- و 60- کیلوپاسکال انجام شد، در تیمارهای I5 و I6 آبیاریها بهترتیب در دو رطوبت 40 و 60 درصد آب قابل استفاده در ناحیه ریشه صورت گرفت، در تیمارهای I7 و I8 در درجه-روز تنش (SDD[1]) انباشته‌ی بهترتیب 8 و 12 مبادرت به آبیاری شد و در تیمارهای I9 و I10 نیز آبیاریها بر اساس مراحل رشد نبات انجام شد به این‌ترتیب که در تیمار I9، دو آبیاری در مراحل آغاز ریشه‌دوانی و گلدهی و در تیمار I10، چهار آبیاری در مراحل آغاز ریشه‌دوانی، پایان پنجه‌زنی، آبستنی و مرحله‌ی شیری انجام گرفت. نتایج نشان داد که اختلاف تیمارها از نظر عملکرد بیولوژیک و دانه، کارآیی مصرف آب، وزن هزاردانه، درصد پروتئین دانه و شاخص برداشت معنیدار (در سطح یک و پنج درصد) بود. در این میان، تیمار I2 (نسبت عمق آبیاری به تبخیر معادل 1) بیشترین عملکرد بیولوژیک و دانه و وزن هزاردانه، تیمار I9 (دو آبیاری در مراحل آغاز ریشه‌دوانی و گلدهی) بیشترین کارآیی مصرف آب، تیمار I10 (چهار آبیاری در مراحل آغاز ریشه‌دوانی، پایان پنجه‌زنی، آبستنی و مرحله‌ی شیری) بیشترین درصد پروتئین دانه و تیمار I3 (آبیاری توسط تانسیومتر در پتانسیل 40- کیلوپاسکال) بیشترین شاخص برداشت را بخود اختصاص دادند. در کل با توجه به تعداد دفعات آبیاری، حجم آب مصرفی، عملکرد دانه، کارآیی مصرف آب و سادگی روش، تیمار I3 به‌نظر مناسب‌تر بود. [1] Stress Degree Day
دیاکو قربانیان؛ فرهاد رجالی؛ اشرف اسمعیلی زاد
چکیده
امروزه کاربرد قارچهای میکوریزی به منظور بهبود شرایط تغذیهای گیاه و افزایش مقاومت آن در برابر تنشهای محیطی از جمله کمبود آب قابل دسترس به طور گستردهای در کشورهای در حال توسعه مورد توجه قرار گرفته است. این قارچها با مهیا نمودن شرایط لازم برای جذب بیشتر عناصر معدنی )به ویژه عناصر با تحرک اندک در خاک( و آب توسط گیاهان نقش موثری ...
بیشتر
امروزه کاربرد قارچهای میکوریزی به منظور بهبود شرایط تغذیهای گیاه و افزایش مقاومت آن در برابر تنشهای محیطی از جمله کمبود آب قابل دسترس به طور گستردهای در کشورهای در حال توسعه مورد توجه قرار گرفته است. این قارچها با مهیا نمودن شرایط لازم برای جذب بیشتر عناصر معدنی )به ویژه عناصر با تحرک اندک در خاک( و آب توسط گیاهان نقش موثری در پایداری اکوسیستمهای مختلف بر عهده دارند. در این تحقیق اثرات قارچهای میکوریزی و سطوح مختلف کود شیمیایی فسفره بر عملکرد و جذب عناصر غذایی در سطوح مختلف آبیاری بر روی گیاه ذرت انجام گرفت. این آزمایش در طی دو سال زراعی بصورت طرح اسپلیت فاکتوریل، در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی و با چهار تکرار انجام شد. سطوح مختلف آبیاری در سه سطح(A1, A2, A3) بر اساس سطح تبخیر از تشتک کلاس آ به ترتیب ۶۰ ، ۱۲۰و ۱۸۰ میلیمتر تبخیر در کرتهای اصلی و مقادیر مختلف فسفر در سه سطح (P1, P2, P3) به ترتیب صفر، 60 و 120 کیلوگرم در هکتار فسفر بر مبنی P2O5 و همچنین قارچ میکوریز در دو سطح عدم استفاده و استفاده ( اضافه کردن شش گرم مایه تلقیح قارچ زیر هر بذر) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج این آزمایش نشان داد که اثرات تلقیح قارچهای میکوریزی از نظر آماری بر روی صفات مورد بررسی مثبت و معنیدار گردید. از میان اثر متقابل سهگانه آبیاری / فسفر / قارچهای میکوریزی، بالاترین عملکرد دانه (kg/h 5045) و وزن هزار دانه (P<0.05) و همچنین غلظت فسفر (P<0.01) در تیمار با آبیاری مناسب، سطح دوم کود شیمیایی فسفره و مایه تلقیح میکوریزی (A1P2G2) مشاهده گردید. با ایجاد تنش، بالاترین عملکرد دانه، وزن هزاردانه، علوفه تر و غلظت فسفر در تیمار با تنش متوسط آبی و استفاده از سطح دوم کود شیمیایی فسفره (kg/ha60) و استفاده از مایه تلقیح قارچ میکوریزی (A2P2G2) به دست آمد. همچنین بالاترین طول گیاه (cm 87/242) نیز نسبت به تمامی تیمارهای اعمال شده در همین تیمار به دست آمد. نتایج نشان داد که در سطح متوسط تنش آبی و استفاده از مقدار مناسب کود شیمیایی فسفره و در تلقیح با قارچ میکوریز عملکرد افزایش یافت و با بالا رفتن شدت تنش کم آبی، عملکرد کم شد.
دوره 31، شماره 1 ، فروردین 1396
دوره 30، شماره 4 ، دی 1395
دوره 30، شماره 3 ، مهر 1395
دوره 30، شماره 2 ، تیر 1395
دوره 30، شماره 1 ، فروردین 1395
دوره 31، شماره 2 ، تیر 1396
دوره 31، شماره 3 ، مهر 1396
دوره 31، شماره 4 ، دی 1396
دوره 32، شماره 1 ، فروردین 1397
دوره 32، شماره 2 ، تیر 1397