طراحی آب، آبیاری تحت فشار، شبکه های آبیاری زهکشی
علی مختاران؛ پیمان ورجاوند؛ حسین دهقانی سانیج؛ شکراله آبسالان؛ آذرخش عزیزی؛ علیرضا جعفرنژادی
چکیده
این تحقیق به‌منظور مقایسه و پایش دو سامانه آبیاری قطره‌ای و سطحی برای کشت‌های ذرت و گندم در سه فصل کاشت از تابستان 1395 تا بهار 1397 در یکی از ایستگاه‌های تحقیقات کشاورزی خوزستان واقع در اهواز طراحی و اجرا شد. منبع آب آبیاری رودخانه کارون با شوری سه دسی‌زیمنس بر متر در مقطع اهواز بود. این پژوهش به‌صورت طرح آماری بلوک‌های کامل ...
بیشتر
این تحقیق به‌منظور مقایسه و پایش دو سامانه آبیاری قطره‌ای و سطحی برای کشت‌های ذرت و گندم در سه فصل کاشت از تابستان 1395 تا بهار 1397 در یکی از ایستگاه‌های تحقیقات کشاورزی خوزستان واقع در اهواز طراحی و اجرا شد. منبع آب آبیاری رودخانه کارون با شوری سه دسی‌زیمنس بر متر در مقطع اهواز بود. این پژوهش به‌صورت طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. تیمارها و مبنای بلوک‌بندی در کشت ذرت، رژیم آبیاری دو و چهار روزه و در کشت گندم، فواصل 60،40 و 75 سانتی‌متری بین نوارهای قطره‌ای بود. نتایج نشان داد که حجم آب کاربردی در سامانه قطره‌ای برای کشت‌های ذرت و گندم بهترتیب %24 و %32 نسبت به سامانه سطحی کمتر بود. همچنین بهرهوری آب در سامانه قطره‌ای برای کشت ذرت در عملکرد علوفه‌ای و دانه‌ای بهترتیب 16% و 21% و برای کشت گندم به میزان %35 نسبت به سامانه آبیاری سطحی بیشتر بود. در کشت گندم میزان بهرهوری آب برای فواصل مختلف نوارهای قطره‌ای از همدیگر نیز اختلاف معنیداری نداشت بنابراین می‌توان در خاک‌هایی با بافت سنگین، از نوارهای آبیاری قطره‌ای با فواصل 75 سانتی‌متری برای کشت گندم بهره‌برداری کرد. در تحلیل پایش خاک، سامانه قطره‌ای موجب کاهش کیفیت خاک شد. به‌نحوی‌که خاک غیرشور- غیرسدیمی (ECe=3.09dS/m, ESP=6.18%) ابتدای تحقیق، بعد از سه فصل کاشت با این سامانه، شور شد (ECe=7.63dS/m, ESP=12.63%). اما، با وجود انباشت نمک ها در پیرامون خاک خیس شده زیر قطره‌چکان‌ها، رشد و عملکرد گیاهان در سامانه قطره‌ای نسبت به سامانه آبیاری سطحی بهتر بود و دلیل آن بالا نگه‌داشتن پتانسیل آب خاک در محیط اطراف ریشه و در زیر قطره‌چکان‌ها بود که تجمع نمک را کاهش داده و رشد بهتر گیاه را با وجود آب‌شور محقق ساخت. نتایج این پژوهش نشان داد که در صورت استفاده از سامانه قطره‌ای برای اقلیم مشابه مناطق مرکزی و جنوبی خوزستان، زهکشی اراضی و عملیات آبشویی در انتهای فصل کشت برای حفاظت خاک ضرورت دارد.
نادر سلامتی؛ پیمان ورجاوند؛ شکراله آبسالان؛ آذرخش عزیزی؛ محی الدین گوشه
چکیده
به منظور بهرهوریبهینهاز آب در کشاورزی، دانستن میزان نشت آب از کانالها ضروری است. در این پژوهش، ارزیابی کانالهای خاکی و کانالتهای شبکههای آبیاری و زهکشی استان خوزستان با محاسبه راندمان انتقال آب و تلفات نشت انجام شد. در این رابطه، تعداد30 کانال در شبکههای اصلی آبیاری و زهکشی استان خوزستان شامل:کارون بزرگ، شمال خوزستان، ...
بیشتر
به منظور بهرهوریبهینهاز آب در کشاورزی، دانستن میزان نشت آب از کانالها ضروری است. در این پژوهش، ارزیابی کانالهای خاکی و کانالتهای شبکههای آبیاری و زهکشی استان خوزستان با محاسبه راندمان انتقال آب و تلفات نشت انجام شد. در این رابطه، تعداد30 کانال در شبکههای اصلی آبیاری و زهکشی استان خوزستان شامل:کارون بزرگ، شمال خوزستان، کرخه، شاوور، زهره، جراحی و کانالهای تحت مدیریت کشاورزان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. تعداد 17 کانالت و شش کانال خاکی در شبکههای آبیاری از درجات سه و چهار بوده و همچنین یک کانالت و شش کانال خاکی تحت مدیریت کشاورز قرار داشت.دامنه تغییرات راندمان انتقال در کانالتها از 9/38% در شهرستان رامشیر تا 7/99% در شهرستان شوشتر و در کانالهای خاکی از 9/46% در شهرستان باغملک تا 3/89% در شهرستان شوش در نوسان بود. مقایسه میانگین شاخصهای اندازهگیری و محاسبه شده با آزمونt نشان داد کهمقدار تلفات در هر کیلومتر طول کانال خاکی با مقدار 7/3017 مترمکعب در روز نسبت به کانالتها با مقدار 2/2166 مترمکعب در روز اختلاف معنیداری نداشت.نتایج ضرایب همبستگی پیرسون نشان دادکه همبستگی منفی و معنیداری در سطح یک درصد بین راندمان انتقال با مقدار تلفات در هر کیلومتر طول کانال و نیز بین میزان تلفات با دبی ورودی در هر کیلومتر کانال وجود دارد. 7/16% از کل کانالتهای مورد بررسی، راندمان انتقال کمتر از 8/67% (بین 9/38% تا 8/67%) داشتند، در حالی که در 50 % کانالهای خاکی، راندمان انتقال کمتر از 6/68% بود.میزان کم تلفات آب در نیمی از کانالتها و زیاد بودن بیش از حد تلفات در 11% کانالتها که حتی از تلفات آب در کانالهای خاکی هم بیشتر بود، ضرورت توجه هر چه بیشتر به مدیریت بهینه استفاده از کانالتها را نمایان میسازد. این مدیریت، هم در مراحل طراحی و ساخت این سازه و هم در مراحل نصب و قرارگیری در اراضی کشاورزی باید مدنظر قرار گیرد. همچنین باید به واشرهای آب بندی و دیگر تجهیزات مناسب جلوگیری از نشت آب توجه ویژه شود.