آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
مهدی اکبری؛ فریبرز عباسی؛ ابوالفضل ناصری؛ افشین یوسف گمرکچی؛ مصطفی گودرزی؛ امیر اسلامی؛ مسعود فرزام نیا؛ رحیم علیمحمدی؛ نادر کوهی چله کران؛ رضا بهراملو؛ علی قدمی فیروزآبادی؛ سید ابوالقاسم حقایقی مقدم؛ اردلان ذوالفقاران؛ جمال احمدآلی؛ محمد عباسی؛ حمید ریاحی؛ محمد مهدی نخجوانی مقدم
چکیده
در این پژوهش، حجم آب آبیاری، عملکرد و بهرهوری آب یونجه در شرایط مدیریت کشاورزان در 300 مزرعه در قطبهای تولید یونجه کشور شامل زنجان، فارس، چهارمحال و بختیاری، همدان، آذربایجان شرقی، سمنان، خراسان رضوی، اصفهان، آذربایجان غربی، مرکزی، قزوین و کرمان در سال زراعی98-1397 اندازهگیری شد. تفاوت میانگین حجم آب آبیاری، عملکرد، بهرهوری آب ...
بیشتر
در این پژوهش، حجم آب آبیاری، عملکرد و بهرهوری آب یونجه در شرایط مدیریت کشاورزان در 300 مزرعه در قطبهای تولید یونجه کشور شامل زنجان، فارس، چهارمحال و بختیاری، همدان، آذربایجان شرقی، سمنان، خراسان رضوی، اصفهان، آذربایجان غربی، مرکزی، قزوین و کرمان در سال زراعی98-1397 اندازهگیری شد. تفاوت میانگین حجم آب آبیاری، عملکرد، بهرهوری آب آبیاری و بهرهوری آب کاربردی در استانهای مزبور در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود و میانگین حجم آب آبیاری بهترتیب برابر 8502، 8901، 9226، 9459، 11481، 12796، 14311، 14821، 15198، 15916، 18351 و23920 با میانگین وزنی 13614مترمکعب در هکتار بدست آمد. عملکرد یونجه نیز بین 2500 تا 30000 با میانگین وزنی 13692کیلوگرم بر هکتار بود. بهرهوری آب آبیاری در مزارع مزبور بین 0/2 تا 4/5 با میانگین وزنی 1/28 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. میانگین وزنی بهرهوری آب کاربردی نیز 1/19 کیلوگرم بر مترمکعب تعیین شد. میانگین حجم آب مزارع یونجه در دو روش آبیاری سطحی و بارانی بهترتیب برابر 15076 و 10653 مترمکعب در هکتار تعیین شد( 1%>p). بنابراین با تغییر روش آبیاری از سطحی به بارانی، میانگین حجم آب آبیاری 30% کاهش و بهرهوری آب کاربردی یونجه 41% افزایش داشت. با توجه به این نتایج، برای کاهش حجم آب آبیاری و بهبود بهرهوری آب در تولید یونجه، در شرایط اقلیمی مناسب که آب آبیاری از کیفیت خوبی برخوردار باشد، در صورت رعایت ضوابط فنی طراحی، اجرا و بهرهبرداری و ملاحظات اقتصادی، استفاده از آبیاری بارانی پیشنهاد میشود.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
مهدی اکبری؛ فریبرز عباسی؛ ابوالفضل ناصری؛ محمدعلی شاهرخ نیا؛ محمد خرمیان؛ مسعود فرزام نیا؛ مجید کرامتی طرقی؛ آذرخش عزیزی؛ محمد عباسی؛ اسحق زارع مهرانی؛ حسن خسروی؛ اسماعیل مقبلی دامنه؛ محمد مهدی نخجوانی مقدم؛ نادر عباسی؛ جواد باغانی
چکیده
در این تحقیق حجم آب آبیاری، عملکرد و بهرهوری آب پیاز در شرایط مدیریت کشاورزان در 190 مزرعه در قطبهای تولید پیاز کشور شامل آذربایجان شرقی، اصفهان، خوزستان، زنجان، جنوب کرمان، فارس، خراسان، خراسان شمالی و هرمزگان در سال زراعی 1400-1399 اندازهگیری شد. میانگین حجم آب آبیاری، عملکرد، بهرهوری آب آبیاری وبهرهوری آب کاربردی در استانهای ...
بیشتر
در این تحقیق حجم آب آبیاری، عملکرد و بهرهوری آب پیاز در شرایط مدیریت کشاورزان در 190 مزرعه در قطبهای تولید پیاز کشور شامل آذربایجان شرقی، اصفهان، خوزستان، زنجان، جنوب کرمان، فارس، خراسان، خراسان شمالی و هرمزگان در سال زراعی 1400-1399 اندازهگیری شد. میانگین حجم آب آبیاری، عملکرد، بهرهوری آب آبیاری وبهرهوری آب کاربردی در استانهای منتخب در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. میانگین حجم آب آبیاری در استانهای منتخب بهترتیب 9502، 13273، 9740، 16588، 9618، 13880، 11998، 8438 و 7057 با میانگین وزنی 10823 مترمکعب در هکتار بدست آمد. عملکرد پیاز نیز در استانهای مذکور بین 20 تا بیش از 90 با میانگین وزنی 49/98تن بر هکتار اندازهگیری شد. بهرهوری آب آبیاری در مزارع منتخب کشور بین3/13تا 6/30 با میانگین وزنی4/93 کیلوگرم برمترمکعب به دست آمد، میانگین وزنی بهرهوری آب کاربردی 4/50 کیلوگرم برمترمکعب بود. میانگین وزنی نیاز خالص آبی در کشور به روش فائو پنمن-مانتیث با استفاده از دادههای هواشناسی سال تحقیق و سند ملی آب بهترتیب 8834 و 6972 مترمکعب بر هکتار به دست آمد. میانگین حجم آب مزارع پیاز در مناطق مورد مطالعه در سه روش آبیاری سطحی، بارانی و قطرهای نواری بهترتیب برابر 11453، 12740 و 10317 مترمکعب در هکتار بود که تفاوت آنها در سطح احتمال پنج درصد معنیدار است. با تغییر روش آبیاری از سطحی به قطرهای نواری، حجم آب آبیاری 10 درصد کاهش و بهرهوری آب کاربردی مزارع پیاز 35 درصد افزایش یافت. همچنین کشت نشایی در مقایسه با کشت بذری موجب 14/7 درصد کاهش حجم آب آبیاری و 16/7 درصد افزایش در بهرهوری آب شد. با توجه به نتایج این تحقیق، کاربرد توأمان کشت نشایی و استفاده از آبیاری قطرهای نواری در مزارع پیاز پیشنهاد میشود.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
فرزین پرچمی عراقی؛ فریبرز عباسی؛ کرامت اخوان
چکیده
در پژوهش حاضر، با انجام اندازهگیریهای صحرایی در فصل زراعی 1400-1399، آب کاربردی فصلی و بهرهوری فیزیکی و اقتصادی آب سویا در 37 مزرعه با مدیریت زارعین (با سامانه آبیاری شیاری/نواری) در دشت مغان، استان اردبیل ارزیابی شد. در فصل زراعی این پژوهش، میانگین نیاز آبی خالص سویا در مزارع مزبور 542 میلیمتر (بین 431 تا 691 میلیمتر) و میانگین 10 ساله ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، با انجام اندازهگیریهای صحرایی در فصل زراعی 1400-1399، آب کاربردی فصلی و بهرهوری فیزیکی و اقتصادی آب سویا در 37 مزرعه با مدیریت زارعین (با سامانه آبیاری شیاری/نواری) در دشت مغان، استان اردبیل ارزیابی شد. در فصل زراعی این پژوهش، میانگین نیاز آبی خالص سویا در مزارع مزبور 542 میلیمتر (بین 431 تا 691 میلیمتر) و میانگین 10 ساله آن 543 میلیمتر (442 تا 671 میلیمتر) بود. میانگین کل آب کاربردی (مجموع بارش موثر فصلی و آب آبیاری) در مزارع مزبور 6554 مترمکعب در هکتار (5005 تا 10009 مترمکعب در هکتار) و میانگین عملکرد دانه سویا 2/90 تن در هکتار (2/05 تا 4/12 تن در هکتار) بهدست آمد. میانگین کل آب کاربردی در کشت بهاره سویا (7906 مترمکعب در هکتار) بهطور معـنیداری (P < 0.01) بیشتر از مقدار نظیر آن برای کشت تابستانه (6390 مترمکعب در هکتار) بود. نمایههای بهرهوری مجموع آب آبیاری و بارش موثر (WPI+Pe) و بهرهوری اقتصادی آب آبیاری (WP$) در مزارع مطالعاتی بهترتیب، با میانگین 24/0 کیلوگرم در مترمکعب و 33/19 هزار ریال در مترمکعب، بین 0/18 تا 0/30 کیلوگرم در مترمکعب و 15/21 تا 62/40 هزار ریال در مترمکعب متغیر بود. عملکرد دانه سویا در بخش عمده مزارع مطالعاتی (70% مزارع) فراتر از حداقل عملکرد قابل انتظار دانه سویا در کشت آبی (2/5 تن در هکتار) بود. نتایج نشان داد با اعمال پنج و سه نوبت آبیاری بهترتیب، برای سویای بهاره و تابستانه، سطح مطلوبی از عملکرد و نمایههای بهرهوری آب دست یافتنی است. میانگین نمایه راندمان کاربرد آب طی مراحل رشد سویا در مزارع مزبور در دامنه 50% تا 82% قرار داشت.
علی پهلوانی؛ حامد ابراهیمیان؛ فریبرز عباسی
چکیده
سامانه های آبیاری سطحی بهصورت گسترده ای در مناطق مختلف دنیا بهخصوص در مناطق خشک و نیمهخشک استفاده میشود، اما، مدیریت نامناسب آنها منجر به تلفات زیاد آب و کاهش بهره وری آب شده است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر محل استقرار مالچ پلاستیکی در آبیاری جویچه ای روی توزیع و حفظ رطوبت خاک و بهره وری آب در تولید ذرت علوفه ...
بیشتر
سامانه های آبیاری سطحی بهصورت گسترده ای در مناطق مختلف دنیا بهخصوص در مناطق خشک و نیمهخشک استفاده میشود، اما، مدیریت نامناسب آنها منجر به تلفات زیاد آب و کاهش بهره وری آب شده است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر محل استقرار مالچ پلاستیکی در آبیاری جویچه ای روی توزیع و حفظ رطوبت خاک و بهره وری آب در تولید ذرت علوفه ای بود. آزمایش در مزرعه ای در سال 1397 در کرج انجام شد. چهار تیمار مختلف از نظر محل استقرار مالچ در سطح خاک شامل مالچ روی پشته (R)، مالچ کف جویچه (F)، مالچ روی پشته و کف جویچه (FR) و تیمار بدون مالچ یا شاهد (C) در نظر گرفته شد. نمونهبرداری از خاک بهمنظور اندازه گیری مقدار رطوبت یک روز قبل و سه روز پس از آبیاری با دور پنج روز و در تاریخ های مشخص به ترتیب در مراحل هشت برگی، ساقه رفتن و سنبله زدن از چهار نقطه (از اعماق 25-0 و 50-25 سانتیمتری از زیر پشته ها و جویچه ها) برای همه تیمارها انجام شد. میانگین درصد رطوبت حجمی خاک در طول فصل رشد به ترتیب برابر با 24/8، 23/8، 18/0 و 17/1 برای تیمارهای FR، F، R و C بود. نتایج نشان داد که مالچ پلاستیکی با کاهش تبخیر از سطح خاک تأثیر بسزایی روی حفظ رطوبت خاک داشت و تیمارهایی که دارای مالچ پلاستیکی در کف جویچه بودند (F و FR) دارای بالاترین مقدار رطوبت خاک در مقایسه با دیگر تیمارها بودند. بهره وری آب بر اساس ماده خشک تولیدی برای تیمارهای، F، FR، R و C به ترتیب برابر با 4/5، 4/4، 3/6 و 3/0 کیلوگرم بر مترمکعب و بر اساس وزن تر ماده تولیدی برای تیمارهای FR، F، R و C به ترتیب برابر با 7/6، 7/4، 5/7 و 4/7 کیلوگرم بر مترمکعب بدست آمد. بر پایه نتایج، استفاده از مالچ پلاستیکی در کف جویچه برای کاهش تلفات آب و افزایش بهره وری آب در آبیاری جویچه ای توصیه میشود. همچنین پیشنهاد میشود با توجه به نقش مالچ در حفظ رطوبت خاک در صورت استفاده از مالچ میتوان از تکنیک کم آبیای نیز بهره برد. بررسی جنبههای اقتصادی کاربرد مالچ هم در تحقیقات بعدی باید مورد توجه باشد.
رضا دلباز؛ حامد ابراهیمیان؛ فریبرز عباسی؛ آرزو نازی قمشلو
چکیده
رشد سریع علم و انتشار نتایج مختلف در یک موضوع خاص باعث سردرگمی محققان در حوزههای مختلف شده است. امروزه بررسی و جمعبندی نتایج مطالعات مختلف در یک حوزه خاص، ضروری به نظر میآید. فراتحلیل به عنوان روشی ساختارمند و با استفاده از روشهای آماری به تجمیع نتایج مطالعات یک موضوع میپردازد. در این پژوهش به منظور ارزیابی اثربخشی کودآبیاری ...
بیشتر
رشد سریع علم و انتشار نتایج مختلف در یک موضوع خاص باعث سردرگمی محققان در حوزههای مختلف شده است. امروزه بررسی و جمعبندی نتایج مطالعات مختلف در یک حوزه خاص، ضروری به نظر میآید. فراتحلیل به عنوان روشی ساختارمند و با استفاده از روشهای آماری به تجمیع نتایج مطالعات یک موضوع میپردازد. در این پژوهش به منظور ارزیابی اثربخشی کودآبیاری سطحی و قطرهای بر شاخصهای عملکرد محصول، بهرهوری کود، و بهرهوری آب از رهیافت فراتحلیل استفاده شد. به این منظور مقالات هشت پایگاه اطلاعاتی استخراج شد. پس از بررسی آنها، 21 مطالعه شرایط ورود به فراتحلیل را دارا بودند. تلفیق یافتهها نشان داد که عملیات کودآبیاری در هر دو روش سطحی و قطرهای سبب افزایش معنیدار شاخصهای عملکرد محصول، بهرهوری کود و آب مورد استفاده شد. اندازه اثرات به دست آمده از تلفیق نتایج برای عملکرد محصول در روشهای کودآبیاری سطحی و قطرهای نسبت به آبیاری سطحی با کوددهی به روش سنتی به ترتیب برابر 1/32 و 1/25 شد. در بهرهوری کود، اندازه اثر به دست آمده برای کودآبیاری سطحی نسبت به آبیاری سطحی با کوددهی به روش سنتی برابر 2/12 و برای کودآبیاری قطرهای برابر 1/43 و اندازه اثر بهرهوری آب برای کودآبیاری سطحی و قطرهای نسبت به آبیاری سطحی با روش کوددهی سنتی برابر 1/24 و 1/74 شد. بنابراین، کودآبیاری در هر دو روش سطحی و قطرهای سبب ارتقای عملکرد محصول، بهرهوری آب، و بهرهوری کود میشود. با توجه به آنکه نتایج این مطالعه از دادههای کمّی مطالعات اولیه استخراج شده است، برای رسیدن به قطعیت بیشتر پیشنهاد میشود مطالعات بیشتری توسط فراتحلیل مورد بررسی قرار گیرند.
نادر نادری؛ فریبرز عباسی
چکیده
قنات یکی از شگفتانگیزترین سازهها برای استخراج آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمهخشک است. در استان سمنان، 607 رشته قنات با تخلیه متوسط 5/93 میلیون متر مکعب در سال وجود دارد. در پژوهش حاضر، وضعیت 15 رشته قنات و وضعیت آبیاری در اراضی کشاورزی مربوط به آنها در این استان بررسی و برخی راهکارها برای بهبود وضعیت قناتهایمورد مطالعه ارائه ...
بیشتر
قنات یکی از شگفتانگیزترین سازهها برای استخراج آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمهخشک است. در استان سمنان، 607 رشته قنات با تخلیه متوسط 5/93 میلیون متر مکعب در سال وجود دارد. در پژوهش حاضر، وضعیت 15 رشته قنات و وضعیت آبیاری در اراضی کشاورزی مربوط به آنها در این استان بررسی و برخی راهکارها برای بهبود وضعیت قناتهایمورد مطالعه ارائه گردیده شده است. در این تحقیق،وضعیت آبدهی قناتها و تغییرات کمی و کیفی آب آنها، راندمان کاربرد و کارآیی مصرف آب در اراضی پاییندست قناتها ارزیابی شد. نتایج نشان داد که عدم تأمین اعتبار کافی بهعلت کمبود منابع مالی، ریزش کورهها و میلهها به خاطر عدم تجهیز مناسب، عدم استفاده از مصالح و پوششهای لازم، عدم نگهداری صحیح و مناسب قناتها، عدم ایجاد تمهیدات لازم برای جلوگیری از ورود سیلابها به داخل قناتها، تعدد مالکین و بروز مشکل در هماهنگی آنها و مهاجرت به شهرها از مهمترین عوامل کاهش آبدهی و تخریب قناتهای منطقه بودند. تغییرات هدایت الکتریکی و pH آب قناتها در بلندمدت ناچیز بود. متوسط راندمان کاربرد آب در اراضی پاییندست قناتها 6/51 درصد و در اراضی پاییندست چاهها 5/45 درصد بهدست آمد. متوسط بهرهوری مصرف آب در اراضی پاییندست قناتها برای محصولات مختلف 63/0 کیلوگرم بر متر مکعب برآورد گردید. ایجاد تشکلهای قوی برای مشارکت هرچه بهتر مالکین در بهرهبرداری و نگهداری قناتها، لایروبی منظم، کولگذاری کوره، طوقهچینی میلهها، لولهگذاری در کوره و نصب شیر فلکه در مظهر قنات، احداث حوضچههای ذخیره آب قناتها، ایجاد تناسب بین نیاز آبی محصولات و آب داده شده در اراضی پاییندست قناتها از مهمترین راهکارهای عملی و اجرایی برای بهبود وضعیت قناتها هستند.