تأثیر روش‌های مختلف آبیاری و آرایش کاشت بر عملکرد و بهره‌وری آب کنجد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

2 محقق بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

چکیده

کنجد گیاهی سازگار با شرایط نیمه خشک و متحمل به تنش آبی است و مدیریت صحیح آبیاری نقش بسزایی در افزایش کمیت و کیفیت دانه کنجد دارد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر روش‌های آبیاری برحجم آب کاربردی و آرایش کاشت برای دست‌یابی به عملکرد مطلوب و بهره‌وری آب کنجد به صورت بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله گرگان اجرا شد. تیمارها شامل سه روش آبیاری (بارانی، قطره‌ای نواری و سطحی) به همراه سه آرایش کاشت بر بستر بلند1 (2 ردیف کاشت روی بستر بلند به عرض 50 سانتی متر، یک ردیف کاشت روی پشته به عرض 50 سانتی‌متر و یک ردیف کاشت با فواصل 50 سانتی‌متر بر بستر مسطح) در نظرگرفته شد. نتایج دو ساله آزمایش 1401-1400  نشان داد که حداکثر عملکرد دانه در روش آبیاری قطره‌ای نواری و روش کاشت روی پشته و کمترین عملکرد دانه در آبیاری سطحی با روش کاشت مسطح به ترتیب به میزان 1305 و 735 کیلوگرم در هکتار بود. متوسط مقدار آب کاربردی برای روش آبیاری قطره‌ای نواری حدود 4180 متر‌مکعب در هکتار و مقدار آب کاربردی برای روش‌های آبیاری بارانی و سطحی به ترتیب حدود 4675 و 5930 متر‌مکعب در هکتار اندازه گیری شد. حداکثر بهره‌ وری آب در روش آبیاری قطره ای نواری و روش کاشت روی پشته به ترتیب به میزان 0/31 و 0/45 کیلوگرم بر مترمکعب آب بود. در مجموع، با هدف دستیابی به حداکثر عملکرد دانه و بهره‌وری آب با حداقل مصرف آب، روش آبیاری قطره‌ای نواری و کاشت روی پشته برای کنجد توصیه می‌گردد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Different Irrigation Methods and Planting Arrangements on Sesame Yield and Water Productivity

نویسندگان [English]

  • Meysam Abedinpour 1
  • Mohammadhossein Razzaghi 2
1 Assistant Prof., Agricultural Engineering Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Gorgan, Iran.
2 Researcher, Agricultural Engineering Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Gorgan, Iran.
چکیده [English]

Sesame plant is adapted to semi-arid conditions and one of its distinctive features is tolerance to water stress, and the correct management of irrigation plays a significant role in increasing the quantity and quality of sesame seeds. This research was conducted to determine the optimal irrigation method, applied water volume, and planting arrangement to achieve the maximum yield and water productivity of sesame in Gorgan region. The study was carried out as completely randomized blocks at the Agricultural Research Station in Gorgan. The treatments included 3 irrigation methods (sprinkle, T-tape drip and surface) along with three arrangements of planting on a raised bed (2 rows of planting on a raised bed 50 cm wide, 1 planting row on a 50 cm wide ridge, and one planting row with 50 cm intervals on a flatbed). Based on the results, the maximum seed yield in both years of the experiment 2021-22 was in the T-tape drip irrigation system and in the 1 planting row on a 50 cm wide ridge planting arrangement (1305 kg.ha-1) and the lowest was in the surface irrigation treatment with the flat planting method (735 kg.ha-1). The average amount of applied water for the two years of testing for the strip drip irrigation system was measured to be about 4180 m3.ha-1, and for sprinkler and surface irrigation methods was about 4675 and 5930 m3/ha, respectively. The maximum water productivity for irrigation method (T-tape drip irrigation) and for ridge planting was 0.31 and 0.45 kg/m3, respectively. In total, with the aim of achieving maximum seed yield and water productivity with minimal water consumption, T-tape drip irrigation and ridge planting are suitable for sesame and are recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Applied water
  • Pressurized irrigation system
  • Raised bed

مراجع

  1. بی نام. 1399. آمارنامه کشاورزی سال زراعی 97-98. جلد اول محصولات زراعی، وزارت جهاد کشاورزی. تهران، ایران.
  2. غلامحسینی، مجید، شریعتی، فرناز، آقامحمدی، علی، انتخاب بهترین آرایش کاشت برای ارقام مختلف کنجد. نشریه علمی یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی، 9(1)، صص. 25-13.

https://doi.org/10.22092/rafhc.2019.122897.1162

  1. کوچکی، علیرضا، نصیری محلاتی، مهدی، نوربخش، فرانک، نهبندانی، علیرضا، اثر تراکم و آرایش کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد. پژوهش‌های زراعی ایران، 15(1)، صص. 45-31.

https://doi.org/10.22067/gsc.v15i1.33089

  1. بی‌نام. 2000. ســازمان خواروبــار و کــشاورزی (FAO). مقررات ملــی مدیریت منابع آب. چاپ اول. سازمان مدیریت منـابع آب ایران، تهران.
  2. سرحدی، جواد، شریف، مهری، 1398. تنش کم آبی گیاه و نگهداری آب در خاک- نقش کم آبیاری بر رشد و عملکرد کنجد در شرایط خشکسالی، شانزدهمین کنگره علوم خاک، ایران، زنجان.

https://civilica.com/doc/1026622

  1. جعفری، حسین، نورقلی­پور، فریدون و رجایی، مجید، 1398. تعیین دور آبیاری بهینه بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد در مناطق مهم تحت کشت کنجد در کشور با استفاده از تشت تبخیر کلاس A. مهندسی آبیاری و آب ایران، 9(4)، صص. 229-208.

https://doi.org/10.22125/iwe.2019.90264

  1. رضایی ، اعظم، جولایی رامتین، کرامت­زاده، علی، بررسی اثر سیاست‌های قیمت و سهمیه‌بندی آب کشاورزی بر پایداری منابع آب استان گلستان. نشریه پژوهش آب در کشاورزی، 34(2)، صص. 285-270.

https://doi.org/10.22092/jwra.2020.122263

  1. رفیع، محمدرضا و دهقانی، علی، بررسی تأثیر دور آبیاری در مراحل مختلف فنولوژی بر ویژگی‌های کمی و کیفی و بهره‌وری مصرف آب کنجد.مجله پژوهش‌های حفاظت آب‌وخاک، 26(5)، صص. 39-21.

https://doi.org/10.22069/jwsc.2019.16217.3151

  1. فیض­نیا، فرید، و فخرالعلمایی، محمدحسین، آبیاری تحت‌فشار. نشریه ترویجی، مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی استان کرمانشاه، چاپ اول، صص. 29.
  2. دهقانی، علی، 1391. بررسی بیماری گل سبز کنجد و اثرات تاریخ کاشت و سمپاشی در کنترل آن در استان خوزستان. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی به شماره ثبت 84/264. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، صص.
  3. El Naim, A M., Ahmed, M F. and Ibrahim, K h., 2010. Effect of Irrigation and Cultivar on Seed Yield, Yield’s Components and Harvest Index of Sesame (Sesamum indicum L.). Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 6(4), pp.492-497.
  4. Gercek, S., Boydak, E. and Simsek, M., 2004. Effect of Irrigation Methods and Row Spacing on Yield and Yield Components of Sesame. Pakistan Journal of Biological Sciences. 7(2), pp.2149-2154.
  5. Hong, Y., Yu, J. and Chai, K., 1985. Effect of drought stress on major upland crops. Agronomy Journal. 27, pp.148-155.
  6. Kassab, O., Noemani, E. and El-Zeiny, A H., 2005. Influence of some irrigation system and water regimes on growth and yield of sesame plants. Journal of Agronomy. 4, pp.220-224.
  7. Mensah, J K., Obasami, B., Eruotor, P. and Onomerieguna, F., 2006. Simulated flooding and drought effects on germination, growth and yield parameters of sesame (Sesamum indicum). African Journal of Biotechnology. 5, pp.1249-1253.
  8. Monpara, B A. and Vaghasia, D R., 2016. Optimizing sowing time and row spacing for summer sesame growing in semi-arid environments of India. J. Curr. Res. Acad. Rev. 4(1):122–31. doi: 10.31830/2454-1761.2022.028.
  9. Nadeem, A., Kashani, S., Ahmed, N., Buriro, M., Saeed, Z., Mohammad, F., and Ahmed, S., 2015. Growth and yield of sesame (Sesamum indicum L.) under the influence of planting geometry and irrigation regimes. J. Plant Sci. 6, pp.980-986.
  10. Pereira, J R., Guerra, H O C., Zonata, J H., Bezerra, J R C., Almida, E S A B. and Araujo, W P., 2017. Behavior and water needs of sesame under different irrigation regimes: III. Production and hydric efficiency, Afr. J. Agric. Res. 12(13), pp.1158-1163.

 doi: 10.5897/AJAR2016.12011.

  1. Rezvani Moghaddam, P., Sabori A., Mohammadabadi, A., and Moradi, R., 2013. Effect of chemical fertilizers, manure and municipal waste compost on yield, yield components and oil content sesame genotypes in Mashhad. Iranian journal of Agronomic Research. 11, pp.250-241. doi:22067/gsc.v15i1.33089.
  2. Saeidi, A., Tohidi-Nezhad, E., Ebrahimi, F., Mohammadi-Nejad, G. and Shirzadi, M H., 2012. Investigation of water stress on yield and some yield components of sesame genotypes in Jiroft region, J. Appl. Sci. Res. 8, pp.243-246. doi: 10.29252/jcb.10.26.185.
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 38، شماره 2
شهریور 1403
صفحه 105-116

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار