ارزیابی اثر روش‌های مختلف آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب لوبیا چیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران

2 استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران.

3 استادیار بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران.

4 محقق بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران

5 تکنسین فنی بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران

چکیده

به منظور ارزیابی اثر روش های مختلف آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب لوبیا چیتی، در سال­های 1401 و 1402، پژوهشی در پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا در خمین به صورت ناحیه ­ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روش­های آبیاری در چهار سطح (آبیاری بارانی به صورت کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک، بارانی نیوفیت، رین فلت، و قطر‌ه‌ای نواری) و ارقام لوبیاچیتی (لاین 21492 و ارقام کوشا و صالح) با سه تیپ رشدی مختلف در این ناحیه‌ها به صورت تصادفی کشت گردید. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین میزان مصرف آب (12500 متر مکعب در هکتار) در روش آبیاری بارانی کلاسیک بود. کمترین میزان مصرف آب (6600 متر مکعب در هکتار) نیز در روش آبیاری قطر‌ه‌ای مشاهده شد و روش‌های آبیاری نیوفیت و رین فلت که مصرف آب تقریبا مشابهی داشتند (حدود 11000 مترمکعب در هکتار) در بین آن­ها قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر روش آبیاری بر اجزای عملکرد و عملکرد دانه لوبیاچیتی معنی­دار بود، ولی اثر رقم تنها بر عملکرد دانه معنی­دار شد. بیشترین مقدار عملکرد دانه (296/9 گرم در متر مربع) در آبیاری قطر‌ه‌ای و کمترین میزان (228/7 گرم در متر مربع) در تیمار آبیاری بارانی کلاسیک بود. در بین ارقام نیز بیشترین و کمترین عملکرد دانه (به ترتیب 274/1 و 236/3 گرم در متر مربع) به ترتیب متعلق به رقم کوشا و صالح بود. همچنین، بیشترین (0/45 کیلوگرم بر مترمکعب) و کمترین مقدار کارایی مصرف آب (0/18 کیلوگرم بر مترمکعب) به ­ترتیب در روش‌های آبیاری قطر‌ه‌ای و بارانی کلاسیک به­دست آمد. به­ طور کلی، نتایج نشان داد که روش آبیاری قطر‌ه‌ای علاوه بر کاهش مصرف آب، موجب افزایش عملکرد لوبیاچینی و کارایی مصرف آب شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Effect of Different Irrigation Methods on the Yield and Water Use Efficiency of Chitti Bean

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohsen seyedi 1
  • mostafa goodarzi 2
  • Sedighe Ashtari 3
  • Maryam Hatamabadi Farahani 4
  • Abolghasem Sarlak 5
1 Assistant Prof., Crop and Horticultural Science Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran.
2 Assistant Prof., Agricultural Engineering Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran.
3 Assistant Prof., Plant Protection Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, AREEO, Arak, Iran.
4 Researcher, Plant Protection Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, AREEO, Arak, Iran.
5 Crop and Horticultural Science Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran.
چکیده [English]

To evaluate the effect of different irrigation methods on yield and water use efficiency (WUE) of chitti beans, a research study was conducted in 2022 and 2023 at the Bean Research and Education Center in Khomein, Iran. The study was designed as a multi-location (regional) experiment using a randomized complete block design with three replications. Four irrigation methods included classical sprinkler irrigation, New-fit sprinkler irrigation, rain flat irrigation, and drip tape irrigation. Different types of chitti bean cultivars (line 21492, Kousha, and Saleh) with three growth habits were randomly sown in these locations. The results showed that the maximum water consumption (12500 m3 ha-1) belonged to the classical sprinkler irrigation method, while the least (6600 m3 ha-1) was in the drip tape irrigation; and the New-fit sprinkler and Rain flat irrigation had almost the same water consumption (about 11000 m3 ha-1), were in between those two methods. Also, the highest and lowest WUE (0.45 and 0.18 kg m-3, respectively) were obtained in drip tape and classical sprinkler irrigation, respectively. The results of analysis variance showed that the irrigation method effect on yield components and grain yield was significant, but the effect of cultivar was significant only on grain yield. The highest (296.9 g m-2) and the least (228.7 g m-2) values of grain yield were observed in the drip tape and classical sprinkler, respectively. Among the cultivars, the highest grain yield belonged to Kousha and Saleh cultivars. In general, the results demonstrated that the drip tape not only decreased water consumption but also led to improving yield components of chitti bean and higher water use efficiency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Classical sprinkler
  • Drip tape irrigation
  • Kousha cultivar
  • Yield components

مراجع

  1. جعفری، علی­محمد، سلطانی، هرمز، رضوانی، معین­الدین، و قدمی فیروزآبادی، علی، 1396. ارزیابی و مقایسه اقتصادی سامانه‌های آبیاری بارانی و قطره‌ای در زراعت سیب‌زمینی در استان همدان. پژوهش آب در کشاورزی، 31(2)، صص. 205-195. https://doi.org/10.22092/jwra.2017.113163
  2. حسینیان، صغری، خالدیان، محمدحسین، و معتمد، محمدکریم، 1395. ارزیابی سامانه‌های آبیاری قطره‌ای و بارانی از لحاظ شاخص‌‌های اقتصادی بهره‌‌وری آب در جنوب فرانسه. پژوهش آب در کشاورزی، 30 (2)، صص. 226-215. https://doi.org/10.22092/jwra.2016.106645
  3. دری، حمیدرضا، قنبری، علی اکبر، لک، محمدرضا، و بنی­جمالی، محمد، 1387. راهنمای لوبیا (کاشت ، داشت و برداشت). انتشارات سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. 124 صفحه.
  4. رضایی استخروییه، عباس، صداقت، مرضیه، عرب­زاده، بهروز، و سیاری، نسرین، 1395. تأثیر روش­های نوین آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه برنج (رقم شیرودی)، مدیریت آب و آبیاری، 6 (2)، صص. 204-193. https://doi.org/10.22059/jwim.2017.63779
  5. سلیمانی­پور، احمد، باقری، ابوالقاسم، و واثقی، الهه، 1390. ارزیابی اقتصادی روش­های آبیاری و تأثیر آن بر عملکرد ارقام سیب‌زمینی در استان اصفهان. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 3 (9)، صص. 164-143.

https://dorl.net/dor/20.1001.1.20086407.1390.3.9.8.3

  1. سیدان، محسن، و قدمی­فیروزآبادی، علی، 1399. مقایسه بهره­وری مصرف آب در سامانه­های آبیاری قطره‌ای و بارانی در محصول سیب‌زمینی در استان همدان، مجله ترویجی علوم کاربردی سیب‌زمینی، 3 (1)، صص. 24-17.
  2. شریفی، احمد، و جوادی، ارژنگ، 1395. فشردگی خاک: مشکل­ها، راه حل­ها و روش­های اندازه‌گیری. نشریه فنی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، 32 صفحه. شماره 49761.
  3. شلالوند، مرتضی، و نیک‌سیرت، حسام، ۱۳۹۶. بررسی روش­های مختلف آبیاری، مصرف ورمی کمپوست و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی ماریتیغال، سومین همایش ملی مدیریت آب در مزرعه. کرج، موسسه تحقیقات خاک و آب.
  4. صفرزاده، سیروس، صارمی، مرین، فرشید، امیر، و دهقانی، منیر، 1400. بررسی عملکرد، اجزاء عملکرد و بهره­وری آب گندم در سه سامانه آبیاری سطحی، بارانی و قطره‌ای نواری، آبیاری و زهکشی ایران، 15 (1)، 97-87.. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20087942.1400.15.1.8.8
  5. طباطبایی، مهسا، قیصری، مهدی، عابدی­کوپایی، جهانگیر، و امیری، زهرا، 1396. مقایسه عملکرد ذرت علوفه‌ای تحت مدیریت آبیاری قطره‌ای نواری و بارانی، پنجمین همایش ملی مدیریت شبکه­های آبیاری و زهکشی و سومین کنگره ملی آبیاری و زهکشی ایران، اهواز.
  6. کوچکی، علیرضا، و بنایان، محمد، 1388. زراعت حبوبات، جهاد دانشگاهی مشهد، 236 صفحه.
  7. گرجی، علی، افشاراصل، محمد، دشتی­زاده، رویا، و تسبندی، مرتضی، ۱۳۹۶. اثربخشی سامانه­های نوین آبیاری در مصرف انرژی – مطالعه موردی: شهرستان ابرکوه یزد، سومین همایش ملی مدیریت آب در مزرعه. کرج. موسسه تحقیقات خاک و آب.
  8. گودرزی، مصظفی، و هدایتی‏پور، ابوالفضل، 1398. مدیریت مصرف آب لوبیا، نشریه فنی، موسسه تحقیقات آب‌وخاک، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شماره
  9. لک، محمدرضا، 1398. روش‌های ارزیابی مقاومت ارقام و الیت­های لوبیا نسبت به آفات و بیماری‌های مهم آن، گزارش نهایی. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
  10. مجنون حسینی، ناصر، 1387. زراعت و تولید حبوبات، انتشارات جهاد دانشگاهی تهران. 284 صفحه.
  11. نیکبخت جهرمی، نجمه، هادی­زاده، منصور، و میرابوالقاسمی، هادی، ۱۳۹۶. بررسی راهکارهای اجرایی برای تبدیل سامانه­های آبیاری بارانی کلاسیک به آبیاری موضعی با نوارهای آبیاری، سومین همایش ملی مدیریت آب در مزرعه، کرج، موسسه تحقیقات خاک و آب.
  12. Fan, J., Lu, X., Gu, S. and Guo, X., 2020. Improving nutrient and water use efficiencies using water-drip irrigation and fertilization technology in Northeast China. Agricultural Water Management, 241, pp. 106352.‏ https://doi.org/10.1016/j.agwat.2020.106352.
  13. Fan, Z., An, T., Wu, K., Zhou, F., Zi, S., Yang, Y., Xue, G. and Wu, B., 2016. Effects of intercropping of maize and potato on sloping land on the water balance and surface runoff. Agriculture Water Management, 166, pp. 9–16.

https://doi.org/10.1016/j.agwat. 2015.12.006.

  1. Ibragimov, N., Evett, S. R., Esanbekov, Y., Kamilov, B. S., Mirzaev, L. and Lamers, J. P., 2007. Water use efficiency of irrigated cotton in Uzbekistan under drip and furrow irrigation. Agricultural water management, 90(1-2), pp. 112-120.‏

https: //doi.org/10.1016/j.agwat.2007.01.016.

  1. Kandongo, H., 2018. Comparing efficiencies of flood and drip irrigation methods in onion production under farmer's production conditions in Omusati region, Namibia (Doctoral dissertation, University of Namibia).‏
  2. Koech, R. and Langat, P., 2018. Improving irrigation water use efficiency: A review of advances, challenges and opportunities in the Australian context. Water, 10(12), pp. 1771.‏ http://dx.doi.org/10.3390/w10121771
  3. Ospanbayev, Z. O., Kurmanbayeva, M. S., Abdukadirova, Z. A., Doszhanova, A. S., Nazarbekova, S. T., Inelova, Z. A., Ablaikhanova, N. T., Kenenbayev, S. B. and Musina, A. S., 2017. Water use efficiency of rice and soybean under drip irrigation with mulch in the south-east of Kazakhstan. Applied Ecology & Environmental Research, 15(4), pp. 1581-1603. http://dx.doi.org/10.15666/aeer/1504_15811603.
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 38، شماره 2
شهریور 1403
صفحه 91-103

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار