ارزیابی وضعیت کشاورزی استان هرمزگان از دیدگاه آب مجازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه مهندسی آب، تهران، ایران

2 دانشجو دکتری آبیاری و زهکشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه مهندسی آب، تهران، ایران

چکیده

پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارندگی و عدم مدیریت عرضه و تقاضای منابع آب در کشور به ویژه در مناطق بسیار کم آب و خشک مانند استان هرمزگان، مدیریت منابع آب را به خصوص در بخش کشاورزی با مشکلات جدی رو به رو ساخته است. در این وضعیت تجارت درون کشوری آب مجازی می‌تواند با صرف هزینه‌های کمتر بخش عمده‌ای از مشکلات را در بخش توزیع آب حل کند. نتایج این تحقیق نشان داد که کل واردات و صادرات آب مجازی استان هرمزگان به ترتیب 1284/3 و 1131/1 میلیون مترمکعب در سال می‌باشد. سهم بخش زراعی، باغی و دامی از واردات آب مجازی به‌ترتیب 61/44%، 9/97% و 28/59% و هم‌چنین از صادرات آب مجازی به‌ترتیب 35/32%، 59/18% و 5/5% به‌دست آمد. تراز تجارت آب مجازی این استان برابر 142/5 میلیون مترمکعب است. هم‌چنین شاخص کم‌آبی، شاخص شدت مصرف آب، شاخص وابستگی آب به واردات آب مجازی و شاخص خودکفایی آب به واردات آب مجازی استان هرمزگان به ترتیب برابر63%، 58%، 6/9% و 4/90% به دست آمد. یکی از مهم‌ترین دلایل صادرات آب مجازی در استان هرمزگان تولید محصولات آب‌بر مانند خرما، سبزیجات، صیفی‌جات می‌باشد. مهم‌ترین منبع واردات آب مجازی به استان ناشی از وارد کردن برنج و گندم است. هم‌چنین نتایج این تحقیق نشان داد که استان هرمزگان دارای پتانسیل نسبتاً کمی در استفاده از آب سبز بوده به طوری‌که حدود 7/8 درصد تولیدات زراعی و باغی استان به وسیله آب سبز تولید می‌شوند. در نتیجه پیشنهاد می­شود الگوی کشت استان هرمزگان به سمت استفاده بیشتر از آب سبز (مانند غلات و میوه‌ها) و پرهیز از کاشت محصولات آب­بر تابستانه مانند ذرت و سیب­زمینی تغییر جهت داده شود.       

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Hormozgan Province Agricultural and Water Resources Situation by Using Conceptualization of Virtual Water Trade

نویسندگان [English]

  • Hossin Babazadeh 1
  • Mehdi Sarai tabrizi 2
1 Assistant Professor of Water Eng. Dept., Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 P.hD. Student, Water Eng. Dept., Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Uneven temporal and spatial distribution of precipitation and lack of management in the supply and demand of water resources in the country, particularly in very dry areas such as Hormozgan province, has caused agriculture sector to face serious problems. In this regard, virtual water trade in the country can solve the main parts of the problems in water distribution at a lower cost. The results of this research showed that the total annual import and export of virtual water in Hormozgan province were, respectively, 1284.3 and 1131.1 million cubic meters (MCM). The share of the field crops, horticultural crops, and livestock sector from the imported virtual water is 61.44%, 9.97%, and 28.59%, while their contribution to the exported virtual water is 35.32%, 59.18% and 5.5%, respectively.  Equivalent volume of virtual water trade balance in this province was found to be 142.5 MCM. Also, indexes of water stress, water use intensity, water dependency and water self-sufficiency to virtual water import of Hormozgan province were 63%, 58%, 9.6%, and 90.4%, respectively. One of the most important causes of virtual water export in Hormozgan province is production of products like dates, vegetables, and summer crops that use a lot of water. The important source of the virtual water imports into the province is the import of rice and wheat. Also, the results of this study show that Hormozgan province has a relatively low potential in using green water, such that only about 7.8% of field and horticultural crops are produced by green water. Therefore, it is recommended that crop pattern of Hormozgan province be shifted toward more use of green water (like in cereals and fruits) and planting summer crops such as corn and potato, which use a lot of water, be avoided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Green water
  • Virtual water trade balance
  • Water use intensity index

مراجع

  • Alizadeh, A., and Keshavarz, A. 2005. Status of agricultural water use in Iran, water conservation, reuse and recycling, proceeding of an Iranian-American workshop, the national academic press (in Persian).
  • Arabi-Yazdi, A. Alizadeh, A. Mohammadian, F. 2009. Study on Ecological Water Footprint in Agricultural Section of Iran. Journal of Water and Soil, 23(4): 1-15 (in Persian).
  • Ardakanian, R. Sohrabi, R. 2005. Virtual water trade: world literature and applications in Iran, Iran's water resources management conference, Isfahan (in Persian).
  • Central bank of the Islamic Republic of Iran. 2011. Summary of economical changes of the country in 1389. Economical investigations office, pp. 98 (in Persian).  
  • Ebadi, F. Saednia, A. 2009. Food balance-sheet 2009. Planning researches and agricultural economy institute, pp. 87 (in Persian).
  • Ehsani, M. Khaledi, H. and Barghi, Y. 2009. Introduction to virtual water. Iranian National Committee on Irrigation and Drainage(IRNCID), Publication issue: 134, pp. 102 (in Persian).
  • Farshi, A. 1996. Estimation of Iran's main horticultural and agronomical crop water requirement, agricultural education publication, Karaj, pp.918 (in Persian).
  • Fetrous, M. H. and Beheshtifar, M. 2008. Comparison of development degree of agriculture sector of Iran's province in two sections 1992 and 2002. Agriculture Economy and development Journal, 17(65): 17-38 (in Persian).
  • Hanasaki, N., Inuzuka, T., Kanae, S., Oki, T. 2010. An estimation of global virtual water flow and sources of water withdrawal for major crops and livestock products using a global hydrological model. Hydrology Journal, 384: 232–244.
  • Hoekstra, A. Y. and Chapagian, A. K. 2007. Water footprint of nations, water use by people as a function of their consumption pattern. Water Resources Management Journal, 21: 35-48.
  • Hoekstra, A.Y. and Hung, P.Q. 2002. Virtual water trade: a quantification of virtual water flows between nations in relation to international crop trade. Value of Water Research Report Series No.11, UNESCO-IHE, Delft, The Netherlands.
  • Hormozgan Agriculture of Jahad Organization, face to face talks, 2011 (in Persian).
  • Ministry of Energy. 1996. Instruction of water resources economical investigations, Standard No. 30, A. Water sector (in Persian).
  • Ministry of Energy, Hormozgan Regional Water Company. 2011. Face to face talks (in Persian).
  • Ministry of Energy, Power and Energy Planning Department. 2010. Energy balance-sheet of 2009., pp. 312 (in Persian).
  • Pour Asgharian, A. Sisipour, M. 2008. Calculation and monitoring of effective precipitation in irrigation systems in Hormozgan province for optimal usage of groundwater resources. Regional conference of water crises and droughts, Islamic Azad University, Rasht Branch, Rasht (in Persian).
  • Radmanesh, F. Madehkhaksar, A. 2006. The evaluation of Hargreaves-Samani and modified Jensen-Haise in estimation of the amount of potential evapotranspiration in comparison with FAO-Penman-Montieth in two Provines of Khozestan and Hormozgan. Ninth National Seminar on Irrigation and Evapotranspiration, Kerman, Iran (in Persian).
  • Rouhani, N. Yang, H. Sichani, S. A. Afyuni, M. Mousavi, S. F. and Kamgar Haghighi. 2009. Assessment of Food Products and Virtual Water Trade as Related to Available Water Resources in Iran. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, Water and Soil Sciences, 14(46): 417-432 (in Persian).

 

پژوهش آب در کشاورزی
دوره 26، شماره 4
بهمن 1391
صفحه 483-497

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار