اثر تغییرات فشار و نوع ‌قطره‌چکان بر عملکرد سامانه‌های آبیاری قطره‌ای باغ‌های پسته استان یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش آبیاری و فیزیک خاک، مرکز ملی تحقیقات شوری، یزد ایران.

2 استادیار بخش شیمی خاک و تغذیه گیاه، مرکز ملی تحقیقات شوری، یزد ایران.

3 استادیار بخش شیمی خاک و تغذیه گیاه، مرکز ملی تحقیقات شوری، یزد، ایران.

چکیده

در این پژوهش، اثرات تغییر فشار و نوع ‌قطره‌چکان انتخابی بر عملکرد سامانه‌های آبیاری قطره‌ای در 21 باغ پسته و در شرایط کاربرد آب شور بررسی شد. بر اساس نتایج، میزان تغییرات یکنواختی پخش آب در نقاط مختلف مزرعه (EU) در باغ‌های متفاوت از 71% تا 95% و میزان آبدهی متوسط ‌قطره‌چکان‌های مختلف از 5/5 تا 28/8 لیتر در ساعت متغیر بود. کمترین و بیشترین مقدار فشار کارکرد در پشت ‌قطره‌چکان‌ها نیز به ترتیب 0/1 و 1/8 بار بود. باغ شماره چهار دارای کمترین (3/3%) و شماره 13 دارای بیشترین (21%) ضریب تغییرات بودند. علاوه بر این، کمترین (0/6%) و بیشترین (26%) مقادیر انحراف آبدهی میانگین نسبت به آبدهی اسمی نیز به ترتیب در طرح‌های شماره 3 و 18 مشاهده گردید. میزان ضریب تغییرات در طرح‌های شماره 3، 4، 10، 11، 12، 19 و 21 کمتر از ده درصد و عالی بودند. طرح‌های شماره 2، 13، 14 و 15 با ضریب تغییرات تقریبا 20% در حد فاصل خوب و بسیار خوب و سایر طرح‌ها نیز دارای ضریب تغییرات بسیار خوب در عمل بودند. نتایج نشان داد که در باغ‌هایی که درآنها تامین، یا توزیع فشار کارکرد مناسب بود (0/5 تا 4 بار)، ‌قطره‌چکان‌ها، فارغ از برند و نوع، دارای ضریب تغییرات پایین و یکنواختی پخش بالا بود. با این حال، دو نمونه یوروپلاست کینگ و یورودریپ با آبدهی هشت لیتر در ساعت برای نفوذپذیری کم خاک و برای جاهایی که آبدهی بالا با تامین فشار بین 0/5 تا 1 بار مدنظر است، نمونه یورودریپ با آبدهی اسمی26/2 لیتر در ساعت را می‌توان توصیه کرد. نتایج نشان داد که اغلب باغ­ها نیاز به اصلاح برنامه آبیاری (دور و یا مدت) دارند. به نظر ‌می‌رسد که شوری آب های بررسی شده روی گرفتگی قطره چکان ها و در نتیجه یکنواختی پخش آب در نقاط مختلف باغ اثر چندانی نداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Pressure Changes and Type of Emitter on the Performance of Drip Irrigation Systems in Pistachio Orchards of Yazd Province

نویسندگان [English]

  • Hossein Parvizi 1
  • Amir Parnian 2
  • Hadis Hatami 3
  • Mohammad Hasan Rahimian 1
1 Assistant professor of Irrigation and Soil Physics Department, National Salinity Research Center, Yazd, Iran.
2 Assistant professor of Soil Chemistry and Plant Nutrition Department, National Salinity Research Center, Yazd, Iran.
3 Assistant professor of Soil Chemistry and Plant Nutrition Department, National Salinity Research Center, Yazd, Iran.
چکیده [English]

The effects of pressure changes and type of emitter on the performance of pistachio orchard’s drip irrigation systems were studied in 21 orchards, under irrigation by saline water. Based on the results, water distribution uniformity in different parts of the orchards (EU) and the average flow of emitters ranged from 71% to 95% and 5.5 to 28.8 l hr-1, respectively. Furthermore, the lowest and highest operating pressure of the emitter were 0.1 and 1.8 bar in different pistachio orchards, respectively. The highest (21%) and lowest (3%) values of coefficient of variation (CV) were obtained from the evaluation of orchards number 13 and 4, respectively. Moreover, the minimum (0.6 %) and maximum (26.2 %) deviation values of the measured average flow from the nominal flow were also observed in orchards No. 3 and 18, respectively. The values of CV in orchards No. 3, 4, 10, 11. 12, 19, and 20 were lower than 10% and were excellent. Orchards No. 2, 13, 14, and 15 with values of about 20% showed good and very good CV, and all of the remaining orchards had very good values of CVs between 10% and 20 %. The results showed that the emitters had a low CV and high EU in the orchards with proper supply and distribution of operation pressure (0.5 to 4 bar) without considering their types and brands. However, the two 8 liters per hour emitters including the Eurodrip and Europlast (King model) for soils with low infiltration rate, and the 26.2 liters/hour Eurodrip emitter for supplying high flow rates with an operating pressure of 0.5 to 1 bar can be recommended. Results indicated that, in most orchards, it is vital to modify the irrigation planning (time and frequency). It seems that if the operating pressure is supplied and distributed properly, emitter clogging and, consequently, EU would not be much affected by water salinity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emitter flow rate
  • Emitter clogging
  • Water distribution uniformity
  • Water salinity

مراجع

  1. ابراهیمی، م.، شریفان، ح.، هزارجریبی، ا و حسام، م. 1394. بررسی عملکرد چهار نوع قطره‌چکان در شرایط به‌کارگیری آب‌شور. مجله آبیاری و زهکشی ایران، دوره 9، شماره 2. صفحات 398- 391.
  2. اعظمی، ا.، زرافشانی، ک.، دهقانی سانیچ، ح و گرجی، علی. 1390. تحلیل رضامندی کشاورزان از اجرای سامانه‌های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه، نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، دوره 25، شماره 4. صفحات 853- 845.
  3. پروینی، م و معروف پور، ع. 1392. بررسی ضریب تغییرات ساخت و یکنواختی ریزش ‌قطره‌چکان‌های تنظیم‌کننده فشار رایج در کشور. مجله آبیاری و زهکشی ایران،دوره 7 شماره 2. صفحات ۲۳۱-۲۴۲.
  4. پیروزفر، و.ر.، برومند نسب، س.، محمدی سلطانی، ا و معاضد، ه. ۱۳۹۳. بررسی عملکرد ‌قطره‌چکان نتافیم و یورودریپ در شوری‌های مختلف آب آبیاری. دومین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار. تهران، https://civilica.com/doc/309894
  5. سهرابی، ت.، اکرام نیا، ف و میراب.زاده، م. 1378. ارزیابی خصوصیات هیدرولیکی ‌قطره‌چکان‌های ساخت داخل. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 30 شماره 2. صفحات 276-263.
  6. چوپان، ی. و امامی، س. ۱۳۹۷. تأثیر کاربرد فاضلاب تصفیه‌شده بر تغییرات دبی ‌قطره‌چکان‌ها، دومین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران،اصفهان،https://civilica.com/doc/856089
  7. ظریفیان، ش.، رستمی، ج و پیش بهار، ا. 1399. عوامل مؤثر بر به‌کارگیری سامانه‌های نوین آبیاری در توسعه کشاورزی پایدار (مطالعه موردی: شهرستان بستان‌آباد، استان آذربایجان شرقی). نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، دوره 30، شماره 3. صفحات 229- 217.
  8. عابدی کوپایی، ج. و بختیاری فر، ع. 1383. تأثیر پساب تصفیه‌شده بر خصوصیات هیدرولیکی انواع ‌قطره‌چکان‌ها در سیستم آبیاری قطره‌ای. نشریه علوم آب‌وخاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، دوره 8 شماره 3. صفحات 42-33.
  9. علیجانی، ف و بهروز، ش. 1400. بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش سیستم آبیاری تحت‌فشار تجمیعی (مطالعه موردی باغداران شهرستان تاکستان، فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی، دوره 13، شماره 3. صفحات 56- 42.
  10. غلامی سفیدکوهی، م. ع و برزگرآخته، خ. ع. 1393. تأثیر مدیریت آبیاری و نوع ‌قطره‌چکان بر گرفتگی ‌قطره‌چکان در منطقه ساری.‎ نشریه پژوهش آب در کشاورزی. دوره 28، شماره 2. صفحات 394- 385.
  11. فاریابی، ا و قربانی، ب. 1394. ارزیابی معادلات یکنواختی توزیع آب در آبیاری بارانی و امکان استفاده آن‌ها در شرایط مختلف مزرعه‌ای. نشریه پژوهش آب در کشاورزی. دوره 29، شماره 4. صفحات 536-525.
  12. فراستی، م.، بهزاد، م و برومندنسب، س. 1389.. بررسی عملکرد چند نوع ‌قطره‌چکان تنظیم‌کننده فشار موجود در بازار ایران.‎ علوم مهندسی آبیاری (مجله علمی کشاورزی)، دوره 33 شماره 1. صفحات 30-15.
  13. فولادمند، ح.ر. 1388 .اصول آبیاری. انتشارات نوید شیراز. 223 صفحه.
  14. کریمی، ن.، قوچانی، ح.، طاحونه دار، م و یقینی، ف. ۱۳۹۰. ارزیابی ‌قطره‌چکان‌های مورد استفاده در آبیاری تحت‌فشار. اولین کنفرانس ملی هواشناسی و مدیریت آب کشاورزی،کرج،https://civilica.com/doc/173404
  15. موحدی، ر.، ایزدی، ن و وحدت ادب، ر. 1396. بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری آبیاری تحت‌فشار بین کشاورزان شهرستان اسدآباد. پژوهش آب در کشاورزی، دوره 31، شماره 2. صفحات 300- 287.
  16. میریان، ص.، شریفی پور، م و نصرالهی، ع. ح. 1398. اثر مدیریت آبیاری، دبی و فشار کارکرد بر گرفتگی قطره‌چکان‌های تنظیم‌کننده فشار. تحقیقات آب‌وخاک ایران، دوره 50، شماره 9. صفحات 2238- 2228.
  17. نصرالهی، ع. ح.، بهزاد، م.، برومند نسب، س و حیدری نیا، م. 1392. بررسی تأثیر تغییرات فشار روی مشخصات هیدرولیکی قطره‌چکان‌های تنظیم‌کننده فشار. مجله علوم آب‌وخاک. جلد 17 شماره 66. صفحات 233 تا ۲۲۵.
  18. هزارجریبی، ا.، و قربانی نصرآبادی، ق.، و فضل اولی، ر.، و عابدین پور، م. 1392. بررسی عملکرد هیدرولیکی سه نوع ‌قطره‌چکان خارجی تنظیم شونده در فشارهای کارکرد مختلف. پژوهش‌های حفاظت آب‌وخاک (علوم کشاورزی و منابع طبیعی), 20(1), 199-211.
  19. Ebrahimi, H., Golkar hamzee, H., Tavasoli, F. and Nazarjani, M. (2012). Evaluation of Emitter Clogging in Trickle Irrigation with Wastewater. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(5), 5288-5291.
  20. Feng, D., Kang, Y., Wan, S. and Liu, S., 2017. Lateral flushing regime for managing emitter clogging under drip irrigation with saline groundwater. Irrigation science, 35(3), pp.217-225.
  21. Karami, E. (2006). Appropriateness of farmers’ adoption of irrigation methods: The application of the AHP model. Agricultural systems 87.1: 101-119.
  22. Kirnak, H., DOĞAN, E., Demir, S., & Yalçin, S. (2004). Determination of hydraulic performance of trickle irrigation emitters used in irrigation systems in the Harran Plain. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 28(4), 223-230.
  23. Langelier, W.F. (1936). The Analytical Control of Anti-Corrosion Water Treatment. Journal of American Water Works Association, 28 (10), 1500-1521.
  24. Madramootoo, C. A. (1988). Effect of pressure changes on the discharge characteristics of pressure compensating emitters Journal of Agricultural Engineering Research, 40(2) 159-164.
  25. Merriam, J.L., Keller, J., (1978). Farm Irrigation System Evaluation: A Guide for Management. Department of Agricultural and Irrigation Engineering, Utah State University, Logan.
  26. Solomon, K., (1979). Manufacturing variation of trickle emitters. Transactions of the ASAE, 22(5) 1034–1038.
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 37، شماره 1
خرداد 1402
صفحه 17-33

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار