تأثیر فاصله لترال‌ها و قطره‌چکان‌ها بر عملکرد و کارایی مصرف آب گندم در سامانه آبیاری قطره‌ای نواری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی / دانشگاه زابل مسئول اداره فنی و زیربنایی و آب و خاک مدیریت جهاد کشاورزی اشتهارد

2 استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه زابل

3 دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه کردستان

4 استادیار گروه زراعت، دانشگاه کردستان.

چکیده

از اساسی­ترین شرایط موفقیت­آمیز بودن بهره­برداری از یک سامانه آبیاری قطره­ای نواری (تیپ)، طراحی درست و متناسب عوامل مؤثر در عملکرد هیدرولیکی آن با توجه به شرایط مزرعه و نوع کشت می­باشد. دو پارامتر مهم و حساس در این راستا، فاصله لترال­ها و فاصله قطره­چکان­ها می­باشد. عدم انتخاب صحیح این دو پارامتر، کارایی یک سامانه آبیاری قطره­ای نواری را تحت تأثیر قرار می­دهد و همچنین تأثیر بسزایی در هزینه­های اجرای این­گونه سیستم­ها دارد. بدین منظور آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با هدف بررسی اثر فاصله نوارهای آبیاری و فاصله قطره­چکان­ها بر روی عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب گندم در منطقه مشکین­دشت کرج انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل فواصل مختلف نوارهای آبیاری (در سه سطح  30، 45 و 60 سانتی­متری) و فاصله قطره­چکان­ها (درسه سطح 10، 20 و 30 سانتی­متری) بود. نتایج نشان داد که در بیشتر شاخص­های مورد بررسی، فاصله قطره­چکان 20 سانتی­متر در فاصله لترال­های مختلف، تیمار برتر بوده­است. نتایج کلی این تحقیق نشان داد اگرچه فاصله لترال 30 سانتی­متر منجر به حصول بالاترین عملکرد شد، اما بر اساس بررسی­های اقتصادی مشخص شد که بالاترین صرفه اقتصادی برای یک مزرعه گندم با سامانه آبیاری تیپ، در فاصله لترال 45 سانتی­متری قابل دستیابی خواهد بود که می­تواند مورد توجه کشاورزان قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Laterals and Emitters Spacing on Winter Wheat Yield and Water Use Efficiency in Drip-Tape Irrigation System

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mehdi Gharahdaghi 1
  • Seyed Mahmoud Tabatabaei 2
  • Eisa Maroufpoor 3
  • Farzad Hossinpanahi 4
1 Ph.D student of Irrigation & Drainage / University of Zabol
2 Assistant Professor, Department of Water Engineering, University of Zabol
چکیده [English]

Proper design of the factors effective in hydraulic performance of drip-tape irrigation systems appropriate to the field and crop conditions is the key for their success. For this purpose, two important and sensitive parameters are lateral spacing and emitter spacing. Lack of correct selection of these two parameters affects the drip-tape irrigation system performance and it has a significant impact on the cost of implementing such irrigation systems. To investigate the effect of the lateral and emitter spacing on winter wheat yield, its components, and water use efficiency, a factorial arrangement experiment with two factors based on randomized complete block design was conducted at the Soil and Water Research Institute Station, Karaj, Iran. The investigated factors included lateral spacing (at 30, 45, and 60 cm) and emitter spacing (at 10, 20, and 30 cm). Results showed that in most of the studied indices, the 20 cm emitter spacing in different lateral spacing was the superior treatment. The results showed that, although the 30 cm lateral spacing led to the highest yield, but based on the results of economic analysis, the highest economic performance for a wheat field could be achieved at 45 cm lateral spacing, which could be adopted by farmers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trickle irrigation
  • Water use efficiency
  • Hydraulic performance
  • Drip-tape economics

مراجع

  1. احمدالی، خ.، لیاقت، ع.م. و پورمحسنی، ع. ۱۳۹۵. بررسی مسائل، مشکلات و اثرات زیست محیطی آبیاری موضعی نواری. نشریه مدیریت آب در کشاورزی، ۳(۱): ۵۹-72.
  2. اخوان، ک. 1394. کاربرد سیستم آبیاری قطره­ای نواری (تیپ) در زراعت گندم. نشریهفنیسازمانجهادکشاورزیاستاناردبیل.
  3. افشار، ه. 1391. اثر فاصله لترال و فاصله روزنه در آبیاری قطره­ای بر روی عملکرد گندم. گزارش نهائی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی.
  4. ترک­نژاد، ا.، آقایی­سربزه، م.، جعفری، ح.، شیروانی، ع.ر.، روئین­تن، ر.، نعمتی. ع. و شهبازی، خ. 1385. ارزیابی فنی و اقتصادی روش آبیاری قطره­ای در گندم و مقایسه آن با روش آبیاری سطحی. مجله پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، 72: 44-36.
  5. رحیمیان، م.ح. 1391. تعیین فاصله اپتیمم نوارها در آبیاری قطره­ای گندم. اولین همایش ملی مدیریت آب در مزرعه. خردادماه، 1391، کرج، ایران، 7-2.
  6. بی­نام. سازمان هواشناسی کشور، اداره کل هواشناسی استان البرز. 1395. نگرشی بر ویژگی های اقلیمی استان البرز. کرج.
  7. قدمی فیروزآبادی، ع.، چایچی، م. و سیدان، س.م. 1396. اثر سامانه­های آبیاری بر عملکرد و بهره­وری آب سه ژنوتیپ گندم و ارزیابی اقتصادی آن­ها در همدان. نشریه پژوهش آب در کشاورزی، 31(2): 149-139.
  8. معیری، م. 1392. تعیین پتانسیل کارآیی مصرف آب ارقام گندم در روش­های مختلف آبیاری (بارانی، قطره­ای و سطحی) در شرایط اقلیمی مختلف کشور. گزارش نهائی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی.
  9. بی­نام. وزارت جهاد کشاورزی. 1397. آمارنامه کشاورزی (جلد اول) محصولات زراعی، سال زراعی 96-1395.
  10. نیکخواه، م.، رحیمیان، م.ح.، روستا، م.ج. و رزاقیان،ح. 1394. ارزیابی برخی راهکارهای مدیریتی افزایششاخص کارآیی مصرف آب مزارع گندم درشرایط شور. نشریه آب و توسعه پایدار، 3: 58-53.
    1. Arnon, I. 1961. Some Aspects of Research on Field Crops in Israel. National and University Institute of Agriculture, Division of Publications.
    2. Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D., and Smith, M. 1998. Crop evapotranspirationGuidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and drainage paper 56. FAO, Rome, 300(9), D05109.
    3. Chen, R., Cheng, W., Cui, J., Liao, J., Fan, H., Zheng, Z., and Ma, F. 2015. Lateral spacing in drip-irrigated wheat: The effects on soil moisture, yield, and water use efficiency. Field Crops Research, (179): 52-62.
    4. Chouhan, S.S., Awasthi, M.K., and Nema, R. K. 2015. Studies on water productivity and yields responses of wheat based on drip irrigation systems in clay loam soil. Indian Journal of Science and Technology, 8(7): 650.
    5. El-Rahman, G.A. 2009. Water use efficiency of wheat under drip irrigation systems at Al-Maghara area, North Sinai, Egypt. American-Eurasian Journal of Scientific Research, (5): 664-670.
    6. Enciso, J., Jifon, J., and Wiedenfeld, B. 2007. Subsurface drip irrigation of onions: Effects of drip tape emitter spacing on yield and quality. Agricultural water management, 92(3): 126-130.
    7. Fan, Y., Wang, C. and Nan, Z. 2014. Comparative evaluation of crop water use efficiency, economic analysis and net household profit simulation in arid Northwest China. Agricultural Water Management, 146: 335-345.
    8. Fang, Q., Zhang, X.Y., Shao, L.W., Chen, S.Y., Sun, H.Y. 2017. Assessing the performance of different irrigation systems on winter wheat under limited water supply. Agricultural water management, 196: 133-143.
    9. Han, Z.-J., Yu, Z.-W., Wang, D., Zhang, Y.-L. 2010. Effects of supplemental irrigationbased on testing soil moisture on dry matter accumulation and distribution andwater use efficiency in winter wheat. Acta Agron. Sin, 36: 457–465.
    10. Huang, Y., Chen, L., Fu, B., Huang, Z., and Gong, J. 2005. The wheat yields and water-use efficiency in the Loess Plateau: straw mulch and irrigation effects. Agricultural water management, 72(3): 209-222.
    11. Chaves, M.M., Flexas, J. and Pinheiro, C. 2009. Photosynthesis under drought and salt stress: regulation mechanisms from whole plant to cell. Annals of botany, 103(4): 551-560.
    12. Kang, S., Zhang, L., Liang, Y., Hu, X., Cai, H., and Gu, B. 2002. Effects of limited irrigation on yield and water use efficiency of winter wheat in the Loess Plateau of China. Agricultural water management, 55(3): 203-216.
    13. Moezzi, A. A., Torfi, K., Albaji, M., and Mahjoobi, A. 2009. Optimal application of irrigation water with drip-tape method for Pashmineh Zar croplands, Andimeshk, Southwest Iran. Journal of Food, Agriculture and Environment, 7(2): 646-650.
    14. Mohammed, A. K., & Mohammad, I. R. 2007. Fatal Polythene bag Rumen impaction in Cattle at Shika-Zaria, Nigeria. Research Journal of Animal Sciences, 1(1), 6-8.
    15. Peng, S., Cassman, K.G., Virmani, S.S., Sheehy, J. and Khush, G.S. 1999. Yield potential trends of tropical rice since the release of IR8 and the challenge of increasing rice yield potential. 1552-1559.
    16. Rao, K. V. R., Bajpai, A., Gangwar, S., Chourasia, L., and Soni, K. 2016. Maximizing water productivity of wheat crop by adopting drip irrigation. Research on Crops, 17(1): 163-168.
    17. Saleem, M., Waqas, A., and Ahmad, R. N. 2010. Comparison of three wheat varieties with different irrigation systems for water productivity. International Journal of Agriculture and Applied Sciences (Pakistan).
    18. Smith M. 1992. CROPWAT, a computer program for irrigation planning and management. FAO irrigation and Drainage, Italy, Rome. Paper No. 26.
    19. Sun, H. Y., Liu, C. M., Zhang, X. Y., Shen, Y. J., and Zhang, Y. Q. 2006. Effects of irrigation on water balance, yield and WUE of winter wheat in the North China Plain. Agricultural water management, 85(1): 211-218.
    20. Wang, J., Gong, S., Xu, D., Yu, Y., and Zhao, Y. 2013. Impact of drip and level-basin irrigation on growth and yield of winter wheat in the North China Plain. Irrigation Science, 31(5): 1025-1037.
    21. Zhang, J., Sui, X., Li, B., Su, B., Li, J., and Zhou, D. 1998. An improved water-use efficiency for winter wheat grown under reduced irrigation. Field Crops Research, 59(2): 91-98.
    22. Zhang, Y., Kendy, E., Qiang, Y., Changming, L., Yanjun, S., and Hongyong, S. 2004. Effect of soil water deficit on evapotranspiration, crop yield, and water use efficiency in the North China Plain. Agricultural Water Management, 64(2): 107-122.

 

پژوهش آب در کشاورزی
دوره 33، شماره 4
دی 1398
صفحه 645-660

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار