تأثیر مواد سوپر جاذب بر خصوصیات کمی و کیفی میوه خرما رقم زاهدی در شرایط کم آبیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته آبیاری، گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران

2 استادیار؛ گروه زراعت؛ دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد کرج؛ کرج؛ ایران

3 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه مهندسی آب

چکیده

به منظور بررسی اثر رژیم­های مختلف آبیاری و مواد سوپرجاذب بر خصوصیات کمی و کیفی میوه در نخل خرمای رقم زاهدی، آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار از طریق سیستم آبیاری قطره­ای اجرا گردید. کم آبیاری در سه سطح شامل آبیاری با 100%، 75% و 50 درصد نیاز آبی بر اساس سند ملی آب در کرت­های اصلی و مواد سوپرجاذب درسه سطح شامل عدم مصرف مواد سوپرجاذب، مصرف سوپر جاذب آکوازورب به مقدار 300 گرم برای هردرخت و مصرف سوپرجاذب زئولیت به مقدار چهار کیلوگرم برای هر درخت در کرت­های فرعی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر کم آبیاری بر وزن حبه، طول میوه، بهره­وری آب و پتاسیم میوه و اثر مواد سوپرجاذب بر طول میوه، پتاسیم و قند کل میوه در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بود. همچنین اثر متقابل کم آبیاری و مواد سوپرجاذب بر وزن حبه و پتاسیم میوه در سطح احتمال یک درصد و بر طول میوه در سطح احتمال پنج درصد معنی­دار بود. استفاده از مواد سوپرجاذب در شرایط آبیاری 100 درصد نیاز آبی تأثیر مثبتی بر خصوصیات کمی و کیفی میوه خرما نداشت اما در شرایط آبیاری 75% و 50 درصد نیاز آبی موجب بهبود معنی­دار بعضی از خصوصیات کیفی میوه گردید. بهره­وری آب در سطح آبیاری 75 درصد نیاز آبی، در حد 4/29 درصد نسبت به سطح آبیاری کامل و در شرایط استفاده از سوپرجاذب آکوازورب و زئولیت به ترتیب 5/14 و 7/17 درصد نسبت به حالت عدم مصرف سوپرجاذب افزایش یافت. به طور کلی تیمار آبیاری بر اساس 75 درصد نیاز آبی (با مصرف 8052 مترمکعب آب بر هکتار) و استفاده از سوپرجاذب زئولیت برای آبیاری نخل خرمای رقم زاهدی در منطقه قصر شیرین پیشنهاد می­گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impact of Superabsorbent Materials on Fruit Quantity and Quality Characteristics of Zahedi Date Palms under Deficit Irrigation Condition

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Moeinifar 1
  • Fayaz Aghayari 2
  • Hossein Babazadeh 3
1 M. Sc. Student, Department of Agronomy, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
2 Assistant Professor, Department of Agronomy, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
3 Department of Water Science and Engineering, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

To study the effect of different drip irrigation regimes and superabsorbent materials on the fruit quantity and quality characteristics of Zahedi date palms, a field experiment was carried out in split plot arrangement using randomized complete block design with three replications. Deficit irrigation  treatments with three levels including 100%, 75%, and 50 percent crop water requirement based on the Ntional Water Document were in the main plots and superabsorbent treatments with three levels including without superabsorbent (control), use of  Aquazorb superabsorbent (300 g per date palm), and use of  Zeolit superabsorbent (4 kg per date palm) were in the sub plots. The results of analysis of variance showed that the effect of deficit irrigation on fruit weight, fruit length, water productivity, and potassium, and the effect of superabsorbent materials on fruit length, potassiom and total sugar was significant at 1% level. Also, intraction effects of deficit irrigation and superabsorbent materials on fruit weight and potassium content (at p<1%) and on the fruit length (at p< 5%) was significant. Use of superabsorbent materials in condition of irrigation with 100% crop water requirement did not have a positive effect on the quantity and quality characteristics of date fruit. But, under irrigation with 75% and 50% crop water requirement, superabsorbents significantly improved some quality characteristics of the fruit. Water productivity with 75% crop water requirement increased by 29.4% as compared with the 100% treatment, and use of Aquazorb and Zeolit superabsorbents increased  water productivity (14.5% and 17.7 percent, respectively) as compared with the control. In general, irrigation with 75% crop water requirement (with consumption of 8052 m3 ha-1) and use of Zeolit superabsorbent for date palms (Zahedi cultivar) is suggested for Ghasreshirin area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water Productivity
  • Aquazorb polymer
  • Zeolite

مراجع

  1. بانج شفیعی، ع.، اسحاقی راد، ج.، علیجان­پور، ا.، و م. پاتو. 1391. بررسی تأثیر کاربرد سوپرجاذب و دورة آبیاری بر رشد نهال­های بنه ( مطالعة موردی: نهالستان دکتر جوانشیر، پیرانشهر). مجله جنگل ایران. انجمن جنگلبانی ایران، 2: 112-101.
  2. پورمیدانی، ع.، و ح. خاکدامن. 1384. بررسی تأثیر کاربرد پلیمر آکوازورب بر آبیاری نهال­های کاج، زیتون و آتریپلکس. تحقیقات جنگل و صنوبر، 13: 79-92.
  3. ترابی، ع.، فرحبخش، ح.، و غ. خواجوی نژاد. 1392. بررسی رژیم­های مختلف آبیاری و سوپرجاذب زئولیت برعملکرد و اجزای عملکرد سورگوم علوفه­ای. به زراعی کشاورزی، 15(3):14-1.
  4. تیشه زن، پ.، تراهی، ع.، و م.ر. گرشاسبی. 1392. اثر تنش خشکی بر خصوصیات نخل و شاخص­های کمی و کیفی میوه خرمای رقم سایر. مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی، سال چهارم، شماره یازدهم، 205-197. 
  5. جلیلی، خ.، جلیلی، ج.، و ه. سهرابی.1390. تأثیر پلیمر سوپرجاذب (Tarawat A200) و دور آبیاری بر رشد نهال بادام. مجله دانش آب و خاک، جلد 21 ، شماره 2 ، 121-134.  
  6. خاشعی سیوکی، ع.، کوچک زاده، م.، و م. شهابی­فر. 1387. تأثیر کاربرد زئولیت طبیعی کلینوپتیلولایت و رطوبت خاک بر اجزای عملکرد ذرت. مجله پژوهش­های خاک (علوم خاک و آب)، جلد 22، شماره 2. 241-235.
  7. سپاسخواه، ع. ر.، توکلی، ع.، و س.ف. موسوی. ۱۳۸۵. اصول و کاربرد کم آبیاری. کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایـران، نشـریه شـماره 100. صفحه ۲۸۸.
  8. راحمی، م. 1393. فیزیولوژی درختان میوه- رشد و نمو. انتشارات جهاد دانشگاهی، دانشگاه فردوسی مشهد، صفحه 212.
  9. علیزاده، ا. 1389. رابطه آب و خاک و گیاه. آستان قدس رضوی، صفحه 484.
  10. علی حوری، م.، و س.ا. حقایقی مقدم.1390. اثرات دور و میزان آبیاری بر خصوصیات کمی و کیفی میوه در نخل خرمای رقم برحی. مجله پژوهش­های حفاظت آب و خاک، 18(3): 116-101.
  11. فرزام نیا، م.، و ذ. راوری. 1384 .تأثیر کم آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب خرمای مضافتی در بم. مجله علمی کشاورزی، جلد 28، 86-79.
  12. کافی، م.، زند، ا.، کامکار، ب.، شریفی، ح.ر.، و م. گلدانی. 1387. فیزیولوژی گیاهی (جلد اول). انتشارات جهاد دانشگاهی، دانشگاه فردوسی مشهد، صفحه 456.
  13. متقی، ل.، اله دادی، ا.، شیرانی راد، ا.ح.، اکبری، غ.ع.، و ط. حسنلو. 1393. بررسی اثر زئولیت برعملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ­های کلزا تحت شرایط کم آبی. به زراعی کشاورزی، 16(2): 397-381.
  14. محبی، ع.، و م.  علی حوری. 1392. اثر عمق و روش آبیاری بر میزان بهره وری، عملکرد و صفات رویشی نخل پیارم. نشریه پژوهش آب در کشاورزی، جلد 27، 464-455.
  15. محبی، ع. 1395. بررسی اثر پلیمر سوپرجاذب بر خصوصیات رویشی نخل خرما رقم «دیری» تحت شرایط کم آب، مجله به زراعی کشاورزی، دوره 18شماره 2، 452-443.  
  16. Botes, A., and A. Zaid. 2002. The economic importance of date production and international trade. In: Zaid A, Arias-Jimenez EJ, Date palm cultivation. FAO plant production and protection paper, 156 rev.1. FAO, Rome.
  17. Mazloomzadeh, M., and M. Shamsi. 2006. Evaluation of alternative date harvesting methods in Iran. Proceedinds of the third international date palm cponference, Acta Hort 736, ISHS 2007.
  18. Nuroozi, M., and M. Poozesh shirazi. 2006. Determination of irrigation water requirements of drip irrigation date palm (Kabkab cv.) in bearing stage in southern Iran (Bushehr province). Third International Date Palm Conference. Abu Dhabi, United Arab Emirates. P 71.
  19. Ranjbar, M., Esfahani, M., Kavoosi, M., and M.R. Yazdani. 2004. Effects of irrigation and natural zeolite on growth and quality of tobacco (Nicotiana tabaccum var. Coker 347). J. Agric. Sci. 2004; 2: 71-84.
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 32، شماره 4
دی 1397
صفحه 517-527

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار