ارزیابی و مقایسه اقتصادی سامانه‌های آبیاری بارانی و قطره‌ای در زراعت سیب‌زمینی در استان همدان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارپژوهش بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

2 مربی پژوهشی بخش تحقیقات گیاهپزشکی ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

3 مربی پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکزتحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

4 استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکزتحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

چکیده

روشهای نوین آبیاری آب­اندوز  می توانند باعث افزایش کارایی مصرف اب و بازده اقتصادی شوند. در این مطالعه اثر دو روش ابیاری و چهار آرایش کاشت  مختلف بر روی عملکرد و بازده اقتصادی در زراعت سیب زمینی ارزیابی شد. بدین منظور آزمایشی به صورت کرت خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اکباتان در همدان به مدت سه سال (93-1391) انجام گردید. آزمایش شامل دو فاکتور اصلی آبیاری بارانی و قطره ای، و چهار فاکتور فرعی آرایش کاشت بودند. تحلیل اقتصادی تیمارها با استفاده از معیارهای نسبت منفعت-هزینه، نرخ بازده داخلی، و معادل یکنواخت سود خالص سالیانه انجام شد. نتایج نشان داد که روش کاشت مرسوم در آبیاری قطره­ای، تیمار برتر اقتصادی بود. برای تیمار برتر نسبت منفعت –هزینه برابر 48/1، نرخ بازده داخلی برابر 49/287 درصد و سود خالص معادل یکنواخت سالیانه آن برابر 1/79 میلیون ریال در هکتار برآورد شد. تاثیر آرایش کاشت در روش آبیاری بارانی قابل توجه بود، بطوریکه نرخ بازده داخلی و معادل یکنواخت سالیانه تیمارهای آرایش کاشت بیش از دو برابر بازده اقتصادی روش کاشت مرسوم بود. تیمار فاصله کاشت 60 سانتی متر در آبیاری بارانی بالاترین بازده اقتصادی را داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Economic Evaluation and Comparison of Sprinkler and Drip Irrigation Systems in Potato Cultivation in Hamedan Province

نویسندگان [English]

  • A.M J 1
  • Hormoz Soltani 2
  • seyyed moinoddin Rezvani 3
  • Ali Ghadami Firouzabadi 4
1 Assistant Professor of Economic, Social and Extension Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan, Iran.
2 Academic member of Plant Protection Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan, Iran.
3 Academic member of Agricultural Engineering Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan, Iran.
4 Assistant Professor of Agricultural Engineering Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan, Iran.
چکیده [English]

 
Innovative irrigation practices can enhance water consumption efficiency and economic returns. In this study, the effect of two irrigation methods and four different planting patterns on the yield and economic returns of potato crop were evaluated.  For this purpose, an experiment was conducted in Ekbatana Agricultural Research Station in Hamedan for three years (2013-15), using a split plot randomized complete block design. The treatments included two main factors, sprinkler and drip irrigation, and four planting pattern in subplots. Economic analysis of the treatments was conducted by using Benefit-Cost Ratio (BCR), Internal Rate of Return (IRR), and Equivalent Uniform Annual Net Profit (EUANP) criteria. The results showed that the conventional planting in drip irrigation method was economically the superior treatment. For superior treatment, the calculated BCR was 1.48, with IRR of 287.49% and EUANP of 79.1 million Rials/ha. The impact of planting pattern in sprinkler irrigation method on economic return of the treatments was remarkable, such that the IRR and EUANP of all sprinkler treatments were more than double the conventional planting. The planting pattern with 60 cm distance in sprinkler irrigation method had the highest economic return.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Irrigation practices
  • Planting pattern
  • Internal Rate of Return
  • Benefit-Cost ratio

مراجع

  1. . باغانی، ج. 1388. آرایش کاشت و مقادیر آب در زراعت سیب­زمینی با آبیاری قطره­ای در مشهد، مجله آب و خاک (علوم وصنایع کشاورزی)،  23(1): 153-159.
  2. بهراملو، ر. و جعفری، ع.م. 1388. بررسی فنی و اقتصادی دو روش آبیاری بارانی و تیپ در سه رقم سیب­زمینی. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی ،شماره ثبت 217/88، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.
  3. بی نام. 1393. مدیریت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان همدان، همدان.
  4. بی­نام. 1392. آمارنامه کشاورزی سال زراعی 89-1390. جلد اول:محصولات زراعی.وزارت جهاد کشاورزی، تهران، ایران.
  5. جعفری، ع.م. 1376. تحلیل اقتصادی سرمایه گذاری در تکنولوژی آب اندوز: مطالعه موردی در استان همدان، پایان نامه کارشناسی ارشد، بخش اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز.
  6. سالمی، ح.ر.، نیکوئی، ع.ر.، رضوانی، م. و جعفری، ع.م.. 1384. ارزیابی فنی-اقتصادی طرح­های آبیاری بارانی اجرا شده در استان­های اصفهان و همدان، گزارش نهایی پژوهشی، شماره ثبت 401/84، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان. ایران.
  7. سلطانی، ه.، جاهدی، آ. و مالمیر، ع.  1387. بررسی اثر سیستم­های مختلف آبیاری بارانی روی جمعیت آفات مکنده بیماری نقطه سیاه و روند رشد ارقام سیب زمینی. مجله علوم کشاورزی. جلد 37. شماره 3. 553-560.
  8. سلیمانی­پور، ا.، باقری، ا. و واثقی، ا. 1390. ارزیابی اقتصادی روش­های آبیاری و تاثیر آن بر عملکرد ارقام سیب­زمینی در استان اصفهان. تحقیقات اقتصاد کشاورزی. جلد 3، شماره 1. ص164-143.
  9. صباح، آ. و غفاری نژاد، ع. 1386. تعیین مناسب­ترین میزان مصرف آب در آبیاری قطره­ای و بهترین روش قرار گرفتن نوارها بر عملکرد سیب­زمینی در منطقه جیرفت. پژوهش و سازندگی،  79: 199-195.
  10. مولائی، ب.، قیصری، م.، مصطفی­زاده فرد، ب.، لندی، ا. و  مجیدی، م.م. 1394 . بررسی عملکرد و ویژگی­های آن برای دو رقم سیب­زمینی در روش­های آبیاری بارانی و قطره‌ای- نواری. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک. سال 19. شماره 71. ص250-241.
  11. نیکخواه، ع. و دهقانی، غ.ر. 1393. برآورد قیمت متوسط هر متر مکعب آب چاه­ها در دشت‌های استان همدان و مقایسه آن با تعرفه­های ابلاغی، مجموعه مقالات اولین همایش منطقه­ای بحران آب و بهره­وری، چالش­ها و راهکارها، 17دیماه1393- استانداری همدان. (تالارآب(:243- 255.
  12. Anderson, W. 1980. Aerated drip irrigation. American farm Bureau federation, park Ridge, Illinois.
  13. Blank, L.T. & Tarquin, A.J. 1998. Engineering Economic, 4 the Edited, MacGraw-Hill Publisher. P. 160-161.
  14. Darwith, T., T.Atallah, M. Elkhath and Hajasan. 2002. Impact of irrigation and fertigation on leaching and soil–ground water contamination in Lebanon.17th wcss, 14-21 Agust, Thailand.
  15. Karimi, P., Qureshi, A.S., Bahramloo, R., et al., 2012.Reducing carbon emissions through improved irrigation and groundwater management: a case study from Iran. Agricultural Water Management 108, 52–60.
  16. Letey, J., Dinar, A., Woodring, C. and Oster, D. (1990), An economic analysis of irrigation systems, Irrigation Science,11(1): 37-43.
  17. Moon, K, H, H.C. Lim and H. N. Hyun. )2006(. Water use efficiency of potato between sprinkler and drip irrigation systems under field condition 18th word congress of soil science. P 9-15.
  18. Muhammad, A.K., Abdur, R., Muhammad, Z., et al., 2007.Water use efficiency and economic feasibility of growing rice and wheat with sprinkler irrigation in the Indus Basin of Pakistan. Agricultural Water Management 87, 292–298.
  19. Singh, N., M.C. Sood and S. Slxl. 2005. Evaluation of potato based cropping sequences under drip, sprinkler and furrow methods of irrigation. Potato Journal, 32(3/4): 145-146.
  20. Tiwari, D., Dinar, A., 2000. Role and use of economic incentives in irrigated agriculture, http://go.worldbank.org/4AFBYCEBW0.
  21. Waddell, J.T., S.C. Gupta, J.F. Moncrief, C.J. Rosen and D.D. Steele, 1999. Irrigation and nitrogen management effects on potato yield tuber quality and nitrogen uptake. Agronomic Journal, 91: 991-997.
  22. Zoua, X.,  Lia, ., Cremades, R., Gao, Q., Wan, Y. and Qina , X. (2013), Cost-effectiveness analysis of water-saving irrigation technologiesbased on climate change response: A case study of China, Agricultural Water Management, 129 (1): 9– 20.
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 31، شماره 2
تیر 1396
صفحه 195-205

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار