اثر سامانه‌های آبیاری بر عملکرد و بهره‌وری آب سه ژنوتیپ گندم و ارزیابی اقتصادی آنها در همدان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

2 مربی پژوهش بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

3 استادیار پژوهش بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی وترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات،آموزش وترویج کشاورزی، همدان، ایران.

چکیده

استفاده بهینه از آب با توجه به شرایط اقلیمی کشور و خشکسالی­های اخیر امری ضروری به­نظر می­رسد. یکی از راهکارهای مهم و تاثیر­گذار، بهره­گیری از سامانه­های نوین آبیاری است. لذا این آزمایش در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، با بهره­گیری از سیستمهای آبیاری تحت فشار، بصورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال 87-1386 و 88-1387 اجرا شد. کرت‌های اصلی شامل سه نوع سامانه آبیاری، بارانی، قطره‌ای( تیپ) و جویچه­ای بود و کرت‌های فرعی را ارقام گندم ( الوند، توس و دو لاین C-81-4و CD-5009 ) تشکیل دادند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های مورد بررسی در سیستم‌های متفاوت آبیاری علیرغم میزان متفاوت آب آبیاری مصرفی تفاوت معنی‌داری نداشتند. این در حالیست که اختلاف عملکرد بین روش تیپ و جویچه‌ای حدود 1000 کیلوگرم در هکتار تعیین شد.تفاوت بین ژنوتیپ­ها نیز از نظر عملکرد معنی­دار نبود. مقدار بهره­وری مصرف آب آبیاری در روش آبیاری تیپ، بارانی و جویچه­ای ( بدون در نظر گرفتن بارندگی مؤثر ) به‌ترتیب 6/1، 1/1 و 69/0 کیلوگرم به ازای واحد آب مصرفی بود. به­عبارت دیگر، آبیاری تیپ باعث افزایش 132 و 45 درصدی کارآیی مصرف آب نسبت به روش جویچه­ای و بارانی گردید. ارزیابی اقتصادی نشان داد که استفاده از هر دو روش آبیاری بارانی و تیپ بجای روش جویچه­ای برای تمامی ارقام گندم مورد استفاده دارای توجیه اقتصادی است و روش آبیاری بارانی نسبت به تیپ از لحاظ اقتصادی ارجح بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of Different Irrigation Systems on Yield, Some Agronomic Traits, and Water Productivity of Different Wheat Genotypes and Their Economic Assessment in Hamedan

نویسندگان [English]

  • Ali Ghadami Firouzabadi 1
  • m ch 2
  • seyed mohsen seyedan 3
1 Assistant Prof, Department of Agricultural Engineering Research, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan, Iran.
2 Research Instructor, Seed and Plant Improvement Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan, Iran.
3 Assistant Prof. of Economic, Social and Extension Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamedan, Iran.
چکیده [English]

 


Optimal uses of water resources due to climate change and the recent drought conditions seem to be necessary. One of the most important and effective strategies is using the modern irrigation systems. Therefore, this experiment was conducted in Hamedan Agriculture and Natural Resources Research Center in a split plot arrangement based on a completely randomized block design with three replications. Main plots were irrigation systems (Sprinkler, Tape, and Furrow) and sub plots included wheat genotypes (Alvand, Toos, and two lines C-81-4 and CD-5009). In spite of different amounts of water used in the studied irrigation systems, results showed that grain yield of the evaluated genotypes did not have significant differences in different irrigation systems, although the difference between grain yield in the tape and the furrow irrigation system was around 1000 kg/ha. Also, differences among the evaluated genotypes were not significant. Water productivity in the tape, sprinkler, and furrow irrigation (regardless of effective rainfall), was 1.6, 1.1 and 0.69 kg per unit of water consumption, respectively. Water productivity in tape irrigation increased about 132% and 45 percent compared to furrow and sprinkler irrigation. Economic evaluation, however, showed that sprinkler and tape irrigation systems had economic justification for all of the evaluated genotypes in comparison with furrow irrigation. Besides, sprinkler irrigation had economic preferences in comparison to tape irrigation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sprinkler Irrigation
  • Furrow irrigation
  • Tape irrigation
  • Water Productivity

مراجع

1. پورملکشاه، ا. 1386. بررسی تنوع ژنتیکی ارقام و لاین‌های گندم بهاره ساحل خزر. پایا ن‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل. 110 صفحه.
2. ترک نژاد، ا. آقایی، م. جعفری، ح. شیروانی، ع.ر. روئینتن، ر. نعمتی، ع. و شهبازی، خ. 1385. ارزیابی فنی واقتصادی روش آبیاری قطره‌ای درگندم ومقایسه آن با روش آبیاری سطحی، پژوهش و سازندگی در زارعت و باغبانی، 72: 36-44.
3. شرکت آب منطقه‌ای همدان. 1394. سیمای آب در استان همدان.
4. صمدوند، س.، تاجبخش، م.، انوری، ک. و احمدآلی، ج. 1393. تاثیر سامانه‌های آبیاری قطره‌ای نواری (Tape) و نشتی در کشت یک و دو ردیفه بر عملکرد و کارآیی مصرف آب ذرت دانه‌ای. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک / سال هجدهم / شماره هفتاد: 119-113.
5. قدمی فیروزآبادی، ع. 1384. مدیریت بهره برداری از سیستمهای مختلف آبیاری (مطالعه موردی: دشت قهاوند همدان). دومین کنفرانس سراسری آبخیزداری و مدیریت منابع آب و خاک-کرمان
6. قدمی فیروزآبادی، ع.، نصرتی، ع. ه. و زارع ابیانه، ح. 1391. بررسی اثر دو سیستم آبیاری قطره‌ای و نشتی بر عملکرد، اجزای عملکرد بر توده سیر همدان. نشریه پژوهش و سازندگی( زراعت). شماره 67:94-60.
7. قدمی فیروزآبادی، ع.، سیدان، س. م. و مظاهری لقب، ح. 1390. ارزیابی فنی و اقتصادی اثر دو روش آبیاری قطره ای (تیپ) و شیاری بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب در چهار رقم کلزا. مجله علوم زراعی ایران. جلد سیزدهم، شماره 2.
8. قدمی فیروزآبادی، ع.، میرزایی، م، ر. و سیدان، س. م. 1391. اثر آبیاری قطره‌ای، جویچه‌ای و کود شیمیایی در تولید بذر چغندر قند. مجله پژوهش آب در کشاورزی. جلد 26، شماره 1: 28-13.
9. وزیری، ژ. 1379. تعیین مراحل مقاوم به خشکی در گندم با هدف بهینه‌سازی کم‌آبیاری. مؤسسه تحقیقات خاک و آب. مجله خاک و آب، ویژه ‏نامه آبیاری، شمار 10، جلد 12، صفحات 19-7.
10. 10-Allen, R. G., Pereira, L. A., Raes, D., and Smith, M. 1998. “Crop evapotranspiration.” FAO irrigation and drainage paper 56, FAO, Rome.
11. 11 Choudhary, A.A., Dahatonde, B.N., Kalaskar, A.P., and Bansod, R.S. 2002. Response of wheat to irrigation frequency, quantity of irrigation water and spraying of anti transparent. Journal of Soils and Crops. 12:1, 56-58.
12. 12- Ghani, A., Yasin, M., Shahid, A., Ahmad, M.M., and Ashraf, M. 2001. Comparative performance of sprinkle and surface irrigation methods. Sarhad Journal of Agricultural. 17: 4, 601-608.
13. 13- Gong, F., Chen, F., Yang, XG., and Yuan, LJ. 2001. Effects of sprinkle irrigation on water use of winter wheat. Journal of China Agricultural University. 6: 5, 30-34.
14. 14- Li Feng, M., Xun Y., Feng-Rui L, and An-Hong G. 2001. Effects of different water supply regimes on water use and yield performance of spring wheat in a simulated semi-arid environment. Agricultural Water Management, Vol.47 (1): 25-35.
15. 15- Oweis, T., H. Zhang, and M. Pala. 2000. Water use efficiency of reined and irrigated bread wheat in a Mediterranean environment. Agron. J. 92: 231-238.
16. 16- Paltineanu, I.C., Negrila, C., Negrila, C.E., Craciun, M., and Craciun, I. 1994. Long term trials on irrigated field crops in semiarid area of Romania. Romanian Agricultural Research. 1: 85-92.
17. 17-Wang, F.H., Wang, X.Q., and Sayre, K. 2004. Comparison of conventional, flood irrigated, flat planting with furrow irrigated, raised bed planting for winter wheat in China. Field Crops Research. 87: 1, 35-42.
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 31، شماره 2
تیر 1396
صفحه 139-149

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار