تاثیر منبع و مقدار نیتروژن بر رنگدانه‌‎های فتوسنتزی، پرولین، قند محلول، سدیم و پتاسیم در گیاه خرفه (Portulaca oleracea) آبیاری شده با آب شور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد آگرواکولوژی دانشگاه شهرکرد.

2 دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد.

چکیده

روند استفاده از آب شور در تولید محصولات کشاورزی در حال افزایش است. بنابراین، به منظور بررسی اثرات منبع و مقدار نیتروژنبر ویژگی­های فیزیولوژیک گیاه خرفه (Portulaca oleracea L.)آبیاری شده با آب شور، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج سطح شوری شامل تیمار شاهد (آب مقطر)، آب شور طبیعی (با قابلیت هدایت 2/2 دسی­زیمنس بر متر) و سه سطح آب شور تهیه شده با نمک طعام (با قابلیت هدایت الکتریکی 2/2، 4/4 و 6/6 دسی­زیمنس بر متر) و چهار سطح نیتروژن (شاهد، 40، 80 و 120 گرم نیتروژن بر کیلوگرم خاک) از دو منبع کود مرغی و کود شیمیایی با سه تکرار در محیط گلخانه انجام شد. نتایج نشان داد که میزانکلروفیل a و کلروفیلb با افزایش شوری ابتدا افزایش و سپس در شوری 6/6 دسی­زیمنس بر متر کاهش یافت. با بالا رفتن سطح شوری میزان سدیم افزایش و میزان پتاسیم کاهش یافت. بیشترین میزان کلروفیل a و کلروفیل b در شوری 4/4 دسی­زیمنس بر متر مشاهده شد. اثر متقابل شوری با منبع و مقدار نیتروژن برای هیچ کدام از صفات معنی‎دار نبود. میزان کلروفیل‎ها، قند محلول، پرولین، سدیم و پتاسیم گیاه خرفه تغذیه شده با کود مرغی بیش‌تر از کود شیمیایی بود. گیاهان تغذیه شده با کود مرغی یا آبیاری شده با آب شور طبیعی شرایط تنش را تجربه نمودند ولی به دلیل جذب بهتر پتاسیم اثرات تنش شوری تعدیل شد و برای گیاهان قابل تحمل بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Source and Rate of Nitrogen on Photosynthesis Pigments, Proline, Soluble Sugar, Sodium and Potassium in Purslane (Portulaca oleracea) Irrigated by Saline Water

نویسندگان [English]

  • f g 1
  • s f 2
  • a t 2
چکیده [English]

The trend of saline water utilization in agricultural production is increasing. In order to evaluate the effect of source and rate of nitrogen on physiological characteristics of purslane (Portulaca oleracea L.) irrigated by saline water, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three replications in the greenhouse conditions. Treatments included five levels of saline water (distilled water as the control, natural saline water with EC of 2.2 dS/m, three levels of saline water prepared by addition of NaCl (2.2, 4.4, and 6.6 dS/m) and four levels of fertilizer (control, 40, 80, and 120 g/kg soil) in the form of poultry manure and chemical fertilizer. The results showed that an increase in salinity increased chlorophyll a and chlorophyll b and then decreased them at 6.6 dS/m. An increase in salinity levels increased the amount of sodium and decreased the amount of potassium. The maximum amount of chlorophyll a and chlorophyll b were observed with 4.4 dS/m treatment. The interaction of salinity level × nitrogen source × nitrogen rate was not significant for any of the measured parameters. Results of poultry manure were better than those of chemical fertilizer, because chlorophyll content, soluble sugar, proline, sodium, and potassium in purslane plant were higher. Thus, the plants fertilized with poultry manure or those irrigated with natural saline water experienced salinity stress, but their higher uptake of potassium alleviated the stress effects and made it tolerable for the plant.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • chemical fertilizer
  • chlorophyll
  • Manure
  • Salinity stress

مراجع

  1. آخوند­زاده، ش. 1379. دایره­المعارف گیاهان دارویی ایران، جلد اول (چاپ 1)، انتشارات ارجمند، تهران، 155 صفحه.
  2. آرزمجو، ا.، م. حیدری و م. قنبری.1389. اثر تنش خشکی و نوع کود بر عملکرد و کیفیت بابونه آلمانی مجله علوم زراعی ایران 12(2): 111- 100.
  3. آقایی، ا. ح. و ا. احسان­زاده.1390. اثر رژیم آبیاری و نیتروژن بر عملکرد و برخی پارامترهای فیزیولوژیک گیاه دارویی کدوی تخم کاغذی. مجله علوم باغبانی ایران 42(3): 296-292.
  4. م.، ج. امام، ع. آستارایی و ا. فتوت. 1393. تأثیر مواد آلی و گچ بر صفات گیاه ذرت در خاک شور- سدیمی. نشریه پژوهش­های زراعی ایران 12(4): 664- 658.
  5. خوشگفتارمنش، ا. و ح. سیادت. 1381. تغذیه معدنی سبزیجات و محصولات باغی در شرایط شور. معاونت امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی، انتشارات نشر آموزش کشاورزی. کرج. ایران.
  6. درویشی، ب.، ک. پوستی و ر. توکل افشاری. 1384. واکنش فتوسنتزی چهار رقم یونجه بومی ایران نسبت به تنش شوری. مجله علوم کشاورزی ایران 36(6): 51-56.
  7. راستی، ا.، م. صفاری و ع. ا. مقصودی مود. 1393. تأثیر کودهای ارگانیک و شیمیایی بر شاخص­های عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت تنش خشکی. فصل­نامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب 5(18): 80-69.
  8. راهداری، پ. 1379. بررسی اثرات برخی از عوامل محیطی بر روی میزان کاروتنوئیدها و فلاونوئیدهای گیاه همیشه­بهار (Calendula Officinalis). پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت معلم تهران.
  9. عمرانی، ب. و س. فلاح. ۱۳۹۵. واکنش رنگدانه‎­های فتوسنتزی، تسهیم ماده خشک و محتوای نیترات گیاه خرفه (Portulaca oleracea) به تغذیه گیاهی. مجله فرآیند و کارکرد گیاهی، ۵(۱۵): ۱۹۴-۱۸۱.
  10. فلاح، س.، م. قبادی‎نیا، م. شکرگزار دارابی و ش. قربانی دشتکی. 1391. بررسی پایداری منابع آب زیرزمینی دشت داراب استان فارس. مجله پژوهش آب در کشاورزی 26(2):172-161.
  11. کمالی، م.، س. م. خرازی، ی. سلاح­ورزی و ع. تهرانی­فر. 1391. اثر سالیسیک­اسید بر رشد و برخی صفات مورفوفیزیولوژیک گل تکمه­ای در شرایط تنش شوری. نشریه علوم باغبانی (علوم و صنایع کشاورزی) 26 (1): 104-112.
    1. Acosta, J.A., B. Jansen, K. Kalbitz, A. Faz and S. Martinez. 2001. Salinity increases mobility of heavy metal in soil. Chemosphere 85: 1318-1324.
    2. Ashraf, M. and M.R. Foolad. 2007. Roles of glycine betaine and proline in improving plant abiotic stress resistance. Environmental and Experimental Botany 59: 206-216.
    3. Azizpour, K., M.R. Shakiba, N.A. Khosh Kolgh Sima, H. Alyari, M. Moghaddam, E. Esfandiari and M. Pessarakli. 2010. Physiological response of spring durum wheat genotypes to salinity. Journal of Plant Nutrition and Soil Science 36: 859-873.
    4. Bates, L.S., R.P. Waldran and I.D. Teare. 1973. Rapid determination of free proline for water studies. Plant and Soil 39: 205-208.
    5. Bulluk, L.R., M. Brosius, G.K. Evanylo and B. Ristaino. 2002. Organic and synthetic fertility amendments influence soil microbial, physical and chemical properties on organic and conventional farms. Applied Soil Ecology 19: 147-160.
    6. Chuhan, B.S. and D.E. Johnson. 2009. Seed germination ecology of Portulaca oleracea L.: an important weed of rice and upland crops. Annals of Applied Bioligy 155(1): 61-69.
    7. Dere, S., T. Gunes and R. Sivaci. 1998. Spectrophotometric determination of chlorophyll- a, b and total carotenoid contents of some algae species using different solvents. Turkish Journal of Botany 22: 13-17.
    8. Desingh, R. and G. Kangaraj. 2007. Influence of salinity stress on photosynthesis and antioxidative system in two cotton varieties. Journal of Plant Physiology 33: 221-234.
    9. Ewulo, B.S., S.O. Ojeniyi and D.A. Akanni. 2008. Effect of poultry manure on selected soil physical and chemical properties, growth, yield and nutrient status of tomato. African Journal of Agricultural Research 3(9): 612-616.
    10. Gross, J. 1991. Pigments in vegetables. Chlorophylls and carotenoids. New York, Van Nostrand Rein hold.
    11. Hanafy, A.H., M.A. Gad-Mervat, H.M. Hassam and A. Amin-Mona, 2002. Improving growth and chemical composition of Myrtus communis grown under soil salinity conditions by polyamines foliar application. Proceedings of the Minia 1st Conference Agriculture Environment Science Minia, March 25-28, 2002, Egypt, pp: 1697-1720.
    12. Helal, M.H., A. Upenor and G.J. Issa. 1999. Growth and uptake of Ed and Zn by Leucaen in reclaimed soils as affected by NaCl salinity. Journal of Plant Nutrition and Soil Science 162: 589- 592.
    13. Huang, Y., G.P. Zhang, F. Wu., J. Chen and Y. Xiao. 2011. Interaction of salinity and cadmium stress on antioxidant enzyme, sodium, and cadmium accumulation in four barley genotypes. Journal of Plant Nutrition 29: 2215- 2225.
    14. Kumar Parida, A. and A. Bandhu Das. 2005. Salt tolerance and salinity effects on plants: A review. Ecotoxicology and Environmental Safety  60(3): 324-349.
    15. Kumar, V., V Shriram, T.D. Nikam, N. Jawali, and M.G. Shitole. 2011. Sodium chloride-induced changes in mineral nutrients and proline accumulation in indica rice cultivars differing in salt tolerance. Journal of Plant Nutrition 31: 999–2017.
    16. Li, G., S. Wanb, J. Zhoua, Z. Yanga and P. Qin. 2009. Leaf chlorophyll fluorescence, hyperspectral reflectance, pigments content, malondialdehyde and proline accumulation responses of castor bean (Ricinus communis L.) seedlings to salt stress levels. Industrial Crops and Products 31(1): 13-19.
    17. Maksimović, I., M. Putnik-Delić, I. Gani, J. Marić and Z. Ilin. 2010. Growth, ion composition and stomatal conductance of peas exposed to salinity. Central European Journal of Biology  5: 682- 691.
    18. Marschner, H., 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. 2nd Edition. Academic Press. San Diego, USA, 869p.
    19. Matsuo, T., K. Kurnazawa, R. Ishii, K. Ishihara, and H. Hirata.1995. Science of the Rice Plant. 2. Physiology. Tokyo: Food and Agriculture Policy Research Center.
    20. Nacir Khan, M., Manzeer Siddiqui, H., Firoz, M., Massror, M., Khan, A. and Naeem, M. 2007. Salinity induced changes in growth, enzymes activities, photosynthesis, proline accumulation and yield in linseed genotypes. World Journal of Agricultural Science 3: 685-695.
    21. Naheed, G., M. Shahbaz and N.A. Akram. 2008. Interactive effect of rooting medium application of phosphorus and NaCl on plant biomass and mineral nutrients of rice (Oryza sativa L.). Pakistan Journal of Botany 40: 1601-1608.
    22. Orcutt, D.M. and E.T. Nilsen. 2000. The physiology of plants under stress, soil and biotic factors. John Wiley and Sons, Inc. New York.
    23. Parmar, D.K. and T. R. Sharma. 1998. Integrated nutrient supply system for DPPG8, vegetable pea (Pisum sativum Var aravense) in dry temperate zone of Himachal Pradesh. Indian Journal of Agriculture Sciences 68: 247-253.
    24. Rivelli, A.R., S. De Maria, M. Puschenreiter and P. Gherbin. 2010. Growth and physiological response of hydroponically-grown sunflower as affected by salinity and magnesium levels. Journal of Plant. Nutrition 33: 1307–1323.
    25. Roe, N.E., J. Stoffella and D. Greatz. 1997. Compost from various municipal solid wastes feedstocks affect vegetable crops. II. Growth, yield and fruit quality. Journal of the American Society for Horticultural Science 122: 433- 437.
    26. Sairam, R.K. and G.C. Srivastava. 2002. Changes in antioxidant activity in sub cellular fractions of tolerant and susceptible wheat genotypes in response to long term salt stress. Plant Science 162: 897-904.
    27. Samy, J., M. Sugumaran, K.L.W. Lee and K.M. Wong. 2005. Herbs of Malaysia: An Introduction to the medicinal, culinary, aromatic and cosmetic use of herbs. Shah Alam, Selangor: Times Editions, 244 p.
    28. Swalem, A. 2000. Saline irrigation management and salt tolerance of chickpea varieties. MSc. Thesis No. 207, Mediterranean Agronomic Institution (IAM) Bari.171 p.
    29. Tuna, A.L., C. Kaya., M. Dikilitas and D. Higgs. 2008. The combined effects of gibberellic acid and salinity on some antioxidant enzyme activities, plant growth parameters and nutritional status in maize plants. Environmental and Experimental Botany 62: 1-9.

 

پژوهش آب در کشاورزی
دوره 30، شماره 2
تیر 1395
صفحه 227-241

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار