ارزیابی تبخیر و تعرق با چند مدل ریاضی و سند ملی آب نسبت به داده‌های لایسیمتردر دشت مرتفع شهرکرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران.

چکیده

تبخیروتعرقگیاهمرجع (ETref) بهروشمستقیم(لایسیمتری)ویابه طورغیرمستقیم (مدل‌هایریاضی) تعیین می‌شود. در اینتحقیق تبخیر و تعرق محاسبه شدهاز با چند مدل ریاضی و سند ملی آب بانتایجیک لایسیمترزهکش‌دارکشت شدهبایونجهدر دشت شهرکرد ارزیابی شده است. داده‌های تبخیر و تعرق برای یکدورهزمانیششماهه به صورت روزانه تهیه شده‌اند.به منظورارزیابیو انتخاب مناسب‌ترین مدلبرآوردتبخیروتعرقاز شاخص‌های آماری R2،NRMSE، MAE، MBEو d استفادهشد.نتایجنشاندادکهبهترینمدل‌هادربازهزمانی روزانهبه‌ ترتیب هارگریوز-سامانی (HS)، جنسن-هیز (JH)و تورک (Turc) بودند. برای مدل HS مقادیر NRMSEو d به ترتیب 126/0 و 930/0 و MAE برابر با  477/0 میلی‌متر بر روز محاسبه شد. برایبازه زمانی‌ماهانه مناسب‌ترینمدل‌ها HS،ASCE-PM وTurc  معرفی شدند. بطورکلیمدلHSاز بیشترین ضریب تبیین به میزان 985/0 و 998/0 در بازه‌های زمانی روزانه و ماهانه و مدل ASCE-PMاز کمترین مقدارMBE نسبتبهداده‌هایلایسیمتریبرخورداربود. برای بر‌آورد تبخیر و تعرق کل در طول دوره رشد گیاه یونجه به جز مدل‌های تورک و پریستلی-تیلور بقیه مدل‌ها ET0را بیشتر برآورد نمودند و نزدیک‌ترین مقدار، مربوط به مدلASCE-PM  برابر با 7/1161 میلی‌متر و مقدار اندازه‌گیری‌شده از لایسیمتر 6/1157 میلی‌متر بود. در گزارش بهینه‌سازی سند ملی الگوی مصرف آب کشاورزی ایران، نیاز آبی یونجه در دشت شهرکرد به میزان 649 میلی‌متر (در دوره زمانی مشابه) برآورد شده که بسیار کمتر از مقدار اندازه‌گیری شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluating Evapotranspiration by Some Mathematical Models and the National Document of Irrigation Compared to Lysimeter Data in the High Plain of Shahrekord

نویسنده [English]

  • A M
چکیده [English]

Reference crop evapotranspiration (ETref) is measured directly (lysimeter
method) or estimated indirectly (mathematical models). In this study, daily
evapotranspiration (ET) was calculated by some mathematical models for
alfalfa and was compared with ET data gathered daily from a drainage
lysimeter during six months. To evaluate and select the best model, ET
data values were compared using statistical criteria including R2, NRMSE,
MAE, MBE, and d. Results showed that the best models in the daily timeframe
were: Hargreaves-Samani (HS), Jensen-Haise (JH) and Turc. For
the HS model, values of NRMSE and d were 0.126 and 0.930, and MAE
was 0.477 (mm.d-1), respectively. The best models for monthly time-frame
were HS, American Society of Civil Engineering-Penman-Monteith
(ASCE-PM), and Turc. Generally, HS model had the highest R2 values of
0.985, 0.998 and 0.998 for daily and monthly periods, respectively, and
ASCE-PM had the lowest MBE compared to lysimeter data. To estimate
total ET during the alfalfa growth period in the Shahrekord plain, results
showed that, models have over-estimated, except Turc and Priestley –
Taylor models. ASCE-PM had the nearest ET (1161.7 mm) to lysimeter
data (1157.6 mm). In the national document of irrigation, the alfalfa
irrigation water requirement was reported at 649 mm (in the corresponding
period), which is much less than the value measured.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Climatic data
  • Evapotranspiration Models
  • Hargreaves-Samani