نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی قدمی فیروزآبادی ¹
• علی شاهنظری ²
• محمود رائینی سرجاز ²
• حمید زارع ابیانه ³

¹ دکتری آبیاری و زهکشی و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان.

² دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

³ دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه بوعلی سینا.

چکیده

کم­آبیاری به­عنوان یک عامل تنش­زا بر ویژگی­های رویشی و فیزیولوژیکی گیاهان اثر می­گذارد. آبیاری ناقص ناحیه ریشه (PRD) یکی از مدیریت­های آبیاری است تا با کاهش مصرف آب شدت تنش وارده بر گیاه را بکاهد. هدف این پژوهش بررسی اثر کم­آبیاری بر فلورسانس کلروفیل، وزن خشک طبق، ساقه، برگ، نمایه سطح برگ و عملکرد دانه آفتابگردان (Helianths annus L.) رقم آذرگل در اقلیم ساری می­باشد. این آزمایش در سال 1392 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 5 تیمار و  در سه تکرار به اجرا در آمد.تیمارهای پروژه عبارت بودند از(1) آبیاری کامل (١٠٠ درصد جبران کاهش رطوبتی خاک)، (2) کم­آبیاری تنظیم شده (DI)در دو سطح 75 و 55 درصد، و (3) آبیاری ناقص ریشه نیز در دو سطح ٧٥ و 55 درصد جبران کاهش رطوبتی خاک. یافته­های این پژوهش نشان­دهنده تفاوت معنی­دار اثر تیمارهای آبیاری بر عملکرد دانه، کارایی فتوسنتز، فلورسانس بیشینه و کمینه، شاخص سطح برگ، وزن خشک ساقه، طبق و برگ می­باشد. تنش آبی به­طور معنی­داری عملکرد دانه، شاخص عملکرد کوانتومی  (Y_II)و فلورسانس بیشینهF_mرا کاسته و از سویی دیگر موجب افزایش میزان فلورسانس کمینه F₀ شد. بیشترین مقدار عملکرد مربوط به تیمار آبیاری کامل و به میزان 5148 کیلوگرم در هکتار بود که با تیمار آبیاری PRD₇₅ تفاوت معنی¬داری نداشت. بیشترین شاخص سطح برگ در پایان فصل رشد مربوط به تیمار آبیاریFI  با 3/4 بود که با تیمارهای PRD₇₅، DI₇₅و PRD₅₅  تفاوت معنی­داری نداشت. در مجموع، کم­آبیاری تا حد 75 درصد نیاز آبی بصورت خشکی ناحیه ریشه توصیه می­شود زیرا باعث کاهش 8/16 درصدی در آب مصرفیشد و با تیمار آبیاری کامل از نظر عملکرد دانه، عملکرد کوانتومی و سایر پارامترهای رشد تفاوت معنی­داری نداشت.

کلیدواژه‌ها

• تنش آبی
• شاخص سطح برگ
• عملکرد کوانتمی
• ویژگی فیزیولوژیکی

عنوان مقاله [English]

Effect of Regulated Deficit and Partial Root-Zone Drying Irrigations on Yield, Chlorophyll Fluorescence, and Growth Parameters of Sunflower

نویسندگان [English]

• A GH ¹
• A SH ²
• M R ²
• H Z ³

چکیده [English]

Deficit irrigation, as a limiting factor for growth, will affect physiological characteristics of plants. In order to investigate the effects of deficit irrigation on yield, chlorophyll fluorescence, dry weight of stems and leaves, and leaf area index of sunflower, this study was performed at the research farm of Agriculture and Natural Resources University of, Sari, Iran, in 2013. The experimental treatments were arranged as randomized complete block design with three replications. The irrigation regimes consisted of full irrigation (FI), regulated deficit (DI₇₅, DI₅₅), and partial root-zone drying irrigation (PRD₇₅, PRD₅₅). The results indicated that the effect of irrigation treatments on yield, photosynthetic efficiency, maximum fluorescence (F_m), minimum fluorescence (F_o), leaf area index, shoot dry weight, leaf dry weight, and head dry weight was significant. Comparison showed that water stress significantly decreased grain yield, photosynthetic efficiency index and maximum fluorescence (F_m), whereas the minimum fluorescence (F_o) was increased. The maximum seed yield (5148 kg ha^-1) was attained in full irrigation treatment and had no difference with PRD₇₅ treatment. The maximum leaf area index at the end of the growing season was 4.3 and recorded in FI and had no difference with PRD₇₅, DI₇₅ and PRD₅₅. Overall, treatment PRD₇₅ is recommended since it reduced water consumption by 16.8 percent relative to FI treatment and had no significant difference with full irrigation treatments (FI) in terms of seed yield, quantum yield, and other growth parameters.

کلیدواژه‌ها [English]

• Water stress
• leaf area index
• Quantum yield
• Physiological properties