بررسی میزان برخی عناصر سنگین در خاک و گیاه کلزادر مزارع تحت آبیاری با پساب شهرک صنعتی آمل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

2 دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

3 استاد گروه علوم خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

چکیده

به منظور بررسی اثر کاربرد پساب صنعتی، بر میزان تجمع عناصر سنگین در خاک و کلزا ، مزارعی که به مدت هشت سال تحت اثر پساب تصفیه شده شهرک صنعتی آمل بودند انتخاب، و از آب آبیاری، خاک و همچنین از ریشه، ساقه، برگ و دانه کلزا نمونه­برداری شد. سپس مقدار کروم، کادمیوم، نیکل و سرب در نمونه­های آب، خاک و اندام­های کلزا تعیین گردید.داده ها بر اساس طرح آماری آزمایش فاکتوریل درقالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اختلاط پساب صنعتی با آب آبیاری موجب افزایش غلظت عناصر کروم، کادمیوم، سرب و نیکل در آب شد. pH آب آبیاری تحت اثر پساب کاهش یافت در حالی که EC افزایش نشان داد. بافت خاک مزارع مورد مطالعه لوم رسی سیلتی بود. پساب صنعتی تجمع عناصر سنگین در خاک را نیز افزایش داد که این افزایش برای برخی عناصر معنی‌دار بود. تحت اثر پساب مقدار تجمع کروم قابل جذب در مکانهای یک، دو و سه به ترتیب به 11/0، 14/0 و 13/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم افزایش یافت. تجمع عناصر سنگین مورد مطالعه در خاک سطحی(20-0) بیش از خاک تحت­الارض(40-20) بود. مقدار کادمیوم کل و قابل جذب در بخش سطحی خاک شاهد به ترتیب به اندازه 07/1 و 1/0 میلی­گرم برکیلوگرم بود و تحت اثر پساب در بیشترین افزایش در مکان سه به 48/1 و 16/0 میلی­گرم برکیلوگرم رسید. نیکل و سرب نیز در اثر آبیاری با پساب افزایش یافتند. تجمع عناصر کروم، کادمیوم، نیکل و سرب در اندام‌های کلزا تحت اثر پساب افزایش یافت. در مکان دو کروم موجود در اندام هوایی به 67/2 برابر و در برگ کلزا 45/57%[S1]   نسبت به شاهد افزایش یافت. شاخص انتقال عناصر از خاک به اندام هوایی بیش از دیگر اندام­ها بود. در برگ کلزا تجمع کروم و نیکل از حد مجاز بیشتر گردید. شاخص خطر عناصر مورد بررسی در دانه کلزا در اثر آبیاری با پساب صنعتی افزایش یافت. تجمع کادمیوم در دانه کلزا به حد خطرناک رسید.



 [S1]این عدد در متن انگلیسی برعکس نوشته شده. کدام درست است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Investigation of Heavy Metals in Canola and Soil of Farms Irrigated with Wastewater of the Industrial City of Amol

نویسندگان [English]

  • M S 1
  • M GH 2
  • M B 3
چکیده [English]

To study the effects of industrial effluents on accumulation of heavy metals in soil and cultivated canola, the farms irrigated with the wastewater of Amol Industrial City were selected and samples of wastewater, irrigation water, soil, roots, stems, leaves, and grains of canola were collected. Then, the amount of chromium, cadmium, nickel and lead in samples of soil, water and canola organs were determined. The data were analyzed based on statistical factorial analysis in complete randomized block design. Mixing of industrial wastewater with irrigation water increased concentrations of chromium, cadmium, nickel and lead in irrigation water. pH of irrigation water decreased under the effect of industrial wastewater, although EC increased. Industrial wastewater also increased the accumulation of heavy metals in soil. Accumulation of available chromium was affected by wastewater in locations 1, 2, and 3, increasing to 0.11, 0.14 and 0.13 mg/kg, respectively. Accumulation of elements in the surface layer (0-20 cm) of soil was more than the subsurface (20-40 cm). Amounts of total and available cadmium in surface layer of soil in the control site were 1.07 and 0.1 mg/kg, which was affected by wastewater, with the greatest increase in the third location reaching 1.48 and 0.16 mg/kg. Also, nickel and lead increased by wastewater. Accumulation of Cr, Cd, Ni, and Pb in rapeseed organs increased by wastewater application. Accumulation of Cr in leaves and shoot of canola in the second location increased by, respectively, 57.45% [S1] and 2.62 times compared to the control. Transfer factor of metals from soil to shoot was more than the other organs. Accumulation of chromium and nickel in canola leaves exceeded the permissible level. Risk Index of the investigated elements in canola grain increased by irrigation with industrial wastewater. Accumulation of cadmium in canola grain reached dangerous levels.



 [S1]با متن فارسی مقایسه کنید.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heavy metal accumulation
  • Industrial wastewater
  • Rapeseed

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار