ارزیابی فنی و اقتصادی روش‌های آبیاری قطره‌ای و شیاری در کشت پنبه تحت اعمال کم‌آبیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.

2 عضو استعدادهای درخشان باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان.

3 عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان.

چکیده

افزایش روزافزون جمعیت، بهره­برداری بهینه از منابع آب به ویژه در بخش کشاورزی را ضروری ساخته است. به­منظور ارزیابی فنی و اقتصادی سیستم­های آبیاری شیاری و قطره­ای در کشت پنبه، آزمایشی بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار، در سال زراعی 1389 به اجرا درآمد. در این تحقیق عامل اصلی شامل سه مقدار آب (100% ،  80% و 60% نیاز آبی)  و عامل فرعی شامل دو روش آبیاری (آبیاری شیاری و آبیاری قطره‏ای) بودند. نتایج نشان داد که میزان عملکرد، بهره­وری آب مصرفی، وزن غوزه و و تعداد غوزه در بوته در سیستم آبیاری قطره­ای به ترتیب به میزان 8، 44، 15 و 33 درصد نسبت به سیستم آبیاری شیاری افزایش داشت و میزان آب مصرفی 40 درصد کاهش یافت. همچنین مقایسه دو تیمار 100 و 80 درصد نیاز آبی نشان داد که تیمار 100 درصد نیاز آبی از افزایش 6/1 درصدی عملکرد، 9 درصدی تعداد غوزه در بوته و 6/3 درصدی وزن غوزه نسبت به تیمار 80 درصد نیاز آبی برخوردار بود و از طرفی افزایش 18 درصد بهره­وری آب و صرفه‌جویی 1900 مترمکعب آب (19 درصد آب مصرفی) در هکتار از نقاط قوت تیمار 80 درصد نیاز آبی بود. بهره­وری اقتصادی نیز نشان داد که تیمار 80 درصد نیاز آبی اعمال شده در سیستم آبیاری قطره­ای از بهترین جایگاه برخوردار است. لذا برای افزایش سود کشاورزان و استفاده بهینه از منابع آب، به­نظر می­رسد اعمال 20 درصد کم­آبیاری نسبت به تأمین نیاز کامل آبی گیاه می‌تواند بسیار سودمند باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Technical and Economical Evaluation of Drip and Furrow Irrigation Methods in Cotton under Deficit Irrigation

نویسندگان [English]

  • SH K 1
  • R A 2
  • M S 3
چکیده [English]

With population growing throughout the world, it is necessary to optimize water use,
especially in agricultural lands. In order to conduct technical and economical evaluation of
drip and furrow irrigation methods under deficit irrigation of cotton, a field experiment was
carried out during 2010 growing season at experimental farm of Orzoueyeh Agricultural and
Natural Resources Research Center in Kerman province. The treatments were laid out in split
plot a randomized complete block design (RCBD) with three replications. The treatments
comprised of three levels of irrigation including 100% (control), 80%, and 60 percent of crop
water requirement and were allocated to the main plot and two irrigation systems, consisting
of furrow (S1) and surface drip irrigation (S2), were laid in the sub plot. The results showed
that in comparison with furrow irrigation, drip irrigation increased yield, water use efficiency
(WUE), number of bolls per plant, and bolls weight by 8%, 44%, 15% and 33%, respectively.
Also, compared with 100 percent of crop water requirement, the 80% treatment reduced water
usage by 1900 m3 ha-1, while yield, number of bolls per plant, and bolls weight decreased by
1.6%, 9% and 3.6%, respectively, but WUE increased by 18%. Economic efficiency showed
that 80 percent of water requirement in the drip irrigation system was the best treatment.
Considering the results obtained in this study and in the light of water saving and higher
WUE, as the main objectives in deficit irrigation, for cotton cultivation in Orzoueyeh,
application of 80% crop water requirement in the drip irrigation system is preferred.