ارزیابی عملکرد و حساسیت معادلات نفوذ نسبت به شرایط اولیه و مرزی مختلف در آبیاری جویچه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه صنعتی اصفهان.

2 دانشیار گروه مهندسی آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران.

3 استادیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران.

چکیده

در مدیریت آبیاری سطحی، تابع نفوذ آب در خاک از اهمیت زیادی برخوردار است. شناخت کمی این پدیده، برای جلوگیری از فرسایش خاک و تلفات آب ضروری است. هدف اصلی این پژوهش برآورد ضرایب معادلات نفوذ کوستیاکوف–لوییز، فیلیپ و هورتون و ارزیابی حساسیت و عملکرد این معادلات در شرایط اولیه (رطوبت اولیه خاک) و مرزی (بار آبی سطح خاک) مختلف است. بدین منظور نفوذ دو بعدی آبیاری جویچه­ای با تغییر در رطوبت اولیه خاک (قبل از آبیاری) و بار آبی سطح خاک (هنگام آبیاری) با استفاده از حل معادله ریچاردز (مدل HYDRUS) شبیه­سازی شد. برای تعیین ضرایب معادلات نفوذ، خروجی مدل HYDRUS (نفوذ تجمعی نسبت به زمان) برازش داده شد. ارزیابی عملکرد معادلات نفوذ با شاخص­های ارزیابی آماری نشان داد که معادلات نفوذ تجربی (کوستیاکوف-لوییز و هورتون) نسبت به معادله فیزیکی (فیلیپ) عملکرد بهتری در برآورد نفوذ تجمعی در شرایط اولیه و مرزی مختلف داشتند. معادله کوستیاکوف-لوییز در تمامی حالات شبیه­سازی در برآورد نفوذ حایز رتبه نخست بود و معادلات هورتون و فیلیپ در رده­های بعدی ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی حساسیت ضرایب معادلات نشان داد که ضریب توانی (b) معادله کوستیاکوف-لوییز به عنوان حساس­ترین و ضریب سرعت نفوذ نهایی ( 15ff"> ) معادله هورتون به عنوان کم حساس­ترین ضرایب شناسایی شدند. همچنین نتایج نشان داد که معادله هورتون به عنوان حساس­ترین معادله در ارزیابی حساسیت معادلات نفوذ است.

عنوان مقاله [English]

Performance and Sensitivity Analysis of Infiltration Equations under Different Initial and Boundary Conditions in Furrow Irrigation

نویسندگان [English]

  • A J 1
  • M M 2
  • H E 3
چکیده [English]

In management of surface irrigation, infiltration function is important. Quantitative understanding of this phenomenon is essential in preventing soil erosion and water losses. The main objective of this study was to estimate the coefficients of infiltration equations (Kostiakov-Lewis, Philip, and Horton) and evaluate the sensitivity and performance of these equations under various initial (initial soil moisture) and boundary conditions (water head on soil surface). Therefore, two-dimensional infiltration for furrow irrigation were simulated by changing the initial soil moisture (before irrigation) and water head on soil surface (during irrigation) using the solution of the Richards’ equation (HYDRUS model). To determine the coefficients of infiltration equations, outputs of the HYDRUS model (cumulative infiltration over time) were fitted. Evaluating the performance of infiltration equations via statistical evaluation indicators showed that infiltration empirical equations (Kostiakov-Lewis and Horton) had better performance than the physical equation (Philip) to estimate the cumulative infiltration under various initial and boundary conditions. Kostiakov-Lewis equation ranked the first in all cases of estimating infiltration by simulations, followed by Horton and Philip equations. Sensitivity assessment of the coefficients of the equations showed the power coefficient (b) of Kostiakov-Lewis equation as the most sensitive coefficient, while the final infiltration rate coefficient ( 15ff"> ) in Horton equation was the least sensitive. The results also showed that Horton equation was the most sensitive equation in evaluation of infiltration equations sensitivity.