نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پوریا عطائی ¹
• نسیم ایزدی ²

¹ دانشجوی دکتری ترویج کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس.

² دانشجوی دکتری ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا.

چکیده

انتقال مدیریت آبیاری به کشاورزان یکی از مباحث مهم و ضروری برای برنامه­ریزان مسائل آبیاری در سطح جهان است. انتقال مدیریت آبیاری یا مدیریت مشارکتی آبیاری به وسیله تشکل­های آب­بران به عنوان یک راهکار شایع در جهان در آمده است. تشکل­های آب­بران به‌عنوان یکی از روش­های مدیریت مشارکتی،راهخوبی برای حذف مشکلات شبکه‌های آبیاری و زهکشی کشوراست. هدف اصلی این پژوهش تحلیل مسئولیت­ها و موانع ایجاد تشکل­های آب­بران از دیدگاه بهره­برداران بود. جمعیت این مطالعه، کلیه کشاورزان تحت پوشش طرح شبکه آبرسانی بند فیض‌آباد در استان فارس بوده است (192 نفر). حجم نمونه با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه­بندی تصادفی، 127 نفر برآورد گردید. ابزار مورد استفاده برای جمع­آوری داده­ها پرسشنامه بود که روایی صوری آن بوسیله پانلی از متخصصین تأیید و برای بررسی پایایی آن نیز آزمون راهنما اجرا شد که آلفای کرونباخ برای مسئولیت­ها 79/0 و برای موانع 86/0 بود. نتایج نشان داد که مسئولیت­های تشکل­های آب­بران از دیدگاه بهره­برداران در چهار دسته بهره­برداری و حفاظت از شبکه آبیاری، مسئولیت نهادی و مسئولیت زراعی و موانع ایجاد تشکل­های آب­بران نیز در چهار دسته موانع اجتماعی، سازمانی، مدیریتی و آگاهی­رسانی و دانش کشاورزان قرار گرفتند. حفاظت و بهره برداری از شبکه آبیاری مهمترین مسئولیت از دیدگاه بهره برداران بوده است. لذا، پیشنهاد می­شود ابتدا مسئولیت حفاظت و بهره برداری از شبکه آبیاری به تشکل­ها واگذار شود و سپس، با ظرفیت­سازی و توانمندسازی بهره­برداران سایر مسئولیت­ها را واگذار نمود.

عنوان مقاله [English]

Responsibility Analysis of Water Users’ Associations and Barriers for its Formation from the Viewpoint of Stakeholders

نویسندگان [English]

• P A ¹
• N I ²

چکیده [English]

Irrigation management transfer to farmers is one of the important and necessary issues for irrigation planners globally. Irrigation management transfer or participatory irrigation management by water users’ associations (WUA) is a widespread strategy in the world and a good way to remove the country's irrigation and drainage systems problems. The main objective of this research was responsibility analysis and barriers survey of water user association’s from the viewpoint of stakeholders.Population of study included all farmers of Feyzabad water supply network in the Fars Province (192 farmers). Sample size as estimated by stratified random sampling method was 127. A questionnaire was used to collect data whose face validity was confirmed by a panel of experts and pilot test was performed to evaluate its reliability, with the Cronbach's alpha values for responsibilities and barriers of 0.79 and 0.86, respectively. The results revealed that the responsibilities of WUAs from the viewpoint of stakeholders were categorized in four groups: protection of irrigation networks, institutional responsibilities and agronomic responsibility, while for the barriers of WUAs, the four categorize were: social, organizational, awareness and knowledge, and farmers’ management barriers. Protection and operation of the irrigation network were the main responsibilities from the viewpoint of stakeholders. Therefore, it is recommended that, firstly, the responsibility of the irrigation network protection and exploitation be handed over to WUA, then, after capacity building and empowering of the stakeholders, the other responsibilities could be transferred to them.