اثر کارگذاری ورقه پلی اتیلن در عمق خاک بر نگهداری رطوبت و عملکرد گندم دیم در خاک سبک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پردیس کشاورزی دانشگاه تهران، علوم خاک.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.

چکیده

کشور ایران به دلیل نقصان ریزشهای جوی ونامناسب بودن پراکنش زمانی ومکان بارندگی، همواره بامشکل کمبود آب روبروست. در کنار این مساله به دلیل نسبت کم خلل و فرج ریز در خاکهای سبک قدرت نگهداری آب در آنها ناچیز و نفوذ عمقی آب سریع و زیاد می­باشد. از این رو محققان سعی کرده­اند تا آب را در ناحیه ریشه با استفاده از روش­های متداول مانند لایه آسفالت، بتن و ورقه پلی­اتیلنی حفظ کنند. با توجه به شرایط خشک و نیمه­خشک بودن آب و هوای اکثر مناطق کشور و کمبود رطوبت در خاک­های سبک هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر استفاده از ورقه پلی­اتیلنی در خاک لوم شنی با نفوذپذیری بالا در دو مزرعه اردبیل با دو عمق کارگذاری متفاوت بود تا مشخص گردد اولا کارگذاری این ورقه ­و ثانیا عمق کارگذاری آن تا جه حد بر حفظ رطوبت وشاخص­های رشد و عملکرد گندم دیم درمنطقه­ای که بیشتر بارندگی­های آن خارج از فصل زراعی بوده و با شدت­های بالا در طول فصل زراعی رخ می­دهد، موثر خواهد بود.[p1] از اینرو در مزرعه شماره یک ورقه پلی­اتیلنی در عمق 35 سانتی­متری و در مزرعه دو در اعماق 30 و 40 سانتی­متری خاک کارگذاشته شد. این تحقیق در قالب طرح کاملا تصادفی تحت دو تیمار(ورقه دار و بدون ورقه پلی­اتیلنی ) و سه تکرار اجرا و اقدام به کشت گندم دیم در پاییز در هر دو مزرعه شد و در طول دوره رشد اقدام به اندازه­گیری رطوبت با استفاده از دستگاه انعکاس­سنجی زمانی(TDR) در طول دوره رشد گردید. بعد از برداشت گندم، شاخص­های رشد و عملکرد آن اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد استفاده از ورقه پلی­اتیلنی به شکل تک عمقی (35 سانتی­متری) در مزرعه شماره یک با افزایش محسوس نگهداری رطوبت در عمق 10 و 25 سانتی­متری نسبت به شاهد به ترتیب با مقدار 13/5 % و 88/5 % حجمی باعث افزایش شاخص­های رشد و عملکرد گندم به ویژه عملکرد دانه به مقدار 6/0 تن از 13/1 تن به 76/1تن در هکتارو عملکردکاه و کل ماده خشک به ترتیب از 58/1 و 7/2 تن به 6/3 و 05/5 تن در هکتار  نسبت به شاهد شد. این کار همچنین باعث افزایش متوسط ارتفاع ساقه از56/70 سانتی­متر به 54/80 سانتی متر و کاهش وزن هزار دانه از 52/40 به 7/31 گرم شد. اما استفاده از ورقه پلی­اتیلنی در دو عمق خاک (30 و 40 سانتی­متری) در مزرعه شماره دو و رها کردن فاصله 10 سانتی­متری بین ورقه پلی­اتیلنی برای زهکشی آب نتوانست باعث افزایش قابل توجه رطوبت و در نتیجه شاخص­های رشد و عملکرد گندم در خاک سبک گردد.



 [p1] [p1]تعمیم نتایج با توجه به بررسی شرایط محلی از نظر ویژگی های بارندگی و بافت
 

عنوان مقاله [English]

Effect of Polyethylene Sheet Application in the Depth of Soil on Water Retention and Dryland Wheat Production in a Light Soil

نویسندگان [English]

  • m sh 1
  • m m 2
  • m g 1
چکیده [English]

Iran as an arid and semi-arid country always faces with the problem of soil water shortage due to insufficient precipitation and, especially in light soils, low water holding capacity and high deep percolation. Therefore, researchers have tried to use new methods for increasing this capacity to keep the water in the root zone and increase the amount of plant available water and water use efficiency of plants and reduce the stress of water scarcity. One of these methods is use of an impermeable barrier under the root zone such as asphalt layer, polyethylene membrane, and so on. The aim of this research was to use polyethylene membrane in sandy loam soil in two fields in Ardebil, with high amount of deep percolation. To study the effect of this membrane with two different methods of application on soil moisture and plant growth response. This project was conducted with two treatments, one with using membrane in one and two depths and the other one without membrane (control), with three replications and using a completely randomized design. Wheat was planted in two fields. During plant growth period, the soil moisture was measured by Time Domain Reflectometry (TDR). After harvesting, wheat growth indices were measured. The results in field No.1showed that using polyethylene membrane had significant effect on soil moisture and increased it up to five volumetric percent. Also, it increased grain yield by 0.6 ton per hectare: from 1.13 to 1.67 t/ha; while straw yield and total dry matter increased from 1.58 and 2.57 t/ha to 3.6 and 5.05 t/ha, compared to the control. But, in field No.2 with two depths of membranes, these indices did not show significant effects, the probable reason being that the 10 cm distance between the membranes allowed the water drainage from the root zone.