مقاله پژوهشی
اژدر عُنّابی میلانی؛ صدقعلی زمانی
چکیده
این پژوهش بهمنظور ارزیابی تأثیر روشهای برنامه‌ی آبیاری روی عملکرد و کارآیی مصرف آب گندم و تعیین روش مناسب برنامه‌ریزی آبیاری آن در منطقهی سعیدآباد آذربایجانشرقی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 10 تیمار و 4 تکرار انجام شد. آبیاریها در تیمارهای I1 و I2 بهترتیب زمانیکه نسبت عمق آبیاری به تبخیر از تشت کلاس A به 8/0 و 1 می‌رسید ...
بیشتر
این پژوهش بهمنظور ارزیابی تأثیر روشهای برنامه‌ی آبیاری روی عملکرد و کارآیی مصرف آب گندم و تعیین روش مناسب برنامه‌ریزی آبیاری آن در منطقهی سعیدآباد آذربایجانشرقی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 10 تیمار و 4 تکرار انجام شد. آبیاریها در تیمارهای I1 و I2 بهترتیب زمانیکه نسبت عمق آبیاری به تبخیر از تشت کلاس A به 8/0 و 1 می‌رسید شروع می‌شد، در تیمارهای I3 و I4 آبیاریها بهترتیب در پتانسیل آب خاک معادل 40- و 60- کیلوپاسکال انجام شد، در تیمارهای I5 و I6 آبیاریها بهترتیب در دو رطوبت 40 و 60 درصد آب قابل استفاده در ناحیه ریشه صورت گرفت، در تیمارهای I7 و I8 در درجه-روز تنش (SDD[1]) انباشته‌ی بهترتیب 8 و 12 مبادرت به آبیاری شد و در تیمارهای I9 و I10 نیز آبیاریها بر اساس مراحل رشد نبات انجام شد به این‌ترتیب که در تیمار I9، دو آبیاری در مراحل آغاز ریشه‌دوانی و گلدهی و در تیمار I10، چهار آبیاری در مراحل آغاز ریشه‌دوانی، پایان پنجه‌زنی، آبستنی و مرحله‌ی شیری انجام گرفت. نتایج نشان داد که اختلاف تیمارها از نظر عملکرد بیولوژیک و دانه، کارآیی مصرف آب، وزن هزاردانه، درصد پروتئین دانه و شاخص برداشت معنی‌دار (در سطح یک و پنج درصد) بود. در این میان، تیمار I2 (نسبت عمق آبیاری به تبخیر معادل 1) بیشترین عملکرد بیولوژیک و دانه و وزن هزاردانه، تیمار I9 (دو آبیاری در مراحل آغاز ریشه‌دوانی و گلدهی) بیشترین کارآیی مصرف آب، تیمار I10 (چهار آبیاری در مراحل آغاز ریشه‌دوانی، پایان پنجه‌زنی، آبستنی و مرحله‌ی شیری) بیشترین درصد پروتئین دانه و تیمار I3 (آبیاری توسط تانسیومتر در پتانسیل 40- کیلوپاسکال) بیشترین شاخص برداشت را بخود اختصاص دادند. در کل با توجه به تعداد دفعات آبیاری، حجم آب مصرفی، عملکرد دانه، کارآیی مصرف آب و سادگی روش، تیمار I3 به‌نظر مناسب‌تر بود. [1] Stress Degree Day
مقاله پژوهشی
سعید سعادت؛ مهدی همایی
چکیده
واکنش گیاه به شوری طی مراحل مختلف رشد متفاوت است. از این موضوع میتوان برای مدیریت آبهای نامناسب در دوره زمانی که تحمل گیاه به شوری بیشتر است استفاده نمود، بدون اینکه کاهش عملکردی رخ دهد. به منظور کمّی کردن اثر شوری بر جوانه‌زنی گیاه سورگوم (Sorghum bicolor L. Moench) رقم اسپیدفید، آزمایشی در یک خاک شور با بافت لوم شنی و در گلدانهای پلاستیکی به ...
بیشتر
واکنش گیاه به شوری طی مراحل مختلف رشد متفاوت است. از این موضوع میتوان برای مدیریت آبهای نامناسب در دوره زمانی که تحمل گیاه به شوری بیشتر است استفاده نمود، بدون اینکه کاهش عملکردی رخ دهد. به منظور کمّی کردن اثر شوری بر جوانه‌زنی گیاه سورگوم (Sorghum bicolor L. Moench) رقم اسپیدفید، آزمایشی در یک خاک شور با بافت لوم شنی و در گلدانهای پلاستیکی به ارتفاع 15 و قطر دهانة هشت سانتیمتر انجام گرفت. تیمارهای شوری شامل یک آب غیر شور (هدایت الکتریکی برابر 3/0 دسیزیمنس بر متر) و 12 تیمار آب شور با هدایت‌های الکتریکی 2، 4، 6، 8، 10، 12، 14، 16، 18، 20، 22 و 24 دسیزیمنس بر متر بود. به منظور کمّی کردن اثر شوری بر جوانه‌زنی، تعداد نسبی بذرهای جوانه‌زده در شوری‌های مختـــلف خاک با اسـتـفاده از مـــدل‌های ماس و هوفمن ، وانگنوختنو هوفمن ، دیرکسن و همکاران و همایی و همکاران برآورد شد و پارامترهای مورد نیاز به دست آمد. نتایج نشان داد که آستانه کاهش شوری (EC*) گیاه سورگوم در مرحلة جوانه‌زنی 5/5 دسی زیمنس بر متر بود. در شوری نه دسی زیمنس بر متر، جوانه‌زنی 50 درصد کاهش یافت. مقدار EC*برآورد شده توسط مدلهای مختلف، کمتر از مقدار اندازهگیری شده در این پژوهش و گزارش شده توسط ماس و هوفمن (8/6 دسی زیمنس بر متر) بود. ضرایب تبیین (R2) برآورد تعداد نسبی بذرهای جوانه‌زده در سطوح مختلف شوری خاک توسط مدلهای غیرخطی وانگنوختن و هوفمن ، دیرکسن و همکاران و همایی و همکاران به ترتیب برابر 98/0، 99/0 و 98/0 بود که بیشتر از مدل خطی ماس و هوفمن (90/0) بود.
مقاله پژوهشی
علیرضا جعفرنژادی؛ سید محمد‌هادی موسوی فضل
چکیده
امروزه، استفاده از آبهای غیرمتعارف از راهکارهای مقابله با مشکل کمبود آب است. این پژوهش با هدف بررسی اثرات کاربرد فاضلاب (غیرقابل شرب) بر آلودگی میکروبی و شیمیایی خاک و گندم (رقم چمران)، با پنج تیمار شامل آبیاری کامل (100 درصد) آب معمولی (1T)، آبیاری 75 درصد آبمعمولی و 25 درصد فاضلاب (2T)،50 درصد آبمعمولی و 50 درصد فاضلاب (3T)، 25 درصد آبمعمولی ...
بیشتر
امروزه، استفاده از آبهای غیرمتعارف از راهکارهای مقابله با مشکل کمبود آب است. این پژوهش با هدف بررسی اثرات کاربرد فاضلاب (غیرقابل شرب) بر آلودگی میکروبی و شیمیایی خاک و گندم (رقم چمران)، با پنج تیمار شامل آبیاری کامل (100 درصد) آب معمولی (1T)، آبیاری 75 درصد آبمعمولی و 25 درصد فاضلاب (2T)،50 درصد آبمعمولی و 50 درصد فاضلاب (3T)، 25 درصد آبمعمولی و 75 درصد فاضلاب (4T)، آبیاری کامل (100 درصد) فاضلاب (5T)، در سه تکرار و بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان (اهواز) اجراء شد. آبیاری بر اساس پایش وزنی رطوبت محاسبه و استفاده گردید. بهمنظور بررسی برخی ویژگیها شامل جمعیت میکروبی، غلظت آلاینده کادمیم و عناصر کممصرف در خاک و گیاه، نمونهگیری از خاک (30-0سانتیمتری) و گیاه (بر اساس مراحل رشدی) انجام شد. نتایج نشان داد، کادمیم کل خاک کمتر از 6/1 میلیگرم در کیلوگرم خاک بود. همچنین، میانگین غلظت کادمیم قابل جذب گیاه نسبت به خاک اولیه اندکی کاهش یافت. تجزیه واریانس نشان داد، تیمارهای فاضلاب در مقایسه با آب معمولی تاثیر معنیداری(05/0p<) بر غلظت عناصر دانه (بجز آهن)و غلظت کادمیم بذر نداشت. همچنین، میانگین غلظت کادمیم قابل جذب در هر مرحله رشدی، نسبت به غلظت اولیه خاک افزایشی نشان نداد. از نظر جمعیت میکروبی در طی مراحل مختلف رشد گندم در تیمارهای فاضلاب (3T و 5T)، تفاوتی آماری بین تیمارهای فاضلاب مشاهده نشد. این موضوع نشان دهنده وجود محدودیتهای رشدی در این شرایط بود. بنابراین، هرجند در این پژوهش مصرف فاضلاب (همراه با آب معمولی) بر آلودگی میکروبی و شیمیایی در خاک و گندم ایجاد نشده است، اما باید توجه داشت کاربرد طولانی مدت این منابع آبی سبب تجمع آلودگی شده و برای خاک و محصولات کشاورزی مشکلاتی ایجاد را خواهند نمود.
مقاله پژوهشی
حمیدرضا سالمی؛ قاسم زارعی؛ داوود افیونی؛ حمیدرضا شریفی
چکیده
با عنایت به این که تا کنون در روش آبیاری بارانی اثرات متقابل روش و مقدار کوددهی روی تراکم و ارقام مختلف گندم بررسی نشده است، این تحقیق به مدت دو سال زراعی در منطقه اصفهان با استفاده از طرح آماری اسپلیت - فاکتوریل اجراء شد. در این طرح آزمایشی تیمار روش کوددهی به عنوان کرت اصلی و فاکتوریل رقم و تراکم کاشت در کرت فرعی انتخاب شدند. تیمارهای ...
بیشتر
با عنایت به این که تا کنون در روش آبیاری بارانی اثرات متقابل روش و مقدار کوددهی روی تراکم و ارقام مختلف گندم بررسی نشده است، این تحقیق به مدت دو سال زراعی در منطقه اصفهان با استفاده از طرح آماری اسپلیت - فاکتوریل اجراء شد. در این طرح آزمایشی تیمار روش کوددهی به عنوان کرت اصلی و فاکتوریل رقم و تراکم کاشت در کرت فرعی انتخاب شدند. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: روش کوددهی در سه سطح (کوددهی به میزان توصیه کودی به روش دست پاش(F1)، کوددهی در سیتسم آبیاری بارانی به میزان توصیه کودی(F2) و کوددهی در سیستم آبیاری بارانی به میزان30 % کمتر از توصیه کودی(F3) در کرتهای اصلی و فاکتوریل ارقام گندم در سه سطح (پیشتاز، شیراز و بهار) و تراکم کاشت در سه سطح (300، 400 و 500 دانه در مترمربع) در کرتهای فرعی. در این طرح سعی شد با استفاده از روش آبیاری بارانی، حجم آب مصرفی، نیاز کودی مناسب در صورت کودآبیاری و مناسبترین تراکم کاشت ارقام مناسب گندم برای منطقه خشک اصفهان تعیین شوند. در جمعبندی نتایج حاصل از تجزیه واریانس تیمارها میتوان اظهار کرد که تفاوت معنی‌دار آماری بین عملکردهای کمی گندم در سه تیمار کوددهی وجود نداشت. میانگین عملکرد دانه در تیمارهای کودی در سال اول؛ 6914 و برای سال دوم7720کیلوگرم در هکتار بود. بر این اساس، میزان تولید دانه به ازای هر کیلوگرم اوره مصرفی در سه تیمار مذکور در سال اول به ترتیب 51/17، 92/17 و 44/23 و برای سال دوم بترتیب 39/15، 54/15 و 78/22 کیلوگرم بودند، که نشانگر افزایش قابل توجه کارآیی مصرف نیتروژن در تیمار کوددهی در سیستم آبیاری بارانی به میزان 30% کمتر از توصیه کودی، است. میانگین عملکرد دانه مربوط به ارقام مورد مطالعه نشان داد در شرایط آبیاری بارانی، مناسبترین رقم رقم بهار و بعد از آن رقم پیشتاز است.
مقاله پژوهشی
مهدی بابائی؛ مصطفی مردانی؛ ماشاالله سالارپور
چکیده
آب یکی از نهاده‌های مهم و محدود در تولید محصولات کشاورزی به شمار می‌رود. هدف از مدیریت منابع آب در کشاورزی، افزایش بهره‌وری تولید و بالا بردن کارآیی مصرف آب است. برای رسیدن به این منظور، در این پژوهش با استفاده از تحلیل پوششی داده‌ها، کارآیی آب مصرفی محصولات عمده کشاورزی و مزارع شهرستان زابل در سال 1390 بررسی شد. نتایج نشان داد میانگین ...
بیشتر
آب یکی از نهاده‌های مهم و محدود در تولید محصولات کشاورزی به شمار می‌رود. هدف از مدیریت منابع آب در کشاورزی، افزایش بهره‌وری تولید و بالا بردن کارآیی مصرف آب است. برای رسیدن به این منظور، در این پژوهش با استفاده از تحلیل پوششی داده‌ها، کارآیی آب مصرفی محصولات عمده کشاورزی و مزارع شهرستان زابل در سال 1390 بررسی شد. نتایج نشان داد میانگین کارآیی مزارع در شرایط بازده ثابت و متغیر نسبت به مقیاس به ترتیب 77 و 98 درصد بود. میانگین کارآیی مقیاس 78 درصد بوده که دارای عدم کارآیی مقیاس میباشد. میانگین کارآیی آب آبیاری نیز در شرایط بازده ثابت و متغیر نسبت به مقیاس به ترتیب 52 و 86 درصد بود. پیشنهاد میشود که برای رسیدن به کارآیی کامل در محصولات گندم، جو و ذرتعلوفهای، میزان آب مصرفی، در شرایط بازده ثابت نسبت به مقیاس به ترتیب 3269، 2377 و 7539 مترمکعب به ازای هر هکتار کاهش یابد. با توجه به نتایج به نظر میرسد با اجرای سامانه آبیاری نوین بتوان مقدار آب مصرفی را کاهش داد.
مقاله پژوهشی
حسین نوروزی؛ حبیب اله روشنفکر؛ پیمان حسیبی؛ موسی مسگرباشی
چکیده
در این آزمایش اثر سطوح مختلف شوری آب آبیاری ( 7/1، 5 ،10، 15 و 20 دسی زیمنس بر متر) بر عملکرد و کیفیت دو رقم ارزن علوفهای ( نوتریفید و باستان) بررسی گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو عامل در سه تکرار طی سال زراعی1390- 1389 انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش شوری عملکرد ماده خشک، کاهش یافت. بیشترین ...
بیشتر
در این آزمایش اثر سطوح مختلف شوری آب آبیاری ( 7/1، 5 ،10، 15 و 20 دسی زیمنس بر متر) بر عملکرد و کیفیت دو رقم ارزن علوفهای ( نوتریفید و باستان) بررسی گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو عامل در سه تکرار طی سال زراعی1390- 1389 انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش شوری عملکرد ماده خشک، کاهش یافت. بیشترین مقدار ماده خشک کل مربوط به تیمار شاهد در ارزن نوتریفید (2/83 گرم بر بوته) و کمترین مقدار مربوط به شوری 20 دسی زیمنس بر متر در ارزن باستان (5/23 گرم بر بوته) بود. کیفیت علوفه و مواد معدنی موجود در اندام های هوایی دو رقم مورد مطالعه تحت تأثیر تنش شوری قرار گرفتند. با افزایش تنش شوری درصد پروتئین، محتوای پتاسیم، کلسیم و منیزیم اندام های هوایی کاهش یافتند ولی درصد فیبر خام و محتوای سدیم افزایش نشان دادند. در تیمار 20 دسی زیمنس بر متر عملکرد ماده خشک ارزن نوتریفید و باستان به ترتیب 44% و 57% نسبت به شاهد کاهش نشان داد. در شوری 10 دسی زیمنس بر متر، ارزن نوتریفید و باستان به ترتیب 24% و 34% نسبت به تیمار شاهد کاهش عملکرد داشتند. بنابراین در این تحقیق مشخص گردید که آستانه تحمل به شوری ارزن نوتریفید تا 5 دسی زیمنس بر متر و ارزن باستان تا 7/1 دسی زیمنس بر متر (تیمار شاهد) می باشد.
مقاله پژوهشی
محسن دهقانی؛ مجید جعفرآقایی؛ سید حسن طباطبایی
چکیده
با توجه به محدودیت منابع آب، به کارگیری روشهای بهینه مصرف آب در بخش کشاوززی از اهمیت زیادی برخوردار است. به منظور بررسی عکس العمل ارقام پنبه به رژیم های آبیاری در مراحل مختلف رشد، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد به مدت دو سال(1386-1384) و به صورت کرت های یکبار خرد شده و در قالب بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. در این ...
بیشتر
با توجه به محدودیت منابع آب، به کارگیری روشهای بهینه مصرف آب در بخش کشاوززی از اهمیت زیادی برخوردار است. به منظور بررسی عکس العمل ارقام پنبه به رژیم های آبیاری در مراحل مختلف رشد، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد به مدت دو سال(1386-1384) و به صورت کرت های یکبار خرد شده و در قالب بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. در این آزمایش 6 تیمار آبیاری براساس تبخیر از تشت تبخیر در سه دوره رشد پنبه(چهار برگی تا اوایل گل دهی، اوایل گل دهی تا اوایل باز شدن غوزه ها و اوایل باز شدن غوزه ها تا پایان فصل رشد) به عنوان عامل اصلی و دو رقم پنبه به نامهایB557 و تابلادیلا به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که رژیم های آبیاری بر عملکرد چین اول و عملکرد کل، متوسط وزن ده غوزه تأثیر معنی دار داشته ولی بر تعداد بوته سبز شده و تعداد غوزه در بوته بی تأثیر بوده است. بنابر نتایج این پژوهش آبیاری بر اساس تیمار I6 (آبیاری بر اساس تبخیر تجمعی از تشت تبخیر پس از 150 میلیمتر در دوره چهار برگی تا اوایل گل دهی، آبیاری پس از 70 میلیمتر تبخیر تجمعی در دوره اوایل گل دهی تا اوایل باز شدن غوزه ها و آبیاری پس از 110 میلیمتر تبخیر تجمعی از اوایل باز شدن غوزه ها تا پایان فص رشد) با 3/5113 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد وش را تولید نمود. نتایج نشان داد که تاثیر رقم بر عملکرد و اجزای آن از نظر آماری دارای اختلاف معنی داری نبود و هر دو رقم B557 و تابلادیلا می تواند قابل توصیه می باشد.
مقاله پژوهشی
کوروش مجد‌سلیمی؛ ابراهیم امیری؛ سید بابک صلواتیان
چکیده
تولید اقتصادی چای در شرایط پایدار منوط به استفاده صحیح از منابع آب و کود میباشد. بدین منظور نقش آبیاری تکمیلی و کود نیتروژن در تولید اقتصادی در باغ‌های چای با ارزیابی عملکرد، تابع تولید، کارآیی مصرف آب و نسبت درآمد به هزینه و بازده نهایی طی سه سال (1387 تا 1389) در ایستگاه تحقیقات چای فومن در استان گیلان بررسی شد. برای اجرای آزمایش از سیستم ...
بیشتر
تولید اقتصادی چای در شرایط پایدار منوط به استفاده صحیح از منابع آب و کود میباشد. بدین منظور نقش آبیاری تکمیلی و کود نیتروژن در تولید اقتصادی در باغ‌های چای با ارزیابی عملکرد، تابع تولید، کارآیی مصرف آب و نسبت درآمد به هزینه و بازده نهایی طی سه سال (1387 تا 1389) در ایستگاه تحقیقات چای فومن در استان گیلان بررسی شد. برای اجرای آزمایش از سیستم آبیاری بارانی تک شاخه‌ای و طرح آزمایشی کرتهای خرد‌شده نواری در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی استفاده گردید. تیمارها شامل شش سطح نیتروژن صفر، 100، 200، 300 ، 400 و 500 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بهصورت مخلوط با خاک (از منبع کود اوره) به عنوان عامل اصلی و پنج سطح آبیاری شامل آبیاری کامل (I4)، آبیاری ناقص (I1، I2 و I3) و سطح بدون آبیاری (I0) به‌عنوان عامل فرعی بودند که در چهار تکرار قرار داده شدند. آبیاری کامل با روش بارانی (342 میلیمتر) و مصرف 320 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در بوته‌های بالغ چای باعث شد تا بیشترین میزان عملکرد برابر 3928 کیلوگرم چای فرآوری‌شده در هکتار و کارآیی مصرف آب تا حد 2/7 کیلوگرم در هکتار به ازای هر میلیمتر آب مصرفی بهدست آمد. در شرایط دیم با بارندگی 230 میلیمتر، بیشترین میزان عملکرد (1403 کیلوگرم در هکتار) و کارآیی مصرف آب (1/6 کیلوگرم در هکتار به ازای هر میلیمتر آب بارندگی) با مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بهدست آمد. میانگین نسبت درآمد به هزینه برای سطوح آبیاری کامل و بدون آبیاری بهترتیب برابر 75/1 و 17/1 حاصل شد. بر این اساس، اگرچه در آبیاری کامل، هزینه‌ها افزایش می‌یافت اما افزایش درآمد و سود حاصل از تولید برگ سبز بیشتر و با کیفیت مرغوب‌تر چای (برگ سبز درجه یک)، هزینه‌ها را جبران می‌کرد.
مقاله پژوهشی
رامین منصوری؛ حسن ترابی؛ حسن گلیج؛ دانیال میرشاهی
چکیده
کمبود و محدودیت منابع آب، خصوصاً در ایران، شرایطی را میطلبد که از آب موثرترین استفاده صورت گرفته و تا حد امکان از تلفات آن جلوگیری به عمل آید. یکی از پارامترهای مهم در آبیاری، ضریبیکنواختیتوزیعآب (CU) درآبیاریبارانیمیباشد. مقدار CU حاصلازهرآبپاشیدرمقادیرمختلففشارکارکردآبپاش (P)، ارتفاعپایهآبپاش(RH)، فاصلهآبپاشهارویلولههایجانبی ...
بیشتر
کمبود و محدودیت منابع آب، خصوصاً در ایران، شرایطی را میطلبد که از آب موثرترین استفاده صورت گرفته و تا حد امکان از تلفات آن جلوگیری به عمل آید. یکی از پارامترهای مهم در آبیاری، ضریبیکنواختیتوزیعآب (CU) درآبیاریبارانیمیباشد. مقدار CU حاصلازهرآبپاشیدرمقادیرمختلففشارکارکردآبپاش (P)، ارتفاعپایهآبپاش(RH)، فاصلهآبپاشهارویلولههایجانبی (Sl) وفاصلهلولههایجانبیازیکدیگر (Sm)تغییرمیکند.تعیینبهترینترکیبازپارامترهایفوقکهبیشترینضریب CUرا حاصلنماید،هموارهمورد نظرکاربرانبودهاست.دراینپژوهش،مقادیرضریب CU آبپاشمدل zb ، ساختایران، درسهتیمارمختلففشارکارکردآبپاش (5/2، 3 و 5/3 اتمسفر)، دو تیمارارتفاعپایهآبپاش (60 و 100 سانتیمتر) وهفتتیمارآرایششبکهآبپاشها (Sl× Sm) شامل 12×9، 15×9، 12×12، 12×15، 18×12، 15×15، 18×15 متردرایستگاه تحقیقاتپنبههاشمآبادگرگاناندازهگیریشد و با استفاده از الگوریتم تکامل تفاضلی (DE)و کاربرد نرمافزار Matlab بهینه گردید و رابطهای با بهینهترین ضرایب برایتخمینمقدار CU بهدست آمد. این الگوریتم، ضریب مقیاس (F) و ضریب احتمال ترکیب (CR) را برابر 2 و 5/0 با تعداد جمعیت 100 عضوی و تعداد نسل (تکرار) 1000 بار، بهترین جواب را ارائه میکند. نتایج این الگوریتم دارای خطای مطلق 2/2% با نتایج اندازهگیری شده دارد. همچنین، مقادیر پارامتر ویلموت (d) و جذر میانگین مربع خطا (RMSE) بهترتیب برابر 919/0 و 126/2 بهدست آمد که نشان دهنده دقت بالای این مدل بهینه برای برآورد ضریب یکنواختی پخش میباشد.
مقاله پژوهشی
هدیه پوریزدان‌خواه؛ محمدرضا خالدیان؛ محمدحسن بیگلویی؛ پریسا شاهین‌رخسار
چکیده
با توجه به اینکه نصب سامانه آبیاری بسیار هزینه‌بر و وقت‌گیر است، بهتر است قبل از اجرای سامانه آبیاری، مقدار رطوبت ایجاد شده توسط سامانه در پای گیاه بررسی شود.در این تحقیق عملکرد مدل HYDRUS-2D در برآورد رطوبت الگوی خیس شده تحت آبیاری قطرهای نواری در مزرعه‌ای با بافت خاک سنگین و ناهمگن در منطقهی رشت بررسی شد. سه دبی 5/2، 5 و lit/hr/m 6 و چهار ...
بیشتر
با توجه به اینکه نصب سامانه آبیاری بسیار هزینه‌بر و وقت‌گیر است، بهتر است قبل از اجرای سامانه آبیاری، مقدار رطوبت ایجاد شده توسط سامانه در پای گیاه بررسی شود.در این تحقیق عملکرد مدل HYDRUS-2D در برآورد رطوبت الگوی خیس شده تحت آبیاری قطرهای نواری در مزرعه‌ای با بافت خاک سنگین و ناهمگن در منطقهی رشت بررسی شد. سه دبی 5/2، 5 و lit/hr/m 6 و چهار زمان آبیاری یک ، دو ، سه و چهار ساعت درنظر گرفته شد که این 12 تیمار در سه تکرار اجرا شدند. اختلاف نتایج شبیه‌سازی شده با نتایج اندازهگیری شده براساس شاخصهای RMSE و ضریب کارایی مدل(EF) هم برای کل نیمرخ خاک و هم برای رطوبتهای زیر تیپ برآورد شد که کارایی مدل، با دارا بودن میانگین RMSE و EF برابر باcm3/cm3 0123/0 و 77% برای کل نیمرخ خاک وcm3/cm30236/0 و 76% برای زیر تیپ در این نوع بافت خاک تأیید شد. درکل، با وجود بافت سنگین و ناهمگن خاک در منطقه، مدل توانست مقادیر رطوبت را در الگوی خیسشده به خوبی شبیه‌سازی نماید.
مقاله پژوهشی
سکینه رضوی قلعه جوق؛ علی رسول‌زاده؛ محمدرضا نیشابوری
چکیده
دانستن ویژگیهای هیدرولیکی خاک نظیر منحنی رطوبتی خاک پیش شرط لازم در مدل کردن حرکت آب و انتقال املاح در خاک است. روشهای مستقیم به منظور برآورد این ویژگیهای هیدرولیکی پرهزینه و زمانبر است. لذا، در این رابطه روشهای غیرمستقیم نظیر توابع انتقالی مورد استفاده قرار میگیرد. به منظور برآورد منحنی رطوبتی خاک، توابع ...
بیشتر
دانستن ویژگیهای هیدرولیکی خاک نظیر منحنی رطوبتی خاک پیش شرط لازم در مدل کردن حرکت آب و انتقال املاح در خاک است. روشهای مستقیم به منظور برآورد این ویژگیهای هیدرولیکی پرهزینه و زمانبر است. لذا، در این رابطه روشهای غیرمستقیم نظیر توابع انتقالی مورد استفاده قرار میگیرد. به منظور برآورد منحنی رطوبتی خاک، توابع انتقالی رزتا ، سویل پار-2 و توابع انتقالی رگرسیونی مختلف مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. منحنی رطوبتی خاک با استفاده از ستون آب آویزان برای مکشهای کمتر از یک متر آب و صفحه فشاری برای مکشهای بیش از یک متر آب تا 15 بار اندازهگیری شد. برای ارزیابی توابع انتقالی یادشده از معیارهای آماری ریشه مربعات خطا (RMSE)، میانگین خطای مطلق (MAE)، ضریب کارآیی اصلاح شده (E') و شاخص مطابقت اصلاح شده (d') استفاده شد. نتایج نشان داد نرمافزار رزتا با میانگین مقادیر معیارهای آماری RMSE، MAE، E'وd' به ترتیب برابر با 0310/0، 0247/0، 7956/0 و 9037/0 در شبیه سازی منحنی رطوبتی خاک برای منطقه مورد پژوهش از دقت بالایی نسبت به بقیه توابع انتقالی برخوردار است. نتایج پژوهش حاضر ارجحیت شبکههای عصبی مصنوعی را برای برآورد منحنی رطوبتی خاک نسبت به توابع انتقالی رگرسیونی با تعداد پارامترهای ورودی بیشتر را نشان داد. نتایج همچنین نشان داد تابع انتقالی کمپل تعدیل شده در این پژوهش بعد از رزتا با مقادیر RMSE، MAE، E'وd' به ترتیب برابر با 0685/0، 0530/0، 5561/0 و 8075/0 برآورد مناسبتری از منحنی رطوبتی برای خاکهای منطقهی مورد پژوهش ارایه میدهد.
مقاله پژوهشی
عباس ستوده‌نیا؛ الهام نوروزپوراصل؛ پیمان دانش‌کار آراسته
چکیده
عمق زهکشهای زیرزمینی یک پارامتر مهم در طراحی سامانههای زهکشی میباشد که نقش تعیینکنندهای در مقدار و کیفیت زهآبهای خارج شده از لولههای زهکش دارد. برای بررسی این موضوع از یک مدل آزمایشگاهی بهره گرفته شد. زهکشها در سه عمق 25/0، 5/0 و 85/0 متری در یک مخزن به ابعاد 1×5/0×1متر حاوی خاکی با بافت شنلومی نصب شده و غلظت ...
بیشتر
عمق زهکشهای زیرزمینی یک پارامتر مهم در طراحی سامانههای زهکشی میباشد که نقش تعیینکنندهای در مقدار و کیفیت زهآبهای خارج شده از لولههای زهکش دارد. برای بررسی این موضوع از یک مدل آزمایشگاهی بهره گرفته شد. زهکشها در سه عمق 25/0، 5/0 و 85/0 متری در یک مخزن به ابعاد 1×5/0×1متر حاوی خاکی با بافت شنلومی نصب شده و غلظت نیترات، نیتریت، آمونیوم و آمونیاک زهآب و حجم زهآب خروجی از زهکشها اندازهگیری شد. نتایج بهدست آمده نشان دادکه بیشینه غلظت نیترات آب خروجی با افزایش عمق نصب زهکشها افزایش مییابد. بیشترین غلظت نیترات خارج شده از زهکشهای نصب شده در عمقهای 25/0، 5/0 و 85/0 متری به ترتیب برابر با 54/51، 45/105 و 42/296 میلی گرم در لیتر بود و همچنین حجم زهآب خروجی در عمق 5/0 و 85/0 متری به ترتیب 26 و 30 درصد نسبت به عمق 25/0 متری افزایش یافت. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که کاهش عمق نصب زهکشها موجب کاهش مقدار آبشویی نیترات شد.
مقاله پژوهشی
منوچهر ترابی
چکیده
در طرح های زهکشی مناطق خشک و نیمه خشک، برای سهولت کار معمولا از معادلات جریان همگام برای تخمین فاصله زهکش ها استفاده می شود لیکن، در این قبیل مناطق مسائل در واقع از نوع جریان ناهمگام است. به منظور ارزیابی عملکرد معادلات تخمین فاصله زهکشهای زیرزمینی در شرایط جریان ناهمگام، یک آزمایش صحرایی روی شبکه زهکشی موجود در ایستگاه تحقیقات ...
بیشتر
در طرح های زهکشی مناطق خشک و نیمه خشک، برای سهولت کار معمولا از معادلات جریان همگام برای تخمین فاصله زهکش ها استفاده می شود لیکن، در این قبیل مناطق مسائل در واقع از نوع جریان ناهمگام است. به منظور ارزیابی عملکرد معادلات تخمین فاصله زهکشهای زیرزمینی در شرایط جریان ناهمگام، یک آزمایش صحرایی روی شبکه زهکشی موجود در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رودشت اصفهان انجام شد. بررسی نیمرخ‌های سطح ایستابی نشان داد که شکل سطح آب زیرزمینی در حین زهکشی، مسطح میباشد. مقدار ضریب آبگذری مؤثر و درجه غیر‌همروندی خاک، که به روش تخلیه آب از گودال اندازه گیری شده بودند، به ترتیب 2/19 و 47/1 سانتی متر بر ساعت بهدست آمد. تخلخل قابل زهکشی به عنوان یک متغیر و به صورت تابعی از سطح ایستابی با استفاده از مفهوم متوسط سطح ایستابی محاسبه شد. به‌کمک دادههای بهدست آمده از اندازه‌گیری‌های صحرایی، بیست و سه فاصله خط زهکش به‌وسیله هشت معادله شامل گلوور، لوتین، وان شیلفگارد، حماد، گلوور اصلاح شده توسط وان شیلفگارد، دام، باور و وان شیلفگارد، و یانگز تخمین زده شد. نتایج حاکی از آن بود کهمعادلات یانگز و لوتین (میانگین فواصل زهکش به ترتیب 5/34 و 2/30 متر) بهترین، و معادلات گلوور و حماد (میانگین فواصل زهکش به ترتیب 2/13 و 1/78 متر) نامطلوب ترین عملکرد را داشتند. سایر معادلات نیز عملکرد ضعیفی را نشان دادند. بدین ترتیب، میتوان معادله یانگز یا لوتین را برای تخمین فاصله زهکشها در مناطقی از اراضی وسیع رودشت که دارای لایه نفوذ‌ناپذیر سطحی باشند، پیشنهاد نمود.
مقاله پژوهشی
مهدی شرفا؛ مجتبی مهدوی کرمشاهلو؛ منوچهر گرجی
چکیده
کشور ایران به دلیل نقصان ریزشهای جوی ونامناسب بودن پراکنش زمانی ومکان بارندگی، همواره بامشکل کمبود آب روبروست. در کنار این مساله به دلیل نسبت کم خلل و فرج ریز در خاکهای سبک قدرت نگهداری آب در آنها ناچیز و نفوذ عمقی آب سریع و زیاد میباشد. از این رو محققان سعی کردهاند تا آب را در ناحیه ریشه با استفاده از روشهای متداول مانند لایه ...
بیشتر
کشور ایران به دلیل نقصان ریزشهای جوی ونامناسب بودن پراکنش زمانی ومکان بارندگی، همواره بامشکل کمبود آب روبروست. در کنار این مساله به دلیل نسبت کم خلل و فرج ریز در خاکهای سبک قدرت نگهداری آب در آنها ناچیز و نفوذ عمقی آب سریع و زیاد میباشد. از این رو محققان سعی کردهاند تا آب را در ناحیه ریشه با استفاده از روشهای متداول مانند لایه آسفالت، بتن و ورقه پلیاتیلنی حفظ کنند. با توجه به شرایط خشک و نیمهخشک بودن آب و هوای اکثر مناطق کشور و کمبود رطوبت در خاکهای سبک هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر استفاده از ورقه پلیاتیلنی در خاک لوم شنی با نفوذپذیری بالا در دو مزرعه اردبیل با دو عمق کارگذاری متفاوت بود تا مشخص گردد اولا کارگذاری این ورقه و ثانیا عمق کارگذاری آن تا جه حد بر حفظ رطوبت وشاخصهای رشد و عملکرد گندم دیم درمنطقهای که بیشتر بارندگیهای آن خارج از فصل زراعی بوده و با شدتهای بالا در طول فصل زراعی رخ میدهد، موثر خواهد بود.[p1] از اینرو در مزرعه شماره یک ورقه پلیاتیلنی در عمق 35 سانتیمتری و در مزرعه دو در اعماق 30 و 40 سانتیمتری خاک کارگذاشته شد. این تحقیق در قالب طرح کاملا تصادفی تحت دو تیمار(ورقه دار و بدون ورقه پلیاتیلنی ) و سه تکرار اجرا و اقدام به کشت گندم دیم در پاییز در هر دو مزرعه شد و در طول دوره رشد اقدام به اندازهگیری رطوبت با استفاده از دستگاه انعکاسسنجی زمانی(TDR) در طول دوره رشد گردید. بعد از برداشت گندم، شاخصهای رشد و عملکرد آن اندازهگیری شد. نتایج نشان داد استفاده از ورقه پلیاتیلنی به شکل تک عمقی (35 سانتیمتری) در مزرعه شماره یک با افزایش محسوس نگهداری رطوبت در عمق 10 و 25 سانتیمتری نسبت به شاهد به ترتیب با مقدار 13/5 % و 88/5 % حجمی باعث افزایش شاخصهای رشد و عملکرد گندم به ویژه عملکرد دانه به مقدار 6/0 تن از 13/1 تن به 76/1تن در هکتارو عملکردکاه و کل ماده خشک به ترتیب از 58/1 و 7/2 تن به 6/3 و 05/5 تن در هکتار نسبت به شاهد شد. این کار همچنین باعث افزایش متوسط ارتفاع ساقه از56/70 سانتیمتر به 54/80 سانتی متر و کاهش وزن هزار دانه از 52/40 به 7/31 گرم شد. اما استفاده از ورقه پلیاتیلنی در دو عمق خاک (30 و 40 سانتیمتری) در مزرعه شماره دو و رها کردن فاصله 10 سانتیمتری بین ورقه پلیاتیلنی برای زهکشی آب نتوانست باعث افزایش قابل توجه رطوبت و در نتیجه شاخصهای رشد و عملکرد گندم در خاک سبک گردد. [p1] [p1]تعمیم نتایج با توجه به بررسی شرایط محلی از نظر ویژگی های بارندگی و بافت
مقاله پژوهشی
امین رستمی؛ علی اشرف صدرالدینی؛ امیرحسین ناظمی؛ رضا دلیر حسن نیا؛ احمد فاخری فرد
چکیده
استفاده از نفوذسنج استوانههای دوگانه برای اندازهگیری میزان نفوذ آب به خاک در سامانههای دوارمرکزی روش دقیقی نیست، زیرا شرایط نفوذ آب به خاک در استوانههای دوگانه با شرایط واقعی در زیر آبپاشهای دوارمرکزی کاملا متفاوت است. در این تحقیق، پارامترهای نفوذ در شرایط واقعی در زیر آبپاش سامانه دوارمرکزی تعیین شد و برای این منظور ...
بیشتر
استفاده از نفوذسنج استوانههای دوگانه برای اندازهگیری میزان نفوذ آب به خاک در سامانههای دوارمرکزی روش دقیقی نیست، زیرا شرایط نفوذ آب به خاک در استوانههای دوگانه با شرایط واقعی در زیر آبپاشهای دوارمرکزی کاملا متفاوت است. در این تحقیق، پارامترهای نفوذ در شرایط واقعی در زیر آبپاش سامانه دوارمرکزی تعیین شد و برای این منظور از یک استوانهی زهکش دار که شدت نفوذ و رواناب را در حین آزمایش اندازهگیری میکند استفاده شد. آزمایشها با کاربرد دو نوع آبپاش (Ldnو I-wob) در سه فشار کارکرد (20،15و 25 پیاسآی)، دو ارتفاع آبپاش (6/1 و 2 متر) و در سه تکرار بر روی خاک لومشنی از اراضی تحتفشار ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه تبریز انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که مقادیر شدت نفوذ و نفوذتجمعی در روش استوانههای دوگانه بهطور متوسط دو برابر روش استوانهی زهکش دار است. کاربرد روش نفوذسنجی با استوانههای دوگانه در سامانه آبیاری دوارمرکزی موجب برآورد بیشتر نفوذ شده و لحاظ نمودن آن در مرحله طراحی سبب ایجاد راواناب قابل توجهی در زمان بهرهبرداری میشود. بررسی آزمایشها نشان داد که در آبیاری با فشار کارکرد 25 پیاسآی و ارتفاع آبپاش 6/1 متر، بیشترین مقدار شدت نفوذ و نفوذ تجمعی حاصل شد. ارزیابی مدلهای نفوذ آب به خاک نشان داد که مدل کاستیاکوف بیشترین مقدار ضریب تعیین و مدل گرین امپت کمترین مقدار خطای استاندارد را در برازش با دادههای میدانی حاصل از اندازهگیری نفوذ تحت شرایط واقعی (در زیر آبپاشهای سامانه آبیاری دوار مرکزی) دارا میباشند.
مقاله پژوهشی
حوری احمدپور؛ محمدرضا خالدیان؛ افشین اشرف زاده؛ مجتبی رضایی
چکیده
در سالهای اخیر، منابع آب زیرزمینی استان گیلان در آبیاری مزارع برنج نقش مهمی داشته اند. هدف این پژوهش، بررسی تغییرات مکانی و زمانی هدایت الکتریکی (EC) و کل جامدات محلول (TDS) آب زیرزمینی دشت گیلان در یک دوره آماری چهار ساله با استفاده از روش کریجینگ معمولی است. در این رابطه، نمونهبرداری از آب 130 حلقه چاه شبکه پایش آبهای زیرزمینی ...
بیشتر
در سالهای اخیر، منابع آب زیرزمینی استان گیلان در آبیاری مزارع برنج نقش مهمی داشته اند. هدف این پژوهش، بررسی تغییرات مکانی و زمانی هدایت الکتریکی (EC) و کل جامدات محلول (TDS) آب زیرزمینی دشت گیلان در یک دوره آماری چهار ساله با استفاده از روش کریجینگ معمولی است. در این رابطه، نمونهبرداری از آب 130 حلقه چاه شبکه پایش آبهای زیرزمینی استان گیلان، در ماه شهریور سالهای 1382 تا 1385 انجام شد. نقشههای پهنهبندی با استفاده از نرم افزار ArcGISتهیه شد. این نقشهها نشان میدهد، از نظر میزان TDS، بخشهای غربی استان بدون مشکل (کمتر از 500میلیگرم بر لیتر) و بخشهای مرکزی و شرقی دارای TDS متوسط (1000-500 میلیگرم بر لیتر) میباشند. بیشترین میزان EC آبهای زیرزمینی در استان گیلان در بخشهای مرکزی و مرکزی متمایل به شرق تجمع و همچنین شوری با گذشت زمان(بهجز سال 1384 که علت آن بارندگی زیاد در سال 1383 است) افزایش یافته است. مساحت محدودههای مختلف EC وTDS در هر سال تعیین شد. میزان هدایت الکتریکی در شرق و برخی قسمتهای دیگر استان گیلان که 23 تا 34 درصد مساحت منطقه مورد بررسی را شامل میشود بین یک تا 5/1 دسیزیمنس بر متر است که باعث کاهش عملکرد برخی محصولات زراعی حساسبه شوری نظیر برنج میشود. حفر بیرویه چاههای آب همچنین برداشت بیش از حد مجاز میتواند یکی از دلایل افزایش شوری آب زیرزمینی در مناطق شالیزاری استان گیلان میباشد.