رضا سعیدی؛ هادی رمضانی اعتدالی؛ عباس ستوده نیا؛ عباس کاویانی؛ بیژن نظری
چکیده
در این پژوهش، عملکرد و تبخیر- تعرق ذرت علوفه‌ای با رقم سینگل کراس 704، تحت تنش‌های شوری و محدودیت نیتروژن، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش، به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. تیمارهای آب شور با هدایت‌الکتریکی؛ 5/0، 1/2، 5/3 و 7/5 دسی‌زیمنس برمتر، با انحلال نمک صنعتی در آب شیرین تهیه شد. تیمارهای محدودیت نیتروژن ...
بیشتر
در این پژوهش، عملکرد و تبخیر- تعرق ذرت علوفه‌ای با رقم سینگل کراس 704، تحت تنش‌های شوری و محدودیت نیتروژن، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش، به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. تیمارهای آب شور با هدایت‌الکتریکی؛ 5/0، 1/2، 5/3 و 7/5 دسی‌زیمنس برمتر، با انحلال نمک صنعتی در آب شیرین تهیه شد. تیمارهای محدودیت نیتروژن در چهار سطح؛ 100، 75، 50 و 25 درصد نیاز کود نیتروژن، بر اساس آزمون کودی بود. تیمارها، در سه تکرار و در کرت‌هایی به‌مساحت 9 مترمربع به‌اجرا درآمد. در تیمارهای مختلف تبخیر-تعرق ذرت، بین 220 تا 349 میلی‌متر و عملکرد ماده خشک، بین 4/9 تا 2/15 تن بر هکتار اندازه‌گیری شد. شیب تابع عملکرد نسبت به تبخیر-تعرق ذرت، با افزایش شوری در سطوح ، ، و ، به‌ترتیب؛ 2/0، 207/0، 218/0 و 231/0 و با کاهش نیتروژن در سطوح ، ، و به‌ترتیب؛ 175/0، 182/0، 194/0 و 221/0 برآورد شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش‌ها، عملکرد ذرت بیشتر از تبخیر-تعرق، کاهش یافت. ضریب عملکرد با رابطه دورنبوس-کسام محاسبه شد. مقادیر با کاهش نیتروژن در سطوح ، ، و به‌ترتیب؛ 01/1، 048/1، 119/1 و 272/1 و با افزایش شوری در سطوح ، ، و ، به‌ترتیب؛ 15/1، 19/1، 258/1 و 328/1 برآورد شد. به‌طور متوسط، عدد 27/1 به‌عنوان ضریب محاسبه‌شد. در بیشترین تنش ، کارایی مصرف آب و نیتروژن به‌ترتیب؛ 38% و 5/34% نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت. روابط به‌دست آمده در پژوهش نشان داد که نیاز آبی و عملکرد ذرت تحت تنش‌های مذکور، کم‌تر از پتانسیل منطقه می‌باشد. در این شرایط، جبران کمبود نیتروژن خاک و کاهش مصرف آب، موجب افزایش عملکرد محصول و استفاده بهینه از منابع آبی می‌گردد.
مهنوش جناب؛ بیژن نظری
چکیده
با توجه به محدودیت منابع آب، افزایش بهرهوری آب برای دستیابی به امنیت آبی و امنیت غذایی اهمیت بالایی دارد. یکی از اقدامات اساسی در این حوزه، تعیین تفاوت عملکرد محصولات و بهرهوری آب، بین وضع موجود و وضعیت مطلوب (پتانسیل) است. در این زمینه، این بررسی برای محصول گندم در استان قزوین و بر اساس پروتکل‌های GYGA که یک روش بین‌المللی است ...
بیشتر
با توجه به محدودیت منابع آب، افزایش بهرهوری آب برای دستیابی به امنیت آبی و امنیت غذایی اهمیت بالایی دارد. یکی از اقدامات اساسی در این حوزه، تعیین تفاوت عملکرد محصولات و بهرهوری آب، بین وضع موجود و وضعیت مطلوب (پتانسیل) است. در این زمینه، این بررسی برای محصول گندم در استان قزوین و بر اساس پروتکل‌های GYGA که یک روش بین‌المللی است انجام شد. در ابتدا، نقشه پهنه‌بندی نواحی آب و هوایی استان به روش آمبرژه ترسیم شد. سپس عملکرد مطلوب (پتانسیل) گندم بر اساس نسخه پنج مدل Aquacrop برآورد شد.متوسط تفاوت عملکرد در سال‌های مورد مطالعه در مناطق مختلف آب و هوایی استان از 4502 تا 6271 کیلوگرم در هکتار بود و تفاوت بهرهوری تبخیر و تعرق گندم از 56/0 تا 66/0 کیلوگرم بر مترمکعب و تفاوت بهرهوری آب (آبیاری و بارش مؤثر) گندم از 57/0 تا 71/0 کیلوگرم بر مترمکعب تعیین شد. نتایج اندازه‌گیری شده نشان داد در استان قزوین میانگین عملکرد گندم در شرایط موجود، برابر با 37 درصد عملکرد مطلوب (پتانسیل) گندم است. همچنین، بهرهوری نسبی تبخیر و تعرق 47/0 و شاخص بهرهوری نسبی آب 31/0 است. این دو شاخص هر یک نشان از نسبت بین بهرهوری در وضعیت موجود و بهرهوری در وضعیت پتانسیل و مطلوب را دارند. بر اساس نتایج به‌دست آمده، تفاوت بین وضعیت مطلوب و موجود عملکرد و بهرهوری آب بالاست. تفاوت عملکرد 63 درصد عملکرد مطلوب و تفاوت بهرهوری آب 69 درصد بهرهوری در وضعیت مطلوب است. لذا نقاط ضعف قابل‌توجهی در مدیریت تولید کشاورزی و مدیریت آبیاری وجود دارد و نشان از این دارد که فرصت‌های بالقوه‌ای برای تقویت این بخش‌ها و ارتقای بهرهوری آب و کاهش فشار به منابع آب و افزایش امنیت غذایی وجود دارد.