برآورد بهره‌وری آب باغ‌های انگور در روش‌های آبیاری سطحی و قطره‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان.

2 دانشجوی دکتری گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

3 استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

4 کارشناس برنامه ریزی کشوری، سازمان برنامه و بودجه استان زنجان

5 استادیار و عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه زنجان ایران

چکیده

در این پژوهش وضعیت موجود بهره­وری آب در شش باغ انگور با روش آبیاری سطحی و شش باغ با روش آبیاری قطره­ای واقع در استان زنجان پیمایش شد و سپس اثر برنامه آبیاری اصلاح شده در ارتقاء بهره­وری آب در دو باغ منتخب بررسی گردید. میانگین مقدار آب آبیاری در هر هکتار از باغ­های انگور با روش آبیاری سطحی و قطره­ای به ترتیب 6929 و 5418 مترمکعب بود. همچنین، میانگین شاخص­های عملکرد، سود ناخالص و خالص به ازای واحد حجم آب در باغ­ها با روش آبیاری سطحی به ترتیب برابر 2/9 کیلوگرم بر مترمکعب، 91/5 و 55/4 هزار ریال بر مترمکعب و در باغ­ها با روش آبیاری قطره­ای به ترتیب 3/6 کیلوگرم بر مترمکعب، 112/4 و 59 هزار ریال بر مترمکعب بدست آمد. از نظر شاخص بهره­وری آب، روش آبیاری قطره­ای نسبت به سطحی دارای برتری نسبی بود. در بیش­تر باغ­های پیمایش شده، برنامه آبیاری اعمال شده متناسب با نیاز واقعی محصول نبود. نتایج اصلاح برنامه آبیاری نشان داد که می­توان بهره­وری آب را به میزان 7/24% بهبود بخشید.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Estimating Water Productivity in Vineyards under Surface and Drip Irrigation Systems

نویسندگان [English]

  • Hassan Ojaghlou 1
  • Mohammad Mahdi Jafari 2
  • Mohammad BabaAkbari Sari 3
  • Farhad Ojaghlou 4
  • Farhad Misaghi 5
1 Assistant Prof., Department of Water Sciences and Engineering, Faculty of Agriculture, University of Zanjan.
2 Ph.D. Candidate, Dept. of Irrigation and Reclamation Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran
3 Assist. Prof., Dept. of Soil Sciences and Engineering, Faculty of Agriculture, University of Zanjan
4 National Planning Expert, Planning and Budget Organization of Zanjan Province
5 Assistant Professor, Department of Water Science and Engineering, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Iran.
چکیده [English]

In this study, water productivity in six vineyards under surface and six under drip irrigation systems was measured in Zanjan Province, then, the effect of modified irrigation schedule to improve water productivity was investigated in two selected vineyards. The average volume of applied irrigation water in vineyards with surface and drip irrigation systems was 6929 and 5418 m3.ha-1, respectively. Also, the average of water productivity indices, Gross Benefit, and Net Benefit were obtained as 2.9 kg.m-3, 91.5, and 55.4 thousand Rials.m-3 in vineyards with surface system and 3.6 kg.m-3, 112.4, and 59 thousand Rials.m-3 in vineyards with drip system. In terms of water productivity index, drip irrigation was relatively superior to the surface method. In most of the monitored vineyards, the applied irrigation schedule was not in accordance with the net irrigation requirement. The results of the modified irrigation schedule indicated that water productivity could be improved by 24.7%.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grape
  • Irrigation schedule
  • Water productivity index

مراجع

  1. امینی ع، پرهمت ج و سدری م­ح، 1399. بررسی بهره­وری فیزیکی و اقتصادی آب در محصولات عمده زراعی در حوضه تلوار استان کردستان. نشریه مهندسی و مدیریت آبخیز، جلد 12، شماره 2، صفحه ­های 481 تا 491.
  2. بهرامی م، خلیلیان ص، مرتضوی س­ا و اسعدی م­ع، 1397. بررسی بهره‌وری فیزیکی مصرف آب کشاورزی در استان‌های منتخب ایران (مطالعه موردی: محصول گندم). نشریه آبیاری و زهکشی ایران، جلد 12، شماره 6، صفحه­های 1511 تا 1518.
  3. جلینی م، 1385. بررسی تأثیر روش آبیاری قطره­ای و سطوح مختلف آب بر عملکرد و کارایی مصرف آب در انگور. نشریه تحقیقات مهندسی کشاورزی، جلد 7، شماره 28، صفحه ­های 69 تا 78.
  4. درگاهی ز، نظری ب، رمضانی­اعتدالی ه و مازندرانی‌زاده ح، 1397. ارزیابی روش­های نوین آبیاری با مفاهیم بهره‎وری اقتصادی آب و راندمان آبیاری در استان قزوین. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، جلد 12، شماره 3، صفحه­های 683 تا 695.
  5. دولتی بانه ح و نورجو ا، 1390. اثر کم­آبیاری بر کمیت، کیفیت میوه و بهره­وری مصرف آب سه رقم انگور. نشریه به زراعی نهال و بذر (نهال و بذر)، جلد 2-27، شماره 4، صفحه­های 435 تا 450.
  6. رضوانی­مقدم پ، نوروزپور ق، نباتی ج و محمدآبادی ع­ا، 1384. بررسی خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد دانه و روغن کنجد در تراکم‌های مختلف بوته و فواصل مختلف آبیاری. نشریه پژوهش­های زراعی ایران، جلد 3، شماره 1، صفحه­ های 57 تا 68.
  7. زمانی ا، مرتضوی س­ا و بلالی ح، 1393. بررسی بهره­وری اقتصادی آب در محصولات مختلف زراعی در دشت بهار. نشریه پژوهش آب در کشاورزی (علوم خاک و آب)، جلد 28، شماره 1، صفحه­ های 51 تا 61.
  8. شاهرخ­نیا م و کرمی م، 1396. بررسی اثر مقادیر مختلف آب آبیاری بر عملکرد انگور یاقوتی. نشریه فصلنامه علمی و پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، جلد 7، شماره 28، صفحه­های 108 تا 122.
  9. شایان­فر ح، 1382. بررسی بهره­وری آب کشاورزی در تولید اقتصادی محصولات. یازدهمین همایش کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران، تهران، صفحه‌های 103 تا 112.
  10. عباسی ف، عباسی ن و توکلی ع­ر، 1396. بهره‌وری آب در بخش کشاورزی؛ چالش‎ها و چشم‌اندازها. نشریه آب و توسعه پایدار، جلد 4، شماره 1، صفحه­ های 141 تا 144.
  11. عباسی ف، ناصری ا، رضوانی م، گودرزی م، کریمی م، اسلامی ا، طاهری م، یوسف گمرکچی ا، طایفه رضایی ح، خسروی ح، موسوی فضل س­ح، قدمی فیروزآبادی ع، باغانی ج، عباسی ن و اکبری م، 1399. ارزیابی آب کاربردی و بهره­وری آب در تاکستان­های کشور. نشریه تحقیقات مهندسی سازه­های آبیاری و زهکشی، جلد 21، شماره 80، صفحه ­های 133 تا 148.
  12. قاصدی یولقونلو س، زارع ابیانه ح، نجاتیان م­ع، ملکی م و کریمی ر، 1397. اثر تغییر روش‌ آبیاری جویچه‌ای به قطره‌ای بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد انگور بیدانه سفید (Vitis Vinifera L.). نشریه علوم باغبانی ایران، جلد 49، شماره 3، صفحه­های 743 تا 753.
  13. نجفلو پ، عباسی ع و فرهادیان ه، 1396. بررسی رفتار اطلاع­یابی انگور کاران استان زنجان و عوامل مؤثر بر آن. نشریه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، جلد 48، شماره 1، صفحه­های 165 تا 178.
  14. نیکان­فر ر و رضایی ر، 1394. واکنش درخت­های مسن انگور به تغییر روش آبیاری سطحی به قطره­ای یا بابلر. نشریه علوم و فنون باغبانی ایران، جلد 16، شماره 2، صفحه­ های 161 تا 170.
  15. Araujo F, Williams EL and Matthews AM, 1995. A comparative study of young ‘Thompson Seedless’ grapevines (Vitis vinifera L.) under drip and furrow irrigation. II. Growth, water use efficiency and nitrogen partitioning. Scientia Horticulturae 60(3-4): 251-265.
  16. Cancela JJ, Trigo-Córdoba E, Martínez EM, Rey BJ, Bouzas-Cid Y, Fandiño M and Mirás-Avalos JM, 2016. Effects of climate variability on irrigation scheduling in white varieties of Vitis vinifera (L.) of NW Spain. Agricultural Water Management 170: 99-109.
  17. Civit B, Piastrellini R, Curadelli S and Arena AP, 2018. The water consumed in the production of grapes for vinification (Vitis vinifera). Mapping the blue and green water footprint. Ecological Indicators 85: 236-243.
  18. Du TS, Kang SZ, Zhang JH, Li FS and Yan BU, 2008. Water use efficiency and fruit quality of table grape under alternate partial root-zone drip Agricultural Water Management 95: 659– 668.
  19. García JG, Martínez-Cutillas A and Romero P, 2012. Financial analysis of wine grape production using regulated deficit irrigation and partial-root zone drying strategies. Irrigation Science 30(3): 179-188.
  20. Medrano H, Tomás M, Martorell S, Escalona J, Pou A and Fuentes S, 2015. Improving water use efficiency of vineyards in semi-arid regions. A review. Agronomy for Sustainable Development 35: 499–517.
  21. Romero P and Martinez-Cutillas A, 2012. The effects of partial root-zone irrigation and regulated deficit irrigation on the vegetative and reproductive development of fieldgrown Monastrell grapevines. Irrigation Science 30(5): 377-396.
  22. Sheren A, Abed El-Hamied, Zaen El-Deen EMA and El-Hagarey ME, 2017. Management of irrigation systems to improve productivity and quality of grapevine under desert conditions. Journal of Agriculture and Veterinary Science 10(10): 77-90.
  23. Xiaochi Ma, Karen A and Sanguinet W, 2020. Direct root-zone irrigation outperforms surface drip irrigation for grape yield and crop eater use efficiency while restricting root growth. Agriculture water management Journal (231): 105993.
  24. Yan N, Wu B and Zhu W, 2020. Assessment of agricultural water productivity in arid China. Water 12 (4): 1161.
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 37، شماره 2
شهریور 1402
صفحه 207-221

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار