تعیین نیاز آبی و ضریب گیاهی نخل خرمای رقم برحی در خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

موسسه تحقیقات علوم باغبانی

چکیده

با تنظیم صحیح برنامه آبیاری گیاهان بر اساس تعیین دقیق نیاز آبی هر گیاه، می­توان میزان مصرف آب و اتلاف آن را در کشاورزی کاهش داد. به منظور تعیین نیاز آبی و ضریب گیاهی درختان خرمای رقم برحی، سه لایسیمتر زهکش‌دار برای اندازه‌گیری تبخیر و تعرق درختان خرما در نظر گرفته ‌شد. میزان تبخیر و تعرق نخل خرما با استفاده از رابطه بیلان آب در خاک و میزان تبخیر و تعرق مرجع از روش پنمن-مانتیث تعیین شد. بر پایه نتایج، مقدار نیاز آبی نخل شش، هفت و هشت ساله خرما به ترتیب معادل 1493، 1613 و 1695 میلی‌متر بود، در حالی که مقدار تبخیر و تعرق مرجع در سال‌های مذکور به ترتیب معادل 2070، 1950 و 1945 میلی‌متر برآورد شد. میزان افزایش سالانه نیاز آبی نخل خرما از سال ششم به هفتم رشد برابر 8% و از سال هفتم به هشتم رشد برابر 7/8% بود. مقدار ضریب گیاهی نخل شش ساله خرما، بین 0/54 تا 0/80 در نوسان بود. کمترین مقدار ضریب گیاهی در آبان‌ماه و بیشترین مقدار آن در ماه­های خرداد و تیر بود. اما مقدار ضریب گیاهی نخل هفت ساله خرما، از 0/62 تا 0/97 و نخل هشت ساله خرما از 0/47 تا 1/01 متغیر بود. کمترین مقدار ضریب گیاهی برای سال­های هفتم و هشتم رشد به ترتیب در ماه‌های آبان و آذر و بیشترین مقدار این ضریب برای سال­های مذکور در مردادماه بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determining Water Requirement and Crop Coefficient of Date Palm cv. Barhee in Khuzestan Province

نویسنده [English]

  • Majid Alihouri
Horticultural Sciences Research Institute
چکیده [English]

The amount of agricultural water consumption and water waste can be reduced by properly adjusting the irrigation schedule of plants based on the precise determination of the water requirement of each plant. This research was carried out to determine water requirement and crop coefficient of Barhee date palm. Three drainage lysimeters were applied to measure date palm evapotranspiration. The amounts of date palm evapotranspiration and reference evapotranspiration were calculated using soil water balance equation and Penman-Monteith method, respectively. The results showed that water requirement of 6, 7, and 8 years old date palm were 1493, 1613 and 1695 mm, respectively, while the amounts of reference evapotranspiration were 2070, 1950, and 1945 mm, respectively. The amount of date palm water requirement increased by 8%, for 6 to 7 years-old  and 7.8% for 7 to 8 years. The crop coefficient of 6 years old date palm varied in the range of 0.54-0.80. The minimum crop coefficient was in November, while the maximum was in June and July. For the 7 and 8 years old date palm, crop coefficient varied in the range of 0.62-0.97 and 0.47-1.01, respectively. In 7 and 8 years old date palm, the minimum crop coefficient was in November and the maximum was in August.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural water
  • Irrigation schedule
  • Water balance in soil
  • Evapotranspiration

مراجع

  1. احسانی ا، 1371. تعیین بهترین دور و عمق آبیاری پاجوش مضافتی به روش قطره‌ای. اولین سمینار خرما، 17 دی 1371، کرمان: 30-27.
  2. احمدی ک، عبادزاده ح، حاتمی ف، محمدنیا افروزی ش، طاقانی ر ع، یاری ش و کلانتری م، 1400. آمارنامه کشاورزی سال 1399، جلد سوم: محصولات باغبانی. تهران: وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات.
  3. تیشه­زن پ، ناصری ع، حسن اقلی ع و مسکرباشی م، 1392. بررسی لایسیمتری موازنه آب و نمک ناحیه ریشه نهال خرما در مدیریت‌های مختلف زراعی. پژوهش آب ایران، 7(1): 212-203.‎
  4. دانش‏نیا ع، 1378. اثر دور و عمق آبیاری به روش قطره‏ای بر عملکرد و رشد نخل شاهانی. مجله علوم خاک و آب، 13(2): 130-139.
  5. شهابی‌فر م و رحیمیان م، 1386. تعیین نیاز آبی چغندر قند به روش لایسیمتری در مشهد. چغندر قند، 23(2): 177-184.
  6. علی‌حوری م، 1396 الف. تعیین نیاز آبی و ضریب گیاهی خرما در مرحله رشد رویشی با استفاده از لایسیمتر. پژوهش آب در کشاورزی، ب، 31(3): 340-329.
  7. علی‌حوری م، 1396 ب. دور و عمق مناسب آبیاری در مرحله رشد رویشی خرمای رقم برحی. مدیریت آب در کشاورزی، 4(1): 28-21.
  8. علی‌حوری م، 1400. تعیین لایسیمتری ضریب گیاهی و تبخیرتعرق نخل خرما در سال‌های چهارم و پنجم رشد. علوم و مهندسی آبیاری 44(1): 45-33.
  9. علی‌حوری م و تراهی ع، 1389. اثرات دور و میزان آبیاری بر گیرایی و رشد رویشی پاجوش‌های نخل خرما. سومین همایش ملی مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی، 10-12 اسفند 1389، دانشگاه شهید چمران اهواز: 131-123.
  10. علی‌حوری م و تیشه‌زن پ، 1390. برنامه راهبردی بخش خرما در کشور/ زیر برنامه آبیاری. اهواز: انتشارات کردگار.
  11. غفاری‌نژاد ع، 1380. تعیین بهترین دور و عمق آبیاری نخل مضافتی به روش قطره‏ای. بم: مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان.
  12. فرزام­نیا م و راوری ذ، 1384. تأثیر کم آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب خرمای مضافتی در بم. مجله علمی کشاورزی، 28(1): 86-79.
  13. فرشی ع، شریعتی م، جاراللهی ر، قائمی م، شهابی فر م و تولایی م، 1376. برآورد آب موردنیاز گیاهان عهده زراعی و باغی کشور. جلد دوم. کرج: نشر آموزش کشاورزی.
  14. کرمی ی، حسینی ی و رضازاده ر، 1391. تاثیر عمق و روش آبیاری بر عملکرد و برخی خصوصیات میوه خرمای هلیلی در میناب. همایش ملی خرمای ایران، 12 و 13 شهریور 1391، کرمان: 12.
  15. محبی ع و علی‌حوری م، 1392. اثر عمق و روش آبیاری بر میزان بهره‌وری، عملکرد و صفات رویشی نخل پیارم. نشریه پژوهش آب در کشاورزی، ب، 27(4): 455-464.
  16. مرادی دالینی ا، صالح ج، کرمی ی و مقیمی ا، 1384. تعیین نیاز آبی خرما در منطقه حاجی آباد هرمزگان. خلاصه مقالات اولین جشنواره و همایش بین المللی خرما. بندر عباس، 29 و 30 آبان 1384: 55-54.
  17. موسسه تحقیقات خاک و آب، 1400. سامانه نیاز آبی گیاهان در سطح کشور. کرج.
  18. وزیری ژ و شریعتی م، 1377. راهنمای آبیاری باغ‌های میوه. موسسه تحقیقات خاک وآب. نشریه فنی شماره 37. کرج: نشر آموزش کشاورزی.
  19. Al-Qurashi AD, Ismail SM and Awad MA, 2016. Effect of water regimes and palm coefficient on growth parameters, date yield and irrigation water use of tissue culture-regenerated Barhee date palms grown in a newly established orchard. Irrigation and Drainage, 65(4): 491-501.
  20. Al-Omran A, Eid, Alshammari S and Alshammari F, 2019. Crop water requirements of date palm based on actual applied water and Penman–Monteith calculations in Saudi Arabia. Applied Water Science, 9(4): 1-9.
  21. Alamoud AI, Mohammad FS, Al-Hamed SA and Alabdulkader AM, 2012. Reference evapotranspiration and date palm water use in the kingdom of Saudi Arabia. International Research Journal of Agricultural Science and Soil Science, Vol. 2(4): 155-169.
  22. Allen RG, Pereira LS, Raes D and Smith M, Crop evapotranspiration: Guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper 56. Rome, Italy.
  23. Alves Jr J, Folegatti MV, Parsons LR, Bandaranayake W, Silva CR, Silva T JA and Campeche LFSM, 2007. Determination of the crop coefficient for grafted ‘Tahiti’ lime trees and soil evaporation coefficient of Rhodic Kandiudalf clay soil in Sao Paulo, Brazil. Irrigation Science, 25; 419-428.
  24. Bhantana P and Lazarovitch N, Evapotranspiration, crop coefficient and growth of two young pomegranate (Punica granatum L.) varieties under salt stress. Agricultural Water Management, 97: 715–722.
  25. Boman B, 1994. Evapotranspiration by young Florida Flatwoods citrus trees. Journal of Irraigation and Drainage Engineering, 120 (1): 80-88.
  26. Kassem MA, 2007. Water requirements and crop coefficient of date palm trees "sukariah". Misr J. Ag. Eng., 24(2): 339-359.
  27. Kumar M, Raghuwanshi NS, Singh R, Wallender W and Pruitt, WO, 2002. Estimating evapotranspiration using artificial neural network. Irrigatin and Drainage Engineering, 128(4): 224-233.
  28. Mazahrih NT, AL-Zu’bi Y, Ghnaim H, Lababdeh L, Ghananeem M and Abu Ahmadeh H, 2012. Determination actual evapotranspiration and crop coefficients of date palm trees (Phoenix dactylifera) in the Jordan Valley. American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci., 12 (4): 434-443.
  29. Merkley GP and Allen RG, 2004. Sprinkle and trickle irrigation lectures. Biological and Irrigation Engineering Department, Utah State University, Logan, Utah.
  30. Netzer Y, Yao C, Shenker M, Bravdo BA and Schwartz A, 2009. Water use and the development of seasonal crop coefficients for Superior Seedless grapevines trained to an open-gable trellis system. Irrigation Science, 27: 109–120.
  31. Mohamed AS, Ali AA, El-Ghany A and Yosri A, 2018. Irrigation water management of date palm under El-Baharia Oasis conditions. Egyptian Journal of Soil Science, 58(1): 27-44.
  32. Saeed AB, Etewy HA and Hassan OSA, 1990. Watering requirement and scheduling of date palm. Agricultural Mechanization in Asia, Africa and Latin America (Japan), 21(4): 49-52.
  33. Sudhee KP, Gosian AK and Ramasarti KS, 2003. Estimating actua evapotranspiration from limited climatic data using neural compiting technique. J. Irrigatin and Drainage Engineering, 129(3): 214-218.
  34. Trajkovic S, Todorovic B and Stankovic , 2003. Forcasting of reference evapotranspiration by artificial neural network. J. Irrigatin and Drainage Engineering, 129(6): 454-457.
  35. Tripler E, Ben-Gal A and Shani U, 2007. Consequence of salinity and excess boron on growth, evapotranspiration and ion uptake in date palm (Phoenix dactylifera L., cv. Medjool). Plant Soil (297): 147–155.
  36. Tripler E, Shani U, Mualem Y and Ben-Gal A, 2011. Long-term growth, water consumption and yield of date palm as a function of salinity. Agricultural Water Management (99): 128-134.
  37. Williams LE and Ayars JE, 2005. Grapevine water use and the crop coefficient are linear functions of the shaded area measured beneath the canopy. Agricultural and Forest Meteorology, 132: 201–211.
  38. Zaid A, 1999. Date palm cultivation, FAO Plant Production and Protection paper, No. 156.Rome, Italy.
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 36، شماره 4
اسفند 1401
صفحه 377-390

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار