بررسی افزایش بهره‌وری اقتصادی آب با تغییر الگوی کشت در روستای مزرعه‌نو در اردکان-یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند.

2 دانشیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند.

چکیده

در این پژوهش منبع تامین آب کشاورزی (قنات) و عملکرد محصولات کشاورزی روستای مزرعه­نو از توابع شهرستان اردکان-یزد مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با استفاده از داده­های هواشناسی و نرم افزار CROPWATنیاز آبی محصولات باغی (پسته و انار) و گیاهان زراعی (گندم، جو، یونجه و زعفران) در تمام ماه­های سال مشخص شد. سپس حجم آب مازاد بر نیاز و کمبودها در هر ماه مشخص شد. با توجه به نیاز آبی هر محصول نسبت به درآمد اقتصادی آن، در یک سناریو کشت گندم، جو و یونجه حذف شد و آب مورد نیاز این گیاهان به کشت جایگزین زعفران اختصاص داده شد. سپس سطح زیر کشت جدید و نیاز آبی در هر ماه مشخص شد. با توجه به غیر همسو بودن نیاز آبی و آب در دسترس در ماه­های مختلف، ساخت استخر ذخیره پیشنهاد گردید. و درآمد خالص حاصل از سطح زیر کشت جدید محاسبه و با کشت موجود مقایسه شد. نتایج نشان داد تغییر الگوی کشت راه­کار ی مناسب برای افزایش بهره­وری از آب و اصلاح الگوی مصرف آن می­باشد. تغییر الگوی کشت مطابق سناریوی تعریف شده باعث افزایش درآمد خالص اقتصادی سه برابری نسبت به الگوی کشت موجود خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Increasing Economic Productivity of Water by Changing the Cropping Pattern in Mazreano Village in Ardakan-Yazd

نویسندگان [English]

  • m t 1
  • a sh 2
چکیده [English]

In this study, we investigated the source of agricultural water supply (qanat) and performance of agricultural crops in Mazreano village of Ardakan-Yazd. First, by using meteorological data and CROPWAT software, water requirement of horticultural products (pistachio and pomegranate) and field crops (wheat, barley, alfalfa and saffron) were determined in all months of the year. Then, volume of water in access of plants requirement and water deficiency in each month was calculated. Considering the water requirement of each crop relative to its economic benefit, we removed wheat, barley, and alfalfa in one scenario and assigned the water requirements of these plants to saffron cultivation. Then,  the new cultivation area and the corresponding water demand were determined in each month. Considering the non-conformity of water demand and water availability in all months of the year, we proposed construction of water storage pool and calculated the net profit from the new plantings and compared it with the existing cultivation. The results showed that in this region change in cropping pattern is a proper solution for increased productivity and improving water consumption pattern. Changing the cropping pattern according to the proposed scenario could lead to three-fold economic net profit compared to the existing cropping pattern.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saffron
  • Water consumption patterns
  • Water storage pool
  • QANAT
  • Irrigation management

مراجع

  1. اسماعیل پور، ع.، ع. کردوانی. 1389. نقش محصولات کشاورزی با تاکید بر زعفران در توسعه روستایی شهرستان کاشمر. مجله جغرافیایی سرزمین. سال هفتم، شماره 26.
  2. چیذری، ا.، خ. قاسمی. 1378. کاربرد برنامه ریزی ریاضی در الگوی بهینه کشت محصولات زراعی. مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هفتم، شماره 28، ص 61-76.
  3. دهقانی سانیج ح.، ع. کشاورز و ا. علیزاده. 1378. الگوی مصرف آب در کشاورزی. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی، سال سوم، شماره 14. ص 94-72.
  4. فلاح قالهری، غ.، م، راه چمنی، ف، بیرانوند. 1394. برآورد نیاز ابی گیاه کنجد در سبزوار. مجله مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال ششم، شماره 21.
  5. کرامت­زاده، ع.، ا.ح. چیذری، ح. موسوی. 1384. مدیریت منابع آبی از طریق تخصیص بهینه­ی آب بین اراضی زیر سدها، مطالعه موردی سد بازرو شیروان. مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
  6. محبوبی، ه.1383. ضرورت بازنگری الگوی کشت محصولات زراعی در شبکه­های آبیاری به منظور افزایش کارآیی و ارزش آب، مطالعه موردی در شبکه آبیاری و زهکشی مغان. یازدهمین همایش کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران.
  7. مه­پیکر، ز.، م. قربانی. 1393. بررسی الگوی کشت محصولات زراعی در شرایط خشکسالی، مطالعه موردی شهرستان چناران. دومین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، انجمن حمایت از طبیعت ایران، تهران.

 

  1. Bouraima, A.K., W, Zhang., and C. Wei. 2015. Irrigation water requirements of rice using Cropwat model in Northern Benin. international journal of agricultural and biological engineering, 8(2): 58-64.
  2. FAO Irrigation and Drainage. 1998. Paper No. 56
  3. Ghahraman, B ., A, Sepaskhah. 2002. Optimal allocation of water from a single purpose reservoir to an irrigation project with pre-determined multiple cropping pattern Irrigation. Sci. 21(3): 127-137.
  4.  Kuo, S.F., B.J. Lin, and H.J. Shieh. 2001. Cropwat model to evaluate crop water requirements in Taiwan. 1st Asia Reginal Conference Seoul. Internatinal Commission on Irrigation and Dreainage.
  5. Rahimi, D., F. Salahshour. 2014. Estimation of Water Requirement, Evaporation and Potential Transpiration of Brassica Napus L Plant in Ahwaz Town Using CROWPWAT Model, 2(4): 1377-1387.
  6. Sepaskhah, A., A. Kamgarhaghighi. 1997. Water useand yield of sugerbeet grown under every other furrow irrigation with different irrigation intervals. Agric,Water Manag. 34 (5)
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 31، شماره 1
فروردین 1396
صفحه 119-128

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار