نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام‌نور تهران.
2 عضو هیئت علمی پژوهشکده کشاورزی زابل.
چکیده
هدف اصلی مطالعه حاضر تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و شبیهسازی واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب دردسترس در شهرستان تاکستان (از توابع استان قزوین) است. برای تحقق این هدف، از رویکرد برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و توابع تولید منطقهای محصولات کشاورزی (SWAP) استفاده شد. ابتدا ارزش اقتصادی آب آبیاری در سطح شهرستان مورد مطالعه تعیین شد. سپس، واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب دردسترس تحت سناریوهای کاربردی 5%، 10%، 20% و 30 درصد تحلیل و ارزیابی شد. دادههای موردنیاز مربوط به سال زراعی 93-1392 هستند. برای حل مدل تجربی ارائه شده از نرم افزار GAMS نسخه 1/24 استفاده شد. پس از حل مدل، ارزش اقتصادی هر متر مکعب آب آبیاری در سطح شهرستان تاکستان 1690 ریال برآورد شد. نتایج نشان داد که تفاوت فاحشی بین ارزش اقتصادی آب آبیاری و نرخ آببهای پرداختی کشاورزان در این شهرستان وجود دارد و کاهش آب دردسترس سبب افزایش ارزش اقتصادی آب آبیاری و کاهش سود ناخالص کشاورزان می‌شود. در پایان، به منظور جلوگیری از مصرف بی‌رویه آب آبیاری، تعیین نرخ آببهای پرداختی برای کشاورزان شهرستان تاکستان با توجه به روند تغییرات ارزش اقتصادی آب آبیاری و ملاحظه برابری توصیه شد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Determination of the Economic Value of Water and Simulating Farmers’ Behvior in Takestan Region in Response to Reducing the Agricultural Water Resources
نویسندگان [English]
- a p 1
- h b 2
چکیده [English]
The main objective of the present study was determination of the economic value of irrigation water and simulation of the farmers’ behavior in response to reducing available water resources policy in Takestan Township, in Qazvin province. To achieve this goal, we used the positive mathematical programming (PMP) method and state wide agricultural production (SWAP) functions. First, the economic value of irrigation water in the studied township was determined. Then, framer's response to the scenarios of 5%, 10%, 20% and 30 percent reduction in available water resources was investigated. The required data belonged to crop year 2013-2014. To solve the presented experimental, software GAMS Version 24/1 was used. After solving the model, the economic value of irrigation water in Takestan Township was calculated at 1690 Rial. The results showed that there was huge difference between the economic value of irrigation water and water charge rates in this township. In addition, the results showed that with reduction in irrigation water availability in Qazvin, economic value of irrigation water increases and farmers' gross profit decreases. Finally, in order to avoid the indiscriminate use of water in agriculture sector, it is recommended to determine water charge for farmers of Takestan Township according to trend of changes in economic value and considering equity.
کلیدواژه‌ها [English]
- Water demand management
- Production Function
- Water charge
- احسانی، م.، دشتی، ق.، حیاتی، ب. و قهرمانزاده، م. (1389). برآورد ارزش اقتصادی آب شبکه آبیاری دشت قزوین: کاربرد رهیافت دوگان. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 25(2): 237-245.
- احمدپور، م. و صبوحی، م. (1388). قیمتگذاری آب در بخش کشاورزی با استفاده از روش برنامهریزی ریاضی بازه‌ای: مطالعه موردی منطقه دشتستان. مجله اقتصاد کشاورزی، 3(3):121-141.
- اسدی، ه.، سلطانی، غ. و ترکمانی، ج. (1386). قیمتگذاری آب کشاورزی در ایران: مطالعه موردی اراضی زیر سد طالقان. اقتصاد کشاورزی و توسعه، (15):61-90.
- باریکانی، ا. و خلیلیان، ص. (1390). مدیریت پویای سفره آب زیرزمینی در بخش کشاورزی: مطالعه موردی دشت قزوین. چهارمین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، دانشگاه صنعتی امیر کبیر، تهران.
- پرهیزکاری، ا. (1392). تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و پاسخ کشاورزان به سیاستهای قیمتی و غیرقیمتی در استان قزوین. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زابل، دانشکده کشاورزی.
- پرهیزکاری، ا. و صبوحی، م. (1392). تحلیل اثرات اقتصادی و رفاهی تشکیل بازار آب آبیاری در استان قزوین. مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، 27(4): 350-338.
- پرهیزکاری، ا.، صبوحی، م. و ضیائی، س. (1392). شبیهسازی بازار آب و تحلیل اثرات سیاست اشتراک‌گذاری آب آبیاری بر الگوی کشت تحت شرایط کمآبی. مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، 27(3): 242-252.
- پرهیزکاری، ا.، تقیزاده رنجبری، ح.، شوکت فدایی، م. و محمودی، ا. (1394). ارزیابی خسارتهای اقتصادی انتقال آب بین حوضهای بر الگوی کشت و وضعیت درآمدی کشاورزان در حوضه مبدأ (مطالعه موردی: انتقال آب الموت‌رود به دشت قزوین). مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، 29(3): 333-319.
- پرهیزکاری، ا.، خدادادی حسینی، م.م.، تقیزاده رنجبری، ح. و محمودی، ا. (1395). تعیین راهبرد اقتصادی مناسب برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی دشت قزوین. مجله راهبردهای توسعه روستایی، 2(4): 496-477.
- خلیلیان، ص. و زارع مهرجوردی، م. (1384). ارزشگذاری آبهای زیرزمینی در بهرهبرداری‌های کشاورزی، مطالعه موردی: گندم کاران شهرستان کرمان. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، (51): 1-22.
- سلطانی، غ. و زیبایی، م. (1375). نرخگذاری آب کشاورزی. فصلنامه آب و توسعه، وزارت نیرو، 1(4): 5-24.
- شرزهای، غ. و امیر تیموری، س. (1390). تعیین ارزش اقتصادی آبهای زیرزمینی: مطالعه موردی شهرستان راور استان کرمان. تحقیقات اقتصادی، 98: 113-128.
- صبوحی، م. (1385). ب‍‍ه‍ی‍ن‍ه‌س‍‍از‌ی ال‍گ‍و‌ه‍‍ا‌ی کشت با توجه به م‍زی‍ت ن‍س‍ب‍‍ی حوضه آب‍ری‍ز در تولید محصولات زراعی: مطالعه موردی استان خ‍ر‌اس‍‍ان. پایان نامه دکتری، دانشگاه شیراز، دانشکده کشاورزی.
- کرامتزاده، ع.، چیذری، ا. و شرزهای، غ. (1390). نقش بازار آب در تعیین ارزش اقتصادی آب کشاورزی با رهیافت برنامهریزی ریاضی اثباتی (اراضی پایین دست سد شیرین دره بجنورد). مجله تحقیقات و توسعه کشاورزی ایران، 2-42(1): 29-44.
- محمدی، م. (1389). تعیین ارزش اقتصادی آب در زراعت چغندرقند در شهرستان مرودشت. مجله چغندرقند، 26(1): 93-103.
- Chakravorty, U. and Zilberman, D. (2000). Introduction to the special issue on: management of water resources for agriculture. Agricultural Economics, (24): 3-7.
- Doppler, W., Salman, AZ., Al-Karablieh, E.K. and Wolf, H.P. (2002). The impact of water price strategies on the allocation of irrigation water: the case of the Jordan Valley. Agricultural Water Management, (55): 171-182.
- He, L., Tyner, W.E., Doukkali, R. and Siam, G. (2006). Policy options to improve water allocation efficiency: analysis on Egypt and Morocco. Water International, (31): 320-337.
- Howitt, R.E. (2005). PMP based production models- development and integration. the future of rural Europe in the global agri-food system, No: 21-23.
- Howitt, R.E., Medellin-Azuara, J. and MacEwan, D. (2009). Estimating the economic impacts of agricultural yield related changes for California. Final Paper, a Paper from California Climate Change Center, (29): 113-129.
- Howitt, R. E., Medellin-Azuara, J., MacEwan, D. and Lund, R. (2012). Calibrating disaggregate economic models of agricultural production and water management. Science of the Environmental Modelling and Software, 38: 244-258.
- Medellan-Azuara, J., Harou, J.J. and Howitt, R.E. (2010). Estimating economic value of agricultural water under changing conditions and the effects of spatial aggregation, Science of the Total Environment, (408): 5639–5648.
- Medellan-Azuara, J., Harou, J.J. and. Howitt, R.E. (2011). Predicting farmer responses to water pricing, rationing and subsidies assuming profit maximizing investment in irrigation technology. Science of the Agricultural Water Management, (108): 73-82.
- Molle, F., Venot, J.P. and Youssef Hassan, A. (2008). Irrigation in the Jordan Valley: are water pricing policies overly optimistic? No: 83-115.
- Singh, K. (2007). Rational pricing of water as an instrument of improving water use efficiency in the agricultural sector: A case study in Gujarat, India. International Journal of Water Resources Development, (23): 679- 690.
- Salman, A. and Al-Karablieh, E. (2004). Measuring the willingness of farmers to pay for groundwater in the highland areas of Jordan, Agricultural Water Management, 68(1):61–76.
)