ارزیابی اقتصادی سامانه‌های آبیاری قطره‌ای و غرقابی در مزارع توت‌فرنگی منطقه بابلسر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران.

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر.

چکیده

تحقیق حاضر به منظور ارزیابی اقتصادی سیستم آبیاری تحت فشار در مزارع کشت توت­فرنگی شهرستان بابلسر طی یک دوره چهار ساله از سال 1391 تا 1394 صورت پذیرفت. در ابتدا، با استفاده از روش نمونه‌­گیری طبقه‌بندی نسبی تعداد 282 مزرعه کشت توت­فرنگی (170 مزرعه با سیستم آبیاری غرقابی و 112 مزرعه مجهز به سیستم آبیاری قطره‌ای) انتخاب گردید. آمار مربوط به هزینه و درآمد مزارع نمونه در طول چهار سال و با همکاری جهاد کشاورزی شهرستان بابلسر و بهره‌برداران نمونه جمع­آوری شد. سپس داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از شاخص­های ارزش حال خالص، نسبت منفعت به هزینه و نرخ بازده داخلی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش، بهره‌برداری از هر دو روش غرقابی و آبیاری قطره‌ای برای محصول توت­‌فرنگی توجیه اقتصادی دارد. همچنین نتایج حاکی از این می­باشد که در روش قطره‌ای ارزش حال خالص و نسبت منفعت به هزینه بزرگتر از روش غرقابی می‌باشد. مطابق با نتایج، نرخ بازده داخلی روش قطره ای نیز بیشتر از نرخ بازده داخلی روش غرقابی و برابر با 48 درصد بوده در حالی‌که این نرخ برای آبیاری غرقابی 37 درصد می­باشد. همچنین نسبت منفعت به هزینه در روش قطره­ای برابر با ۴۸/۱ بوده در حالی که در روش غرقابی این نسبت برابر با ۳۷/۱ می­باشد. بنابراین با توجه به بحران کم آبی در منطقه و کل کشور پیشنهاد می­گردد که به توسعه سیستم­های آبیاری قطره­ای جهت حفظ منابع آبی منطقه و کشور بیش از پیش توجه گردد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Economic Evaluation of Drip and Traditional Irrigation Systems in Strawberry Farms of Babolsar

نویسندگان [English]

  • y f 1
  • h r 2
چکیده [English]

The present study was done for economic evaluation of pressurized irrigation systems in strawberry fields of Babolsar Township during a 4-year period from 2011 to 2015. To do this, at first, 282 farms (170 traditional and 112 pressurized irrigation systems) were selected using proportional stratified sampling. The data related to costs and revenues of the sample farms was gathered over four years with cooperation of Regional Agricultural Office and farmers. Then, collected data was analyzed by Net Present Value (NPV), Benefit- Cost Ratio (BCR) and Internal Return Rate (IRR) indices. The results showed that the sample farms produced strawberry economically under both traditional and pressurized systems. However, NPV and IRR were greater in pressurized irrigation system than the traditional one. Based on the results, IRR was calculated to be 48 percent in pressurized system while it was 38 percent in traditional one. In addition, BCR was calculated to be 1.48 and 1.37 in pressurized and traditional systems, respectively. So, considering national and regional drought crisis, development of pressurized irrigation systems is strongly recommended in the country and the region in order to conserve water resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • net present value
  • Benefit-Cost ratio
  • Internal Rate of Return
  • flood irrigation
  • Drip irrigation

مراجع

  1. آقاجانی، ج. 1383. ارزیابی مالی و تحلیل اقتصادی طرح توسعه آبیاری دشت مغان، خلاصه گزارش وزارت کشاورزی، معاونت برنامه ریزی و پشتیبانی دفتر نظارت و ارزشیابی:22-21.
  2. اداره کل مطالعات و بررسی­های اقتصادی .1389. وضعیت بخش کشاورزی در استان مازندران: 23.
  3. باقری,ح، خاشعی سیوکی،ع، شجاعیان،ف و شجاعی سیوکی،ح، (۱۳۸۹)، ارزیابی اقتصادی سیستم­های مختلف مدیریتی آبیاری تحت فشار (مطالعه موردی شهرستان جغتای استان خراسان رضوی)، سومین همایش ملی مدیریت شبکه­های آبیاری و زهکشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، http://www.civilica.com/Paper-IDNC03-IDNC03_692.html
  4. باقری،ر، حسام، م ، کیانی، ع، هزارجریبی، ا. 1394. چگونگی توزیع رطوبت در خاک اطراف قطره چکان­های زیرسطحی در بافتهای مختلف خاک، نشریه آبیاری و زهکشی ایران، شماره 3، جلد 9: 407-309.
  5. پیری،ج، انصاری،ح و شیرزادی لسکوکلایه،س،(1393)، ارزیابی اقتصادی و مقایسه سیستم­های ثقلی و تحت فشار شبکه توزیع آب درمنطقه سیستان، نشریه پژوهش آب در کشاورزی، جلد 28 ، شماره 4، صص 724-713
  6. دبیری، ف، خوشنویس یزدی، س، زندی،ف. 1392. اثرات بهره­وری کشاورزی در رشد اقتصادی ایران، پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار، سال چهارم، 5 :31-17.
  7. سلطانی، غ. 1387. اقتصاد مهندسی، انتشارات دانشگاه شیراز، چاپ یازدهم.
  8. سیدان، م و عزیزی، و (1391) ، «تکنولوژی آب اندوز ضرورتی در توسعه بخش کشاورزی: مطالعه موردی در کشت گندم»، مجموعه مقالات چهارمین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران ، کرج.
  9. سیدان. م و فیروز آبادی، ع. 1381. بررسی عملکرد سیستم­های آبیاری و معرفی بهترین گزینه­ها به منظور افزایش راندمان آبیاری در استان همدان ، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان: 89-57.
  10. شعاع، پ، همت، ع، امیرفتاحی،ر، قیصری، م. 1394. پایش وضعیت آبی درختان زیتون به روش تصویربرداری حرارتی، مهندسی بیوسیستم ایران، دورة 46، شمارة 4: 345-339.
  11. شهرستانی، ح. 1393. سازماندهی و مدیریت مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی، فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، سال دوازدهم، شماره 4 : 41-37.
  12. شمس­الدین وندی،ر. و صالح، ایرج و سلامی،ح. 1384. بازدهی اقتصادی واحد­های تولیدی پرورش ماهی قزل­آلا در استان ایلام.
  13. حقیقتی، ب. 1392. بهبود مدیریت و مصرف بهینه آب در فرآیند تولید محصولات کشاورزی، گزارش طرح ترویجی وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی:2-1
  14. فولادمند،ح، زرین بال،ع و زارع،ا، (1391)، ارزیابی اقتصادی آبیاری قطره‌ای نواری سطحی در کشت ذرت، نشریه دانش آب و خاک، جلد 22 شماره 1، صص 183-173
  15. محمدی دینانی،م.، مهرابی بشرآبادی، (1388)، بررسی اقتصادی تبدیل آبیاری غرقابی به آبیاری تحت فشار در نخلستان­های بم، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 31
  16. منصوریان، ن. 1391. اقتصاد منابع طبیعی .چاپ اول. موسسه تحقیقات جنگل و مرتع: 127 صفحه.
  17. مرکزتحقیقات راهبردی غذا و کشاورزی دانشگاه تهران. ۱۳۹۳. مجموعه گزارش سالانه: 12-7
  18. نجفی،ب، قائمی،ع ، طرازکار،م و رحمتی، د، (1387)، بررسی اقتصادی سیستم آبیاری قطره‌ای در استان فارس، اقتصاد وکشاورزی، جلد 2، شماره 1، صص 102-87
  19. نیکویی، ع. سالمی، ح.، باقری، ا. 1385. تحلیل اقتصادی اعتبارات اعطایی بانک کشاورزی در زمینه طرحهای آبیاری بارانی: مطالعه موردی در استان اصفهان، فصلنامه پژوهشی بانک کشاورزی: 138 -113.

 

  1. Addink, J. W. 2005. Runoff potential of spray nozzle and sprinkler center pivot. ASAE Paper No. 75-2056, ASAE, St. Joseph, MI 49085.
  2. Cilley, J. R. 2002. Design and management of center pivot irrigation systems. Davidson Hall, Ames, lowa 50011 (USA).
  3. Citin,C and Saleh,I, (2011), “Shadow Pricing and project evaluation by Australian government agencies and business enterprises”, Journal of Accountability and Performance, Volume 4, No, 1.
  4. Narayanamoorthy, A. 2010. Economic viability of drip irrigation: An empirical study from Maharashtra, Indian Journal of Agricultural Economics, 52: 728-739.
  5.  Sivanapan, R. K. 2008. Prospects of micro irrigation in India, Irrigation and Drainage Systems, 8: 49-58
  6. Swarn Lata, A, Yadav, R.P..2006. Economic Viability of Rainwater Harvesting .Agricultural Economics Research Review Vol. 19: 71-82
  7.  Tian,Y, Li, F M, Liu, P H .2003. Economic analysis of rainwater harvesting and irrigation methods, with an example from China. Agricultural Water Management. Volume: 60, Issue: 3: 217-226.
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 31، شماره 1
فروردین 1396
صفحه 75-85

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار