شبیه سازی الگوی توزیع نیترات در خاک در سیستم آبیاری قطره‌ای سطحی به روش آنالیز ابعادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مهندسی علوم و مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

2 دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکدة مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

3 استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکدة مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

چکیده

سیستم آبیاری قطره­ای از ابتدا به علت کاربرد دقیق کود و آب به عنوان یک روش آبیاری مناسب در مناطق خشک و نیمه خشک شناخته شده است. مدیریت و طراحی درست سیستم کود آبیاری در این روش تا حد زیادی بستگی به فهم درست توزیع رطوبت و کود که به نوبه خود تابع بافت و لایه بندی خاک، دبی قطره­چکان، حجم آب کاربردی و غلظت کود آبیاری دارد. در این تحقیق، آزمایش‌ها در یک مدل پلکسی‌گلاس شفاف با ابعاد 5/0×22/1×3 متر و روی سه نوع بافت خاک (متوسط، سنگین و سبک) به انجام رسید. دبی­ قطره­چکان‌ها با زمان آبیاری 6 ساعت و با مقادیر 4/2 (Q1)، 4 (Q2)و 6 (Q3) لیتر در ساعت اعمال گردید. همچنین تیمارهای کود آبیاری شامل سه تیمار با غلظت نیترات 125، 250 و 375 میلی گرم در لیتر بود. به منظور اعمال تیمارهای کود آبیاری، از کود اوره (CH4N2O) (46 درصد نیتروژن) استفاده گردید.سپس، به کمک قضیه π باکینگهام و با استفاده از آنالیز ابعادی روابطی به منظور شبیه­سازی توزیع نیترات در سیستم­های آبیاری قطره­ای سطحی و برای سه نوع بافت مورد بررسی ارائه گردید که تابعی از غلظت نیترات اولیه خاک، غلظت نیترات در کود آبیاری، رطوبت اولیه خاک، فاصله شعاعی نقاط مورد نظر، حجم آب کاربردی در زمان آبیاری، هدایت هیدرولیکی خاک و دبی قطره­چکان می­باشد. نتایج مقایسه بین مقادیر اندازه­گیری‌شده و شبیه­سازی‌شده نشان داد که این مدل‌ها با دقت بالایی نیترات را پیش‌بینی نموده می­کنند. و همچنین متوسط مقادیر شاخص میانگین ریشه دوم خطا (RMSE) برای خاک رسی و برای دبی­های مورد استفادهQ1، Q2وQ3به ترتیب مقادیر 025/0، 105/0 و 093/0 برآورد گردید و این مقادیر برای خاک لومی به ترتیب مقادیر 032/0، 052/0 و 05/0 و برای خاک شنی به ترتیب مقادیر 023/0، 038/0 و 035/0 می­باشد. با به کارگیری این روابط در سیستم آبیاری قطره­ای سطحی، می­توان عملکرد این سیستم‌ها را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Simulation of Nitrate Distribution Pattern in Surface Drip Irrigation Systems Using Dimensional Analysis

نویسندگان [English]

  • b k 1
  • f m 2
  • t s 3
چکیده [English]

Drip irrigation has a priority in selecting an appropriate irrigation method in arid and semi-arid regions because of its potential of precisely applying water and chemicals both in quantity and position. Proper design and management of a drip fertigation system is, to some extent, dependent upon a better understanding of wetting patterns and water and solute distributions in soil under different combinations of soil type and layering, emitter application rate, volume applied and fertigation concentration. In this study, experiments were carried out in a transparent plexiglass tank (0.5 x1.22 x 3 m) using three different soil textures (light, heavy, and medium). The emitter outflows were considered 2.4, 4, and 6 lit/hr with irrigation duration of 6 hr. The fertigation treatments included treatments with nitrate concentrations of 125, 250, and 375 mg/L. Urea fertilizer (CH4N2O) (46% nitrogen) was used in the fertigation treatments. Then, using the p theorem of Buckingham and Dimension Analysis (DA), equations were developed to estimate the pattern of nitrate distribution pattern (horizontal and vertical) in the three soil textures. The equations developed were functions of initial soil nitrate content, nitrate concentrations in fertigation, initial moisture, radial distance of points, applied water volume, hydraulic conductivity, and emitter outflows. The results of the comparisons between simulated and observed values showed that the equations were capable of predicting the pattern of moisture distribution in different directions. The averages of Root Mean Square Error (RMSE) values in clay soil and for emitter outflows 2.4, 4, and 6 lit/hr were 0.025, 0.105 and 0.093, respectively. These values for loamy soil were 0.032, 0.052, and 0.05, respectively, and for sandy soil were 0.023, 0.038, and 0.035, respectively. Considering these equations in designing surface drip irrigation systems could improve system performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fertigation
  • Irrigation management
  • Urea fertilizer
  • Physical model

مراجع

  1. بشارت، س. 1388. بررسی انتقال آب در خاک با جذب آن توسط گیاه بر اساس مطالعات میدانی و حل معادلات حاکم. پایان نامه دکتری آبیاری و زهکشی. دانشگاه تبریز.
  2. کریمی،ب.، سهرابی، ت.، میرزایی، ف.، آبابایی، ب.(a)1394. استخراج روابط تخمین سرعت پیشروی جبهه حرکت آب در سیستم آبیاری قطره­ای سطحی و زیر سطحی با کمک آنالیز ابعادی. مجله دانش آب و خاک. جلد 25، شماره 1، صفحه 101-112.
  3. کریمی،ب.، سهرابی، ت.، میرزایی، ف.، آبابایی، ب. (b)1394. بررسی توزیع رطوبت- نیترات و عمق نصب لاترالها در آبیاری قطره­ای سطحی و زیر سطحی. مجله پژوهش آب ایران، جلد 9، شماره 3، صفحه 81-94.
  4. کریمی،ب.، سهرابی، ت.، میرزایی، ف.، آبابایی، ب. 1393. ارایه روابطی برای پیش­بینی الگوی توزیع مجدد رطوبت خاک در سیستم آبیاری قطره­ای سطحی و زیرسطحی به روش آنالیز ابعادی. مجله پژوهش­های حفاظت آب و خاک، جلد 21، شماره 6، صفحه 223-237.
  5. کریمی،ب.، میرزایی، ف.،  سهرابی، ت. (c)1394. بسط معادلاتی برای برآورد الگوی سطح خیس شده در سامانه­های آبیاری قطره­ای سطحی و زیر سطحی به روش تحلیل ابعادی. مجله دانش آب و خاک. جلد 25، شماره 3، صفحه 241-252.
    1. Bresler, E. 1978.Analysis of trickle irrigation with application to design problems.Irrig.Sci. 1: 13- 17.
    2. Blaine R. H, Jirka Simunek, Jan W. Hopmans.2006. Evaluation of urea–ammonium–nitrate fertigation with drip      irrigatio  using numerical modeling. Agricultural water management Vol: 86, pp: 102 – 113.
    3. Bufon, V.B. 2010. Optimizing Subsurface Drip Irrigation Design and Management with Hydrus-2D/3D Model. Ph.D thesis in Texas Tech University.
    4. Cook, F.J., Thorburn, P.J., Fitch, P., Charlesworth, PB., and Bristow, K.L .2006. Modelling trickle irrigation: comparison of analytical and numerical models for estimation of wetting front position with time. Environ Model Softw 21:1353–1359.
    5. Cote, C. M., Bristow K. L., Charlesworth, P. B., Cook, F. J., and Thorburn, P. J. 2003. Analysis of soil wetting and solute transport in subsurface trickle irrigation. Irrig. Sci. 22: 143-156.
    6. Dirksen, C. 1978. Transient and steady flow from subsurface line sources at constant hydraulic head in anisotropic soil. Trans. ASAE 21(5): 913- 919.
    7. Gilley, J. R. and Allred, E. R. 1974. Infiltration and root extraction from subsurface irrigation laterals. Trans. ASAE. 17 (5): 927- 933.
    8. Kandelous, M.M., and Simunek, J. 2010(a). Comparison of numerical, analytical and empirical models to estimate wetting pattern for surface and subsurface drip irrigation.Irrig. Sci. 28: 435-444.
    9. Kandelous, M.M., and Simunek, J. 2010(b). Numerical simulations of water movement in a subsurface drip irrigation systemunder field and laboratory conditions using HYDRUS-2D. Agri. Water mang. 97: 1070-1076.
    10. Lamm, F.R., Ayars, J.E., and Nakayama, F.S. 2007. Micro Irrigation for Crop Production (Design, Operation and Management). Elsevier book.
    11. Lazarovitch, N., Warrick, A.W., Furman, A., and Simunek, J. 2007. Subsurface water distribution from drip irrigation described by moment analyses.Vadose Zone J. 6:116–123.
    12. Li, J., Zhang, J., and Rao, M. 2004. Wetting Pattern and Nitrogen Distribution as Affected by Fertilization Strategies from a Surface Point Source.Agri. Water mang. 67: 89-104.
    13. Li Jiu-sheng, Ji Hong-yan, Li Bei and Liu Y. 2007 .Wetting patterns and nitrate distributions in layered-textural soils under drip irrigation. Agricultural Sciences in China. 6 :( 8). Pp: 970-980.
    14. Meshkat, M., Warner, R.C., and Workman, S.R. 1999.Modeling of Evaporation Reduction in Drip Irrigation. J. Irrig. Drain. Eng. 125 (6): 315- 323.
    15. Mirzaei, F., Liaghat, A.M., Sohrabi, T.M., and Omid, M. 2005.Simulation of the wetting front from a linear source in tape irrigation systems.Journal of Agricultural Enginering Researchs. 6(23):53-66.
    16. Philip, J. R. 1991. Effects of root and subirrigation depth on evaporation and percolation losses. Soil Sci. Soc. Am. J. 55: 1520- 1523. 
    17. Siyal A.A., Skaggs T.H. 2009 .Measured and simulated soil wetting patterns under porous clay pipe sub-surface irrigation. Agricultural water management Vol: 96, pp: 893 – 904.
    18. Singh, D.K., Rajput, T.B.S., Singh, D.K., Sikarwar, H.S., Sahoo, R.N., and Ahmad, T. 2006. Simulation of soil wetting pattern with subsurface drip irrigation from line source. Journal of Agricultural Water Management . 83: 130- 134.
    19. Thorburn, P. J., Cook, F. J., and Bristow, K. L. 2003. Soil- dependant wetting from trickle emitters: Implications for system design and management. Irrig. Sci. 22: 121-127.
پژوهش آب در کشاورزی
دوره 30، شماره 1
فروردین 1395
صفحه 119-130

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار