آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
محمد رضا یزدانی؛ ابراهیم اسعدی اسکویی؛ اصغر رحمانی؛ ناصر دوات گر؛ بهاره دلسوز خاکی
چکیده
محاسبه نیاز آبی برنج به‌عنوان مبنایی برای برآورد آب موردنیاز آن در زمان استقرار این گیاه در شالیزار و تصمیم‌گیری در خصوص میزان تخصیص زمانی-مکانی منابع آب بسیار مهم و ضروری است. با این وجود شاخص مدونی در مورد آب ناخالص موردنیاز خاک‌ورزی شالیزار، قبل از استقرار نشا در مزرعه وجود ندارد. در‌این‌راستا، به‌منظور تحلیل تغییرات زمانی ...
بیشتر
محاسبه نیاز آبی برنج به‌عنوان مبنایی برای برآورد آب موردنیاز آن در زمان استقرار این گیاه در شالیزار و تصمیم‌گیری در خصوص میزان تخصیص زمانی-مکانی منابع آب بسیار مهم و ضروری است. با این وجود شاخص مدونی در مورد آب ناخالص موردنیاز خاک‌ورزی شالیزار، قبل از استقرار نشا در مزرعه وجود ندارد. در‌این‌راستا، به‌منظور تحلیل تغییرات زمانی و مکانی مقدار آب موردنیاز خاک‌ورزی در سطح اراضی شبکه سپیدرود، داده‌های روزانه رطوبت خاک ماهواره SMAP اخذ و در دوره هفت ساله (2015 تا 2021) استفاده شد و مرحله خاک‌ورزی اراضی شالیزار از 20 فروردین تا 10 خرداد پس‌از دسته‌بندی براساس سطوح مختلف احتمال وقوع (1، 10، 25، 50، 75، 90 و 99 درصد) مورد بررسی و با استفاده از محاسبات رستری مورد تحلیل قرار گرفت. همچنین به‌منظور صحت‌سنجی محاسبات، مقادیر پیش‌بینی‌شده با استفاده از آماره‌های ارزیابی میانگین خطای مطلق (MAE)، میانگین اریب خطا (MBE) و ریشه میانگین نرمال شده مربعات خطا (NRMSE)، با مقادیر رطوبت اشباع 321 نمونه خاک با مختصات جغرافیایی معین، که توسط موسسه تحقیقات برنج کشور اندازه‌گیری شده بود، مقایسه شد. نتایج نشان داد که در تمام سناریوهای رطوبتی (از مرطوب‌ترین تا خشک‌ترین)، مناطق کوهپایه‌ای، رطوبت کمتری نسبت به اراضی جلگه‌ای و خصوصا پست دارند و رطوبت خاک در طول دوره رشد روند کاهشی را نشان‌داده‌است. سرعت این کاهش به‌تدریج بیشتر شده و در مناطقی مشاهده شد که در انتهای فصل (دهه اول خرداد) به دو درصد در روز رسید. حجم آب ناخالص موردنیاز گلخرابی از مرطوب‌ترین به خشک‌ترین سال روند افزایشی داشته و در میانه فصل (13 تا 15 اردیبهشت) به‌ترتیب از 1693 تا 2983 مترمکعب در هکتار و در انتهای فصل (دهه اول خرداد) به‌ترتیب از 2496 تا 3602 مترمکعب در هکتار به‌دست آمد. نتایج صحت‌سنجی نشان داد که مقادیر MAE، MBE و NRMSE به‌ترتیب 26/4، 59/1،و 15% بودند که گویای برآورد مناسب مقادیر میباشد. یافته‌ها نشان داد که تاخیر زمانی در مرحله گلخرابی، میزان آب مصرفی موردنیاز گلخرابی را افزایش می‌دهد (1/34 متر مکعب بر هکتار به‌ازای هر روز تاخیر در سال نرمال). بنابراین در اراضی این شبکه، در تمامی شرایط به‌ویژه در سالهای خشک در صورت نبودن منبع آبی دیگر (آب‌بندان و چاه)، بهتر است رهاسازی و تامین آب موردنیاز از سد سپیدرود برای عملیات گلخرابی در اوایل اردیبهشت انجام شود.
خدیجه فتاحی دولت آبادی؛ حسین بابازاده؛ پیام نجفی؛ حسین صدقی
چکیده
تعیین سریع و دقیق زمان آبیاری به‌منظور جلوگیری از تنش آبی گیاه، از مهم‌ترین مسائل مدیریت پایدار آب در مزرعه است. اندازه‌گیری رطوبت خاک و درجه حرارت سطح برگ، دو روش تعیین زمان آبیاری است. در این تحقیق با ترکیب این دو روش مدلی برای برنامه‌ریزی و مدیریت آبیاری ذرت علوفه‌ای (SC-701) ارائه شده است. رطوبت نسبی (RH)، دمای هوا (Ta)، دمای سطح برگ ...
بیشتر
تعیین سریع و دقیق زمان آبیاری به‌منظور جلوگیری از تنش آبی گیاه، از مهم‌ترین مسائل مدیریت پایدار آب در مزرعه است. اندازه‌گیری رطوبت خاک و درجه حرارت سطح برگ، دو روش تعیین زمان آبیاری است. در این تحقیق با ترکیب این دو روش مدلی برای برنامه‌ریزی و مدیریت آبیاری ذرت علوفه‌ای (SC-701) ارائه شده است. رطوبت نسبی (RH)، دمای هوا (Ta)، دمای سطح برگ (TL) و رطوبت خاک (SM) در سال1392 اندازه‌گیری شد و با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی ورگرسیون خطی چندگانهآزمون (stepwise Method)، مدلی ارائه شد. در سال 1393 پنج تیمار شامل 35،% 65%، 75%، 85% و 100% کل آب قابل دسترس با چهار تکرار تعریف شد، زمانی که رطوبت خاک به رطوبت‌های مزبور می‌رسید آبیاری صورت می‌گرفت. اندازه‌گیری‌های سال قبل تکرار و مدل واسنجی شد. نتایج سال اول، همبستگی بین پارامترهای RH، Ta، TL، Ta-TLبه‌عنوان متغیر مستقل و SMبه‌عنوان متغیر وابستهR2=0.87را نشان داد. ضریب تبیین مدل رطوبت خاک با سه پارامتر ورودی دمای هوا، دمای سطح برگ و رطوبت نسبی، R2=0.92به دست آمد. در این مدل، رطوبت خاک رابطه معکوس با متغیرهای (Ta) و (TL-Ta) و رابطه مستقیم با RH دارد. رطوبت خاک با استفاده از مدل برای تیمارهای سال دوم به‌کار رفت و با مقادیر اندازه‌گیری شده مقایسه شد. اختلاف میانگین رطوبت خاک اندازه‌گیری و برآورد شده با مدل در زمان اوج تشعشع خورشید (هنگام ظهر) کمتر از 10± درصد بود. مدل مزبور داده‌های تیمار 75% کل آب قابل دسترس را به‌خوبی و با اختلاف بسیارکم تخمین زد.
ناصر صداقتی؛ امین علیزاده؛ حسین انصاری؛ سید جواد حسینی‌فرد
چکیده
به منظور مطالعه اثرات استفاده از خاکپوش پلاستیکی در سیستم آبیاری قطره‌ای روی درختان بارور پسته، تحقیقی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در دو باغ پسته )رقم اوحدی( با شرایط متفاوت از نظر میزان آب مصرفی (4100 و 6170 متر مکعب در هکتار)، دور آبیاری (8 و 12 روز) و وضعیت رشد درختان، در حومه غربی رفسنجان اجرا شد. در هر باغ سه سطح پوشش، شامل: بدون ...
بیشتر
به منظور مطالعه اثرات استفاده از خاکپوش پلاستیکی در سیستم آبیاری قطره‌ای روی درختان بارور پسته، تحقیقی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در دو باغ پسته )رقم اوحدی( با شرایط متفاوت از نظر میزان آب مصرفی (4100 و 6170 متر مکعب در هکتار)، دور آبیاری (8 و 12 روز) و وضعیت رشد درختان، در حومه غربی رفسنجان اجرا شد. در هر باغ سه سطح پوشش، شامل: بدون خاکپوش (تیمار C)، خاکپوش پلاستیکی مشکی و سفید (تیمارهای MBو MW)، در سه تکرار اجرا شد. در انتهای فصل با داده های اندازه‌گیری شده صفات رویشی، کمی و کیفی محصول و تعیین بهره‌وری مصرف آب (WUP)، مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن، انجام شده و اثرات استفاده از خاکپوش پلاستیکی بر این صفات مشخص گردید. نتایج، تاثیر معنی‌دار استفاده از خاکپوش پلاستیکی بر اغلب صفات رویشی، کمی و کیفی محصول و نیز بهره‌وری مصرف آب را نشان داد. ضمن اینکه در اغلب موارد، رنگ خاکپوش تاثیر چندانی بر این صفات نداشت. در مجموع کاربرد خاکپوش پلاستیکی در قطعه شماره یک، باعث افزایش وزن خشک محصول تا 271 گرم به ازای هر درخت، کاهش درصد پوکی میوه تا حدود 6/10 درصد، افزایش درصد خندانی میوه تا 2/11 درصد، کاهش تعداد دانه در انس پسته تا 3/2 واحد و افزایش بهره‌وری مصرف آب تا 100 درصد نسبت به تیمار شاهد گردید. در قطعه شماره دو نیز افزایش وزن خشک محصول تا 1090 گرم به ازای هر درخت و افزایش بهره‌وری مصرف آب تا 36 درصد نسبت به تیمار شاهد را سبب گردید. بررسی تغییرات رطوبت حجمی خاک در فاصله بین دو آبیاری، اثر معنی‌دار استفاده از پوشش را در حفظ رطوبت خاک نسبت به تیمار شاهد نشان داد. با توجه به نقطه پژمردگی دائم (PWP) و رطوبت سهل الوصول (RAW) خاک قطعات آزمایشی، دور مناسب آبیاری درختان پسته در روش آبیاری قطره‌ای در خاک‌های شنی لومی تا لومی شنی، در حالت بدون پوشش، به ترتیب پنج تا نه روز و در شرایط استفاده از خاکپوش پلاستیکی، 11 تا 15 روز بدست آمد.
اژدر عُنّابی میلانی؛ محمدرضا نیشابوری؛ محمدرضا مصدقی؛ داود زارع حقی
چکیده
اراضی وسیعی از کشور متاثر از پدیده شوری و خشکی است. درخت بادام به‌دلیل تحمل خوبی که به کم آبی دارد، در مناطق خشک و نیمه خشک کاشته میشود. با توجه به حساس بودن این گیاه به شوری، مدیریت آبیاری آن مستلزم تمهیداتی است که ما را به آگاهی از تاثیر تنش شوری و خشکی بر ویژگی‌های آبی[1] آن ناگزیر می‌کند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر تنش هم‌زمان ...
بیشتر
اراضی وسیعی از کشور متاثر از پدیده شوری و خشکی است. درخت بادام به‌دلیل تحمل خوبی که به کم آبی دارد، در مناطق خشک و نیمه خشک کاشته میشود. با توجه به حساس بودن این گیاه به شوری، مدیریت آبیاری آن مستلزم تمهیداتی است که ما را به آگاهی از تاثیر تنش شوری و خشکی بر ویژگی‌های آبی[1] آن ناگزیر می‌کند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر تنش هم‌زمان خشکی و شوری بر ویژگی‌های آبی درخت بادام در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تیمار شوری آب، شامل آب چاه با شوری dS/m2 (T1)، و آب‌های شور شده با نمک‌هائی با همان ترکیب آب چاه dS/m4 (T2) و dS/m5 (T3)در سه تکرار و در ایستگاه باغبانی مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان شرقی در خاکی با بافت شن لومی اجرا شد. درخت‌ها با آب تهیه شده براساس تیمارهای موجود به روش تشتکی به شعاع 85 سانتی‌متر آبیاری شدند. در طول فصل رشد دمای تاج درخت، دمای هوا، رطوبت نسبی هوا، پتانسیل آب برگ، هدایت روزنه‌ای و رطوبت خاک تا عمق 70 سانتی‌متر در وسط روز (12 تا 14) اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که شوری تاثیر معنیداری (P<0.0001) بر هدایت روزنه‌ای (gs)، پتانسیل آب برگ (LWP)، دمای پوشش سبز (Tc) و تخلیه آب قابل استفاده خاک (AWD) دارد. متوسط فصلی gs برای تیمارهای T1 تا T3 به‌ترتیب 86/0، 59/0 و 44/0 سانتی‌متر بر ثانیه و پتانسیل آب برگ برای همان تیمارها به‌ترتیب 90/1-، 93/1- و 16/2- مگاپاسکال بدست آمد. ارتباط معنیداری بین gs ، LWP، Tcو AWD حاصل شد. براساس معادلات بدست آمده، حد آستانه‌ای gs برای شروع تنش، در 73/0 سانتی‌متر بر ثانیه اتفاق افتاد. LWP و AWD معادل برای این هدایت روزنه‌ای به‌ترتیب 85/1- مگاپاسکال و 64 درصد بود.Tcبهینه برای وقوع بیشترین مقدار gs، 2/28 درجه سلسیوس تعیین شد. وجود همبستگی قوی بین Tc با دیگر شاخصهای تنش نشان داد که می‌توان ازTcبه‌عنوان ابزاری کارآمد برای پایش وضعیت آبی درخت بادام برای برنامه‌ریزی آبیاری استفاده کرد. [1]- Water status
عباس یداللهی؛ نوربخش تیموری؛ وحید عبدوسی؛ سعادت ساریخانی خرمی
چکیده
ایران سرزمین خشک و نیمهخشک است که بخش قابل توجهی از اراضی آن، سیلخیز یا شیبدار میباشد. توسعه باغهای دیم، به عنوان یکی از راهکارهای اساسی در راستای افزایش سطح زیر کشت در این اراضی بهشمار میرود. لذا این پژوهش به منظور ارزیابی تلفیق سامانه جمعآوری آب با سوپرجاذب و مواد آلی در احداث باغهای ...
بیشتر
ایران سرزمین خشک و نیمهخشک است که بخش قابل توجهی از اراضی آن، سیلخیز یا شیبدار میباشد. توسعه باغهای دیم، به عنوان یکی از راهکارهای اساسی در راستای افزایش سطح زیر کشت در این اراضی بهشمار میرود. لذا این پژوهش به منظور ارزیابی تلفیق سامانه جمعآوری آب با سوپرجاذب و مواد آلی در احداث باغهای بادام دیم در منطقه روانسر، استان کرمانشاه، طی سالهای 1389-1388 انجام گرفت. این پژوهش، در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار پایهریزی شد. فاکتور اصلی در این آزمایش، سه نوع سیستم احداث باغ بادام دیم و فاکتور فرعی شامل سه رقم بادام (شاهرود 7، 10 و 12) بود. نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از سامانه جمعآوری آب به همراه سوپرجاذب و مواد آلی، بیشترین میزان رطوبت نسبی خاک را در هر دو سال داشت. در سال اول، تیمار سامانه جمعآوری آب همراه با سوپرجاذب و مواد آلی، از نظر میزان رطوبت نسبی خاک، اختلاف معنیداری با تیمار سامانه جمعآوری آب بدون سوپرجاذب و مواد آلی نداشت، اما هر دو تیمار برتری معنیداری نسبت به تیمار سوپرجاذب و مواد آلی بدون سامانه جمعآوری آب داشتند. در سال دوم، بیشترین میزان رطوبت نسبی خاک مربوط به روش سامانه جمعآوری آب همراه با کاربرد سوپرجاذب و مواد آلی بود که این افزایش رطوبت در سال دوم، به دلیل افزایش میزان بارندگی بود که سبب افزایش شاخصهای رویشی نهال بادام نسبت به دو تیمار دیگر شد. در بین ارقام بادام، ارقام شاهرود 7 و 12 به دلیل خصوصیات رویشی بهتر نسبت به رقم شاهرود 10، با شرایط خشکی و دیم سازگارتر بودند. بهطور کلی، در احداث باغهای بادام دیم، ارقام بادام شاهرود 7 و 12و همچنین سامانه جمعآوری آب همراه با سوپرجاذب و مواد آلی پیشنهاد میشود.