پروین ذوالفقاری؛ ابوطالب هزارجریبی؛ محمد اسماعیل اسدی؛ ابراهیم امیری
چکیده
برنج از محصولات مهم غذایی است که عموما به‌صورت نشایی کشت شده و مصرف آب بالایی دارد. روش خشکه‌کاری برنج رویکردی نوین است که فرصت افزایش بهره‌وری آب را فراهم نموده است. در این پژوهش، تغییر روش کاشت از نشایی به خشکه‌کاری و استفاده از روش‌های آبیاری تحت فشار برای کشت برنج در پنج مزرعه کشت برنج در استان گلستان مطالعه شد. مزرعه کشت نشایی، ...
بیشتر
برنج از محصولات مهم غذایی است که عموما به‌صورت نشایی کشت شده و مصرف آب بالایی دارد. روش خشکه‌کاری برنج رویکردی نوین است که فرصت افزایش بهره‌وری آب را فراهم نموده است. در این پژوهش، تغییر روش کاشت از نشایی به خشکه‌کاری و استفاده از روش‌های آبیاری تحت فشار برای کشت برنج در پنج مزرعه کشت برنج در استان گلستان مطالعه شد. مزرعه کشت نشایی، با روش آبیاری غرقابی به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. در دیگر مزارع، برنج در بستر خشک کاشته شد و با روش‌های قطره‌ای و بارانی آبیاری گردید. در مزرعه کشت نشایی یا روش آبیاری غرقابی، تمام پارامترهای مربوط به عملکرد و اجزای عملکرد، مقدار بیشتری را به خود اختصاص داد. مطالعه اقتصادی مراحل کاشت، داشت و برداشت در روش های مختلف آبیاری نشان داد که با تغییر روش کاشت و حذف مرحله گل‌خرابی می‌توان 4000 تا 7000 مترمکعب صرفه‌جویی در مصرف آب داشت. روش آبیاری بارانی میانگین عملکرد بالاتری (4998 کیلوگرم در هکتار) نسبت به آبیاری قطره‌ای (4426 کیلوگرم در هکتار) نشان داد و قابلیت تولید 70 درصد عملکرد را با 61 درصد صرفه‌جویی آبی داشت که نتیجه قابل توجهی است. بالاترین و پایین‌ترین نرخ بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی به ترتیب مربوط به آبیاری بارانی و آبیاری غرقابی به ترتیب 0/53 و 0/3کیلوگرم بر مترمکعب و141,791و 82,704 ریال بر مترمکعب بود که نشان دهنده بهره‌وری بسیار پایین آب در مزارع کشت برنج استان و لزوم افزایش بهره‌وری آب در شرایط اقلیمی فعلی کشور است.