Document Type : Research Paper
Authors
1 Assistant Professor of Agricultural Engineering Research Department, Agriculture and Natural Resources Research and Education Center of Semnan (Shahrood), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shahrood, Iran
2 Professor of Agricultural Engineering Research Institute (AERI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
Abstract
Qanat is one of the most surprising structures that is used for extraction of underground water in arid and semi-arid regions. There are 607 qanats in Semnan province, providing a total discharge of 93.5 million m3 of water per year. In this research, existing conditions and irrigation in agricultural fields of 15 qanats of Semnan province were studied and some executive strategies were recommended to improve qanats’ performance. , quantity and quality changes of qanat water, application efficiency and water productivity downstream the studied qanats were evaluated. Results showed that insufficient credit, tunnel and wells collapsing due to lack of necessary construction and resistant covering, entrance of flood into qanats, numerous owners and rural migration were the most important reasons of discharge reduction and qanats destruction. Variations of EC and pH in qanats water were relatively low for a long period of time. Average of application efficiency in cultivated lands downstream the studied qanats was about 51.6%. Whereas it was 45.5% downstream the studied wells in the same regions. Average water productivity for various crops was 0.63 kg/m3. Establishment of strong groups to better partnership of owners in operation and maintenance of qanats, regular dredging, tunnel staining, well covering, tunnel tubing and fixing valve in qanat outlet, construction of qanat water reservoir and establishment of proportion between crops water requirement and amount of irrigation water in downstream lands of qanats are the most important practical strategies for improving qanats conditions.
Keywords
- اسدی، ا. اشرفی، ش. باغانی، ج. ریاحی، ح. سهرابی، ت. طایفه‌رضایی، ح. عباسی، ف. کشاورز، ع. مامن‌پوش،ع. و میان‌آبی، ع. 1375. بررسی عملکرد آبیاری سطحی تحت مدیریت زارعین در کشور. مجموعه مقالات دومین کنگره ملی مسایل آب و خاک کشور. تهران. بهمن ماه. 40-30.
- باغانی، ج. 1384. بازده (راندمان) کاربرد آب آبیاری سطحی در استان خراسان. مجموعه مقالات یازدهمین همایش کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. تهران. 562-554.
- بهنیا، ع.1367. قنات سازی و قنات داری. مرکز نشر دانشگاهی. تهران.
- پاپلی یزدی، ح. و لباف خانیکی، م. 1379. نقش قنات در شکل گیری تمدنها نظریه پایداری فرهنگ و تمدن کاریزی. مجموعه مقالات قنات. جلد اول. شرکت سهامی آب منطقه ای یزد. اردیبهشت ماه. 55-31.
- حیدری، ن. و حقایقی مقدم، ا. 1380. کارآیی مصرف آب آبیاری محصولات عمده مناطق مختلف کشور. گزارشی جهت ارایه به معاونت زراعت وزارت جهادکشاورزی. موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی. کرج.
- حیدری، ن.، اسلامی، ا.، قدمی، ع.، کانونی، ا.، اسدی، م. و خواجه عبداللهی، م. 1384. تعیین کارآیی مصرف آب محصولات زراعی مناطق مختلف کشور (کرمان، همدان، مغان، گلستان و خوزستان). گزارش پژوهشی نهایی طرح تحقیقاتی. سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی.
- سمسار یزدی، ع. ا. 1383. تدوین تجربیات خبرگان قنات، شرکت مدیریت منابع آب ایران، مهندسین مشاور ستیران.
- سیمای آب استان سمنان. 1387. دفتر مطالعات پایه منابع آب، شرکت سهامی آب منطقهای سمنان، وزارت نیرو.
- شکوهی، ع. و دانش کار آراسته، پ.1383. آبیاری- اصول، روشها و طراحی سیستمهای آبیاری. مؤسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران.
- صالحی متعهد، ف. حافظی مقدس، ن. غفوری، م. و لشکری پور، غ. 1393. ارزیابی خطر قناتهای متروکه غرب مشهد با استفاده از نرمافزار پلاکسیس. نشریه زمینشناسی مهندسی، 8(3): 2300-2277.
- عباسی، ف. سهراب، ف. زارعی، ق. آراستی، ع.ر. و نیریزی، س. 1388. تحلیلی بر بازدههای آبیاری در ایران. گزارش نهایی پروژه IRD1-85084، شرکت سهامی مدیریت منابع آب ایران، 100 صفحه.
- فرجی سبکبار، ح. اکبرپور سراسکانرود، ع. م. و محبی، ع. ا. 1375. بررسی تطبیقی بهرهگیری از آبهای زیرزمینی روستایی بهوسیلی قنات و چاه (مطالعهی موردی: بخشهای شوقان و سنخواست شهرستان جاجرم). پژوهشهای جغرافیای انسانی، 81: 44-21.
- فرزام نیا، م. و عباسی، ف. 1390. بررسی مسایل فنی و بهرهبرداری از برخی قناتها استان کرمان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، 55: 54-41.
- لقایی، ح. عتابی، ف. و فرجام بوئینی، ز. 1391. تدوین استراتژی و برنامهریزی برای استفاده از ظرفیتهای سازه آبی قنات در بافت شهری (مطالعه موردی: قنات سنگلج در تهران). مجله پژوهش آب ایران، 10: 88-79.
- نوری، ه. فتحی، ع. و مسعودیان، ا. 1395. واکاوی تغییرات کمی آب قنات و تاثیر آن بر سطح زیرکشت زراعت آبی شهرستان لنجان طی سالهای آبی (1370-1391). نشریه علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامهریزی، 55: 309-291.
- یوسفی راد، م. و خیر اندیش، م. 1379. نقش قنات در کنترل منابع آب زیرزمینی. مجموعه مقالات قنات. جلد اول. شرکت سهامی آب منطقه ای یزد. یزد. اردیبهشت ماه. 40-28.
- Barahimi, M., Mehrabian, H. and A. Rezaeenejad. 2007. Some learning from irrigation participatory management in qanats. CD Proceedings of the 4th Asian Regional Conference and 10th International Seminar on Participatory Irrigation Management. May 2-5, Tehran-Iran.
- Dehghani, M.A., Kaki, M.R. and M. Abolghasemi. 2007. Introducing one sample of indigenous knowledge of qanats water controlling in Yazd province (more dual-purpose cultivation for aquifer management and production). CD Proceedings of International History Seminar on Irrigation and Drainage. May 2-5, Tehran-Iran.
- Naseri, M., Mirzaee, E., Hasheminia, S.M. and K. Davari. 2007. Estimation of the reasons of qanat degredation and its effect on villagers' participation (case study of six regions in the Khorassan province). CD Proceedings of International History Seminar on Irrigation and Drainage. May 2-5, Tehran-Iran.
- Rahbari, P. and M. Afsharasl. 2007. Qanat's environmental impact assessment in arid and semi-arid areas. CD Proceedings of International History Seminar on Irrigation and Drainage. May 2-5, Tehran-Iran.
)