بررسی اثر تراکم و بافت خاک بر تبخیر-تعرق و ضریب گیاهی ذرت علوفه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.

2 استاد گروه آبیاری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.

3 استادیار گروه آبیاری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.

چکیده

به منظور تدوین برنامه آبیاری مناسب و دقیق، تعیین نیاز آبی گیاهان در شرایط مختلف محیطی ضروری به نظر می‌رسد. در این پژوهش، اثر تراکم و بافت خاک بر ضریب گیاهی و تبخیر-تعرق گیاه ذرت بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تیمار بافت خاک شامل لوم رسی سیلتی، لوم و لوم شنی و سه تیمار تراکم خاک(تراکم طبیعی خاک‌های مزرعه، تراکم با رها کردن 25 و 50 بار وزنه 5/2 کیلوگرمی (بر اساس آزمایش استاندارد پراکتور))، در سه تکرار در مزرعه آزمایشی در بخش جی و قهاب شهرستان اصفهان به اجرا در آمد. به منظور تعیین تبخیر-تعرق گیاه مرجع از روش تشت تبخیر و برای تعیین تبخیر-تعرق واقعی از روش بیلان حجمی آب خاک با استفاده از میکرولایسیمتر زهکش‌دار به قطر 32 سانتی‌متر و ارتفاع 80 سانتی‌متر استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد با افزایش تراکم خاک تبخیر-تعرق و ضریب گیاهی ذرت در مراحل مختلف رشد کاهش می‌یابد. بیشترین میانگین 10 روزه تبخیر-تعرق ذرت در خاک لوم رسی سیلتی با تراکم طبیعی (جرم مخصوص ظاهری 27/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب) برابر با 76/8 میلی‌متر بر روز و در دهه پنجم رشد بدست آمد و از کمترین میانگین 10 روزه تبخیر-تعرق ذرت در این دهه 70 درصد بیشتر شد. افزایش تراکم خاک (دومین تراکم) موجب کاهش 23%، 8/20% و 8/12 درصدی مجموع تبخیر-تعرق ذرت به ترتیب در خاک لوم ، لوم رسی سیلتی و لوم شنی شد. در هر سه بافت خاک کمترین و بیشترین تاثیر فشردگی خاک بر ضریب گیاهی ذرت به ترتیب در مرحله ابتدایی و میانی رشد حاصل شد. بیشترین و کمترین تاثیر افزایش تراکم خاک بر کاهش ضریب گیاهی ذرت در مرحله میانی رشد به ترتیب 3/40 درصد در خاک لوم با دومین سطح تراکم و 7/20 درصد در خاک لوم شنی با دومین سطح تراکم بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Soil Texture and Bulk Density on Evapotranspiration and Crop Coefficient of Forage Maize

نویسندگان [English]

  • M. Ghorbanian 1
  • A.M. Liaghat 2
  • H. Noory 3
چکیده [English]

Determination of crops water requirement in different environmental conditions is essential for preparation of precise and suitable irrigation scheduling. The effect of soil compaction and texture on crop coefficient and evapotranspiration of maize was investigated in this study, which was conducted as a factorial experiment with a completely randomized design in a research farm in Jey and Qahab district in Isfahan. The study included three soil texture treatments of silty clay loam, loam, and sandy loam, and three compaction treatments including natural density of field soils, compaction by dropping 2.5 kg weights 25 and 50 times (based on the standard Proctor test). In order to determine the reference evapotranspiration of maize, evaporation pan method was used, and for actual evapotranspiration, volumetric soil water balance method was adopted by using micro-lysimeters-drains (32 cm diameter and 80 cm height). The results showed that by increasing soil compaction crop evapotranspiration and crop coefficient of maize were reduced at the different growth stages. The maximum 10-day average evapotranspiration of maize was obtained at 8.76 mm/day in silty clay loam soil with natural bulk density of 1.27 g/cm3. This value was 70 percent higher than the minimum 10-day average evapotranspiration in the fifth decade of growth. Increasing the soil bulk density decreased total crop evapotranspiration 23%, 20.8%, and 12.8% in loam, silty clay loam, and sandy loam soil, respectively. The maximum and minimum impact of soil bulk density on crop coefficient of maize was observed in the middle and initial growth stages, respectively. The maximum and minimum impact of increased soil bulk density on reduction of crop coefficient of maize in the middle growth stage was 40.3% in loam soil and 20.7% in sandy loam soil for the second bulk density treatment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Growth of root
  • Micro-lysimeter
  • Soil type
  • Stages of maize growth
  • Water requirement of maize

مراجع

  1. اخوان س. شعبانپور م. و اصفهانی م. 1391. اثر تراکم و بافت خاک بر رشد ریشه و اندام‌های هوایی گندم. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی ایران). 26(3): 735-727.
  2. امیری م. 1387. تعیین ضریب گیاهی خیار، گوجه و فلفل در گلخانه. دانشکده کشاورزی. دانشگاه صنعتی اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد. 146 صفحه.
  3. حیدریان ه. 1390. روش‌های استاندارد آزمون‌های آزمایشگاه مکانیک خاک جلد اول و دوم. انتشارات آوند اندیشه. شیراز. 312 صفحه.
  4. خالدیان م. و روئل پ. 1391. بررسی سیستم کشت بدون خاک ورزی زیر خاکپوش گیاهی بر میزان تبخیر و تعرق. مجله آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 26(2):372-380.
  5. رحیم زادگان ر. 1370. جستجوی روش مناسب برآورد تبخیر و تعرق در منطقه اصفهان. مجله علوم کشاورزی ایران. 22 (1و2): 1-10.
  6. میرزایی م. 1385. تعیین تبخیر و تعرق و ضریب گیاهی در شرایط واقعی برای ذرت و چغندر قند در دشت قزوین و مقایسه آن با روش FAO. پردیس کشاورزی و منابع طبیعی. دانشگاه تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. 163 صفحه.
  7. هاشمی گرم دره ا. مصطفی زاده ب. و حیدرپور م. 1384. بررسی روش‌های برآورد تبخیر و تعرق در منطقه اصفهان. دومین کنفرانس مدیریت منابع آب. اصفهان، ایران. (سال تحقیق 1383-1384، دانشگاه صنعتی اصفهان).
  8. Allen, R.G. Pereira L.S. Raes D and Smith M. Crop evapotranspiration. Guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper No. 56. FAO. Rome, Italy. 326 pp.
  9. Benli, B. Kodal S. Ilbeyim A., Ustun, H. 2006. Determination of evapotranspiration & basal crop coefficient of alfalfa with a weighing lysimeter. Agricultural Water Management, 81: 358–370.
  10. Kashyap, P.S. and Panda R.K. 2001. Evaluation of evapotranspiration estimation methods and development of crop coefficients for potato crop in a sub-humid region. Agricultural Water Management, 50: 9-25.
  11. Katerji, N. Mastrorilli M. and Lahmar F. 2011. Fao-56 methodology for the stress coefficient evaluation under saline environment condition. Validation on potato & board bean crops. Agriculture Water Management, 98(4): 588-596.
  12. Suleiman, A.A. Tojo S.C. and Hoogenboom G. 2007. Evaluation of FAO-56 crop coefficient procedures for deficit irrigation management of cotton in a humid climate. Agricultural Water Management, 91(1–3): 33–42
  13. Shoazhong, K. Huanjie C. and Jianhua Z. 2000. Estimation of maize evapotranspiration under water deficit s in semiarid arid.Agriculture Water Management, 43(1): 1-14.
  14. Tan, C.S. Drury C.F. Gaynor J.D. Welacky T.W and Reynolds W.D. 2001. Effect of tillage & water table control on evapotranspiration, surface runoff, till drainage & soil water content under maize on a clayloam soil. Agriculture Water Management, 54(1): 173-188.
  15. Taylor, H.M. and Ratliff L.F. 1969. Root elongation rates of cotton and peanuts as a function of soil strength and soil water content. Soil Sci., 108(2): 113-119.
  16. Zhang, X. Chen S. Sun H. Shao L. and Whang Y. 2011. Change of evapotranspiration over irrigated winter wheat and maize in north china plain over three decades. Agriculture Water Management, 98(6): 1097-1104.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار