تاثیر پتاسیم بر اجزای عملکرد دو رقم جو در شرایط آبیاری با آب شور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد گروه مهندسی کشاورزی- علوم خاک، فیزیک و حفاظت خاک دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

2 دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

چکیده

نیاز روز افزون جمعیت شهری و صنایع به آبهای با کیفیت خوب و کمیاب شدن منابع آب شیرین، جستجو برای یافتن منابع جدید و قابل جایگزین آب برای مصارف کشاورزی را الزامی نموده است. بدین منظور برای تعیین اثر سطوح مختلف شوری و اثرات متقابل آن با کود سولفات پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم جو، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با 4 تکرار در سال 1390 در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. ارقام جو شامل: رقم پروداکتیو و صحرا، عامل­های شوری شامل آب چاه ( شاهد)، نسبتهای 4/1 (یک قسمت آب دریا و سه قسمت آب چاه)، 4/2 (دو  قسمت آب دریا و دو قسمت آب چاه)، 4/3 (سه  قسمت آب دریا و یک قسمت آب چاه) آب دریا و آب چاه، آب دریا ( بصورت خالص) و عامل سولفات پتاسیم ( 0 ، 5/0 ، 1 و 5/1 گرم پتاسیم به ازای هر کیلوگرم خاک) در نظر گرفته شد. در این آزمایش عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد سنبله، ارتفاع بوته، تعداد دانه، تعداد پنجه، عملکرد بیولوژیک، وزن خشک ساقه و برگ (کاه) و شاخص برداشت اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که شوری بر روی تمام صفات به غیر از شاخص برداشت تأثیر منفی معنی­دار داشته است. تعداد پنجه با 8/51 درصد کاهش، بیشترین تأثیر را از شوری داشت. کاربرد کود پتاسیم نیز در شرایط تنش شوری در گیاه جو باعث بهبود عملکرد، اجزای عملکرد و کاهش شاخص برداشت شد ولی فقط برای عملکرد کاه معنی دار شد. عملکرد کاه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب با 70/35 و 2/25 درصد افزایش،  بیشترین تأثیر را به ازای افزودن 5/1 گرم پتاسیم به ازای هر کیلوگرم خاک نشان داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Potassium on Yield and Yield Components of Two Barley Varieties Irrigated with Saline Water

نویسندگان [English]

  • M. Noroozi 1
  • M. Ghajar sepanlu 2
چکیده [English]

It is very important to find new and replaceable water resources for agricultural usage because of the increasing need of urban population and industries for high-quality water and decrease of drinking water supplies. To investigate the effect of different levels of irrigation water salinity, potassium sulfate, and their interactions with yield and yield components of two barley cultivar, an experiment was conducted using a factorial arrangement in a completely randomized block design with four replications in 2012 at the greenhouse of Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources. The varieties of barley included Productive and Sahra, which were treated with different levels of water salinity (sea water) including well water (as control), mixture of 1/4, 2/4 , 3/4 sea water with well water, and sea water (pure). Potassium treatments included 0, 0.5, 1, and 1.5 g potassium per kg soil. In this experiment, seed yield, 1000 grain weight, number of heads, plant height, number of grains, number of spikes, biological yield, stem and leaf dry weight, and harvest index were measured. The results showed thatirrigation water salinity had negatively affected all these plant traits, except for harvest index. The highest decrease of salinity with 51.8% was observed in the number of spikes. Application of potassium also led to the improvement of yield and yield components and decreased harvest index, but was non-significant for all the traits except straw yield. The stem and leaf dry weight and biological yield showed the highest effect in response to addition of 1.5 g potassium per kg soil, with increases of 35.70% and 25.2%, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biological yield
  • Harvest index
  • Potassium sulfate
  • Salinity

مراجع

  1. آرنون، آ.، 1366، اصول زراعت در مناطق خشک ( ترجمه )، کوچکی، ع.، ا. علیزاده، مؤسسه انتشارات آستان قدس رضوی مشهد ، جلد دوم .
  2. بخشنده، ع.، ع. پاکیزه، 1382، بررسی اثرات شوری بر مراحل نموی و عملکرد سه رقم جو تیپ بهاره، مجله علمی پژوهشی علوم کشاورزی، ص 171-161.
  3. دردی پور، ا.، 1382 ، بررسی نقش پتاسیم و روی در کاهش اثرات سوء ناشی از آبیاری با آب دریای خزر بر روی رشد و عملکرد جو، پایان نامه دکتری رشته خاکشناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس.
  4. اسماعیلی، م.، ن. بابائیان ، 1377، واکنش فتوسنتزی و هدایت روزنه ای دو رقم گندم و دو رقم جو تحت تنش شوری، چکیده مقالات ششمین کنگره زراعت و اصلاح و نباتات ایران، بابلسر، ص 284- 273.
  5. حق نیا، غ.، 1368، راهنمای تحمل گیاهان نسبت به شوری ( ترجمه )، انتشارات جهاد دانشگاهی فردوسی مشهد.
  6. حاجی بلند، ر.، 1370، پاسخ های گیاه جو به اثرات متقابل سدیم – کلسیم در محیط شور، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم گیاهی، دانشکده علوم، دانشگاه تهران، 59 ص .
  7. کمال نژاد، ج.، ص. فرهی آشتیانی، ف. قناتی، 1385، بررسی اثرات شوری و پتاسیم بر میزان رشد و تجمع در دو رقم جو، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال 13، شماره اول.
  8. خوشگفتارمنش، ا.، ح. سیادت، 1381، تغذیه معدنی سبزیجات و محصولات باغی در شرایط شور، مرکز نشر و آموزش کشاورزی، کرج، ایران، 87 ص.
  9. فینگ، آ.، 1372، چکیده ای درباره علم تغذیه گیاهی ( ترجمه )، کسرایی، ر.، انتشارات دانشگاه تبریز .
  10. کیانی، ع. ر.، م. کلاته عربی، 1382، تأثیر آب شور در آبیاری تکمیلی جو در منطقه گرگان، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال دهم، شماره 4.
  11. محلوجی، م.، د. افیونی، 1381، بررسی صفات کمی ارقام و لاینهای جو متحمل به شوری آزمایشات مقایسه عملکرد مناطق شور اصفهان، کرمان و یزد، چکیده مقالات هفتمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، ص 603 .
  12. ملکوتی، م. ج.، م. ن. غیبی، 1379، تعیین حد بحرانی عناصر غذایی مؤثر در خاک، گیاه و میوه در راستای افزایش عملکرد کمی و کیفی محصولات استراتژیک کشور، نشر آموزش کشاورزی، چاپ دوم.
  13. ملکوتی، م. ج.، ع. ا. شهابی، ک. بازرگان، 138، پتاسیم در کشاورزی ایران ، انتشارات سنا، چاپ اول.
  14. نجف، ح.، م. میرمعصومی، 1376، بررسی عکس العمل های فیزیولوژیکی سویا در شرایط تنش شوری، مجله علوم وصنایع کشاورزی، شماره 1، جلد 13 ، ص 80-75 .
  15. رجبی، ر.، ک. پوستینی، پ. جهانی پور، ع. احمدی، 1385، اثرات شوری بر کاهش عملکرد برخی از صفات فیزیولوژیکی 30 رقم گندم، علمی پژوهشی علوم کشاورزی، ص 163-153.

 

  1. Francois, L. E., E. V. Mass, T. J. Donovan, and V. l. Youngs. 1986. Effect of salinity on grain yield and quality, vegetative growth and germination of semi-dwarf and durum wheat. Agronomy Journal. 78:1053-1058.
  2. Francois, L. E., C. M. Grieve, E. V. Mass, and S. M. Leseh. 1994. Time of salt stress growth and yield components of irrigated wheat. Agronomy Journal. 86:100-107.
  3. Ghorbani, M. H., E. Zeinali, A. Soltani, and S. Galeshi. 2001. Effect of salinity stress on growth, yield and yield components of two types weat. Abastract of the seventh congress of Iran agriculture and plant HHS modification sciences, Institute of modification and production of seedling and seed in karaj. 773 p.
  4. Gorham, R. G., W. Jones, and E. M. Donnell. 1985. Some mechanisms of salt tolerance in crop plants. Plant and Soil. 6:15-40.
  5. 20- Hamblin, Ap. 1981. Filter – paper method for routine measurement of field water potential. Journal of Hydrology. 53: 355-360.
  6. Hamdy, A., Abdel- Dayam, S. and Abu- Zeid, M. 1993. Saline water management for optimum crop production. Agricultural water management. 24:189-203.
  7. Hu, Y. and U. Schmidhalter. 1997. Interactive effect of salinity and macronutrient level on wheat. I. Composition. Journal Plant Nutrition. 20(9):1169-1182. Nutrition
  8. Jouany C., B. Colomb, and M. Bosc. 1996. Longe-term effects of potassium fertilization on yields and fertility status of calcareous soils of south-west France. Europian Journal of Agronomy, 5: 287-294.
  9. Kamkar, B., M. kafi and M. Nassiri Mahallati. 2004. Determination of the most sensitive developmental period of weat ( Tritium aestivum ) to salt stress to optimize saline water ultilization. New directions for adiverse plant: Proceeding of the 4th International Crop Science Congress, Brisbane, Australia, cropsience.org.au.
  10. Kok, B. 1998. Procedure for estimating ratio of live to dead dry matter in root core samples. Crop Science. 58: 128-132.
  11. Mass, E. V., and J. A. Poss. 1989. Salt sensitivity of wheat at various growth stages. Irrigation Science. 10:29-40.
  12. Mohammad, M., H. Malkawi, and R. Shibili. 2003. Effects of arbuscular mycorrhizal fungi and phosporus fertilization on growth and nutrient uptake of barley grown on soils with different levels of salts. Journal Plant Nutrition. 26 (1):125-137.
  13. Munns, R., and R. A. James. 2003. Screening methods for salinity tolerance: a case study with tetraploid wheat. Plant and Soil. 25: 201-218.
  14. Nabizadeh Marvdust, M. R., M. Kafi, and M. H. Rashed Mohasel. 2003. Effect of salinity on growth, yield, and collection of minerals and percentage of green cumin essence. J. Iran arable studies. 1(1) :53- 59.
  15. Osman, A., Al. Tahir, Y. A. Al-Nabuli, and A. M. Helalia. 1997. Effects of water quality and frequency of irrigation on growth and yield of barley. Agriculture Water management. 34:17-24.
  16. Raghaw, C. S., and B. Pal. 1994. Effect of saline water on growth, yield and yield contributory characters of various wheat ( Tritium festive ) cultivars. Ann. Agric. Resea. 15:351-356.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار