شناسنامه علمی شماره
مقاله پژوهشی
علی رضا واعظی؛ یونس مظلوم علی آبادی؛ آرمان ذبیحی
چکیده
زراعت دیم یکی از پایههای اساسی تولید محصول بهویژه در مناطق نیمهخشک است. در مناطق دیمکاری، تولید محصول به شدت وابسته به مقدار و توزیع بارندگی طی دوره رشد است. آبیاری تکمیلی یکی از راهکارها برای کاهش تنش رطوبتی و در نتیجه بهبود عملکرد محصول در کشاورزی دیم است. این پژوهش به منظور برآورد زمان مناسب آبیاری تکمیلی در اراضی دیم ...
بیشتر
زراعت دیم یکی از پایههای اساسی تولید محصول بهویژه در مناطق نیمهخشک است. در مناطق دیمکاری، تولید محصول به شدت وابسته به مقدار و توزیع بارندگی طی دوره رشد است. آبیاری تکمیلی یکی از راهکارها برای کاهش تنش رطوبتی و در نتیجه بهبود عملکرد محصول در کشاورزی دیم است. این پژوهش به منظور برآورد زمان مناسب آبیاری تکمیلی در اراضی دیم با استفاده از اندازهگیری تغییرات رطوبت خاک طی دوره رشد در سال زراعی 1396-1395 انجام شد. برای این منظور آزمایش در کشتزاری با شیب 10 درصد در دو جهت شخم (موازی شیب و روی خطوط تراز) در کرتهای به ابعاد پنج متر در دو متر انجام شد. رطوبت حجمی خاک در فواصل زمانی 10 روز در عمق گسترش ریشه به وسیله دستگاه TDR طی دوره رشد از آذر 1395 تا تیر 1396 اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که رطوبت حجمی خاک در کشت روی خطوط تراز بهطور میانگین شش درصد بیشتر از کشت موازی است و این تفاوت از نظر آماری معنیدار بود (05/0>p). میانگین مقدار آب سهلالوصول طی دوره رشد در روش کشت روی خطوط تراز ( 07/6 میلیمتر)، حدود 5/2 برابر بیشتر از روش کشت موازی شیب (25/2 میلیمتر) بود و این تفاوت از نظر آماری معنیدار بود (05/0>p). بیشترین مقدار آب سهلالوصول طی دوره رشد در مرحله ساقهروی و کمترین آن در مرحله جوانهزنی مشاهده شد. در مرحله جوانهزنی گندم، گیاه به مقدار 7/6 میلیمتر دچار کمبود آب بود. براین اساس، در این منطقه نیمهخشک، انجام آبیاری تکمیلی در مرحله جوانهزنی میتواند موجب کاهش تنش رطوبتی و افزایش عملکرد دانه گندم شود.
مقاله پژوهشی
علیرضا نورعلی‌نژاد؛ ابراهیم امیری؛ حسین بابازاده؛ حسین صدقی
چکیده
این پژوهش به منظور تعیین تابع تولید محصول لوبیای معمولی و چشمبلبلی و ارزیابی بهرهوری مصرف آب آبیاری در آستانه اشرفیه در سالهای 1395و 1396 انجام شد. پژوهش حاضر به صورت اسپلیت پلات و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار انجام گرفت. تیمارهای اصلی شامل آبیاری 40، 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه و تیمار فرعی شامل بدون کود و 30 ،60 و90 کیلوگرم ...
بیشتر
این پژوهش به منظور تعیین تابع تولید محصول لوبیای معمولی و چشمبلبلی و ارزیابی بهرهوری مصرف آب آبیاری در آستانه اشرفیه در سالهای 1395و 1396 انجام شد. پژوهش حاضر به صورت اسپلیت پلات و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار انجام گرفت. تیمارهای اصلی شامل آبیاری 40، 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه و تیمار فرعی شامل بدون کود و 30 ،60 و90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و دو رقم لوبیا (لوبیا معمولی و چشم بلبلی) بود. نتایج تحقیق نشان داد که در سالهای آزمایش اثر آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد دانه و سایر صفات زراعی در سطح پنج درصد معنیدار بود. میانگین عملکرد دانه دو ساله، در تیمار 100 درصد نیاز آبی و سطح کودی 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در رقم لوبیا معمولی و لوبیا چشمبلبلی به ترتیب 3486 و 3646 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین بهرهوری مصرف آب در اثر متقابل رقم و آبیاری بر عملکرد دانه در سالهای 1395 و 1396 به ترتیب 48/0 و 47/0 کیلوگرم در متر مکعب بود.بهرهوری مصرف آب در اثر متقابل کود نیتروژن و ارقام لوبیا در سالهای مزبور در 100 درصد نیاز آبی و مقادیر 30 و 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، بین 42/0 و 46/0 کیلوگرم در متر مکعب، متغیر بود. نتایج تخمین تابع تولید حاکی از افزایش عملکرد دانه با مصرف کود نیتروژن 30 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با شاهد بود. اما با افزایش تدریجی کود نیتروژن، مقدار عملکرد با کاهش مواجه شد. بر اساس پژوهش حاضر می توان مقدار 100 درصد نیاز آبی را برای عملکرد دانه در هر دو لوبیا توصیه نمود، با این شرط که میزان کود مصرفی برای لوبیای معمولی60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و برای لوبیای چشم بلبلی 30 کیلوگرم نیتروژن در هکتار باشد.
مقاله پژوهشی
هوشنگ خسروی
چکیده
سطح وسیعی از زمینهای کشاورزی ایران در مناطق خشک و نیمه خشک واقع شده و بنابراین گیاهان با تنش خشکی مواجه هستند. بنابراین افزایش تولید محصول در این شرایط و بر پایه کشاورزی پایدار دارای اهمیت زیادی است. ازتوباکتر یک باکتری تثبیت کننده نیتروژن مولکولی هوا است که میتواند رشد گیاهان را توسط ساز و کارهای مختلف تحریک نماید. تلقیح گیاهان ...
بیشتر
سطح وسیعی از زمینهای کشاورزی ایران در مناطق خشک و نیمه خشک واقع شده و بنابراین گیاهان با تنش خشکی مواجه هستند. بنابراین افزایش تولید محصول در این شرایط و بر پایه کشاورزی پایدار دارای اهمیت زیادی است. ازتوباکتر یک باکتری تثبیت کننده نیتروژن مولکولی هوا است که میتواند رشد گیاهان را توسط ساز و کارهای مختلف تحریک نماید. تلقیح گیاهان با جدایههای برتر این باکتری که با مناطق خشک سازگار باشد ممکن است تحمل گیاه به تنش خشکی را افزایش دهد. در این مطالعه، اثر تلقیح جدایههای بومی باکتری ازتوباکتر جداسازی شده از مناطق خشک و نیمه خشک ایران در شرایط تنش خشکی بر رشد ذرت علوفهای رقم سینگل کراس 704در شرایط گلخانهای بررسی شد. آزمایش به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار شامل تیمار تلقیح با 15 جدایه ازتوباکتر، تیمار شاهد (بدون تلقیح و بدون اعمال تنش) و تیمار کنترل (بدون تلقیح و با اعمال تنش خشکی) اجرا شد. برای اعمال تنش خشکی در مرحله رویشی، رطوبت خاک در محدوده 40 تا 50 درصد تخلیه مجاز و در زمان شروع گلدهی تا مرحله برداشت از محدوده 50 تا 60 درصد تخلیه مجاز به روش وزنی نگهداری شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش معنیدار وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته و وزن خشک خوشهها نسبت به شاهد بدون تنش شد. تلقیح با جدایه Azc10باعث افزایش معنیدار وزن خشک اندام هوایی نسبت به تیمار کنترل شد. این جدایه نسبت به تیمار بدون تلقیح در شرایط تنش خشکی موجب حدود 20 درصد افزایش عملکرد اندام هوایی شد.
مقاله پژوهشی
عبدالله بیک خورمیزی؛ سیاوش حسینی سرقین؛ محمدرضا سرافراز اردکانی؛ سید محمد مشتاقیون؛ سید موسی موسوی کوهی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر متقابل تنش شوری القا شده با کلرید سدیم و کود آلی ورمیکمپوست بر رشد رویشی و میزان برخی از عناصر غذایی در رازیانه(Foeniculum vulgare Mill)، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یزد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح شوری شاهد (غیرشور)، 40، 80 و120 میلیمولار ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر متقابل تنش شوری القا شده با کلرید سدیم و کود آلی ورمیکمپوست بر رشد رویشی و میزان برخی از عناصر غذایی در رازیانه(Foeniculum vulgare Mill)، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یزد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح شوری شاهد (غیرشور)، 40، 80 و120 میلیمولار NaCl، سطوح ورمیکمپوست صفر و پنج درصد حجمی- حجمی (دو نسبت حجمی از مخلوط ورمیکمپوست و خاک شامل 100:0 و 95:5) و جمعیتهای رازیانه ارومیه، شیراز، بوشهر و مشهد بودند. نمونهبرداری از گیاهان پنج هفته پس از کاشت انجام شد. نتایج نشان داد که تنش شوری سبب کاهش معنیدار طول و وزنخشک بخش هوایی، سطح برگ، وزنخشک ریشه، میزان پتاسیم، کلسیم، روی و مولیبدن بخشهوایی و پتاسیم و کلسیم ریشه رازیانه شد. در هر دو شرایط بدون تنش و تنش شوری، تمام این صفات با کاربرد ورمیکمپوست به گونه معنیداری افزایش نشان دادند. همچنین تنش شوری باعث افزایش معنیدار میزان سدیم بخشهوایی و ریشه شد که این دو صفت نیز در حضور ورمیکمپوست به شدت کاهش یافت. مطابق نتایج، در بین جمعیتهای مورد مطالعه، حساسترین جمعیت در مقابل تنش شوری، رازیانه مشهد بود. همچنین جمعیت شیراز برای کشت در شرایط بدون تنش، تنش شوری و استفاده از ورمیکمپوست توصیه میگردد. به نظر میرسد استفاده از ورمیکمپوست میتواند تاثیر نامطلوب تنش شوری را بر رشد رازیانه کاهش دهد.
مقاله پژوهشی
مهشاد سادات فرحبخش؛ مهدی سرائی تبریزی؛ حسین بابازاده
چکیده
برآورد نیاز آبی واقعی گیاه در برنامهریزی آبیاری و در نتیجه برای مدیریت اثربخش آب در مزرعه بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش، مقایسه روشهای مرسوم برآورد نیاز آبی و برآورد نیاز آبی واقعی گیاه ریحان در مزرعه تحقیقاتی- پژوهشی دوشان تپه تهران بود. بدین منظور آزمایشی در سه مزرعه یک هکتاری به‌صورت مجزا با سه روش متفاوت برآورد ...
بیشتر
برآورد نیاز آبی واقعی گیاه در برنامهریزی آبیاری و در نتیجه برای مدیریت اثربخش آب در مزرعه بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش، مقایسه روشهای مرسوم برآورد نیاز آبی و برآورد نیاز آبی واقعی گیاه ریحان در مزرعه تحقیقاتی- پژوهشی دوشان تپه تهران بود. بدین منظور آزمایشی در سه مزرعه یک هکتاری به‌صورت مجزا با سه روش متفاوت برآورد نیاز آبی شامل روش تشتک تبخیر استاندارد کلاس A، روش رطوبتسنج تتاپروب و روش میکرولایسیمتر وزنی- زهکش‌دار پیشنهادی در چهار تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (FI)، کم آبیاری درحد 80 (DI80%)، 60 (DI60%) و 40 (DI40%) درصد نیاز آبی گیاه در دو سال متوالی 1395 و 1396 انجام شد. بر اساس نتایج، بیشترین مقدار تبخیر و تعرق ریحان به میزان 2/11 میلیمتر در روز 53ام کاشت در تاریخ هفتم مردادماه اندازهگیری شد. همچنین ضریب گیاهی ریحان در مراحل اولیه، توسعه، میانی و انتهایی رشد به ترتیب برابر 63/0، 08/1، 12/1 و 97/0 و بیشترین مقدار ضریب گیاهی ریحان در بیست و پنجم تیرماه و برابر 26/1 بدست آمد. بیشترین عملکرد ماده تر در روش برآورد نیاز آبی مستقیم با مقدار 5998 و 5966 کیلوگرم در هکتار بهترتیب در سالهای 1395 و 1396 در تیمار آبیاری کامل به‌دست آمد. همچنین، روش میکرولایسیمتر وزنی- زهکش‌دار پیشنهادی نسبت به روش تشتک و روش مکش خاک بهترتیب10% و 8 درصد صرفهجویی در مصرف آب داشت و عملکرد محصول هم بهترتیب 10% و پنج درصد نسبت به این دو روش بهبود یافت. نیز، با این روش حداکثر بازده ریالی به ازای هر مترمکعب آب مصرفی 4186 ریال بدست آمد.
مقاله پژوهشی
کاوه لیموچی؛ مهرداد یارنیا؛ عطا اله سیادت؛ ورهرام رشیدی؛ عبدالعلی گیلانی
چکیده
به منظور بررسی اثر دورهای مختلف آبیاری بر عملکرد دانه و فتوسنتز جاری ژنوتیپهای برنج، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال (1393 و 1394) در استان خوزستان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل بود بر چهار دور آبیاری (یک، سه، پنج و هفت روزه) و 12 ژنوتیپ برنج که به ترتیب در کرتهای اصلی و ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر دورهای مختلف آبیاری بر عملکرد دانه و فتوسنتز جاری ژنوتیپهای برنج، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال (1393 و 1394) در استان خوزستان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل بود بر چهار دور آبیاری (یک، سه، پنج و هفت روزه) و 12 ژنوتیپ برنج که به ترتیب در کرتهای اصلی و فرعی قرار داشتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که سطوح اصلی دور آبیاری، ژنوتیپ و اثر متقابل این دو، بر کلیه صفات مورد بررسی اثر معنیداری در سطح یک درصد داشتند. میزان و سهم فتوسنتز جاری در دور آبیاری سه روزه دارای بیشترین میزان نسبی، نسبت به دیگر تیمارها به ترتیب با متوسط عملکرد 9/4586 کیلوگرم در هکتار و 3/89 درصد بود. همچنین با توجه به همبستگی مثبت و بسیار بالای عملکرد دانه با صفات میزان و سهم فتوسنتز جاری به ترتیب با ضرایب **9/0=r و **5/0=r میتوان نتیجه گرفت که دلیل اصلی افزایش عملکرد دانه ژنوتیپهای برنج در دور آبیاری مزبور افزایش صفات مرتبط با فتوسنتز جاری و تخصیص بیشتر مواد حاصل از فتوسنتز به مخزن اصلی گیاه میباشد به گونهای که ژنوتیپ IR 81025-B-327-3در دور آبیاری سه روزه که بیشترین میزان فتوسنتز جاری را داشت، با بالابودن نسبی سهم و راندمان فتوسنتز جاری از بیشترین عملکرد دانه با متوسط 1/6555 کیلوگرم در هکتار برخوردار بود. احتمالاً دلیل افزایش عملکرد ژنوتیپهای برنج با تحمل بیشتر به خشکی، بویژه در دور آبیاری سه روزه، را میتوان به دلیل توانایی منبع برگ در افزایش صفات مورد بررسی و بالا بودن حجم مخزن در دریافت کامل مواد فتوسنتزی ناشی از فرایندهای مرتبط با این صفات دانست.
مقاله پژوهشی
محمد کریمی؛ مسعود قدسی
چکیده
به منظور تعیین اثر سطوح مختلف آب آبیاری بر میزان عملکرد، حجم آب مصرفی و بهرهوری مصرف آب و خصوصیات زراعی محصولات در تناوب زراعی پنبه-گندم در منطقه معتدل خراسان رضوی، آزمایشی با استفاده از طرح کرتهای دوبار خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات گناباد و در سال زراعی 95-1394 انجام شد. تیمار روش خاکورزی ...
بیشتر
به منظور تعیین اثر سطوح مختلف آب آبیاری بر میزان عملکرد، حجم آب مصرفی و بهرهوری مصرف آب و خصوصیات زراعی محصولات در تناوب زراعی پنبه-گندم در منطقه معتدل خراسان رضوی، آزمایشی با استفاده از طرح کرتهای دوبار خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات گناباد و در سال زراعی 95-1394 انجام شد. تیمار روش خاکورزی در سه سطح (بدون شخم، شخم متداول و شخم کاهش یافته) در کرتهای اصلی، تیمار مدیریت بقایا در سه سطح (شامل بدون بقایا، حفظ 30 درصد بقایا و حفظ60 درصد بقایا) در کرتهای فرعی و سطوح مختلف آب آبیاری در سه سطح (50، 75 و 100 درصد آب مورد نیاز بر اساس سند ملی آب) در کرتهای فرعی فرعی قرار گرفت. برای کشت گندم از رقم پارسی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه گندم بصورت غیر معنیداری از تیمار بی خاکورزی و بدون بقایای گیاهی حاصل شد. حذف عملیات خاکورزی و کشت مستقیم موجب افزایش عملکرد دانه گندم گردید که از نظر اقتصادی نیز قابل توصیه میباشد زیرا موجب کاهش هزینههای تولید میشود. حفظ یا حذف بقایای گیاهی تاثیر معنیداری بر عملکرد نداشت ولی اثرات مثبت بقایای گیاهی بر بهبود خصوصیات خاک و به تبع آن بر عملکرد محصولات زراعی در میان مدت یا دراز مدت قابل انتظار میباشد. در مورد برهمکنش اثر تیمارهای خاکورزی × بقایای گیاهی × آبیاری، بیشترین میزان عملکرد از تیمار بیخاکورزی با حفظ 30% بقایا و سطح آبیاری 100 درصدآب مورد نیاز به میزان 6249 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بیشترین میزان بهرهوری مصرف آب گندم از تیمار بدون خاکورزی، بدون بقایا و سطح آبیاری 50 درصد به میزان 57/1 کیلوگرم در مترمکعب حاصل شد. بیشترین عملکرد گندم از تیمار آبیاری کامل (100% آب مورد نیاز ) بدست آمد که با تیمار کم آبیاری 75% تفاوت آماری معنیدار داشت. با اعمال تیمار آبیاری 50%، عملکرد گندم 3/36 درصد و با اعمال تیمار آبیاری 75% عملکرد گندم 5/31 درصد نسبت به تیمار آبیاری 100% (شاهد) کاهش معنیدار یافت. بنابراین، امکان صرفهجویی در آب مصرفی گندم در کشاورزی حفاظتی وجود دارد زیرا بهرهوری مصرف آب در مقایسه با کشاورزی رایج افزایش می یابد.
مقاله پژوهشی
سارا فرسرایی؛ محمد مقدم؛ لیلا مهدی زاده
چکیده
به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر برخی ویژگی‌های رشدی و بیوشیمیایی بهلیمو (Lippia citrodora L.) تحت تنش شوری، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار سطح شوری آب آبیاری (شاهد، 50، 100 و 150 میلیمولار کلرید سدیم) و چهار سطح اسید سالیسیلیک (صفر، 150، 300 و 450 میلیگرم بر لیتر که به ترتیب معادل 0، 1/1، 1/2 و 2/3 میلیمولار ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر برخی ویژگی‌های رشدی و بیوشیمیایی بهلیمو (Lippia citrodora L.) تحت تنش شوری، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار سطح شوری آب آبیاری (شاهد، 50، 100 و 150 میلیمولار کلرید سدیم) و چهار سطح اسید سالیسیلیک (صفر، 150، 300 و 450 میلیگرم بر لیتر که به ترتیب معادل 0، 1/1، 1/2 و 2/3 میلیمولار میباشد) در سه تکرار انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اثرات متقابل شوری و اسید سالیسیلیک بر تمام صفات مورد مطالعه به جز وزن خشک برگ و وزن خشک و تر ریشه معنیدار شد. مقایسه میانگینها نشان داد بیشترین میزان وزن تر برگ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، کلروفیل aو b و کاروتنوئیدها و میزان اسانس در تیمار بدون شوری و کاربرد 2/3 میلیمولار اسید سالیسیلیک مشاهده شد. بیشترین میزان کربوهیدراتهای محلول در تیمار بدون شوری و کاربرد 12/2 میلیمولار اسید سالیسیلیک، بیشترین پرولین در تیمار شوری 100 میلیمولار و کاربرد 2/3 میلیمولار اسید سالیسیلیک، و بیشترین فنل کل در تیمار شوری 100 میلیمولار و کاربرد 12/2 میلیمولار اسید سالیسیلیک بود. کاربرد اسید سالیسیلیک (بهویژه در غلظت 2/3 میلیمولار) در هنگام تنش شوری (بهویژه سطح 100 و 150 میلیمولار کلرید سدیم) سبب کاهش اثرات منفی حاصل از این تنش گردید؛ به طوریکه صفات مورفولوژیکی و رنگیزههای فتوسنتزی گیاه را افزایش داد و در مقابل به دلیل کاهش تنش شوری، میزان فنل کل، کربوهیدرات محلول و پرولین را کاهش داد.
مقاله پژوهشی
ناصر آریا آذر؛ ابوالفضل مجنونی هریس
چکیده
برای استفاده مناسب از منابع آب در دسترس بخش کشاورزی لازم است تا مناسب‌ترین سامانه آبیاری برای تأمین نیاز آبی اراضی انتخاب گردد. انتخاب صحیح سامانه آبیاری گام مهمی در بهره‌برداری بهینه از منابع آب‌وخاک است. دخالت عوامل تأثیرگذار متعدد انتخاب سامانه آبیاری را به مسئله نسبتاً پیچیده‌ای مبدل کرده است. در این مطالعه با استفاده از داده‌های ...
بیشتر
برای استفاده مناسب از منابع آب در دسترس بخش کشاورزی لازم است تا مناسب‌ترین سامانه آبیاری برای تأمین نیاز آبی اراضی انتخاب گردد. انتخاب صحیح سامانه آبیاری گام مهمی در بهره‌برداری بهینه از منابع آب‌وخاک است. دخالت عوامل تأثیرگذار متعدد انتخاب سامانه آبیاری را به مسئله نسبتاً پیچیده‌ای مبدل کرده است. در این مطالعه با استفاده از داده‌های اقلیمی، آب، خاک، مزرعه، راندمان آبیاری، اطلاعات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و با به‌کارگیری روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) اقدام به اولویت‌بندی کاربرد سامانه‌های آبیاری در حوضه رودخانه آجی‌چای گردید. بر اساس نتایج در بین معیارهای انتخابی معیار کمی و کیفی آب، راندمان آبیاری و خاک بهترتیب با وزن نسبی 222/0، 221/0 و 1539/0 بیشترین تأثیر را در جهت انتخاب بهترین سامانه آبیاری داشتند. نتایج امتیازهای زیرمعیارها هم نشان داد که مجموع امتیاز زیرمعیارهای آب با امتیاز نهایی 26815/0، در بین مجموع امتیازات سایر زیرمعیارها بالاترین بود. نتایج نشان داد که در بین سامانه‌های آبیاری سطحی، سامانه آبیاری‌کرتی با امتیاز 15544/0، بین سامانه‌های آبیاری بارانی سامانه کلاسیک متحرک با امتیاز 10432/0 و در بین سامانه‌های موضعی سامانه قطره‌ای با امتیاز 12754/0 نسبت به سایر گزینه‌ها دارای اولویت بودند.
مقاله پژوهشی
محمد علی اسعدی؛ صادق خلیلیان؛ سید حبیب اله موسوی
چکیده
مطالعه حاضر به دنبال تعیین الگوی کشت بهینه محصولات زراعی شبکه آبیاری دشت قزوین با تأکید بر سیاست کمآبیاری و کاهش مصرف کود و سموم شیمیایی است. برای این منظور، از رهیافت برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و حداکثر بینظمی (ME) استفاده شده است. نتایج گزینه اول (کمآبیاری پنج درصد در محصولات گندم، جو، ذرت علوفهای، ذرت دانه‌ای و چغندرقند ...
بیشتر
مطالعه حاضر به دنبال تعیین الگوی کشت بهینه محصولات زراعی شبکه آبیاری دشت قزوین با تأکید بر سیاست کمآبیاری و کاهش مصرف کود و سموم شیمیایی است. برای این منظور، از رهیافت برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و حداکثر بینظمی (ME) استفاده شده است. نتایج گزینه اول (کمآبیاری پنج درصد در محصولات گندم، جو، ذرت علوفهای، ذرت دانه‌ای و چغندرقند در مرحله رسیدن و کمآبیاری پنج درصد در مرحله رشد رویشی برای یونجه توأم با کاهش پنج درصد کود و سموم شیمیایی) نشان داد که محصولات چغندرقند، یونجه، ذرت دانه‌ای و ذرت علوفهای به دلیل بالا بودن بازده اقتصادی نسبت به دو محصول گندم و جو وارد الگوی کشت می‌شوند. همچنین اعمال این سیاست منجر به افزایش بازده ناخالص مزرعه (5/4 درصد ) و کاهش آب مصرفی (1/5 درصد) اراضی زراعی منطقه شد. در اثر اعمال گزینه دوم نیز الگوی کشت به سمت محصولاتی که صرفه اقتصادیبالاتری به ازای مصرف هر مترمکعب آب آبیاری دارند،پیش می‌رود، به‌طوری‌که اعمال این گزینه باعث افزایش بازده ناخالص مزرعه و کاهش آب مصرفی به ترتیب به میزان6/3 و 2/17 درصد شده است. دیگر نتایج تحقیق نشان داد که شاخصهای پایداری منابع آب، انواع کودو سموم شیمیایی در اثر اعمال سیاستهای مذکور در الگوی PMP، کمتر از وضعیت فعلی الگوی کشت منطقه است. شاخصهای مذکور مبین این واقعیت است که مصرف زیاد آب،کود و سموم شیمیایی مانع رسیدن به یک کشاورزی پایدار میگردد.
مقاله پژوهشی
علی بیکی؛ عباس خاشعی سیوکی
چکیده
این پژوهش با هدف مطالعه و بررسی اثر بر همکنش تنش آبی و سطوح مختلف زئولیت بر خصوصیات رشد و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه در طول یک فصل زراعی (1397-1396) انجام شد. طرح آزمایش بلوکهای کاملاً تصادفی و بصورت کرت های خرد شده بود و تیمار آبیاری به عنوان تیمار فرعی در دو سطح (I1و I2: بهترتیب آبیاری با تأمین 100 درصد و 50 درصد نیاز آبی) و تیمار زئولیتبه ...
بیشتر
این پژوهش با هدف مطالعه و بررسی اثر بر همکنش تنش آبی و سطوح مختلف زئولیت بر خصوصیات رشد و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه در طول یک فصل زراعی (1397-1396) انجام شد. طرح آزمایش بلوکهای کاملاً تصادفی و بصورت کرت های خرد شده بود و تیمار آبیاری به عنوان تیمار فرعی در دو سطح (I1و I2: بهترتیب آبیاری با تأمین 100 درصد و 50 درصد نیاز آبی) و تیمار زئولیتبه عنوان تیمار اصلی در سه سطح (Z0: بدون مصرف و Z1 و Z2: بهترتیب با استفاده از زئولیت پتاسیمی در سطح دو و چهار گرم به ازای هر کیلوگرم خاک) با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. تحت اثر بر همکنش زئولیت و تنش آبی، بیشترین مقادیر پارامترهای ارتفاع بوته 88/16 سانتیمتر، وزن تر و خشک، و وزن هزاردانه بهترتیب 96/11، 33/9، و 19/13 گرم، و تعداد کپسول در بوته و دانه در کپسول بترتیب 11/10 و 44/52 و عملکرد دانه 77/874 کیلوگرم در هکتار و کارآیی مصرف آب 135/0 کیلوگرم بر مترمکعب و کمترین مقادیر حاصله بهترتیب با مقادیر 33/13 سانتیمتر، 4/7، 05/5، 95/11 گرم، 33/8 و 44/44 برای تعداد کپسول در بوته و دانه در کپسول، 748 کیلوگرم در هکتار و 118/0 کیلوگرم بر مترمکعب حاصل شد. تنش آبی منجر به کاهش خصوصیات رشد و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه گردید بر این اساس، کاربرد زئولیت در سطوح زیاد (15 تن در هکتار) و علیالخصوص تحت اثر آبیاری کامل گیاه میتواند منجر به حداکثر میزان عملکرد و خصوصیات رشد سیاهدانه شود.
مقاله پژوهشی
فهیمه خادم‌پور؛ حسین خزیمه نژاد؛ مهدی امیرآبادی زاده
چکیده
تغییر اقلیم از طریق تغییر در الگوی دما، بارش و سایر متغیرهای آب و هوایی بر همه فرآیندهای هیدرولوژیک تأثیرگذار است. یکی از مهمترین تبعات تغییر آب و هوا، تأثیر آن بر مصرف آب کشاورزی میباشد که میتواند مدیریت منابع آب را با چالشهای جدی روبرو سازد. هدف از این پژوهش، بررسی اثرات تغییر اقلیم بر تبخیرتعرق روزانه در مدلهای با ساختار ...
بیشتر
تغییر اقلیم از طریق تغییر در الگوی دما، بارش و سایر متغیرهای آب و هوایی بر همه فرآیندهای هیدرولوژیک تأثیرگذار است. یکی از مهمترین تبعات تغییر آب و هوا، تأثیر آن بر مصرف آب کشاورزی میباشد که میتواند مدیریت منابع آب را با چالشهای جدی روبرو سازد. هدف از این پژوهش، بررسی اثرات تغییر اقلیم بر تبخیرتعرق روزانه در مدلهای با ساختار ریاضی متفاوت در اقلیمهای مختلف ایران است. برای این منظور از مدل گردش عمومی جو HadCM3و با استفاده از مولد آب و هوای LARS-WG 5.5،پارامترهای کمینه دما، بیشینه دما، بارش و ساعات آفتابی در مقیاس روزانه برای دوره 2036-2017 بر مبنای سناریوهای A1B، A2 و B1 شبیهسازی شد. نتایج به دست آمده حاکی از افزایش دما و کاهش بارندگی و همچنین افزایش تبخیرتعرق مرجع در اقلیمهای مختلف بود. در بخش دیگری از این پژوهش، با مقایسه بین معادلات تجربی این نتیجه حاصل شد که روش هارگریوز با مقدار R2مناسب، NS نسبتاٌ خوب و مقدار RMSE و MAEکمتر نسبت به سایر روشها، میتواند جایگزین مناسبی برای روش پنمن- مونتیث- فائو در مقیاس روزانه باشد. به طور مثال، ایستگاه بیرجند دارای 59/0 = R2، 53/0 = NS، 84/6 = RMSE و 01/6= MAE میباشد. در نهایت، روشهای هارگریوز سامانی و مککینگ کمترین دقت را در برآورد تبخیرتعرق مرجع داشتند. بنابراین، میتوان روش هارگریوز را به عنوان بهترین روش جایگزین برای برآورد تبخیرتعرق مرجع در مقیاس روزانه انتخاب نمود.