محمد عبدوس؛ محمدرضا یزدانی
چکیده
استفاده از مغناطیسی کردن آب ممکن است یکی از روشهای بهبود اثر خصوصیات کیفی/کمی آبهای مورد استفاده در بخش کشاورزی، باشد. کمبود آب در کشور و تداوم خشکسالیها به یکی از مهمترین عوامل محدود کنندهی رشد گیاهان منجر شده است. در این تحقیق، با هدف بررسی تأثیر آب مغناطیسی بر رشد و عملکرد دو گیاه ذرت(Zea mays) و چای ترش (Hibiscus sabdariffa) ، سه ...
بیشتر
استفاده از مغناطیسی کردن آب ممکن است یکی از روشهای بهبود اثر خصوصیات کیفی/کمی آبهای مورد استفاده در بخش کشاورزی، باشد. کمبود آب در کشور و تداوم خشکسالیها به یکی از مهمترین عوامل محدود کنندهی رشد گیاهان منجر شده است. در این تحقیق، با هدف بررسی تأثیر آب مغناطیسی بر رشد و عملکرد دو گیاه ذرت(Zea mays) و چای ترش (Hibiscus sabdariffa) ، سه تیمار آب مغناطیسی به همراه شاهد در مزرعهی آموزشی و پژوهشی دانشگاه سمنان استفاده شد. به این منظور، اثر تیمارهای مختلف آب مغناطیسی(شامل تیمار مغناطیسی (T1)، تیمار الکترومغناطیسی با دامنه بالا ( T2) و تیمار الکترومغناطیس با دامنه کوتاه ( T3) بر روی صفات مورفولوژیکی ذرت و چای ترش، بهمراه تیمار شاهدT4، آزمایشی در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج حاصل از بررسی تأثیر تیمارهای آب مغناطیسی بر رشد و محصول گیاه ذرت نشان داد که میزان محصول در تیمار T3 برابر با 1663 گرم بود که 147گرم از شاهد بیشتر بود. میزان محصول چای ترش در تیمارهای T1، T2 و T3 به ترتیب برابر با 259، 268 و235 گرم و از محصول شاهد(234گرم) بیشتر بود. ولی اثر سه تیمار آب مغناطیسی بر عملکرد رشد محصول ذرت و چای ترش با شاهد تفاوت آماری معنیدار در سطح اطمینان 95 درصد نشان نداد. بهطور کلی، نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که آب مغناطیسی شده تأثیر چندانی در افزایش رشد و محصولدهی گیاه ذرت نداشت، ولی آبیاری گیاه چای ترش با آب مغناطیسی شده موثرتر بود، به نحوی که موجب افزایش رشد و محصولدهی بهتردر طول ایام کشت شد.
علی مومن پور؛ محسن کلاگری؛ محمد هادی راد
چکیده
در مناطق خشک و نیمه‌خشک که دارای مناطقی با کیفیت پایین آب‌وخاک است، شناسایی گونههای چوبی متحمل به شوری از اهمیت بهسزایی برخوردار است. این پژوهش با هدف شناسایی ژنوتیپهای (provenances) پده متحمل به شوری در مقایسه با ژنوتیپهای بومی استان یزد بهصورت اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با فاکتور اصلی شوری در چهار سطح و فاکتور ...
بیشتر
در مناطق خشک و نیمه‌خشک که دارای مناطقی با کیفیت پایین آب‌وخاک است، شناسایی گونههای چوبی متحمل به شوری از اهمیت بهسزایی برخوردار است. این پژوهش با هدف شناسایی ژنوتیپهای (provenances) پده متحمل به شوری در مقایسه با ژنوتیپهای بومی استان یزد بهصورت اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با فاکتور اصلی شوری در چهار سطح و فاکتور فرعی ژنوتیپهای پده در هفت سطح و با سه تکرار در طی سالهای 1402-1401 در ایستگاه حسین‌آباد مرکز ملی تحقیقات شوری اجرا شد. سطوح شوری آب آبیاری شامل 2/80، 6، 10 و 14 دسیزیمنس بر متر و ژنوتیپهای پده مورد مطالعه شامل 1)اصفهان، 2)منجیل، 3)یزد1، 4)یزد2، 5) گرمسار، 6)قرخلار و 7)کرمان بودند. نتایج نشان داد که نوع ژنوتتیپ و سطح شوری بر تغییرات صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و غلظت عناصر غذایی مؤثر است. تمامی ژنوتیپهای مزبور به‌خوبی سطح شوری شش دسیزیمنس بر متر را تحمل کردند، اما با افزایش بیشتر شوری، تمامی ویژگیهای رشدی در برخی از ژنوتیپها بهطور معنیداری کاهش یافت. در سطوح شوری 10 و 14 دسیزیمنس بر متر، ارتفاع کل، قطر کل، قطر برابر سینه و میزان افزایش آنها در طی فصل رشد، درصد نکروزهگی و محتوای رطوبت نسبی برگها در ژنوتیپهای کرمان، منجیل و گرمسار بهطور معنیداری نسبت به درختان شاهد کاهش داشت ولی محتوای سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم و محتوای نشت یونی نسبی برگها بهطور معنیداری نسبت به درختان شاهد، افزایش یافت. کاهش معنیدار در صفات رشدی بررسی شده در ژنوتیپهای یزد1 و قرخلار تنها در سطح شوری 14 دسیزیمنس بر متر نسبت به درختان شاهد، مشاهده شد. این نتایج حاکی از آن است که ژنوتیپهای یزد1 و قرخلار از طریق حفظ ویژگیهای رشدی خود و افزایش جذب پتاسیم در برابر سدیم، توانستند به‌خوبی شوری تا 10 دسیزیمنس بر متر را تحمل نمایند. پس از آنها، ژنوتیپهای یزد2 و اصفهان تحمل نسبتاً خوبی به شوری از خود نشان دادند. اما، ژنوتیپهای کرمان، گرمسار و منجیل بهترتیب به‌عنوان حساسترین ژنوتیپها به شوری شناسایی شدند. پس توصیه میشود که کیفیت چوب و میزان عملکرد ژنوتیپهای انتخابی در شرایط شور بررسی شود تا بتوان بهترین ژنوتیپ را برای تولید چوب در مناطق شور معرفی نمود.
فهیمه کریم پور؛ مجتبی خوش‌روش؛ محمد علی غلامی سفیدکوهی؛ وحید اکبرپور
چکیده
بخش کشاورزی بیشترین مصرفکننده آب شیرین در جهان است. ازاین‌رو یافتن جایگزین مناسب برای آب شیرین مورد استفاده در کشاورزی میتواند راهگشای مشکلات مرتبط با بحران آب در آینده باشد. کاربرد آب شور با استفاده از راهکارهای مناسب میتواند یک گزینه برای آبیاری گیاهان متحمل به شوری باشد. یکی از این راهکارها ممکن است مغناطیسی کردن آب ...
بیشتر
بخش کشاورزی بیشترین مصرفکننده آب شیرین در جهان است. ازاین‌رو یافتن جایگزین مناسب برای آب شیرین مورد استفاده در کشاورزی میتواند راهگشای مشکلات مرتبط با بحران آب در آینده باشد. کاربرد آب شور با استفاده از راهکارهای مناسب میتواند یک گزینه برای آبیاری گیاهان متحمل به شوری باشد. یکی از این راهکارها ممکن است مغناطیسی کردن آب آبیاری باشد. در پژوهش حاضر بهمنظور بررسی تأثیر آب مغناطیسی بر وزن تر و خشک و اسانس گیاه دارویی مریم‌گلی، یک آزمایش گلدانی در فضای باز بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل شوری آب آبیاری تهیه‌شده از غلظتهای مختلف آب دریا (اختلاط 30%، 50%، 70% و 100% آب دریای خزر) و یک تیمار شاهد (آب چاه) در دو حالت مغناطیسی و غیر مغناطیسی بود. به دلیل بارندگی در طول فصل رشد، در پایان آزمایش شوری عصاره اشباع خاک متناظر با تیمار شاهد و اختلاط 30%، 50%، 70% و 100% آب دریای خزر به ترتیب 3/15 (I0)، 3/65 (I1)، 4/55 (I2)، 4/75 (I3) و 5/06 (I4) دسی زیمنس بر متر بود. نتایج نشان داد که تیمار I4 وزن خشک و تر گیاه را بهترتیب 40٪ و 25٪ کاهش داد اما در مورد تأثیر آب مغناطیس شده نتایج بیانگر آن بود که در تیمارهای شوری با عصاره اشباع خاک کمتر از 3/65 دسی زیمنس بر متر (تیمارهای I0 و I1) استفاده از آب مغناطیسی از کاهش معنیدار وزن بوتههای گیاه مریم‌گلی جلوگیری کرد. همچنین آبیاری با تیمارهای مختلف شوری و آب مغناطیسی تغییرات معنیداری در اسانس گیاه مریم‌گلی نداشت. بر مبنای نتایج این تحقیق توصیه میشود که مدیریت آبیاری گیاه مریم‌گلی با استفاده از آب شور مغناطیسی به نحوی انجام گیرد تا در طول فصل رشد شوری عصاره اشباع خاک بیشتر از 3/65 دسی زیمنس بر متر نباشد.
رضا سعیدی؛ محمدمهدی ضرابی؛ داود بابائی
چکیده
در این پژوهش، اثر شوری آب آبیاری و محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید بر عملکرد گیاه موسیر رقم بومی قزوین بررسی شد. تیمارهای شوری آب در چهار سطح (S1) 2، (S2) 4، (S3) 6 و (S4) 8 دسیزیمنس بر متر و تیمارهای سالیسیلیک اسید در چهار غلظت (A1) 0، (A2) 5/0، (A3) 1 و (A4) 2 میلی‌مولار اعمال شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار، در محیط گلخانه ...
بیشتر
در این پژوهش، اثر شوری آب آبیاری و محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید بر عملکرد گیاه موسیر رقم بومی قزوین بررسی شد. تیمارهای شوری آب در چهار سطح (S1) 2، (S2) 4، (S3) 6 و (S4) 8 دسیزیمنس بر متر و تیمارهای سالیسیلیک اسید در چهار غلظت (A1) 0، (A2) 5/0، (A3) 1 و (A4) 2 میلی‌مولار اعمال شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار، در محیط گلخانه اجرا شد. مقدار رطوبت خاک بهصورت روزانه اندازهگیری شد و برنامه‌ریزی آبیاری بر اساس آن انجام شد. نتایج نشان داد که تنش شوری باعث کاهش جذب آب توسط گیاه و کاهش وزن غده موسیر شد. اما کاربرد سالیسیلیک اسید موجب بهبود وضعیت رطوبتی گیاه و افزایش عملکرد غدهها در شرایط تنش شوری شد. تیمار A4 غلظت ایده‌آل سالیسیلیک اسید برای تولید حداکثر محصول در سطوح مختلف تنش شوری بود. به‌طوری که کاربرد دو میلی‌مولار سالیسیلیک اسید در سطوح شوری S1، S2، S3 و S4 به ترتیب باعث افزایش عملکرد تَر غدهها به میزان 6/11%، 32%، 40% و 91% در مقایسه با عدم کاربرد سالیسیلیک اسید (A1) شد. پاسخ عملکرد خشک غده به تبخیر-تعرق نشان داد که با افزایش تنش شوری، درصد کاهش عملکرد بیش از درصد کاهش تبخیر و تعرق بود. اما مصرف سالیسیلیک اسید باعث کاهش حساسیّت عملکرد خشک غده نسبت به تنش شوری شد، به طوری که از تیمار S1 تا S4 مقدار ضریب واکنش عملکرد (Ky) بین 1/01- 1/62 (در تیمار A1)، 0/93- 1/3 (A2)، 0/48- 1/09 (A3) و 0/31- 0/97 (A4) برآورد شد. اثر سالیسیلیک اسید بر میزان بهره وری آب در شرایط تنش شوری بین 2/13-1/14 (در تیمار A1)، 2/15-1/68 (A2)، 2/26-2 (A3) و 2/38-2/19 (A4) کیلوگرم بر مترمکعب محاسبه شد. نتایج نشان داد که در صورت استفاده از آبهای لب شور برای آبیاری گیاه، کاربرد سالیسیلیک اسید باعث افزایش بهرهوری آب خواهد شد. بر اساس این نتایج، در شرایط نبود منابع آب باکیفیت برای آبیاری، برای مقابله با اثرات زیان‌بار تنش شوری بر عملکرد محصول، محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید روی گیاه راه‌کاری مناسب خواهد بود.
هانیه حمیدیان؛ حمید سودایی زاده؛ رستم یزدانی بیوکی؛ محمد علی حکیم زاده؛ مهدی سلطانی؛ ساره خواجه حسینی
چکیده
پژوهش گلدانی حاضر با هدف بررسی پاسخ گیاه شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.)به روشهای مختلف کاشت و سطوح مختلف شوری آب بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی، با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مرکز ملی تحقیقات شوری در استان یزد انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل پنج سطح شوری آب (شوری 0/9 (شاهد)، 3، 6، 9 و 12 دسیزیمنس بر متر) به عنوان فاکتور اول ...
بیشتر
پژوهش گلدانی حاضر با هدف بررسی پاسخ گیاه شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.)به روشهای مختلف کاشت و سطوح مختلف شوری آب بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی، با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مرکز ملی تحقیقات شوری در استان یزد انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل پنج سطح شوری آب (شوری 0/9 (شاهد)، 3، 6، 9 و 12 دسیزیمنس بر متر) به عنوان فاکتور اول و روش کاشت (نشاء و کاشت مستقیم بذر) به عنوان فاکتور دوم بودند. در این پژوهش صفات مورفولوژیکی شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، سطح برگ، وزن خشک کل، و صفات فیزیولوژیکی شامل میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید و همچنین میزان عناصر سدیم و پتاسیم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین میزان ارتفاع گیاه (62 سانتیمتر)، تعداد شاخه جانبی (70 عدد در بوته)، سطح برگ (1032 سانتیمتر مربع)، وزن خشک کل (2/68 گرم در بوته) در تیمار شوری شاهد و کاشت نشاء، کاروتنوئید (5/5 میلیگرم در گرم وزن تر) و کلروفیل کل در تیمار شاهد و کشت بذر (51/2 میلیگرم در گرم وزن تر)، سدیم در تیمار شوری 12 دسیزیمنس بر متر و کشت نشاء (15/2 میلیگرم در کیلوگرم وزن خشک)، پتاسیم در تیمار شاهد و کشت بذر (14/8 میلیگرم در کیلوگرم وزن خشک) مشاهده شد. نیز، با افزایش شوری تا 12 دسیزیمنس بر متر، ارتفاع در هر دو روش کاشت کاهش یافت. همچنین افزایش شوری تا 12 دسیزیمنس بر متر، منجر به کاهش 84% تعداد شاخه جانبی و 88/5% سطح برگ شد. پارامترهای کلروفیل کل، کاروتنوئید و پتاسیم نیز به طور معنیداری کاهش نشان داد ولی میزان یون سدیم روند افزایشی داشت. کشت نشاء در بیشتر پارامترها به غیر از صفات کلروفیل کل و سدیم نتایج بهتری داشت. افزایش تنش شوری منجر به کاهش ارتفاع، تعداد شاخه جانبی، سطح برگ و همچنین میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید گردید. بطور کلی روش کاشت نشا از کارایی بالاتری نسبت به کشت مستقیم بذر برخوردار بوده و با توجه به نتایج این تحقیق پیشنهاد میگردد که در شرایط با منابع آب شور و کمبود آب شیرین آبیاری نشاء با آب شیرین انجام شود و بعد از انتقال نشاء، آبیاری با آب شور صورت گیرد.
مجتبی خوش‌روش؛ مسعود پورغلام آمیجی
چکیده
جستجوی راهکارهایی جهت کاهش مصرف و حفظ منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از آب مغناطیسی ممکن است در این مورد موثر باشد. در این پژوهش، تاثیر تنش آبی با استفاده از آب مغناطیسی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه توت‌فرنگی بررسی شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1400 و 1401 در شهرستان ...
بیشتر
جستجوی راهکارهایی جهت کاهش مصرف و حفظ منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از آب مغناطیسی ممکن است در این مورد موثر باشد. در این پژوهش، تاثیر تنش آبی با استفاده از آب مغناطیسی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه توت‌فرنگی بررسی شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1400 و 1401 در شهرستان نکا انجام شد. فاکتور اصلی شامل نوع آب آبیاری (آب غیرمغناطیسی (W1) و آب مغناطیسی (W2)) و فاکتور فرعی شامل سطح آبیاری در سه سطح (FI100 % آبیاری غرقابی =I1، FI80 % =I2، و FI60 % =I3) بود. نتایج نشان داد که اثر نوع آب آبیاری و سطح آبیاری بر تعداد میوه در هر بوته، طول، قطر و وزن میوه، زیست‌توده، عملکرد بوته و بهرهوری آب در سطح احتمال یک درصد معنیدار شد. بهطور متوسط، طی دو سال کشت توت‌فرنگی با اعمال میدان مغناطیسی، تعداد میوه در هر بوته، طول، قطر و وزن میوه، زیست‌توده، عملکرد بوته و بهرهوری آب بهترتیب 15/1%، 16/6%، 18%، 20/2%، 23%، 16/8% و 11/7% افزایش یافت. با کاهش مقدار آب آبیاری، خصوصیات ظاهری میوه توت‌فرنگی و عملکرد کم شد ولی بهرهوری مصرف آب افزایش یافت. بیشترین کاهش مربوط به تعداد میوه در هر بوته در سطح آبیاری 60% بود که نسبت به تیمار شاهد 42/7% کمتر بود. در نتیجه، با استفاده از فناوری آب مغناطیسی و کم آبیاری، مقدار عملکرد فرنگی بهبود یافت.
علیرضا عمادی؛ امید علیزاده؛ بهرام امیری؛ هادی پیرسته انوشه؛ مهدی زارع
چکیده
در مطالعه حاضر، تأثیر سطوح مختلف تنش های خشکی و شوری بر تولید ماده خشک، ویژگیهای بیوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی سورگوم Sorghum bicolor (L.) Moench][ رقم علوفهای پگاه در دو منطقه مرودشت و ارسنجان در سال 1396 بررسی شد. تیمارها شامل چهار سطح تنش خشکی 100%، 85%، 70% و 55 % ظرفیت مزرعه در کرت های اصلی و چهار سطح شوری آب آبیاری 1/5، 4/5، 7/5 و 10/5 ...
بیشتر
در مطالعه حاضر، تأثیر سطوح مختلف تنش های خشکی و شوری بر تولید ماده خشک، ویژگیهای بیوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی سورگوم Sorghum bicolor (L.) Moench][ رقم علوفهای پگاه در دو منطقه مرودشت و ارسنجان در سال 1396 بررسی شد. تیمارها شامل چهار سطح تنش خشکی 100%، 85%، 70% و 55 % ظرفیت مزرعه در کرت های اصلی و چهار سطح شوری آب آبیاری 1/5، 4/5، 7/5 و 10/5 دسی زیمنس در متر در کرت های فرعی بود که در یک آزمایش کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تنش های خشکی و شوری در هر دو منطقه با کاهش تولید ماده خشک و غلظت کلروفیل های a و b و کاروتنوئیدها همراه بود، ولی بسته به شدت تنش، غلظت پرولین آزاد و فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز را افزایش داد. فعالیت آنزیم آسکوربیک پراکسیداز تنها تحت تأثیر تنش خشکی افزایش یافت. بیشترین ماده خشک تولیدی از تیمار آبیاری 100% ظرفیت مزرعه با شوری 4/5 دسی زیمنس در متر برابر با 1/292 و 1/198 کیلوگرم در مترمربع بهترتیب در مرودشت و ارسنجان بهدست آمد. عدم تأثیر معنیدار رژیم آبیاری 85% ظرفیت مزرعه بر ماده خشک و ویژگی های بیوشیمیایی سورگوم نشان داد که تنها رژیم های آبیاری 70% و 55% ظرفیت مزرعه منجر به تنش آبی در سورگوم گردید. از دیگرسو، تفاوت معنیداری بین شرایط غیرشور و 4/5 دسیزیمنس در متر مشاهده نشد؛ که بیانگر تحمل به شوری سورگوم حداقل تا این سطح شوری است. نتایج این تحقیق نشان داد که به‌خاطر خاصیت هم افزایی، وجود هم‌زمان تنش های خشکی و شوری اثر سوء بیشتری بر کاهش عملکرد گیاه داشت. بنابراین، در شرایط استفاده از آب با شوری 7/5 دسیزیمنس در متر و بالاتر برای آبیاری سورگوم، استراتژی های کم آبیاری توصیه نمی‌گردد.
محسن سیلسپور
چکیده
در این پژوهش، تحمل به شوری پنج رقم سورگوم (اسپیدفید، کیمیا، پیام، سپیده و پگاه) در پنج سطح شوری آب آیباری (آب غیر شور، و شوری 4، 8، 12 و 16 دسیزیمنس بر متر) در گلخانه مطالعه شد. طرح آماری آزمایش بلوکهای کامل تصادفی بهصورت فاکتوریل با 25 تیمار و چهار تکرار بود. صفات مورد مطالعه ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن خشک ریشه و اندام هوایی، نسبت وزن ...
بیشتر
در این پژوهش، تحمل به شوری پنج رقم سورگوم (اسپیدفید، کیمیا، پیام، سپیده و پگاه) در پنج سطح شوری آب آیباری (آب غیر شور، و شوری 4، 8، 12 و 16 دسیزیمنس بر متر) در گلخانه مطالعه شد. طرح آماری آزمایش بلوکهای کامل تصادفی بهصورت فاکتوریل با 25 تیمار و چهار تکرار بود. صفات مورد مطالعه ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن خشک ریشه و اندام هوایی، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی، شاخص کلروفیل برگ، غلظت سدیم، کلر و پتاسیم در برگ و ریشه بود. اثر رقم و اثر تنش شوری بر میانگین کلیه صفات اندازهگیری شده معنیدار بود (P<0.01). در شوری های 4، 8، 12 و 16 دسیزیمنس بر متر، وزن خشک اندام هوایی بهترتیب 16/2%، 35/1%، 55/7% و 69/4% نسبت به شاهد (5/72 گرم در بوته)، وزن خشک ربشه بهترتیب 26/6%، 53%، 72% و 82% کاهش وزن نسبت به تیمار شاهد (پنج گرم در بوته) و سطح برگ بوته بهترتیب 29/4%، 58/3%، 75/5%، 86/3% کاهش نسبت به تیمار شاهد (360 سانتیمتر مربع) نشان داد. بین غلظت کلر و سدیم برگ با وزن خشک اندامهوایی همبستگی منفی وجود داشت. از ضریب حساسیت به تنش فیشر و مورر برای ارزیابی حساسیت به شوری ارقام بر اساس وزن خشک اندام هوایی استفاده شد. بر اساس ضریب حساسیت به تنش شوری، رقم اسپیدفید کمترین ضریب حساسیت به شوری (0/73) و رقم پگاه بیشترین ضریب حساسیت به شوری (1/21) را دارا بود. رگرسیون بین سطوح مختلف شوری با وزن خشک اندام هوایی برای هر رقم تعیین شد. بر این اساس، وزن خشک اندام هوایی ارقام اسپیدفید، کیمیا، پیام، سپیده و پگاه در شوری های 13/89، 12/95، 9/73، 9/62 و9/50 دسیزیمنس بر متر، 50% کاهش یافت. بر اساس نتایج، رقم اسپیدفید از تحمل به شوری بیشتری نسبت به دیگر ارقام برخوردار بود و برای کشت در شرایط آب و خاک شور توصیه میگردد.
مرجان نوروزی؛ الهام چاوشی؛ مهدی قاجار سپانلو
چکیده
این آزمایش برای بررسی اثر تنش شوری آب آبیاری بر ویژگیهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه سورگوم( رقم اسپیدفید) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ستونهای خاک در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران به اجرا در آمد. آزمایش در 15ستون خاک طی 56 روز انجام شد. تیمارهای شوری شامل آب چاه (شاهد) (dSm-1 99/0S1=)، مخلوط ...
بیشتر
این آزمایش برای بررسی اثر تنش شوری آب آبیاری بر ویژگیهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه سورگوم( رقم اسپیدفید) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ستونهای خاک در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران به اجرا در آمد. آزمایش در 15ستون خاک طی 56 روز انجام شد. تیمارهای شوری شامل آب چاه (شاهد) (dSm-1 99/0S1=)، مخلوط آب دریا و آب چاه با نسبتهای 4/1 (dSm-1 7/4S2=)، 4/2 (dSm-1 1/8S3=)، 4/3 (dSm-1 7/13S4=) و آب دریا (dSm-1 9/15S5=) بود. اندازهگیریها شامل وزن خشک و تر اندام هوایی، دانه و ریشه، قطر و ارتفاع ساقه اصلی، شاخص سطح برگ، مساحت برگ، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و شاخصهای مقاومت گیاه سورگوم بود. بر اساس. نتایج، شوری آب و خاک بر تمامی صفات اندازهگیری شده، اثر معنیدار داشت. افزایش شوری آب آبیاری از سطح شاهد (S1) تا تیمار S5، باعث کاهش معنیدار تمام صفات اندازهگیریشده به غیر از شاخص برداشت و نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک ساقه، شد. همچنین، نتایج نشان داد کهS1 بهترین سطح شوری برای رسیدن به بیشینه وزن خشک در بوته گیاه سورگوم (معادل 218 گرم)، بود. در مورد شاخصهای مقاومت و نیز تیمار S1 نسبت بالاتری از سایر تیمارها داشت و مقدار آن به ترتیب 67/6 و 4/1 بود. در تیمار S3، کاهش وزن خشک اندام هوایی در مقایسه با تیمار شاهد 5/23% بود، اما در این مورد بین تیمارهای S3 و S4 تفاوت معنیداری در مقایسه با تیمار شاهد مشاهده نشد. همچنین عملکرد نسبی سورگوم (عملکرد هر تیمار درمقایسه با شاهد) تا شوری عصاره اشباع خاک نزدیک به 65/3 دسیزیمنس بر متر کاهشی نداشت و به عنوان حد آستانه تحمل این گیاه در نظر گرفته شد. اما بعد از افزایش شوری، عملکرد گیاه کاهش یافت و در شوری حدود 15 دسی زیمنس بر متر به نصف رسید. شیب خط کاهش عملکرد سورگوم برابر 3% بر دسی زیمنس بر متر محاسبه شد.
رضا سعیدی
چکیده
در این پژوهش، اثر تنش شوری بر مقدار اجزاءِ تبخیر-تعرق ذرت (در مراحل اولیه، توسعه، میانی و پایانی رشد) و در مقیاس مینی‌لایسیمتر بررسی شد. تیمارهای شوری از طریق آب دارای هدایت الکتریکی (S0) 0/5، (S1) 2/1، (S2) 3/5 و (S3) 5/7 دسی زیمنس بر متر اِعمال شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. در کل دوره رشد، از تیمار S0 تا S3، مقادیر ...
بیشتر
در این پژوهش، اثر تنش شوری بر مقدار اجزاءِ تبخیر-تعرق ذرت (در مراحل اولیه، توسعه، میانی و پایانی رشد) و در مقیاس مینی‌لایسیمتر بررسی شد. تیمارهای شوری از طریق آب دارای هدایت الکتریکی (S0) 0/5، (S1) 2/1، (S2) 3/5 و (S3) 5/7 دسی زیمنس بر متر اِعمال شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. در کل دوره رشد، از تیمار S0 تا S3، مقادیر تبخیر- تعرق در محدوده (420 -320)، تعرق(285-124) و تبخیر (196-135) میلی‌متر اندازهگیری شد. به‌طوری‌که در اثر شوری، سهم تعرق گیاه (T/ETc) 29% کاهش و سهم تبخیر (E/ETc) به همان نسبت افزایش یافت. در مراحل مختلف رشد ذرت نیز واکنش‌های مذکور مشاهده شد. از تیمار S0 تا S3، مقادیر تبخیر-تعرق، تعرق و تبخیر به ترتیب در محدوده 79-72، 19-10 و 61-62 میلی‌متر (در مرحله اولیه)، 202-150، 150-71 و 51-79 میلی‌متر (در مرحله توسعه)، 124-84، 110-39 و 14-45 میلی‌متر (در مرحله میانی) و 15-14، 6-4 و 9-10 میلی‌متر (در مرحله پایانی رشد) اندازهگیری شد. بیشترین تا کمترین سهم تعرق گیاه به ترتیب متعلق به مراحل توسعه، میانی، اولیه و پایانی رشد بود و در مورد سهم تبخیر، مربوط به مراحل اولیه، توسعه، میانی و پایانی رشد بود. در اثر تنش شوری، مقدار عملکرد زیست‌توده خشک ذرت کاهش یافت و مقدار آن در تیمارهای S0، S1، S2 و S3 به ترتیب برابر با 12942، 12168، 10872 و 8928 کیلوگرم بر هکتار اندازهگیری شد. از سوی دیگر، ضرایب تنش تبخیر-تعرق (KS)، تعرق (KS-T) و تبخیر (KS-E) به ترتیب در بازه 1-0/76، 1-0/43 و 1-1/45 محاسبه شد. با استفاده از ضرایب مذکور می‌توان در شرایط تنش شوری، مقادیر واقعی تبخیر-تعرق، تعرق و تبخیر را (نسبت به شرایط استاندارد منطقه) برآورد نمود. نیز، با هر دسی زیمنس بر متر افزایش شوری آب، مقادیر تبخیر-تعرق نسبی و تعرق نسبی به ترتیب 4/7% و 11/1% کاهش و مقدار تبخیر نسبی 9% افزایش داشت. و جزءِ تعرق نسبت به تبخیر-تعرق، با شیب بیشتری کاهش یافت.
محسن سیلسپور
چکیده
به منظور بررسی تنش شوری آب بر ویژگیهای جوانه زنی بذر کینوا، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار در سال 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران اجرا شد. عامل شوری آب در پنج سطح (آبمقطر، 5، 10، 15 و 20 دسیزیمنس بر متر) و عامل رقم در دو سطح (تیتیکاکا و ردکاردینا) در نظر گرفته ...
بیشتر
به منظور بررسی تنش شوری آب بر ویژگیهای جوانه زنی بذر کینوا، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار در سال 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران اجرا شد. عامل شوری آب در پنج سطح (آبمقطر، 5، 10، 15 و 20 دسیزیمنس بر متر) و عامل رقم در دو سطح (تیتیکاکا و ردکاردینا) در نظر گرفته شد. اثر شوری آب و رقم و اثر متقابل آنها بر صفات درصد و سرعت جوانهزنی، طول ساقه چه، ریشه چه و گیاهچه، شاخص بنیه و شاخص تحمل ساقه چه و ریشه چه معنیدار بود. تنش شوری کلیه صفات اندازهگیری شده را بهطور معنیداری کاهش داد که این کاهش در رقم ردکاردینا بیشتر از رقم تیتیکاکا بود. تنش شوری آب تا سطح پنج دسیزیمنس بر متر تاثیر معنیداری بر درصد جوانهزنی بذر رقم تیتیکاکا نداشت، درحالی که در مورد رقم ردکاردینا تفاوت درصد جوانهزنی بین سطوح شاهد آب مقطر و شوری پنج دسیزیمنس بر متر معنیدار بود. بیشترین درصد جوانهزنی به میزان 100% از تیمار بدون تنش شوری (تیمار شاهد) در هر دو رقم تیتیکاکا و ردکاردینا بهدست آمد، درحالی که درصد جوانهزنی در تنش شوری آب 5، 10، 15 و 20 دسیزیمنس بر متر در رقم تیتیکاکا 1/4%، 4/9%، 14/3% و 21% و در رقم ردکاردینا به ترتیب2/6%، 6/6%، 18/3% و 29/7% نسبت به شاهد کاهش یافت. طول ساقهچه ارقام در سطح شوری 5، 10، 15 و 20 دسیزیمنس بر متر نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 6/8%، 14/0%، 27/6% و 39/6% برای رقم تیتیکاکا و 7/3%، 19/9%، 43/7% و 53/8% برای ردکاردینا نسبت به شاهد کاهش نشان داد که این درصد کاهش برای طول ریشهچه رقم تیتیکاکا، 2/1%، 12/6%، 32/6% و 44/2% و در رقم ردکاردینا 6/4%، 21/2%، 38/2% و 57/9% بود. تنش شوری آب 5، 10، 15 و 20 دسیزیمنس بر متر موجب شد تا وزن خشک گیاهچه رقم تیتیکاکا 12/7%، 27/1%، 36/8% و 46/6% و در رقم ردکاردینا 11/4%، 27/8%، 45/0% و 57/1% کاهش یابد. نتایج بهدست آمده حاکی از حساسیت بیشتر رقم ردکاردینا به تنش شوری آب در مرحله جوانهزنی در مقایسه با رقم تیتیکاکا بود.
غلامحسن رنجبر؛ فرهاد دهقانی؛ آرش علاءالدین؛ ولی سلطانی گردفرامرزی؛ سردار کشتکار
چکیده
کمبود منابع آب باعث شده است که تولید گونههای گیاهی متحمل به شوری مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر شوری آب آبیاری بر عملکرد علوفه، ارتفاع گیاه و میزان خاکستر شاخساره سالیکورنیا،گونه بیگلووی (Salicornia bigelovii)، اکوتیپ بوشهر (S. sinus persica) و اکوتیپ‌های مرکزی، ارومیه و گرگان (گونه S. persica) گیاه سالیکورنیا تحت آبیاری با آب خلیج ...
بیشتر
کمبود منابع آب باعث شده است که تولید گونههای گیاهی متحمل به شوری مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر شوری آب آبیاری بر عملکرد علوفه، ارتفاع گیاه و میزان خاکستر شاخساره سالیکورنیا،گونه بیگلووی (Salicornia bigelovii)، اکوتیپ بوشهر (S. sinus persica) و اکوتیپ‌های مرکزی، ارومیه و گرگان (گونه S. persica) گیاه سالیکورنیا تحت آبیاری با آب خلیج فارس (60 دسیزیمنس بر متر) و آب شور زیرزمینی (20 دسیزیمنس بر متر)، بترتیب در شرایط استان‌های بوشهر و یزد در سال 99-1398 انجام شد. نتایج نشان داد که بین گونه‌ها و اکوتیپ‌های مورد بررسی از نظر وزن تر و خشک علوفه در هر دو شرایط اختلاف معنیدار وجود داشت. در هر دو شرایط، بیشترین میزان وزن تر و خشک علوفه مربوط به اکوتیپ بوشهر و کمترین آن در شرایط استان یزد مربوط به گونه بیگلووی و در شرایط استان بوشهر مربوط به اکوتیپ‌های گرگان و ارومیه بود. میزان علوفه تر تولیدی اکوتیپ بوشهر در شرایط استان‌های بوشهر و یزد به ترتیب در حدود 9333 و 22940 گرم در متر مربع بود. بطورکلی، ارتفاع گیاه تحت آبیاری با آب دریا از 0/23 تا 35/5 سانتیمتر در استان بوشهر و از 56/5 تا 78/0سانتیمتر تحت شرایط آب شور زیر زمینی استان یزد متفاوت بود. متوسط میزان خاکستر شاخساره در شرایط استان بوشهر و یزد بدون توجه به گونه و اکوتیپ به ترتیب 53/83% و 47/76% بود. بر اساس نتایج این مطالعه، اکوتیپ بوشهر میتواند به عنوان واریته برتر برای کاشت و تولید علوفه در نوار ساحلی جنوب در نظر گرفته شود. در شرایط استان یزد با توجه به کیفیت بهتر آب، همه گونه‌ها و اکوتیپ‌ها عملکرد علوفه بالایی تولید کردند. اگرچه با توجه به نیاز آبی بالای سالیکورنیا، کاشت این گیاه در مناطق خشک به ویژه مناطق مرکزی کشور، توصیه نمی‌گردد.
علی مختاران؛ مهرزاد طاوسی؛ پیمان ورجاوند؛ سالومه سپهری صادقیان
دوره 34، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 337-354
چکیده
< p dir="RTL">در استان خوزستان تولید زهاب حاصل از فعالیت‌های مختلف به ویژه کشاورزی، یکی از مشکلات جدی است.کشت گیاهان مقاوم به شوری با استفاده از زهاب میتواند به‌عنوان یک اقدام مناسب مورد توجه قرارگیرد. لذا تحقیقی بهمنظور بررسی امکان بازچرخانی زهاب مزارع نیشکر برای زراعت زمستانه کینوا با هدف تولید علوفه در سال زراعی 1398- 1397 واقع ...
بیشتر
< p dir="RTL">در استان خوزستان تولید زهاب حاصل از فعالیت‌های مختلف به ویژه کشاورزی، یکی از مشکلات جدی است.کشت گیاهان مقاوم به شوری با استفاده از زهاب میتواند به‌عنوان یک اقدام مناسب مورد توجه قرارگیرد. لذا تحقیقی بهمنظور بررسی امکان بازچرخانی زهاب مزارع نیشکر برای زراعت زمستانه کینوا با هدف تولید علوفه در سال زراعی 1398- 1397 واقع در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشت وصنعت نیشکر میرزاکوچک‌خان در جنوب خوزستان انجام شد.این پژوهش بهصورت کرت‌های یک‌بارخرد شده درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل و سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی مدیریت کیفی آب آبیاری مشتمل بر استفاده از آب رودخانه کارون، زهاب مزارع نیشکر،و آبیاری‌تلفیقی-تناوبی (یک در میان آب کارون و زهاب) و عامل فرعی،چهار ژنوتیپ کینوا شامل گیزا1، تیتیکاکا، روزادا وکیو26 بود. در بررسی اثر متقابل نوع آب آبیاری با ژنوتیپ، نتایج نشان داد بیشترین زیست توده(بیوماس) بر حسب علوفه خشک مربوط به ژنوتیپ گیزا1 با تیمار آبیاری با آب کارون به میزان 6/3645 کیلوگرم در هکتار بود که از نظر آماری با زیست توده تولید شده ژنوتیپ روزادا با تیمار مدیریت آبیاری با زهاب به‌میزان 2620 کیلوگرم در هکتار در یک گروه بود. پایش شوری عصاره اشباع خاک و تغییرات درصد سدیم قابل تبادل خاک(ESp ) که با توجه به نسبت جذب سدیم (SAR) خاک بهدست آمد، نشان داد که در طول فصل رشد خاک مزرعه تا عمق یک متری برای دو تیمار آبیاری با آب کارون وآبیاری تلفیقی-تناوبی، در وضعیت غیرشور-غیرسدیمی بود. این در حالی است که خاک مزرعه قبل از کشت و تا عمق 25 سانتیمتری، وضعیتی شور (54/5 دسیزیمنس برمتر) و ازعمق 25 سانتیمتری به پایین غیرشور بود. درتیمار مدیریت آبیاری با زهاب، خاک تا لایه 25 سانتیمتری به‌دلیل شوری آب و اثر مضاعف تبخیر ازسطح خاک، در وضعیت شور باقی ماند. اما از عمق 75 سانتیمتری خاک به پایین، شرایط خاک از شوری دو دسیزیمنس بر متر قبل از کشت، به وضعیت شور با سدیم قابل تبادل خاک 7% و شوری عصاره اشباع خاک چهار دسیزیمنس بر متر رسید. بر اساس این دادهها، در بازچرخانی زهاب کشاورزی ، برای حفظ بیلان نمک در خاک، آبشویی در پایان فصل کشت و انجام زهکشی برای خروج نمکها ضرورت دارد.