اقتصاد، ارزش آب
علی محمد جعفری؛ علی قدمی فیروزآبادی؛ موسی سلگی؛ قاسم زارعی؛ کاروان شانازی
چکیده
کمبود آب بزرگ‌ترین مشکل اساسی استان همدان محسوب میشود. در این میان بخش کشاورزی به دلیل سهم بالا در مصارف آب بیش از سایر بخشهای اقتصادی در معرض آسیب قرار دارد. به‌کارگیری سیاستها و ابزارهای مناسب در راستای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آب مورد توجه سیاستمداران است. این پژوهش با هدف تعیین ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی استان ...
بیشتر
کمبود آب بزرگ‌ترین مشکل اساسی استان همدان محسوب میشود. در این میان بخش کشاورزی به دلیل سهم بالا در مصارف آب بیش از سایر بخشهای اقتصادی در معرض آسیب قرار دارد. به‌کارگیری سیاستها و ابزارهای مناسب در راستای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آب مورد توجه سیاستمداران است. این پژوهش با هدف تعیین ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی استان و پتانسیل درآمدزایی این منبع در تولید محصولات کشاورزی آبی به اجرا درآمد. محصولات منتخب برای مطالعه شامل گندم، جو، یونجه، سیبزمینی، چغندرقند، ذرت دانهای، ذرت علوفهای، هندوانه، سیر، خیار و گوجه‌فرنگی، انگور و گردو بودند. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه و مصاحبه با کشاورزان برای سال زراعی 98-1397 تهیه و برای برآورد ارزش اقتصادی آب از روش تخمین تابع تولید، فرم کاب داگلاس استفاده شد. نتایج نشان داد که ارزش اقتصادی آب در محصولات مختلف بسیار بیشتر از هزینههای تأمین و عرضه آن است. ارزش اقتصادی آب برای محصولات مذکور به ترتیب برابر 2043، 3775 ،6023، 3506، 2136، 1956، 1778، 4902، 36750، 16337 و 4929، 15840 و 20064 ریال و به‌طور میانگین 9232 ریال بر مترمکعب آب برآورد گردید. این عددها در مقایسه با هزینه استحصال آب از منابع زیرزمینی که گران‌ترین منبع و برابر 496 ریال بر مترمکعب است نشان میدهد که شکاف زیادی بین آنها است و این امکان وجود دارد تا با دریافت آب‌بها به میزان شکاف موجود بین عددهای پیشگفته، انگیزهها را به سمت تخصیص کاراتر آب در این بخش اقتصادی هدایت کرد.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
صابر جمالی؛ حسین انصاری؛ عباس صفری‌زاده ثانی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر متقابل آب مغناطیسی و کمآبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی همیشه بهار، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای پژوهش شامل چهار سطح آبیاری (100 %، 85 %، 70% و 55 % ظرفیت زراعی) و دو نوع آب (آب معمولی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر متقابل آب مغناطیسی و کمآبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی همیشه بهار، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای پژوهش شامل چهار سطح آبیاری (100 %، 85 %، 70% و 55 % ظرفیت زراعی) و دو نوع آب (آب معمولی و آب مغناطیسی) بود. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف آبیاری بر تمامی صفات (به‌جز بهرهوری فیزیکی آب که در سطح 5% معنیدار بود) در سطح احتمال 1 % معنیدار شد و اثر آب مغناطیسی نیز بر روی وزن خشک شاخه جانبی و گل، تعداد گل و بهرهوری فیزیکی آب در سطح احتمال 1 % و بر وزن خشک ساقه گل‌دار و برگ؛ تعداد برگ و شاخه جانبی در سطح احتمال 5% معنیدار شد. اثر متقابل تیمارها نیز بر تعداد برگ در سطح احتمال 1 % و بر وزن خشک ریشه، گل و ساقه گل‌دار در سطح احتمال 5% معنیدار شد. بیشترین میزان وزن خشک برگ و ساقه گل‌دار، تعداد گل، تعداد برگ و شاخه جانبی، ارتفاع و بهرهوری فیزیکی مصرف آب در تیمار آبیاری به میزان 100 % ظرفیت زراعی و به ترتیب با1/77 و 0/37 گرم در بوته، هفت و شش عدد، 18/4 سانتی‌متر و 0/186 کیلوگرم در مترمکعب مشاهده شد. همچنین کاهش 15%، 30% و 45% میزان آب آبیاری سبب کاهش صفت تعداد گل (25/7%، 32/8%، و 54/3%) و بهرهوری فیزیکی مصرف آب (18/8%، 21/5% و 24/2%) شد. بیشترین میزان وزن خشک گل، ریشه و شاخه جانبی به ترتیب با 0/29، 0/5 و 0/74 گرم در بوته در تیمار آبیاری مغناطیسی به میزان ظرفیت زراعی مشاهده شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، اعمال میدان مغناطیسی 0/6 تسلا در شرایط تنش آبی، سبب بهبود عملکرد گل و بهرهوری مصرف آب شده و تیمار آبیاری بهینه این گیاه در شرایط گلدانی آبیاری مغناطیسی به میزان ظرفیت زراعی است. به‌هرحال برای کاربرد این تنش‌ها در سطح مزرعه، نیاز به پژوهش‌های بیشتری است.
محمد سعید جعفری؛ حمیده نوری؛ عبدالمجید لیاقت؛ حامد ابراهیمیان
چکیده
کاهو یکی از مهمترین سبزی‌های برگی است که بیشتر برای مصارف تازهخوری و سالادی استفاده میشود. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر همزمان سطوح مختلف آب و نیتروژن بر عملکرد کاهو رقم آیسبرگ و یافتن بهترین میزان آبیاری و کودآبیاری نیتروژن برای تولید این گیاه در روش آبیاری قطرهای بود. کشت کاهو رقم آیسبرگ، به صورت آزمایش فاکتوریل ...
بیشتر
کاهو یکی از مهمترین سبزی‌های برگی است که بیشتر برای مصارف تازهخوری و سالادی استفاده میشود. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر همزمان سطوح مختلف آب و نیتروژن بر عملکرد کاهو رقم آیسبرگ و یافتن بهترین میزان آبیاری و کودآبیاری نیتروژن برای تولید این گیاه در روش آبیاری قطرهای بود. کشت کاهو رقم آیسبرگ، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در سال ۱۳۹۷ شامل سه تیمار آبیاری (I2، I1و I3 به ترتیب برای تأمین ۱۰۰%، ۸۰% و ۶۰% تبخیر- تعرق گیاه) و چهار تیمار نیتروژن (N3، N2، N1 و N4 به ترتیب مجموعاً ۱۰۵، ۷۰ و ۳۵ و صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و در سال ۱۳۹۸ شامل دو تیمار آبیاری (I1 و I3) و دو تیمار نیتروژن (N1 و N4) بود. نتایج حاکی از تأثیر تیمارهای آبیاری، نیتروژن، و اثر متقابل آنها بر عملکرد بازارپسند کاهو بود اما ماده خشک تولیدی تنها تحت تأثیر تیمارهای آبیاری و نیتروژن قرار گرفت. حداکثر عملکرد بازارپسند و ماده خشک تولیدی، به ترتیب برابر با ۱/۶۶ تن در هکتار و ۲/۲۷۲۸ کیلوگرم در هکتار برای تیمار آبیاری کامل با ۱۰۵ کیلوگرم نیتروژن در هکتار (I1N1) به‌دست آمد. حداقل عملکرد بازارپسند و ماده خشک تولیدی نیز مربوط به تیمار ۶۰% تبخیر- تعرق با ۳۵ کیلوگرم نیتروژن در هکتار (I3N3)، به ترتیب برابر با ۵/۳۷ تن در هکتار و ۶/۱۹۲۹ کیلوگرم در هکتار بود. حداکثر و حداقل بهرهوری آب آبیاری برای عملکرد بازارپسند کاهو به ترتیب برابر 21/63 و 15/38 کیلوگرم بر مترمکعب برای تیمار I2N1 و I3N3 به‌دست آمد. تابع‌های تولید خطی و غیرخطی عملکرد-آب و عملکرد-نیتروژن برای کاهو رقم آیسبرگ به‌دست آمد که در شرایط محیطی مشابه در تحقیقات و کاربردهای اجرایی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
صابر جمالی؛ حسین انصاری؛ عباس صفری‌زاده ثانی
چکیده
گیاه دارویینعنا فلفلی (Mentha piperita L.)برایاهدافداروسازی و مصارف صنایع غذایی استفاده میشود. به‌دلیل توانایی تولید و ذخیره اسانس،کشت این گیاه از لحاظ اقتصادی دارای اهمیت است. این پژوهش با هدف بررسی اثر تنش‌های آبی و آب مغناطیسی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی نعنا فلفلی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در ...
بیشتر
گیاه دارویینعنا فلفلی (Mentha piperita L.)برایاهدافداروسازی و مصارف صنایع غذایی استفاده میشود. به‌دلیل توانایی تولید و ذخیره اسانس،کشت این گیاه از لحاظ اقتصادی دارای اهمیت است. این پژوهش با هدف بررسی اثر تنش‌های آبی و آب مغناطیسی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی نعنا فلفلی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 98-1397 انجام شد. پژوهش مذکور به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی بر پایهی کشت گلدانی با سه تکرار اجرا گردید. در این پژوهش سطوح آبیاری شامل چهار سطح آبیاری (100%، 85%، 70% و 55% نیاز آبی گیاه) و میدان مغناطیسی شامل سه سطح (صفر، 3/0 و 6/0 تسلا) بود. نتایج نشان داد که کاهش 15%، 30% و 45% میزان آب آبیاری مورد نیاز گیاه منجر به کاهش 2/11%، 1/15% و 5/36% وزن تر اندام هوایی شد. همچنین نتایج نشان داد که استفاده از آب مغناطیسی (3/0 تسلا) در شرایط کمآبیاری (85%، 70% و 55% نیاز آبی) سبب بهبود عملکرد خشک گیاه بهمیزان 5/19%، 7/24% و 4/66% شد. به‌طور کلی استفاده از آب مغناطیسی در شرایط تنش آبی منجر به بهبود رشد گیاه شد و نسبت به تیمار شاهد در شرایط کمآبیاری، عملکرد خشک و تر اندام هوایی را در گیاه دارویی نعنا فلفلی بهبود بخشید.
رضا بهراملو؛ سید محسن سیدان
چکیده
روند رشد جمعیت و محدودیت منابع تولید، ضرورت و اهمیت ارتقاء بهرهوری این منابع را بیش از پیش نمایان میسازد. با توجه به محدودیت منابع آب و خاک، تنها راه ارتقاء کمیت تولیدات کشاورزی افزایش اثر عوامل تولید است که در پژوهش حاضر در مورد محصول سیبزمینی در دو سیستم آبیاری بارانی و نشتی تحت مدیریت زارعین مورد بررسی قرار گرفته است. ...
بیشتر
روند رشد جمعیت و محدودیت منابع تولید، ضرورت و اهمیت ارتقاء بهرهوری این منابع را بیش از پیش نمایان میسازد. با توجه به محدودیت منابع آب و خاک، تنها راه ارتقاء کمیت تولیدات کشاورزی افزایش اثر عوامل تولید است که در پژوهش حاضر در مورد محصول سیبزمینی در دو سیستم آبیاری بارانی و نشتی تحت مدیریت زارعین مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با روش نمونهگیری طبقهبندی شده و با تکمیل پرسشنامه از 95 سیبزمینیکار در منطقه انجام شده است. مقدار آب مصرفی در سیستم نشتی با استفاده از دستگاه WSC فلوم و در سیستم بارانی که از نوع کلاسیک ثابت بود با استفاده از نصب کنتور در ابتدای قطعات و در سه مرحله، با اندازهگیری دبی آبپاشها انجام شد. در سنجش بهرهوری نهادهها از تابع تولید استفاده شد. برای این هدف و به منظور تعیین رابطه محصول با نهادههای تولید، تابع تولید کاب داگلاس به کار رفت. بر اساس نتایج حاصله، در سیستم آبیاری بارانی میانگین بهرهوری بذر و کود فسفات به ترتیب 9/10 و 1/169 کیلوگرم محصول برای هر کیلوگرم بذر و کود فسفات و بهرهوری آب، 5/6 کیلوگرم محصول در هر مترمکعب آب اندازهگیری شد. در سیستم آبیاری نشتی میانگین بهرهوری بذر و کود فسفات به ترتیب 8/9 و 6/158 کیلوگرم محصول برای هر کیلوگرم بذر و کود فسفات بود. بهرهوری آب در این روش آبیاری سه کیلوگرم محصول در هر متر مکعب آب به دست آمد. بنابر این ضرورت دارد برای افزایش بهرهوری عوامل تولید و استفاده بهینه از منابع آبی از روشهای نوین آبیاری بجای روش آبیاری نشتی استفاده شود.
حسین بابازاده؛ علی عبدزادگوهری؛ آرش خنک
چکیده
مصرف مناسب آب و استفاده بهینه از کود علاوه بر افزایش میزان عملکرد گیاه، موجب افزایش بهرهوری نیز میشود. به منظور بررسی تأثیر مدیریت آبیاری قطرهای و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد بادامزمینی، آزمایشی با کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمار اصلی، شامل بدون آبیاری و آبیاری با 60%، 80% و 100 درصد نیاز ...
بیشتر
مصرف مناسب آب و استفاده بهینه از کود علاوه بر افزایش میزان عملکرد گیاه، موجب افزایش بهرهوری نیز میشود. به منظور بررسی تأثیر مدیریت آبیاری قطرهای و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد بادامزمینی، آزمایشی با کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمار اصلی، شامل بدون آبیاری و آبیاری با 60%، 80% و 100 درصد نیاز آبیگیاه و تیمار فرعی شامل کود نیتروژن با مقادیر 0، 30، 60 و90 کیلوگرم در هکتار در سالهای زراعی 1391 و 1392، در شهرستان آستانه اشرفیه در استان گیلان اجرا شد. نتایج نشان داد که عملکرد غلاف در تیمارهای 80% و 100 درصد نیاز آبی گیاه مشابه بود و مقدار آن در سال 1391، بهترتیب 2385 و 2452 و در سال 1392 بهترتیب 2383 و 2448 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین عملکرد غلاف در تیمار 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در سالهای 1391 و 1392 به ترتیب 2351 و 2667 کیلوگرم در هکتار و بیشترین عملکرد دانه در تیمار 100 درصد نیاز آبی گیاه به ترتیب 1885 و 1877 کیلوگرم در هکتار بود. میانگین عملکرد در تیمار 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در سالهای زراعی مزبور به ترتیب 1829 و 2012 کیلوگرم در هکتار و مقدار بهرهوری مصرف آب مبتنی بر عملکرد دانه در تیمار 100 درصد نیاز آبی به ترتیب 28/0 و 40/0 کیلوگرم بر متر مکعب به دست آمد. بنابراین با توجه به نتایج حاصل از عملکرد و بهرهوری مصرف آب، مدیریت 100 درصد نیاز آبی و مقدار کودی 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، مناسبترین تیمار برای کشت بادامزمینی در منطقه مورد مطالعه میباشد.
ابوذر پرهیزکاری؛ حسین بدیع برزین
چکیده
هدف اصلی مطالعه حاضر تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و شبیهسازی واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب دردسترس در شهرستان تاکستان (از توابع استان قزوین) است. برای تحقق این هدف، از رویکرد برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و توابع تولید منطقهای محصولات کشاورزی (SWAP) استفاده شد. ابتدا ارزش اقتصادی آب آبیاری در سطح شهرستان مورد مطالعه تعیین ...
بیشتر
هدف اصلی مطالعه حاضر تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و شبیهسازی واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب دردسترس در شهرستان تاکستان (از توابع استان قزوین) است. برای تحقق این هدف، از رویکرد برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و توابع تولید منطقهای محصولات کشاورزی (SWAP) استفاده شد. ابتدا ارزش اقتصادی آب آبیاری در سطح شهرستان مورد مطالعه تعیین شد. سپس، واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب دردسترس تحت سناریوهای کاربردی 5%، 10%، 20% و 30 درصد تحلیل و ارزیابی شد. دادههای موردنیاز مربوط به سال زراعی 93-1392 هستند. برای حل مدل تجربی ارائه شده از نرم افزار GAMS نسخه 1/24 استفاده شد. پس از حل مدل، ارزش اقتصادی هر متر مکعب آب آبیاری در سطح شهرستان تاکستان 1690 ریال برآورد شد. نتایج نشان داد که تفاوت فاحشی بین ارزش اقتصادی آب آبیاری و نرخ آببهای پرداختی کشاورزان در این شهرستان وجود دارد و کاهش آب دردسترس سبب افزایش ارزش اقتصادی آب آبیاری و کاهش سود ناخالص کشاورزان میشود. در پایان، به منظور جلوگیری از مصرف بیرویه آب آبیاری، تعیین نرخ آببهای پرداختی برای کشاورزان شهرستان تاکستان با توجه به روند تغییرات ارزش اقتصادی آب آبیاری و ملاحظه برابری توصیه شد.
حمزه علی علیزاده؛ فریبرز عباسی
چکیده
بهینه‌سازی مصرف آب و کود،علاوه بر کاهش هزینههای تولید و حفظ منابع، باعث کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از مصرف بیرویه این منابع می شود. در این مطالعه به منظور بهینه‌سازی مصرف آب و کود اوره ذرت دانهای رقم دابل کراس 370، آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار طی سالهای زراعی 87- 1386 و 89-1388روی ...
بیشتر
بهینه‌سازی مصرف آب و کود،علاوه بر کاهش هزینههای تولید و حفظ منابع، باعث کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از مصرف بیرویه این منابع می شود. در این مطالعه به منظور بهینه‌سازی مصرف آب و کود اوره ذرت دانهای رقم دابل کراس 370، آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار طی سالهای زراعی 87- 1386 و 89-1388روی جویچههای انتها باز با طول 165 متر در مزرعه 400 هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذرکرج انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح آب (W): 60%، 80%، 100%، و120% آبیاری کامل و فاکتور دوم شامل چهار سطح کود (N): شاهد بدون کود، 60%، 80% و 100% توصیه کودی به روش کودآبیاری بود. کود اوره در چهار تقسیط مساوی (قبل از کاشت، مرحله هفت برگی، مرحله ساقه رفتن و مرحله سنبلهدهی) به خاک داده شد. برای انتخاب بهترین ترکیب آب و کود، ابتدا توابع تولید عملکرد، هزینه و درآمد خالص بر حسب آب و کود مصرفی در شرایط محدودیت آب و محدودیت زمین با استفاده از آزمون رگرسیون چندگانه استخراج شد. سپس با استفاده از تابع هدف حداکثر درآمد خالص سطوح بهینه آب و کود محاسبه شد. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه در سطح پنج درصد نشان داد که بهترین رابطه بین عملکرد ذرت دانهای و مقدار مصرف هر یک از نهادههای آب و کود تابع درجه دوم میباشد (مقدار R2=0.83 وME=15.53%). سطح بهینه کود مصرفی به عمق آب آبیاری وابسته است به طوری که با افزایش مقدار آب آبیاری، سطح بهینه کود مصرفی افزایش مییابد. نتایج بهینه‌سازی توابع تولید نشان داد که در شرایط محدودیت زمین، سطوح بهینه آب و کود اوره مصرفی برای دستیابی به حداکثر سود خالص به ترتیب 940 میلیمتر و 375 کیلوگرم در هکتار میباشد. لیکن در شرایط محدودیت آب، مصرف 774 میلیمتر (77 درصد آب مصرفی) و 357 کیلوگرم کود اوره در هکتار(90 درصد نیاز کودی) سطوح بهینه مصرف آب و کود می‌باشند.
زهرا گلزاری؛ فرشید اشراقی؛ علی کرامت زاده
چکیده
قیمتگذاری آب یکی از مهمترین ابزارهای اقتصادی برای مدیریت تقاضای روز افزون آب در بخش کشاورزی است. در این راستا، هدف این مطالعه، تعیین ارزش اقتصادی آب کشاورزی از دید تقاضاکنندگان با استفاده از رهیافت تابع تولید در مزارع گندم شهرستان گرگان در سال زراعی 93-1392 میباشد. در این مطالعه، برای تعیین ارزش اقتصادی آب، توابع انعطافپذیر ...
بیشتر
قیمتگذاری آب یکی از مهمترین ابزارهای اقتصادی برای مدیریت تقاضای روز افزون آب در بخش کشاورزی است. در این راستا، هدف این مطالعه، تعیین ارزش اقتصادی آب کشاورزی از دید تقاضاکنندگان با استفاده از رهیافت تابع تولید در مزارع گندم شهرستان گرگان در سال زراعی 93-1392 میباشد. در این مطالعه، برای تعیین ارزش اقتصادی آب، توابع انعطافپذیر و انعطافناپذیر مورد استفاده قرار گرفت. پس از برآورد این توابع، به منظور انتخاب بهترین شکل تابع تولید گندم، از فرض های کلاسیک و آزمونهای اقتصاد سنجی استفاده شد، بر اساس نتایج، تابع کاب-داگلاس به عنوان تابع تولید برتر انتخاب و ارزش اقتصادی آب معادل 5/1564 ریال به ازای هر متر مکعب برآورد گردید. همچنین قدر مطلق کشش خود قیمتی تقاضای آب برای گندم 28/1 برآورد گردید و بزرگتر از یک بودن مقدار این کشش نشان میدهد که سیاستهای قیمتی میتوانند عامل مهمی در کنترل مصرف غیر بهینه این نهاده با ارزش باشند.
ابوذر پرهیزکاری؛ محمود صبوحی؛ محمود احمدپور؛ حسین بدیع برزین
چکیده
برای در امان ماندن از خطرات خشکسالی و بحران آب در آینده نیاز است که راهکارها و قوانین مناسبی برای بهرهبرداری از منابع آب محدود اتخاذ شود. بکارگیری راهبرد کمآبیاری در این زمینه، علاوه بر ایجاد تعادل بین میزان مصرف و منابع موجود (رودخانه‌ها، آبهای زیرزمینی و سدها)، سبب کاهش مصرف بیرویه آب در بخش کشاورزی میشود. در تحقیق ...
بیشتر
برای در امان ماندن از خطرات خشکسالی و بحران آب در آینده نیاز است که راهکارها و قوانین مناسبی برای بهرهبرداری از منابع آب محدود اتخاذ شود. بکارگیری راهبرد کمآبیاری در این زمینه، علاوه بر ایجاد تعادل بین میزان مصرف و منابع موجود (رودخانه‌ها، آبهای زیرزمینی و سدها)، سبب کاهش مصرف بیرویه آب در بخش کشاورزی میشود. در تحقیق حاضر به منظور بررسی اثرات کمآبیاری بر الگوی کشت و سود ناخالص کشاورزان استان قزوین، ابتدا توابع تولید محصولات کشاورزی براساس سه روش آبیاری کامل، کمآبیاری پنج درصد و کمآبیاری 10 درصد تخمین زده شدند. سپس با استفاده از یک مدل برنامهریزی غیرخطی، الگوی بهینه کشت در استان قزوین تعیین شد. در پایان نیز اثرات کمآبیاری همزمان با اعمال سیاست کاهش آب آبیاری دردسترس تحت سناریوهای 10، 20، 30 و 40 درصد بر الگوی کشت و سود ناخالص کشاورزان مورد بررسی قرارگرفت. تخمین توابع تولید محصولات کشاورزی با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی و بسته نرمافزاری Eviewsصورتگرفت. مدل برنامهریزی غیرخطی نیز در محیط نرمافزاری GAMS حل شد. نتایج حاصل از تخمین توابع تولید نشان داد که روش کمآبیاری پنج درصد سبب کاهش ناچیز عملکرد محصولات میشود، اما روش کمآبیاری 10 درصد بر عملکرد اغلب محصولات الگو اثر منفی می‌گذارد. نتایج حاصل از مدل برنامهریزی غیرخطی نیز نشان داد که بکارگیری روش کمآبیاری توأم با سیاست کاهش آب آبیاری دردسترس اگرچه منجر به کاهش سود ناخالص کشاورزان میشود، اما به حفظ و پایداری منابع آب سطحی و زیرزمینی استان قزوین کمک شایانی میکند.
حسین بابازاده؛ علی عبدزادگوهری؛ آرش خنک
چکیده
پوشش مالچ از راهکارهایی است که می تواند ضمن کاهش تبخیر از سطح خاک، میزان مصارف خالص آب آبیاری گیاهان را کاهش دهد. بدین منظور، در این پژوهش تاثیر آبیاری و مالچ کاه بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا، آزمایش کرتهای خرد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان آستانه اشرفیه در سال 1391 اجرا شد. در این پژوهش، مدیریت آبیاری شامل بدون ...
بیشتر
پوشش مالچ از راهکارهایی است که می تواند ضمن کاهش تبخیر از سطح خاک، میزان مصارف خالص آب آبیاری گیاهان را کاهش دهد. بدین منظور، در این پژوهش تاثیر آبیاری و مالچ کاه بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا، آزمایش کرتهای خرد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان آستانه اشرفیه در سال 1391 اجرا شد. در این پژوهش، مدیریت آبیاری شامل بدون آبیاری و آبیاری با دورهای 6 ، 12 و 18 روز و مقادیر مختلف مالچ کاه شامل 0 ،1 ،2 و 3 سانتی متر ضخامت در هر پلات بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که مدیریت آبیاری و سطوح مختلف مالچ بر عملکرد دانه در سطح پنج درصد معنیدار بود.ولی اثر متقابل آنها بر عملکرد دانه معنیدار نشد. نتایج بررسی روند تغییرات نشان داد که بیشترین مقدار عملکرد دانه در دور آبیاری شش روز به مقدار 3/2431 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین مقدار عملکرد دانه در سطوح مختلف مالچ با تولید 6/1585 و 4/1518 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در تیمار 2 و 1 سانتی متر به دست آمد و مصرف مالچ کاه در شرایط آبیاری از افت شدید عملکرد در مقایسه با شرایط بدون مالچ جلوگیری به عمل آورد. بیشترین مقدار کارآیی مصرف آب در دور آبیاری 18 روز با میانگین 58/0 کیلوگرم بر متر مکعب به دست آمد. مقدار کارایی مصرف آب در سطوح مختلف مالچ کاه در تیمار یک و دو سانتی متر در هر پلات به ترتیب با میانگین 63/0 و 60/0 کیلوگرم بر متر مکعب مشاهده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مالچ کاه با جلوگیری از تبخیر آب از سطح خاک، مانع از افت عملکرد شد و دور آبیاری شش روز مدیریت مناسب آبیاری در منطقه مورد مطالعه است.
علیرضا توکلی
چکیده
به منظور بهبود شاخص‌بهره‌وری آب آبیاری و تخصیص آب صرفه‌جویی شده به آبیاری محدود اراضی دیم مجاور، روشهای مختلف کمآبیاری در دو سامانه آبیاری سطحی و بارانی برای گندم آبی ارقام شیراز و پیشتاز و در مزارع زارعین شهرستان سلسله در سال زراعی 86-1385 مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش مربوط به آبیاری بارانی با قرار دادن تعدادی قوطی در ارتفاع ...
بیشتر
به منظور بهبود شاخص‌بهره‌وری آب آبیاری و تخصیص آب صرفه‌جویی شده به آبیاری محدود اراضی دیم مجاور، روشهای مختلف کمآبیاری در دو سامانه آبیاری سطحی و بارانی برای گندم آبی ارقام شیراز و پیشتاز و در مزارع زارعین شهرستان سلسله در سال زراعی 86-1385 مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش مربوط به آبیاری بارانی با قرار دادن تعدادی قوطی در ارتفاع 90 سانتی‌متری و متناسب با ارتفاع گندم، اقدام به اندازهگیری آب آبیاری در فواصل مختلف از تک‌‌آبپاش با چهار نمونه شد و عملکرد نیز در همان نقاط اندازهگیری شد. در آزمایش مربوط به آبیاری سطحی نیز تیمارهای قطع آبیاری شامل آبیاری کامل، قطع اوّلین آبیاری بهاره و قطع اوّلین و سوّمین آبیاری بهاره، اعمال و عملکرد گندم در این تیمارها تعیین گردید. با مشخص بودن عملکرد محصول و آب مصرفی کل (بارش و آب آبیاری)، شاخص بهرهوری کل آب مصرفی تعیین شد. نتایج نشان داد در شرایط آبیاری بارانی و با استفاده از توابع تولید، کاهش 29/4 درصد آب مصرفی در طول دوره آبیاری بیشینه بهرهوری کل آب مصرفی را علیرغم اندکی کاهش عملکرد محصول بیشینه بهره وری کل آب مصرفی را به دنبال داشت. در شرایط آبیاری سطحی نیز، قطع اولین آبیاری بهاره (تیمار 78 درصد آبیاری کامل)، سبب افزایش 3/3 درصدی عملکرد در مقایسه با شاهد شد که علت آن را میتوان به عدم ضرورت انجام اولین آبیاری بهاره دانست. در تیمار کمآبیاری توسعه عمقی ریشه به میزان 10/5 درصد بیشتر از شرایط آبیاری کامل مشاهده شد و این منجر به افزایش عمق خاک موثر و اثربخشی آن در تامین نیاز آبی گیاه شد و در نتیجه سبب گردید که کاهش عمق آب آبیاری با کمآبیاری، منجر به کاهش قابل ملاحظه عملکرد نشود. با تخصیص آب صرفه‌جویی شده ناشی از انجام کمآبیاری، برای انجام تک‌آبیاری زمان کاشت یا تک‌آبیاری بهاره در اراضی گندم دیم مجاور، بهرهوری کل آب کاربردی به میزان 9/3 درصد افزایش یافت.
مسعود محمدی؛ بیژن قهرمان؛ کامران داوری؛ مجید وظیفه دوست؛ حمیده نوری
چکیده
انجام آزمایشهای مزرعهای به منظور تعیین مقدار بهینه آب مصرفی برای تولید حداکثر محصول، وقتگیر و پرهزینه میباشد. به همین منظور در این تحقیق مدل اگرو هیدرولوژیکی SWAP 3.03 در برآورد عملکرد گندم زمستانه تحت شرایط کمیت و کیفیتهای مختلف آب آبیاری مورد ارزیابی قرار گرفت و تابع بهینه تولید آب- شوری- عملکرد برای گندم تعیین شد. در ...
بیشتر
انجام آزمایشهای مزرعهای به منظور تعیین مقدار بهینه آب مصرفی برای تولید حداکثر محصول، وقتگیر و پرهزینه میباشد. به همین منظور در این تحقیق مدل اگرو هیدرولوژیکی SWAP 3.03 در برآورد عملکرد گندم زمستانه تحت شرایط کمیت و کیفیتهای مختلف آب آبیاری مورد ارزیابی قرار گرفت و تابع بهینه تولید آب- شوری- عملکرد برای گندم تعیین شد. در این تحقیق سه سطح آبیاری با عمقهای 80=W1، 100=W2 و 120=W3 میلیمتر و چهار سطح شوری 0/8=S1، 2=S2، 4=S3 و 6=S4 دسیزیمنس بر متر برای شش مقدار تخلیه مجاز رطوبت خاک (0/3=M1، 0/4=M2، 0/5=M3، 6/0=M4، 0/7=M5 و 0/8=M6) در نظر گرفته شد. مقادیر عملکرد و کارآیی مصرف آب در حالتهای مختلف محاسبه گردید و بهترین مقدار برای تخلیه مجاز رطوبت خاک برابر با ۵/۰ بدست آمد. سپس دادههای عملکرد بر شکلهای مختلف توابع تولید (خطی ساده، خطی لگاریتمی، درجه دوم و نمایی) برازش داده شد و تابع بهینه تولید گندم تعیین گردید. بیشترین و کمترین محصول بترتیب با 6619 و 2048 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار آبیاری W1S1M2 و تیمار آبیاری W1S4M6 بود. نتایج نشان داد که تابع تولید درجه دوم برای گندم به عنوان تابع بهینه تولید، قابل توصیه میباشد. بررسی مقادیر حداکثر خطا (ME) نشان میدهند که بیشترین خطا مربوط به توابع خطی لگاریتمی و خطی ساده میباشد. تیمارهای آبیاری W1S1M3 و W1S1M4 با 0/61 کیلوگرم بر مترمکعب پر بازده ترین سطوح آبیاری بودند، اما با افزایش تنش خشکی و شوری بهرهوری آب کاهش مییابد. منحنیهای هم محصول نشان میدهند که با افزایش میزان آبیاری، میتوان از آب آبیاری با شوری بالاتری در آبیاری گندم استفاده نمود، به نحوی که عملکرد نیز تغییر نکند.