علی عطایی؛ مهدی اکبری؛ محمدرضا نیشابوری؛ زهرا غفاری؛ داوود زارع حقی
چکیده
بهمنظور مطالعه اثرات تغییر سامانههای آبیاری قطرهای سطحی به زیرسطحی بر پاسخ گیاهی، یک باغ پسته 10 هکتاری از شهرستان شهریار انتخاب و تیمارهای آبیاری شامل قطرهای سطحی با آب شور (DI)، قطرهای زیر سطحی با آب شور (SDI) و قطرهای سطحی با آب غیرشور(A) در آن پیاده شد و پاسخهای گیاهی اندازهگیری شد. نتایج بررسی توزیع شوری نشان داد ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه اثرات تغییر سامانههای آبیاری قطرهای سطحی به زیرسطحی بر پاسخ گیاهی، یک باغ پسته 10 هکتاری از شهرستان شهریار انتخاب و تیمارهای آبیاری شامل قطرهای سطحی با آب شور (DI)، قطرهای زیر سطحی با آب شور (SDI) و قطرهای سطحی با آب غیرشور(A) در آن پیاده شد و پاسخهای گیاهی اندازهگیری شد. نتایج بررسی توزیع شوری نشان داد که بیشترین تجمع املاح در دوایر هم مرکز به دور از قطره چکان رخ داده است که در DI عمق 30 تا 50 و فاصله عرضی 70 تا 100 سانتیمتری از درخت، و در SDI لایه سطحی 0 تا 20 و فاصله عرضی 60 تا 80 سانتیمتری از درخت نقاط تجمع املاح بوده است. تمام پاسخهای گیاهی در تیمار آب غیرشور به طور معنیداری شرایط مساعدتری را نشان دادند. بر خلاف تیمار A، دمای تاج گیاه و اختلاف آن با دمای اتمسفر بین دو سامانه آبیاری DI و SDIتغییرات معنیداری را نشان نداد. اما در شاخص تنش آب گیاه (CWSI) با نرمالسازی دمای تاج گیاهی نسبت به اثرات محیطی، اختلاف بین دو سامانه آبیاری معنیدار گردید و مقدار آن در SDIکمتر از DI بهدست آمد. هدایت روزنهای نیز در SDI بهطور معنیداری بیشتر از DI اندازهگیری شد. بر اساس جریان شیره آوندی، با وجودی که تیمار A به طور معنیداری بیشترین جریان را داشت، در طول 24 ساعت اختلاف معنیداری بین دو سامانه آبیاری DIو SDIمشاهده نگردید، اما با میانگینگیری این شاخص برای طول روز و بهخصوص ساعات اوج تنش اختلاف معنیدار شد. با توجه به حجم یکسان آب آبیاری در دو تیمار DIو SDI، نتیجهگیری میشود که سامانه SDIبا توزیع مناسب شوری، شرایط بهتری را برای جذب آب توسط گیاه فراهم نموده و باعث کاهش تنش رطوبتی بهخصوص در ساعات اوج تعرق میگردد. هرچند استفاده از سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی نیازمند مطالعات طولانی مدت میباشد، اما با توجه به پاسخهای گیاهی مشاهده شده و همچنین از نقطه نظر توزیع شوری در خاک، استفاده از این سامانه آبیاری برای درختان پسته قابل توصیه است.
علی عطایی؛ محمدرضا نیشابوری؛ مهدی اکبری؛ داوود زارع حقی؛ اژدر عنابی میلانی
چکیده
طبیعت چندبُعدی حرکت آب در خاک، جذب آب توسط گیاه و کاربرد آب در مزرعه، باعث افزایش پیچیدگیهای مدلسازی توزیع رطوبت خاک در سامانههای آبیاری قطرهای میشود. با تعیین خصوصیات هیدرولیکی خاک، پارامترهای توزیع ریشه درخت پسته در مزرعه مورد مطالعه، میزان تبخیر و تعرق و جریان آب ورودی، چگونگی توزیع رطوبت خاک در دو سامانه آبیاری قطرهای ...
بیشتر
طبیعت چندبُعدی حرکت آب در خاک، جذب آب توسط گیاه و کاربرد آب در مزرعه، باعث افزایش پیچیدگیهای مدلسازی توزیع رطوبت خاک در سامانههای آبیاری قطرهای میشود. با تعیین خصوصیات هیدرولیکی خاک، پارامترهای توزیع ریشه درخت پسته در مزرعه مورد مطالعه، میزان تبخیر و تعرق و جریان آب ورودی، چگونگی توزیع رطوبت خاک در دو سامانه آبیاری قطرهای سطحی (DI)و زیرسطحی(SDI) با استفاده از مدل هایدروس دوبُعدی مدلسازی گردید. همچنین مقادیر رطوبت خاک در روزهای متوالی پس از آبیاری، در فواصل عرضی و عمقی متفاوت نسبت به درخت با استفاده از رطوبت سنج پروفیل پروب اندازهگیری شد. از هدایت روزنهای برگ درختان نیز برای استخراج تابع تنش رطوبتی و ارزیابی مدل استفاده شد. براین اساس، مکش معادل کاهش 50 درصد جذب آب ریشه برابر 4935 سانتیمتر بدست آمد. نتایج مدلسازی در محلهای منطبق با اندازهگیریها با دادههای رطوبت خاک مقایسه شد و با استفاده از آمارههای صحت سنجی، صحت و دقت مدل مورد بررسی قرار گرفت. مقادیر ME، RMSE، Eو R2برای SDI به ترتیب 006/0، 021/0، 761/0، 794/0 و برای DI 002/0-، 020/0، 700/0 و 741/0 به دست آمد. تعرق محاسبه شده توسط هایدروس همبستگی بالایی را با هدایت روزنهای به ویژه در SDIنشان داد. براساس نتایج هایدروس و اندازهگیری گیاهی مشخص شد که جذب آب توسط ریشه درخت پسته در SDI به طور معنیداری از DIبیشتر است که نشان میدهد استفاده از SDIمیتواند با کاهش تبخیر از سطح خاک، باعث صرفه جویی و افزایش کارایی مصرف آب گردد. برآورد جذب آب ریشه و اندازهگیری هدایت روزنهای درخت پسته در شرایط مزرعه مشخص کرد که رطوبت خاک تا چهارروز بعد از آبیاری قطرهای به خوبی پاسخگوی نیاز گیاهی بوده و با کوتاهتر کردن دور آبیاری میتوان از بیشترین پتانسیل این سامانه آبیاری بهره برد.
اژدر عُنّابی میلانی؛ محمدرضا نیشابوری؛ محمدرضا مصدقی؛ داود زارع حقی
چکیده
اراضی وسیعی از کشور متاثر از پدیده شوری و خشکی است. درخت بادام به‌دلیل تحمل خوبی که به کم آبی دارد، در مناطق خشک و نیمه خشک کاشته میشود. با توجه به حساس بودن این گیاه به شوری، مدیریت آبیاری آن مستلزم تمهیداتی است که ما را به آگاهی از تاثیر تنش شوری و خشکی بر ویژگی‌های آبی[1] آن ناگزیر می‌کند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر تنش هم‌زمان ...
بیشتر
اراضی وسیعی از کشور متاثر از پدیده شوری و خشکی است. درخت بادام به‌دلیل تحمل خوبی که به کم آبی دارد، در مناطق خشک و نیمه خشک کاشته میشود. با توجه به حساس بودن این گیاه به شوری، مدیریت آبیاری آن مستلزم تمهیداتی است که ما را به آگاهی از تاثیر تنش شوری و خشکی بر ویژگی‌های آبی[1] آن ناگزیر می‌کند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر تنش هم‌زمان خشکی و شوری بر ویژگی‌های آبی درخت بادام در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تیمار شوری آب، شامل آب چاه با شوری dS/m2 (T1)، و آب‌های شور شده با نمک‌هائی با همان ترکیب آب چاه dS/m4 (T2) و dS/m5 (T3)در سه تکرار و در ایستگاه باغبانی مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان شرقی در خاکی با بافت شن لومی اجرا شد. درخت‌ها با آب تهیه شده براساس تیمارهای موجود به روش تشتکی به شعاع 85 سانتیمتر آبیاری شدند. در طول فصل رشد دمای تاج درخت، دمای هوا، رطوبت نسبی هوا، پتانسیل آب برگ، هدایت روزنهای و رطوبت خاک تا عمق 70 سانتیمتر در وسط روز (12 تا 14) اندازهگیری گردید. نتایج نشان داد که شوری تاثیر معنیداری (P<0.0001) بر هدایت روزنهای (gs)، پتانسیل آب برگ (LWP)، دمای پوشش سبز (Tc) و تخلیه آب قابل استفاده خاک (AWD) دارد. متوسط فصلی gs برای تیمارهای T1 تا T3 به‌ترتیب 86/0، 59/0 و 44/0 سانتیمتر بر ثانیه و پتانسیل آب برگ برای همان تیمارها به‌ترتیب 90/1-، 93/1- و 16/2- مگاپاسکال بدست آمد. ارتباط معنیداری بین gs ، LWP، Tcو AWD حاصل شد. براساس معادلات بدست آمده، حد آستانه‌ای gs برای شروع تنش، در 73/0 سانتیمتر بر ثانیه اتفاق افتاد. LWP و AWD معادل برای این هدایت روزنهای به‌ترتیب 85/1- مگاپاسکال و 64 درصد بود.Tcبهینه برای وقوع بیشترین مقدار gs، 2/28 درجه سلسیوس تعیین شد. وجود همبستگی قوی بین Tc با دیگر شاخص‌های تنش نشان داد که میتوان ازTcبه‌عنوان ابزاری کارآمد برای پایش وضعیت آبی درخت بادام برای برنامه‌ریزی آبیاری استفاده کرد. [1]- Water status
علی رسول‌زاده؛ سکینه رضوی قلعه جوق؛ محمدرضا نیشابوری
چکیده
هدایت هیدرولیکی اشباع یکی از خصوصیات مهم فیزیکی خاک در مدل کردن انتقال آب و املاح، مدیریت آبیاری و مسائل زهکشی میباشد. روشهای آزمایشگاهی و صحرایی برای اندازهگیری مستقیم این ویژگی زمان بر و پرهزینه میباشد. به همین منظور، روشهای غیرمستقیم استفاده از توابع انتقالی برای برآورد این ویژگی توسعه یافته است. هدف از این تحقیق، ...
بیشتر
هدایت هیدرولیکی اشباع یکی از خصوصیات مهم فیزیکی خاک در مدل کردن انتقال آب و املاح، مدیریت آبیاری و مسائل زهکشی میباشد. روشهای آزمایشگاهی و صحرایی برای اندازهگیری مستقیم این ویژگی زمان بر و پرهزینه میباشد. به همین منظور، روشهای غیرمستقیم استفاده از توابع انتقالی برای برآورد این ویژگی توسعه یافته است. هدف از این تحقیق، ارزیابی مدلهای توابع انتقالی رگرسیونی مختلف، مدل تابع انتقالی رزتا (Rosetta) با ماهیت شبکه عصبی مصنوعی و مدل فرکتال برای برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع است. همچنین، به علت اهمیت و نقش جریانهای ترجیحی در انتقال ترکیبات شیمیایی در خاک، هدایت هیدرولیکی منافذ درشت خاک با استفاده از مدل فرکتال بدست آمد. این هدف با انتخاب 31 نمونه خاک با بافتهای مختلف و اندازهگیری هدایت هیدرولیکی اشباع با روش بار افتان، مورد آزمون قرار گرفت. خصوصیات فیزیکی زود یافت خاک شامل توزیع اندازه ذرات، جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص حقیقی، محتوای مواد آلی در آزمایشگاه اندازهگیری شد. هدایت هیدرولیکی اشباع با استفاده از خصوصیات زود یافت خاک به وسیله مدلهای ذکر شده، برآورد شد. به منظور مقایسه و ارزیابی مدلهای مختلف محکهای آماری درجه انحراف (DT)، نسبت خطای متوسط هندسی (GMER) و نسبت خطای انحراف معیار هندسی (GSDER) برای تمام مدلها محاسبه شد. نتایج نشان داد مدل وستن و همکاران بالاترین دقت را باDT و GMER به ترتیب 117/23 و 055/0 و با GSDER برابر با 372/3 نسبت به سایر مدلها برای مناطق مورد مطالعه دارد. مدل کمپل و شوزاوا با DT برابر854/4931 ضعیفترین برآورد را برای هدایت هیدرولیکی اشباع ماتریس خاک ارائه داد. محکهای آماری حاکی از آن است که مدل فرکتال تعدیل شده در این تحقیق، با DT برابر 91/4 بهترین برآورد را برای هدایت هیدرولیکی اشباع منافذ درشت خاک ارائه می کند.